Wykład nr 1
Równowaga rynkowa
W prezentacji zostały wykorzystane slajdy pomocnicze do
książki: Microeconomics, R.S.Pindyck D.L.Rubinfeld.
Wykład nr 1
Równowaga rynkowa
W prezentacji zostały wykorzystane slajdy pomocnicze do
książki: Microeconomics, R.S.Pindyck D.L.Rubinfeld.
Równowaga rynkowa
Wielu konsumentów pewnego dobra => wiele indywidualnych
krzywych popytu => popyt rynkowy D(p).
Wielu niezależnych dostawców tego dobra => wiele
indywidualnych krzywych podaży => podaż rynkowa S(p).
Indywidualni nabywcy i dostawcy przyjmują ceny jako dane
=> rynek konkurencyjny.
Zrównanie popytu rynkowego z podażą rynkową
=>
cena równowagi (p*).
Q
P
Popyt rynkowy –
agregacja krzywych popytu
D
1
D
2
p
1
p
2
q
1
q
2
Q
P
Popyt rynkowy –
agregacja krzywych popytu
D
1
D
2
D
1
+D
2
p
1
p
2
q
1
q
2
q
1
+q
2
Agregacja krzywych popytu: przykład
Mamy dwie liniowe krzywe popytu:
Zagregowana krzywa popytu wynosi:
q
1
(p) = 10-5p
q
2
(p) = 25-5p
Q=
25-5p dla p
(2; 5>
35-10p dla p
<0; 2>
Podaż rynkowa –
agregacja krzywych podaży
Q
P
S
1
S
2
p
1
p
2
Podaż rynkowa –
agregacja krzywych podaży
Q
P
S
1
S
2
S
1
+
S
2
p
1
p
2
S
2
(p
1
)
D(p)
S(p)
q*
Równowaga rynkowa
Q
p*
P
Równowaga:
D(p*)=S(p*)
W równowadze ilość
którą konsumenci
chcą kupić po danej
cenie jest równa
ilości, którą
producenci chcą, po
danej cenie,
dostarczyć.
Odwrócone krzywe popytu i podaży
q*
Q
p*
P
Równowaga:
)
(
)
(
1
1
q
S
q
D
)
(
1
q
D
)
(
1
q
S
Chociaż na rynku
konkurencyjnym cena
rynkowa jest niezależna
od działań każdego
pojedynczego podmiotu,
to działania wszystkich
podmiotów razem
określają cenę rynkową.
Przykład algebraiczny (1)
Przyjmijmy liniowe krzywe popytu i podaży:
D(p) = a – bp
S(p) = c + dp
Jakie są optymalne p* i q*?
Przyrównujemy:
D(p) = a – bp = c + dp = S(p)
Otrzymujemy:
Ilość w stanie równowagi:
b
d
c
a
p
*
d
b
bc
ad
bp
a
p
D
q
*
*)
(
*
Przykład algebraiczny (2)
Cenę i ilość równowagi możemy także znaleźć wykorzystując
funkcje odwrotne do funkcji popytu i podaży.
d
c
q
q
P
q
S
b
q
a
q
P
q
D
S
D
)
(
)
(
)
(
)
(
1
1
Przyrównujemy:
)
(
)
(
q
P
d
c
q
b
q
a
q
P
S
D
Otrzymujemy:
d
b
bc
ad
q
*
b
d
c
a
p
*
Cena powyżej ceny równowagi: nadwyżka podaży
D
S
p
0
q
S
q
D
Nadwyżka
p*
P
p
0
> p*
q*
D
S
q
S
q
D
Niedobór
Cena poniżej ceny równowagi: nadwyżka popytu
P
p
2
q*
p
2
< p*
p
*
Wzrost podaży
S’
S
D
p
2
q
2
q
*
P
*
q
1
Spadek ceny
równowagi
Wzrost ilości
w równowadze
Wzrost popytu
D’
S
D
q
2
p
2
q
*
p
*
q
1
Wzrost ceny
równowagi
Wzrost ilości
w równowadze
D’
S’
S
p
1
q
1
D
p*
q
*
Wzrost popytu i podaży
Kierunek zmian
ceny
równowagi nie
jest
jednoznaczny
Wzrost ilości
w równowadze
S’’
p
2
q
2
Gdy krzywa podaży jest sztywna (niezależna od
ceny): podaż doskonale nieelastyczna.
Gdy krzywa podaży jest wyjątkowo wrażliwa na
cenę (konkurencja doskonała w długim okresie):
podaż doskonale elastyczna.
Przypadki szczególne
Przypadek szczególny nr 1: sztywna podaż
D
S
q*=c
p*
W równowadze
Ilość jest
określona przez
podaż a cena
przez popyt
Przypadek szczególny nr 1: wzrost popytu
D
S
D’
q*=c
p
0
p
1
Przypadek szczególny nr 1: wzrost podaży
D
S
S’
q
0
q
1
p
0
p
1
Przypadek szczególny nr 2:
podaż doskonale elastyczna
D
S
q
*
p
*
W
równowadze
ilość jest
określona
przez popyt a
cena przez
podaż.
Przypadek szczególny nr 2: wzrost popytu
D
S
q
0
p
*
D’
q
1
Przypadek szczególny nr 2: wzrost podaży
D
S
q
0
p
0
q
1
S’
p
1
W sytuacji gdy nie ma dyskryminacji, wszyscy
konsumenci płacą jednakową cenę: p*, i
jednocześnie wszyscy producenci otrzymują za
swoje towary tą samą cenę: p*.
Nadwyżka konsumenta wskazuje na korzyść z
konsumowania n jednostek dobra minus wydatki
na to dobro. Jest to różnica pomiędzy
maksymalną ceną jaką konsument jest skłonny
zapłacić za daną jednostkę dobra a ceną
faktyczną, tzn. zapłaconą.
Analogicznie, nadwyżka producenta jest
różnicą pomiędzy minimalną sumą, za jaką
producent jest skłonny sprzedać n jednostek a
sumą faktyczną.
Nadwyżka producentów i konsumentów
Q
P
S
D
Nadwyżka konsumentów
Nadwyżka producentów
Nadwyżka konsumenta i producenta:
doskonała konkurencja
Q*
P*
Suma nadwyżek konsumenta
wyraża nadwyżkę
konsumentów.
Suma nadwyżek
producenta wyraża
nadwyżkę
producentów.
Sytuacja jest efektywna w rozumieniu Pareta, jest efektywna
ekonomicznie, jeśli nie ma alternatywnego sposobu, aby
poprawić czyjeś położenie bez pogorszenia sytuacji kogoś
innego.
Efektywność w rozumieniu Pareta
Q
P
S
D
Nadwyżka konsumentów
Nadwyżka producentów
Efektywność doskonałej konkurencji
Q*
P*
Wynik doskonałej
konkurencji jest
efektywny.
B
A
C
Q
AR=D
MR
MC
q
C
p
C
p
m
q
m
P
Bezp. strata
społeczna z
tytułu
monopolu
Starta nadwyżki
konsumentów
Strata społeczna
wyraża wartość
nie podjętej
produkcji w
cenach, jakie
konsumenci
byliby skłonni
płacić za każdą
kolejną
jednostkę gdyby
była
wytwarzana.
Nieefektywność monopolu
Starta nadwyżki
producentów