Sylwia Łapińska – Szumczyk

Klaudia Barwińska – Pobłocka

Nowotwory złośliwe trzonu

macicy – epidemiologia,

diagnostyka i leczenie

Katedra i Klinika Ginekologii i Ginekologii

Onkologicznej

Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik Katedry i Kliniki: dr hab. med. Dariusz

Wydra

Rak błony śluzowej

trzonu macicy

Epidemiologia r

aka błony śluzowej

trzonu macicy na świecie

- 4 miejsce wśród zachorowań na raka u kobiet -
około 150.000 nowych zachorowań
rocznie (

1994 r

.);

- najwyższa zachorowalność na świecie: Kanada
(Yukon – 20,3/100.000), Stany Zjednoczone (Los
Angeles – kobiety rasy białej pochodzenia
nielatynoskiego – 20,2/100.000) –

1996 r

.;

- najniższa zachorowalność na świecie: Chiny
(Qidong 0,4/100.000), Algieria (1,1/100.000), Indie
(Madras 1,7/100.000) –

1994 r

.;

- najwyższa śmiertelność na świecie: Paragwaj
(22,1/100.000), Peru i Kuba (13,6/100.000) –

1994

r

.;

- najniższa śmiertelność na świecie: Chiny
(5,3/100.000), Izrael (nie-Żydówki 6,2/100.000),
Kuwejt (7,4/100.000) –

1994 r

.;

Epidemiologia

r

aka błony

śluzowej trzonu macicy w

Europie

-najwyższa zachorowalność w Europie: Czechy
(17,7/100.000), Malta (16,4/100.000), Francja
(16,1/100.000), Szwajcaria (Zurich 15,0/100.000) –

1996 r

. ;

-najniższa zachorowalność w Europie: Wielka
Brytania (6,4 – 10,5/100.000), Hiszpania (5,8 –
12,1/100.000) –

1996 r

.;

- najwyższa śmiertelność w Europie: Rumunia
(14,3/100.000), Węgry (14,06/100.000), Polska
(12,51/100.000),

Wschodnie

Niemcy

(10,66/100.000) –

1994 r

.;

- najniższa śmiertelność w Europie: Zachodnie
Niemcy (7,01/100.000) –

1994 r

..

Epidemiologia raka błony śluzowej

trzonu macicy

w Polsce – (dane z 2007 roku)

Didkowska J, Wojciechowska U, Zatoński W. Nowotwory złośliwe w Polsce

w 2007 roku

Centrum Onkologii Instytut im.M.Skłodowskiej – Curie, Krajowy Rejestr

Nowotworów

-

3 miejsce wśród zachorowań na raka u kobiet, 1

miejsce w odniesieniu do narządu
płciowego – 7,2% (przed rakiem szyjki macicy – 5,3% i
rakiem jajnika – 5,0%);
- standaryzowany współczynnik zachorowalności –
14,3/100.000;
-

standaryzowany

współczynnik

zgonów

-

2,18/100.000 (14 miejsce);
- największa liczba zachorowań - woj.mazowieckie
(601) i śląskie (583), najniższa liczba
zachorowań - woj. lubuskie (122) i warmińsko
– mazurskie (139);
- woj.pomorskie – 4 miejsce – 5,9% - 223 przypadki;
- bezwzględna liczba zachorowań w Polsce – 4640,
bezwzględna liczba zgonów – 848.

Czynniki ryzyka raka błony śluzowej

trzonu macicy (1)

-

dobre

warunki

socjoekonomiczne

-

„rak

uprzemysłowionego świata”,
- wyższy stopień wykształcenia,
- rasa biała,
- kobiety kolorowe - wyższy stopień klinicznego
zaawansowania,

bardziej

agresywny

przebieg

choroby, gorsze rokowanie,

wsp.zachorowalności
wsp.zgonów
białe Amerykanki 20,1/100.000
3,3/100.000
czarne Amerykanki 9,4/100.000
60/100.000

- przynależność religijna - nie stwierdzono zależności.

