Zasady, metody i form organizacyjne służące wspieraniu aktywności edukacyjnej dziecka w wieku wczesnoszkolnym

Zasady, metody i form

organizacyjne służące

wspieraniu aktywności

edukacyjnej dziecka w wieku

wczesnoszkolnym

Pojęcie zasady

Zasady nauczania, dydaktyczne, zasady

kształcenia są to normy postępowania

dydaktycznego, których przestrzeganie

umożliwia osiąganie celów kształcenia

( W. Okoń, Słownik pedagogiczny, 1992,

s.243).

Klasyfikacja zasad według W.

Szewczuk

 Zasada motywacji
 Zasada aktywności
 Zasada praktyczności
 Zasada bezpośredniości
 Zasada receptywności
 Zasada systemowości
 Zasada trwałości
 Zasada zespołowości
 Zasada indywidualizacji

Istnieje wiele klasyfikacji zasad,

jednak są one do siebie zbliżone,

dlatego można je przedstawić w

następującej kolejności:

 Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów
 Zasada wiązania teorii z praktyka
 Zasada poglądowości
 Zasada przystępności
 Zasada systematyczności
 Zasada trwałości wiedzy
 Zasada indywidualizacji zespołowości

Zasady te można wyjaśnić w

następujący sposób:

Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów

Wzmacnia zainteresowania dziecka tym , co robi. Nauczyciel pobudza i

wspiera zainteresowania dziecka, jest to szczególnie ważne w klasach I-

III, ze względu na poziom rozwoju procesów psychicznych.

Zasada wiązania teorii z praktyką

Znajduje szerokie zastosowanie w edukacji. Rozwój dziecka wymusza na

nauczycielu takie kształcenie, które jest w ciągłym powiązaniu z

otaczającą rzeczywistością przyrodniczą, społeczną, techniczną,

kulturową.

Zasada poglądowości

Akcentuje wielozmysłowy kontakt ucznia z

poznawaną rzeczywistością, umożliwiający

polisensoryczne poznawanie.

Zasada przystępności

Musi uwzględnić zjawisko stosunku odbiorcy do

opanowywanego materiału, determinowanie

indywidualnym przygotowaniem, zasobem

doświadczenia w dziedzinie, do której należy

poznawany materiał. Przestrzeganie zasady

przystępności powoduje skuteczniejsze

opanowywanie wiedzy za pomocą dwóch procesów:

powstawania nowego poznania; aktualizowania się

już istniejącego.

Zasada systematyczności

Systematyczność prowadzi do powstania nawyków,

do utrwalania się sposobów postępowania w

działaniu, do wykształcenia postaw, do stabilizacji

struktury osobowości na każdym etapie rozwoju

Zasada trwałości wiedzy

Należy ustalić, co w

programie jest najważniejsze, a co mniej ważne, co

powinno na trwałe wchodzić w doświadczenie

jednostki. Jest to ogromnie ważne w planowaniu

materiału, warunkuje to bowiem wystąpienie zasady

trwałości. Zasada ta łączy się z zasadą aktywności i

przystępności.

Zasada indywidualizacji i zespołowości

To inaczej uwzględnienie indywidualnych

możliwości uczących się i podkreślenie

znaczenia zespołowości w nauczaniu.

Pojęcie metody

Metody rozumie się najczęściej jako systematycznie

stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami,

umożliwiający osiąganie celów kształcenia, bądź układ

czynności nauczyciela i uczniów wypróbowany i

systematycznie stosowany w celu spowodowania

określonych zmian w osobowości uczniów

( W. Okoń, 1992).

Klasyfikacja metod nauczania

W polskiej dydaktyce najbardziej rozpowszechniony jest

podział na trzy grupy: słowne, poglądowe, praktyczne.

Słowne

Główny nośnik informacji to słowo (pogadanka, opis,

opowiadanie, wykład, dyskusja, praca z książką)

Poglądowe

Główny nośnik informacji to obraz (pokaz, obserwacja i

demonstracja zwłaszcza środków dydaktycznych)

Praktyczne

Główny nośnik informacji to działalność praktyczna

Klasyfikacja M. Nagajowej



Metoda oglądowa



Metoda zajęć praktycznych



Metody słowne :

poszukująca

podająca:

- opis opracowanie

- pogadanka podająca

- praca z książką

- wykład, referat

- instruktaż

Funkcje, jakie spełnia każda

grupa metod

 służy zaznajamianiu uczniów z nowym materiałem
 zapewnia utrwalenie zdobytej przez uczniów wiedzy
 ułatwia kontrolę i ocenę stopnia opanowania tej wiedzy

Bardziej zaawansowanym teoretycznie, a jednocześnie

dostosowanym do praktyki szkolnej jest podział metod

wynikający z koncepcji kształcenia wielostronnego.

 Metody podające
 Metody problemowe
 Metody waloryzacyjne
 Metody praktyczne (operacyjne)

METODY PODAJĄCE

Opierają się na mechanizmie uczenia się poprzez

przyswajanie gotowych informacji przekazywanych

uczniom przez nauczyciela, najczęściej w werbalny sposób.

METODY PROBLEMOWE

Zwane również poszukującymi, polegają na

samodzielnym dochodzeniu uczniów do wiedzy poprzez

rozwiązywanie problemów o poznawczym,

decyzyjnym lub praktycznym charakterze.

Obok metody problemowej, do tej grupy metod

zalicza się także: gry dydaktyczne, metody stymulacyjne,

metody zadaniowe, niektóre metody programowe.

METODY WALORYZACYJNE

Zwane również eksponującymi lub metodami

nauczania przez przeżywanie. Istotą ich jest organizowanie

takiego procesu kształcenia lub

stwarzanie takich sytuacji, w których uczniowie

obserwują, odtwarzają, wytwarzają, a także

przeżywają określone wartości o charakterze

społecznym, moralnym, estetycznym itp.

Wśród tych metod wyróżnia się dalej metody o charakterze

impresyjnym i ekspresyjnym.

METODY PRAKTYCZNE

To metody które cechuje przewaga

aktywności wykonawczej- manualnej.

Służą one zamienianiu uczniów, poprzez

kształtowanie u nich umiejętności

motorycznych, a także zmienianiu

rzeczywistości, będącej przedmiotem

działania uczniów.

Pojęcie formy

Formy organizacyjne wskazują, jak organizować pracę

szkoły, stosownie do tego kto, gdzie, kiedy i w jakim celu

ma być przedmiotem kształcenia.

Zależnie od miejsca zajęć uczniów wymienia się różne

formy organizacji kształcenia.

Poniższy schemat przedstawia różnorodność tych form.

Formy edukacyjne są to prace wspierające główny proces

kształcenia i wpływające na kształtowanie się właściwych

postaw prospołecznych, moralnych, estetycznych u dziecka.

Podstawową forma kształcenia jest LEKCJA, w której każde

dziecko uczestniczy.

Jednak formy mogą także kryć się pod pracami

pozalekcyjnymi, pozaszkolnymi, rozwijaniem zainteresowań,

jak i uczestniczeniem w zajęciach wyrównawczych

( logopedia, gimnastyka korekcyjna…).

Nie zapominajmy, ze ważną rolę w życiu dziecka odgrywają

prace na rzecz klasy, szkoły, środowiska. Dlatego też

nauczyciel musi pamiętać o dostosowaniu form do

predyspozycji dzieci.

Document Outline