Zasady, metody i form
Zasady, metody i form
organizacyjne służące
organizacyjne służące
wspieraniu aktywności
wspieraniu aktywności
edukacyjnej dziecka w wieku
edukacyjnej dziecka w wieku
wczesnoszkolnym
wczesnoszkolnym
Pojęcie zasady
Pojęcie zasady
Zasady nauczania, dydaktyczne, zasady
kształcenia są to normy postępowania
dydaktycznego, których przestrzeganie
umożliwia osiąganie celów kształcenia
( W. Okoń, Słownik pedagogiczny, 1992,
s.243).
Klasyfikacja zasad według W.
Klasyfikacja zasad według W.
Szewczuk
Szewczuk
Zasada motywacji
Zasada aktywności
Zasada praktyczności
Zasada bezpośredniości
Zasada receptywności
Zasada systemowości
Zasada trwałości
Zasada zespołowości
Zasada indywidualizacji
Istnieje wiele klasyfikacji zasad,
jednak są one do siebie zbliżone,
dlatego można je przedstawić w
następującej kolejności:
Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów
Zasada wiązania teorii z praktyka
Zasada poglądowości
Zasada przystępności
Zasada systematyczności
Zasada trwałości wiedzy
Zasada indywidualizacji zespołowości
Zasady te można wyjaśnić w
Zasady te można wyjaśnić w
następujący sposób:
następujący sposób:
Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów
Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów
Wzmacnia zainteresowania dziecka tym , co robi. Nauczyciel pobudza i
wspiera zainteresowania dziecka, jest to szczególnie ważne w klasach I-
III, ze względu na poziom rozwoju procesów psychicznych.
Zasada wiązania teorii z praktyką
Zasada wiązania teorii z praktyką
Znajduje szerokie zastosowanie w edukacji. Rozwój dziecka wymusza na
nauczycielu takie kształcenie, które jest w ciągłym powiązaniu z
otaczającą rzeczywistością przyrodniczą, społeczną, techniczną,
kulturową.
Zasada poglądowości
Zasada poglądowości
Akcentuje wielozmysłowy kontakt ucznia z
poznawaną rzeczywistością, umożliwiający
polisensoryczne poznawanie.
Zasada przystępności
Zasada przystępności
Musi uwzględnić zjawisko stosunku odbiorcy do
opanowywanego materiału, determinowanie
indywidualnym przygotowaniem, zasobem
doświadczenia w dziedzinie, do której należy
poznawany materiał. Przestrzeganie zasady
przystępności powoduje skuteczniejsze
opanowywanie wiedzy za pomocą dwóch procesów:
powstawania nowego poznania; aktualizowania się
już istniejącego.
Zasada systematyczności
Zasada systematyczności
Systematyczność prowadzi do powstania nawyków,
do utrwalania się sposobów postępowania w
działaniu, do wykształcenia postaw, do stabilizacji
struktury osobowości na każdym etapie rozwoju
Zasada trwałości wiedzy
Zasada trwałości wiedzy
Należy ustalić, co w
programie jest najważniejsze, a co mniej ważne, co
powinno na trwałe wchodzić w doświadczenie
jednostki. Jest to ogromnie ważne w planowaniu
materiału, warunkuje to bowiem wystąpienie zasady
trwałości. Zasada ta łączy się z zasadą aktywności i
przystępności.
Zasada indywidualizacji i zespołowości
Zasada indywidualizacji i zespołowości
To inaczej uwzględnienie indywidualnych
możliwości uczących się i podkreślenie
znaczenia zespołowości w nauczaniu.
Pojęcie metody
Pojęcie metody
Metody rozumie się najczęściej jako systematycznie
stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami,
umożliwiający osiąganie celów kształcenia, bądź układ
czynności nauczyciela i uczniów wypróbowany i
systematycznie stosowany w celu spowodowania
określonych zmian w osobowości uczniów
( W. Okoń, 1992).
Klasyfikacja metod nauczania
Klasyfikacja metod nauczania
W polskiej dydaktyce najbardziej rozpowszechniony jest
podział na trzy grupy: słowne, poglądowe, praktyczne.