Czynniki ryzyka raka błony śluzowej

trzonu macicy (2)

- wiek chorych: 75% - 80% pacjentek - wiek
pomenopauzalny (10 - 15 lat później niż rak szyjki
macicy),
- dwa szczyty zachorowań: 50 - 54 lat oraz 70 - 74 lata,
- poniżej 45 roku życia - 5% - 10%,
- wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza,
- nierództwo,
- zaburzenia miesiączkowania (amenorrhoea primaria,
amenorrhoea secundaria, oligomenorrhoea), cykle
bezowulacyjne, nieregularne miesiączkowanie,
- dieta mięsna i bogatotłuszczowa, picie alkoholu,
- pierwotna radioterapia z powodu raka szyjki macicy.

Czynniki ryzyka raka błony śluzowej

trzonu macicy (3)

- cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość,
- zaburzenia hormonalne, guzy hormonalnie czynne,
zespół policystycznych jajników (z.Stein-Loeventhala),
dysgenezja gonad (zespół Turnera),
- HTZ i antykoncepcja hormonalna - wpływ dyskusyjny,
- monoterapia estrogenowa,
- antyestrogeny (tamoksyfen),
- choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego,
-

zaburzenia

endokrynologiczne:

niedoczynność

tarczycy, zespół Cushinga, zespół nadnerczowo -
płciowy,
- reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia
krzepnięcia

Drogi szerzenia się raka błony śluzowej

trzonu macicy

-

przerastanie mięśnia macicy

=> surowicówka,

przymacicza, jama otrzewnej, narządy sąsiednie,
- wrastanie w

kanał szyjki macicy

(4-20%) oraz

jajowody

(3-10%), wszczepy do jajników i otrzewnej (brzuszne
ujścia jajowodów),
-

droga krwionośna

=> wątroba, płuca, kości, skóra,

nerki, mózg, pochwa,
-

droga chłonna

:

* lokalizacja w dnie macicy => naczynia chłonne
jajowodowe => splot jajnikowy => węzły chłonne
okołoaortalne => węzły chłonne śródpiersia => węzły
chłonne nadobojczykowe,
* lokalizacja w ścianach bocznych i cieśni => węzły
chłonne biodrowe i zasłonowe => pochwa, okolica cewki
moczowej,
* spływ wzdłuż więzadła obłego => węzły chłonne
pachwinowe.

Klasyfikacja raka błony śluzowej trzonu macicy dotycząca

przypadków pierwotnie operowanych wg FIGO

Pecorelli S. Revised FIGO staging for carcinoma of the vulva, cervix, and

endometrium. Int J Gynecol Obstet.2009 May; 105(2): 103 – 4.

Stopień I: nowotwór ograniczony do trzonu macicy, ale nie

naciekający surowicówki

IA G1,2,3 - rak ograniczony do błony śluzowej lub naciekający mniej niż połowę

mięśniówki
IB G1,2,3 - naciek zajmuje co najmniej połowę (lub ponad 50%) mięśniówki
(zajęcie przez nowotwór jedynie gruczołów błony śluzowej szyjki macicy powinno

być klasyfikowane jako stopień I)

Stopień II: nowotwór nacieka podścielisko szyjki macicy, ale nie

szerzy się poza macicę

Stopień III: nowotwór szerzy się miejscowo lub regionalnie

IIIA G1,2,3 – nowotwór obejmuje surowicówkę i/lub przydatki (bezpośrednie

naciekanie lub przerzut)
IIIB G1,2,3 – nowotwór obejmuje pochwę lub przymacicze
IIIC G1,2,3 - przerzuty do węzłów chłonnych miednicy i/lub okołoaortalnych
IIIC 1 – przerzut w węzłach chłonnych miednicy
IIIC 2 – przerzut w węzłach chłonnych okołoaortalnych, któremu towarzyszy

lub nie przerzut w węzłach chłonnych miednicy

Stopień IV:

IVA G1,2,3 – nowotwór nacieka błonę śluzową pęcherza moczowego i/lub odbytnicy
IVB G1,2,3 - przerzuty odległe w obrębie lub poza jamą brzuszną (włączając

przerzuty w pachwinowych

węzłach chłonnyc)

