Wykład nr 1

Równowaga rynkowa

W prezentacji zostały wykorzystane slajdy pomocnicze do
książki: Microeconomics, R.S.Pindyck D.L.Rubinfeld.

Równowaga rynkowa

Wielu konsumentów pewnego dobra => wiele indywidualnych
krzywych popytu => popyt rynkowy D(p).

Wielu niezależnych dostawców tego dobra => wiele
indywidualnych krzywych podaży => podaż rynkowa S(p).

Indywidualni nabywcy i dostawcy przyjmują ceny jako dane
=> rynek konkurencyjny.

Zrównanie popytu rynkowego z podażą rynkową

=>

cena równowagi (p*).

Q

P

Popyt rynkowy –

agregacja krzywych popytu

D

1

D

2

p

1

p

2

q

1

q

2

Q

P

Popyt rynkowy –

agregacja krzywych popytu

D

1

D

2

D

1

+D

2

p

1

p

2

q

1

q

2

q

1

+q

2

Agregacja krzywych popytu: przykład

Mamy dwie liniowe krzywe popytu:

Zagregowana krzywa popytu wynosi:

q

1

(p) = 10-5p

q

2

(p) = 25-5p

Q=

25-5p dla p



(2; 5>

35-10p dla p



<0; 2>

Podaż rynkowa –

agregacja krzywych podaży

Q

P

S

1

S

2

p

1

p

2

Podaż rynkowa –

agregacja krzywych podaży

Q

P

S

1

S

2

S

1

+

S

2

p

1

p

2

S

2

(p

1

)

D(p)

S(p)

q*

Równowaga rynkowa

Q

p*

P

Równowaga:

D(p*)=S(p*)

W równowadze ilość

którą konsumenci

chcą kupić po danej

cenie jest równa

ilości, którą

producenci chcą, po

danej cenie,

dostarczyć.

Odwrócone krzywe popytu i podaży

q*

Q

p*

P

Równowaga:

)

(

)

(

1

1

q

S

q

D







)

(

1

q

D



)

(

1

q

S



Chociaż na rynku

konkurencyjnym cena

rynkowa jest niezależna

od działań każdego

pojedynczego podmiotu,

to działania wszystkich

podmiotów razem

określają cenę rynkową.

Przykład algebraiczny (1)

Przyjmijmy liniowe krzywe popytu i podaży:

D(p) = a – bp

S(p) = c + dp

Jakie są optymalne p* i q*?

Przyrównujemy:

D(p) = a – bp = c + dp = S(p)

Otrzymujemy:

Ilość w stanie równowagi:

b

d

c

a

p







*

d

b

bc

ad

bp

a

p

D

q













*

*)

(

*

Przykład algebraiczny (2)

Cenę i ilość równowagi możemy także znaleźć wykorzystując
funkcje odwrotne do funkcji popytu i podaży.

d

c

q

q

P

q

S

b

q

a

q

P

q

D

S

D

















)

(

)

(

)

(

)

(

1

1

Przyrównujemy:

)

(

)

(

q

P

d

c

q

b

q

a

q

P

S

D











Otrzymujemy:

d

b

bc

ad

q







*

b

d

c

a

p







*

Cena powyżej ceny równowagi: nadwyżka podaży

D

S

p

0

q

S

q

D

Nadwyżka

p*

P

p

0

> p*

q*

D

S

q

S

q

D

Niedobór

Cena poniżej ceny równowagi: nadwyżka popytu

P

p

2

q*

p

2

< p*

p

*

Wzrost podaży

S’

S

D

p

2

q

2

q

*

P

*

q

1

Spadek ceny
równowagi

Wzrost ilości

w równowadze

Wzrost popytu

D’

S

D

q

2

p

2

q

*

p

*

q

1

Wzrost ceny

równowagi

Wzrost ilości

w równowadze

D’

S’

S

p

1

q

1

D

p*

q

*

Wzrost popytu i podaży

Kierunek zmian

ceny

równowagi nie

jest

jednoznaczny

Wzrost ilości

w równowadze

S’’

p

2

q

2

Gdy krzywa podaży jest sztywna (niezależna od

ceny): podaż doskonale nieelastyczna.

Gdy krzywa podaży jest wyjątkowo wrażliwa na

cenę (konkurencja doskonała w długim okresie):

podaż doskonale elastyczna.

Przypadki szczególne

Przypadek szczególny nr 1: sztywna podaż

D

S

q*=c

p*

W równowadze

Ilość jest

określona przez

podaż a cena

przez popyt

Przypadek szczególny nr 1: wzrost popytu

D

S

D’

q*=c

p

0

p

1

Przypadek szczególny nr 1: wzrost podaży

D

S

S’

q

0

q

1

p

0

p

1

Przypadek szczególny nr 2:

podaż doskonale elastyczna

D

S

q

*

p

*

W

równowadze

ilość jest

określona

przez popyt a

cena przez

podaż.

Przypadek szczególny nr 2: wzrost popytu

D

S

q

0

p

*

D’

q

1

Przypadek szczególny nr 2: wzrost podaży

D

S

q

0

p

0

q

1

S’

p

1

W sytuacji gdy nie ma dyskryminacji, wszyscy
konsumenci płacą jednakową cenę: p*, i
jednocześnie wszyscy producenci otrzymują za
swoje towary tą samą cenę: p*.

Nadwyżka konsumenta wskazuje na korzyść z
konsumowania n jednostek dobra minus wydatki
na to dobro. Jest to różnica pomiędzy
maksymalną ceną jaką konsument jest skłonny
zapłacić za daną jednostkę dobra a ceną
faktyczną, tzn. zapłaconą.

Analogicznie, nadwyżka producenta jest
różnicą pomiędzy minimalną sumą, za jaką
producent jest skłonny sprzedać n jednostek a
sumą faktyczną.

Nadwyżka producentów i konsumentów

Q

P

S

D

Nadwyżka konsumentów

Nadwyżka producentów

Nadwyżka konsumenta i producenta:

doskonała konkurencja

Q*

P*

Suma nadwyżek konsumenta

wyraża nadwyżkę

konsumentów.

Suma nadwyżek

producenta wyraża

nadwyżkę

producentów.

Sytuacja jest efektywna w rozumieniu Pareta, jest efektywna

ekonomicznie, jeśli nie ma alternatywnego sposobu, aby

poprawić czyjeś położenie bez pogorszenia sytuacji kogoś

innego.

Efektywność w rozumieniu Pareta

Q

P

S

D

Nadwyżka konsumentów

Nadwyżka producentów

Efektywność doskonałej konkurencji

Q*

P*

Wynik doskonałej

konkurencji jest

efektywny.

B

A

C

Q

AR=D

MR

MC

q

C

p

C

p

m

q

m

P

Bezp. strata

społeczna z

tytułu

monopolu

Starta nadwyżki

konsumentów

Strata społeczna

wyraża wartość

nie podjętej

produkcji w

cenach, jakie

konsumenci

byliby skłonni

płacić za każdą

kolejną

jednostkę gdyby

była

wytwarzana.

Nieefektywność monopolu

Starta nadwyżki

producentów