Słowne
Słowne
Główny nośnik informacji to słowo (pogadanka, opis,
opowiadanie, wykład, dyskusja, praca z książką)
Poglądowe
Poglądowe
Główny nośnik informacji to obraz (pokaz, obserwacja i
demonstracja zwłaszcza środków dydaktycznych)
Praktyczne
Praktyczne
Główny nośnik informacji to działalność praktyczna
Klasyfikacja M. Nagajowej
Klasyfikacja M. Nagajowej
Metoda oglądowa
Metoda oglądowa
Metoda zajęć praktycznych
Metoda zajęć praktycznych
Metody słowne :
Metody słowne :
poszukująca
podająca:
- opis opracowanie
- pogadanka podająca
- praca z książką
- wykład, referat
- instruktaż
Funkcje, jakie spełnia każda
Funkcje, jakie spełnia każda
grupa metod
grupa metod
służy zaznajamianiu uczniów z nowym materiałem
zapewnia utrwalenie zdobytej przez uczniów wiedzy
ułatwia kontrolę i ocenę stopnia opanowania tej wiedzy
Bardziej zaawansowanym teoretycznie, a jednocześnie
dostosowanym do praktyki szkolnej jest podział metod
wynikający z koncepcji kształcenia wielostronnego.
Metody podające
Metody problemowe
Metody waloryzacyjne
Metody praktyczne (operacyjne)
METODY PODAJĄCE
Opierają się na mechanizmie uczenia się poprzez
przyswajanie gotowych informacji przekazywanych
uczniom przez nauczyciela, najczęściej w werbalny sposób.
METODY PROBLEMOWE
Zwane również poszukującymi, polegają na
samodzielnym dochodzeniu uczniów do wiedzy poprzez
rozwiązywanie problemów o poznawczym,
decyzyjnym lub praktycznym charakterze.
Obok metody problemowej, do tej grupy metod
zalicza się także: gry dydaktyczne, metody stymulacyjne,
metody zadaniowe, niektóre metody programowe.
METODY WALORYZACYJNE
Zwane również eksponującymi lub metodami
nauczania przez przeżywanie. Istotą ich jest organizowanie
takiego procesu kształcenia lub
stwarzanie takich sytuacji, w których uczniowie
obserwują, odtwarzają, wytwarzają, a także
przeżywają określone wartości o charakterze
społecznym, moralnym, estetycznym itp.
Wśród tych metod wyróżnia się dalej metody o charakterze
impresyjnym i ekspresyjnym.
METODY PRAKTYCZNE
To metody które cechuje przewaga
aktywności wykonawczej- manualnej.
Służą one zamienianiu uczniów, poprzez
kształtowanie u nich umiejętności
motorycznych, a także zmienianiu
rzeczywistości, będącej przedmiotem
działania uczniów.
Pojęcie formy
Pojęcie formy
Formy organizacyjne wskazują, jak organizować pracę
szkoły, stosownie do tego kto, gdzie, kiedy i w jakim celu
ma być przedmiotem kształcenia.
Zależnie od miejsca zajęć uczniów wymienia się różne
formy organizacji kształcenia.
Poniższy schemat przedstawia różnorodność tych form.
Formy organizacji kształcenia
Formy organizacji kształcenia
Formy edukacyjne są to prace wspierające główny proces
kształcenia i wpływające na kształtowanie się właściwych
postaw prospołecznych, moralnych, estetycznych u dziecka.
Podstawową forma kształcenia jest LEKCJA, w której każde
dziecko uczestniczy.
Jednak formy mogą także kryć się pod pracami
pozalekcyjnymi, pozaszkolnymi, rozwijaniem zainteresowań,
jak i uczestniczeniem w zajęciach wyrównawczych
( logopedia, gimnastyka korekcyjna…).
Nie zapominajmy, ze ważną rolę w życiu dziecka odgrywają
prace na rzecz klasy, szkoły, środowiska. Dlatego też
nauczyciel musi pamiętać o dostosowaniu form do
predyspozycji dzieci.
BIBLIOGRAFIA:
Irena Adamek, Podstawy edukacji wczesnoszkolnej, Kraków, 1997
Wincenty Okoń, Słownik pedagogiczny, 1992