Podział rozrostów błony śluzowej

trzonu macicy według WHO

(1994)

- rozrost prosty (hyperplasia endometrii
simplex)

- rozrost złożony(hyperplasia endometrii
complex)

- rozrost prosty / złożony z atypią
komórkową

(hyperplasia

endometrii

simplex

/

complex

cum

atypia

nucleorum) -

stan przedrakowy

Klasyfikacja histologiczna raka błony

śluzowej trzonu macicy według WHO

1. Gruczolakorak endometrioidalny -

Adenocarcinoma

endometrioides

endometrii

:

- postać kosmkowo - gruczołowa,
- postać wydzielnicza,
- postać z komórek rzęskowych,
- postać z różnicowaniem płaskonabłonkowym.
2. Gruczolakorak surowiczy -

Adenocarcinoma serosum

.

3.Gruczolakorak jasnokomórkowy -

Adenocarcinoma

clarocellulare (mesonephroides).

4. Gruczolakorak śluzowy -

Adenocarcinoma mucinosum

.

5. Rak płaskonabłonkowy -

Carcinoma planoepitheliale

.

6. Mieszane typy raka.
7.

Rak

niezróżnicowany

(lity)

-

Carcinoma

nondifferentiatum (solidum).

Stopnie zróżnicowania

morfologicznego (grading) raka błony

śluzowej trzonu macicy

G

1

-

rak

gruczołowy

wysokozróżnicowany
 5% ognisk litych

(niepłaskonabłonkowych)

G

2

-

rak

gruczołowy

średniozróżnicowany
6 - 50% ognisk litych

G

3

-

rak

gruczołowy

nieskozróżnicowany
 50% ognisk litych

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka

błony śluzowej trzonu macicy (1)

Rak surowiczy (Adenocarcinoma serosum endometrii)

–

pierwotny

rak

endometrium,

morfologiczny

odpowiednik

najczęstszego

z raków jajnika. Utworzony jest najczęściej przez

brodawkowy, złożony rozrost owalnych / okrągłych

komórek o różnym stopniu atypii, niekiedy stwierdza

się obecność ciałek piaszczakowatych.

Obraz

histologiczny

i

przebieg

kliniczny

adenocarcinoma serosum (również adenocarcinoma

clarocellulare) jest zbliżony do obrazu analogicznych

raków jajnika. Są to postacie nowotworów trzonu

macicy niezależne od estrogenów, charakteryzujące

się głębokim naciekaniem błony mięśniowej, inwazją

naczyń chłonnych, szybkim rozsiewem i złym

rokowaniem.

.

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka

błony śluzowej trzonu macicy (2)

Rak

surowiczy

(niektórzy

wyróżniają

również typ brodawczakowato – surowiczy)
pojawia

się

o

około

10 lat później niż gruczolakorak śluzówki
macicy: wiek rozpoznania waha się od 40
do 86 lat, ze średnią 66 lat. Nie jest
związany

z

cukrzycą,

otyłością,

nadciśnieniem

czy

wcześniejszą

estrogenoterapią.

Typ surowiczy raka błony śluzowej trzonu
macicy występuje rzadko – stanowi ok.5%
wszystkich przypadków raka endometrium

.

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka

błony śluzowej trzonu macicy (3)

Nowotwór

ma

tendencję

do

głębokiego

naciekania ściany macicy i szerzenia się poza
macicę

oraz

tworzenia

zatorów

w naczyniach krwionośnych i chłonnych.

Mimo prawidłowego obrazu makroskopowego, w
badaniu

mikroskopowym

można

stwierdzić

zajęcie

błony

mięśniowej

i szerzenie się nowotworu poza macicę. W 72%
przypadków stwierdza się przerzuty w węzłach
chłonnych.

Według doniesień literaturowych, odsetek 5–
letnich

przeżyć

w I i II stopniu zaawansowania surowiczego raka
trzonu macicy wynosi 36% - 68%%, w stopniu III
i IV – jest sporadyczny .

Typ surowiczy i jasnokomórkowy raka

błony śluzowej trzonu macicy (4)

Ze względu na znaczną agresywność

biologiczną

raków

endometrium

typu

surowiczegoi

jasnokomórkowego,

ich

tendencję do szerzenia się poza macicę i
tworzenia

zatorów

w

naczyniach

krwionośnych i chłonnych – każdemu
przypadkowi tych nowotworów przypisuje się
wysoki stopień złośliwości.

Przy planowaniu leczenia należy brać pod

uwagę dużą agresję nowotworu i skłonność
do wznowy.

Dwa warianty patogenetyczne raka błony

śluzowej trzonu macicy (Bokhman 1983) (1)

Typ I – estrogenozależny (60% - 70%):

- chore młodsze (okres pre- i okołomenopauzalny),
często u kobiet otyłych, chorujących na nadciśnienie
tętnicze i/lub cukrzycę;

- wysoko- lub średniozróżnicowany gruczolakorak,
wzrost

ograniczony,

egzofityczny,

współistniejący

rozrost błony śluzowej trzonu macicy; związek z
czynnością hormonalną (zaburzenia miesiączkowania,
obniżenie płodności, menopauza po 50 rż);

- większa dojrzałość komórkowa, obecność receptorów
progesteronowych;

- dobre rokowanie.

Dwa warianty patogenetyczne raka błony śluzowej

trzonu macicy (Bokhman 1983) (2)

Typ II - estrogenoniezależny:

- chore starsze (okres pomenopauzalny), szczupłe, bez
obciążeń internistycznych;

- nieskozróżnicowany gruczolakorak, rak surowiczy, rak
jasnokomórkowy; wzrost rozlany, współistniejąca atrofia
błony śluzowej trzonu macicy, większa inwazja w
mięśniówkę macicy; postać niezależna od stanu
hormonów;

- złe rokowanie, duża agresywność nowotworu.

Hori i wsp. sugerują, że przyczyną
wykształcenia dwóch typów raka błony
śluzowej trzonu macicy jest jakaś ilościowa
bądź jakościowa różnica w regulatorach
komórkowych receptorów estrogenowych α.
Lax i wsp. uważają, że u podłoża rozwoju
dwóch typów carcinoma endometrii leżą
zaburzenia na poziomie molekularno –
genetycznym.

Rak

endometrioidalny,

rozwijający

się

na

podłożu

rozrostu

endometrium, miałby być związany z
niestabilnością mikrosatelitów i mutacjami
genów ras i PTEN. Niezależny od
estrogenów typ drugi ma mieć związek z
mutacjami genu p53.

Symptomatologia raka błony

śluzowej

trzonu macicy

- krwawienia

- upławy - cuchnące, krwiste, ropno-
krwiste

- dolegliwości bólowe - podbrzusza, całej
jamy brzusznej, kręgosłupa

- objawy ogólnoustrojowe - chudnięcie,
niedokrwistość, trudności w oddawaniu
stolca i / lub moczu, obrzęki kończyn
dolnych

Diagnostyka raka błony śluzowej

trzonu macicy (1)

- wywiad - objawy, czynniki ryzyka,

- badanie ginekologiczne,

-frakcjonowane wyłyżeczkowanie macicy +
mikroskopowa ocena wyskrobin,

czułość - 90-92%

- histeroskopia

czułość - ±100%, swoistość - 80-95%

-

cytodiagnostyka

eksfoliatywna

(biopsja

rysowa)

czułość - ±50%

Diagnostyka raka błony śluzowej

trzonu macicy (2)

-

badania

radiologiczne

-

USG

(przezbrzuszne,

przezpochwowe,

badanie

dopplerowskie),

badanie

tomokomputerowe, rezonans magnetyczny, urografia, RTG
klatki piersiowej, scyntygrafia, limfografia,

- histerografia,

- badanie cytologiczne, kolposkopia (próba z błękitem
toluidynowym),

- cystoskopia, rektoskopia,

- badania laboratoryjne, CA-125,

- badania genetyczne (ploidia DNA, aktywność mitotyczna,
mutacje lub nadekspresja onkogenów)

Diagnostyka różnicowa raka

błony

śluzowej trzonu

- zmiany nowotworowe: sromu, pochwy, szyjki macicy,

- nadżerki / polipy szyjki macicy,

- mięśniak rodzący się,

- stany zapalne pochwy, otarcia związane z
wypadaniem narządu rodnego,

- zmiany naczyniowe swoiste lub spowodowane
nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą,

- przerzuty innych nowotworów.

Diagnostyka różnicowa

raka błony śluzowej

trzonu macicy obejmuje

przede wszystkim

różnicowanie krwawień z

dróg rodnych.

Rodzinne występowanie raka błony

śluzowej

trzonu macicy

Zespół Lynch II

- dziedziczny niepolipowaty

rak jelita grubego (Hereditary Nonpolyposis
Colorectal Cancer)

- częste, rodzinne występowanie raka jelita
grubego, raka jajnika i raka trzonu macicy,
- rak trzonu macicy - drugi co do częstości
występowania, 1% - 3% chorych z zespołem Lynch
II,
- mutacje 4 genów - chromosomy 2, 3, 7 -
dziedziczone autosomalnie dominująco.

Rak błony śluzowej trzonu

macicy wyjątkowo rzadko

współistnieje

z ciążą.

Według niektórych autorów

(DiSaia, Creasman) -

stwierdzenie tego

nowotworu w ciąży jest

wynikiem błędnej

diagnostyki.

Rak błony śluzowej trzonu macicy

współistniejący

z innymi nowotworami

Rozwój drugiego, pierwotnego

nowotworu złośliwego

10% - 22,7% chorych z rakiem trzonu macicy

Nowotwory złośliwe:

- wzrost ryzyka rozwoju raka sutka i / lub raka jelita
grubego,
- współistnienie raka trzonu macicy, raka jajnika i
jajowodu w ramach raka systemowego - 13% -
15%.

Nowotwory łagodne:

- mięśniaki macicy - 25% - 35%,
- polipy trzonu i szyjki macicy,
- endometrioza.

Przerzuty innych nowotworów do
trzonu

macicy

występują rzadko.

Pierwotna lokalizacja nowotworu Droga
przerzutów

sutek droga

krwionośna
przewód pokarmowy

jajnik
droga chłonna

szyjka macicy
przez ciągłość
jajowód
pęcherz moczowy
odbytnica

Metody leczenia raka błony śluzowej

trzonu macicy

-

leczenie operacyjne - drogą brzuszną lub

pochwową,

- leczenie napromienianiem - pierwotne,
skojarzone,

- chemioterapia,

- hormonoterapia,

- antyestrogeny (tamoksyfen).

Wznowa i przerzuty raka błony

śluzowej

trzonu macicy

Większość nawrotów - pierwsze 2- 3 lata po zabiegu
operacyjnym.

Wznowy miejscowe :

- po leczeniu operacyjnym - pochwa,
przymacicza,
- po pierwotnej radioterapii - macica, jajniki.

Przerzuty odległe :

- droga chłonna - węzły chłonne i narządy
miednicy mniejszej,
-droga krwionośna - płuca, kości, nerki,
nadnercza, mózg,

skóra, wątroba,

trzustka.

Rokowanie w przypadku raka błony

śluzowej

trzonu macicy

Typ

histologiczny

+

stopień

histologicznego

zróżnicowania (grading).

Stopień klinicznego zaawansowania - głębokość
naciekania mięśnia macicy - przerzuty w węzłach
chłonnych.

Cytologia

otrzewnowa.

Naciekanie

przestrzeni

naczyniowej.

Wiek chorej.

Czynniki genetyczne (ploidia DNA, atypia jądrowa,
ekspresja określonych genów). Receptory hormonów
płciowych.

Zastosowane leczenie.

5 - letnie przeżycie chorych na raka

błony śluzowej trzonu macicy

Stopień I

72,3% -

95%

Stopień II

56,4% -

73%

Stopień III

31,5% -

52%

Stopień IV

10,6% -

27%

Złośliwe guzy trzonu

macicy mieszane

nabłonkowo –

mezenchymalne

Mięsaki macicy (sarcoma) –

epidemiologia

Mięsaki macicy stwierdza się rzadko – stanowią

one 1% – 3% wszystkich nowotworów macicy,

ale jednocześnie są przyczyną 15% zgonów z

powodu nowotworów narządu rodnego kobiet

(najwyższa umieralność z powodu nowotworów

złośliwych narządu rodnego). Według doniesień

literaturowych,

częstość

występowania

mięsaków macicy wynosi od 0,5 do 2/100.000

kobiet.

Ponieważ, biologia tych nowotworów nie została

do końca poznana, a doświadczenie kliniczne,

nawet znaczących ośrodków referencyjnych jest

ograniczone, nie ma

jednomyślności, co do kryteriów ich rozpoznania

i leczenia.

Mięsaki macicy (sarcoma) – patologia

i histologia (1)

Tkanki pierwotne mięsaka –

tkanka łączna,

mięśniówka trzonu macicy, mięśniówka mięśniaka

gładkokomórkowego,

tkanki

śćian

naczyń

krwionośnych, zrąb endometrium.

Nowotwór zbudowany z niezróżnicowanych mas

komórek okrągłych lub wrzecionowatych, u dzieci

– obecność mięśni prążkowanych, u osób

starszych – obecność tkanek raka i tkanek

pochodzenia mezodermalnego np.chrząstki.

Histogeneza tych nowotworów jest związana ze

zdolnością mezodermy przewodów Müllera do

wielokierunkowego różnicowania się, dlatego jako

elementy mięsaków stwierdza się różne struktury

macicy.

Mięsaki macicy (sarcoma) – patologia

i histologia (2)

Obraz makroskopowy:
-postać ograniczona –

uszypułowana,

często

ujawnia

się

jako

polip

szyjkowy,

-postać rozsiana (naciekająca) –

wypełnia całą jamę macicy, nacieka
mięśniówkę,

-postać

wywodząca

się

z

włókniakomięśniaka

(rzadko)

–

żółtawy, mięsisty twór z ogniskami
martwicy

Niektóre typy złośliwych

nowotworów mieszanych trzonu

macicy

1.

Mięsaki

zrębu

endometrium

(sarcoma

stromale)–

pochodzące z komórek zrębu endometrium:

-

o niewielkim stopniu złośliwości –

leczenie operacyjne może

dać całkowite wyleczenie, niekiedy, po latach następuje

wznowa w obrębie miednicy mniejszej lub przerzuty do płuc,

nowotwór promieniowrażliwy, przeżycie długotrwałe;

-

o wysokim stopniu złośliwości –

w komórkach liczne mitozy,

szybkie naciekanie okolicznych tkanek, duża agresywność,

skłonność do przerzutów i szybkich nawrotów

choroby,

rokowanie złe.

2.

Mięśniakomięsak gładkokomórkowy (Leiomyosarcoma)

3.

Gruczolakomięsak (Adenosarcoma) –

polipowaty guz

składający się z elementów gruczołowych (często o charakterze

łagodnym) i zrębowych (atypia komórkowa, aktywność

mitotyczna), w 25% - dodatkowo występują elementy

heterologiczne (mięśniówkam prązkowana, chrząstka), odległe

przerzuty rzadkie, nawroty – głównie obszar miednicy

mniejszej.

4.

Mięsakorak (Carcinosarcoma) –

masa polipowata, miękka,

często krwawiąca, większość guza – tkanki mięsaka z

ogniskami

gruczolakoraka,

raka

płaskonabłonkowego,

niezróżnicowanego lub kombinacje, rokowanie złe.

5.

Guzy mieszane mezodermalne (tumor mixtus

mesodermalis Müllera) –

rośnie bardzo szybko, szybkie

naciekanie okolicznych tkanek i narządów, rokowanie skrajnie

złe, odsetek 5-letnich przeżyć ok.20%

Mięsaki macicy (sarcoma) – wiek

chorych

Wiek chorych mieści się od okresu
niemowlęctwa do 8 dekady życia (średnio
55,7 lat).

U młodszych chorych częściej stwierdza
się mięsaki gładkokomórkowomięśniowe
(średni wiek – około 45 lat), w późniejszym
okresie życia wzrasta ilość mięsaków
mezodermalnych

mieszanych

oraz

mięsaków zrębu endometrium (średni wiek
– około 55 lat). Powyższe podtypy częściej
stwierdzano u kobiet czarnych niż białych.

Mięsaki macicy (sarcoma) –

czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka mięsaków macicy są podobne, jak w

przypadku raka błony śluzowej trzonu macicy:

- współistnienie otyłości (18%), nadciśnienia

tętniczego (11%) i cukrzycy (8%);
- częściej u nieródek i kobiet niezamężnych (wzrost

ryzyka o 50%);
- niezrównoważona stymulacja estrogenowa i

leczenie tamoksyfenem;
- pierwotna radioterapia z powodu raka szyjki

macicy lub raka pęcherza moczowego – ryzyko

zachorowania wzrasta około 6-krotnie w porównaniu

do populacji ogólnej (około 5% - 10% pacjentek z

mięsakiem macicy podaje w wywiadzie przebyte

w przeszłości naświetlanie obszaru miednicy

mniejszej energią promienistą, a rozwój mięsaka w

obszarze popromiennym stwierdzano w okresie od 5

do 20 lat po zakończeniu radioterapii).

Mięsaki macicy (sarcoma) – obraz

kliniczny i różnicowanie

Obraz kliniczny –

względnie duże

krwawienie (krwawienia pomenopauzalne,

przed menopauzą – obfite miesiączki

/krwawienia

międzymiesiączkowe),

dolegliwości bólowe podbrzusza, upławy

krwiste / ropno - krwiste.
W badaniu ginekologicznym – duża masa w

miednicy

mniejszej

–

powiększona,

guzowato zmieniona macica (niekiedy w

ujściu szyjki macicy kruche tkanki); kobiety

młodsze i dzieci – zmiana wywodząca się z

pochwy lub szyjki macicy (rzadko).

Różnicowanie –

na podstawie oceny

mikroskopowej pobranego materiału.

Mięsaki macicy (sarcoma)– leczenie

i rokowanie

Leczenie –

wycięcie macicy z przydatkami;

pooperacyjna radioterapia – sarcoma stromale,

guz mieszany Müllera; pooperacyjna chemio-lub

hormonoterapia – wartość ograniczona.

Szerzenie się nowotworu –

przez ciągłość lub

drogą naczyń krwionośnych; częste wznowy

odległe i subkliniczne ogniska przerzutowe.

Rokowanie –

złe – odsetek 5-letnich przeżyć w

postaci ograniczonej do macicy wynosi 53%, w IV

stopniu zaawansowania – 0%; zależy od stopnia

klinicznego

zaawansowania

oraz

postaci

histologicznej nowotworu. Guzy uszypułowane i

dobrze odgraniczone rokują lepiej od postaci

naciekającej. Najkorzystniejsze rokowanie w

przypadku stwierdzenia ognisk mięsaka we

włókniakomięśniaku.

Literatura

1.

Martius G, Breckwold M, Pfleiderer A „Ginekologia i
położnictwo”, Wyd. Urban&Partner, Wrocław 1997

2.

Govan A, McKay Hart D, Callander R „Ginekologia
ilustrowana”, LibraMed, Gdańsk 1995

3.

Szamborski J, Sieiński W „Rozrosty trzonu macicy – atlas
histopatologiczny”, Drukarnia Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków 1992

4.

Markowska J (red.) „Mięśniaki macicy), PZWL, Warszawa
2000

5.

Markowska J (red.) „Rak błony śluzowej trzonu macicy”,
Springer PWN, Warszawa 1998

6.

Markowska J (red.) „Onkologia ginekologiczna”,
Urban&Partner, Wrocław 2002

7.

Pschyrembel W, Strauss G, Petrie E „Ginekologia
praktyczna”, PZWL, Warszawa 1994

8.

DiSaia Ph, Creasman W „Ginekologia onkologiczna”,
Wyd. Czelej, Lublin 1999