MIKROBIOLOGIA

MIKROBIOLOGIA

Mikrobiologia jest

Mikrobiologia jest

nauką o

nauką o

drobnoustrojach.

drobnoustrojach.

Nazwa jej pochodzi

Nazwa jej pochodzi

od trzech słów

od trzech słów

greckich:

greckich:

mikros

mikros

-

-

mały,

mały,

bios

bios

-życie i

-życie i

logos

logos

-nauka.

-nauka.

Drobnoustroje lub

Drobnoustroje lub

mikroorganizmy są to

mikroorganizmy są to

organizmy wszędzie obecne i

organizmy wszędzie obecne i

niewidoczne gołym okiem.

niewidoczne gołym okiem.

Do mikroorganizmów zalicza

Do mikroorganizmów zalicza

się: wirusy, bakterie,

się: wirusy, bakterie,

mioplazmy, grzyby (z

mioplazmy, grzyby (z

wyłączeniem

wyłączeniem

kapeluszowych), glony (z

kapeluszowych), glony (z

wyłączeniem plechowych) i

wyłączeniem plechowych) i

pierwotniaki.

pierwotniaki.

Rozwój mikrobiologii jako nauki

Rozwój mikrobiologii jako nauki

stał się możliwy dopiero po

stał się możliwy dopiero po

wynalezieniu mikroskopu.

wynalezieniu mikroskopu.

Pierwszy mikroskop

Pierwszy mikroskop

skonstruowali bracia

skonstruowali bracia

JENSENOWIE

JENSENOWIE

ok. 1590 r.

ok. 1590 r.

Pierwszych obserwacji

Pierwszych obserwacji

mikroskopowych dokonał

mikroskopowych dokonał

R.HOOK

R.HOOK

(1665-1667), a

(1665-1667), a

nastepnie w 1676 r.

nastepnie w 1676 r.

A. van

A. van

LEEUWENHOEK

LEEUWENHOEK

skonstruował

skonstruował

mikroskop powiększający

mikroskop powiększający

ok.300x.

ok.300x.

Właściwy rozwój mikrobiologii

Właściwy rozwój mikrobiologii

rozpoczął się dopiero od połowy

rozpoczął się dopiero od połowy

XIX w., do czego przyczynił się

XIX w., do czego przyczynił się

uczony francuski

uczony francuski

L.PASTEUR

L.PASTEUR

.

.

Jest on uważany za twórcę

Jest on uważany za twórcę

mikrobiologii przemysłowej

mikrobiologii przemysłowej

.

.

Jako pierwszy wykazał, że

Jako pierwszy wykazał, że

drobnoustroje wywołują

drobnoustroje wywołują

fermentację, przy czym

fermentację, przy czym

poszczególne jej rodzaje są

poszczególne jej rodzaje są

powodowane przez określone

powodowane przez określone

gatunki mikroorganizmów.

gatunki mikroorganizmów.

Pasteur opracował

Pasteur opracował

metodę zwalczania

metodę zwalczania

szkodliwej mikroflory za

szkodliwej mikroflory za

pomocą wysokiej

pomocą wysokiej

temperatury.

temperatury.

Metoda ta została

Metoda ta została

nazwana

nazwana

pasteryzacją

pasteryzacją

.

.

Zajmował się też

Zajmował się też

chorobami ludzi i

chorobami ludzi i

zwierząt, a jego

zwierząt, a jego

osiągnięcia w tej

osiągnięcia w tej

dziedzinie stały się

dziedzinie stały się

podstawą rozwoju

podstawą rozwoju

mikrobiologii lekarskiej

mikrobiologii lekarskiej

.

.

Wynalazł szczepionkę

Wynalazł szczepionkę

przeciwko wściekliźnie.

przeciwko wściekliźnie.

Duże zasługi w rozwoju

Duże zasługi w rozwoju

mikrobiologii miał

mikrobiologii miał

niemiecki lekarz

niemiecki lekarz

R.KOCH

R.KOCH

(1843-1910). Odkrył on

(1843-1910). Odkrył on

bakterie gruźlicy oraz

bakterie gruźlicy oraz

udoskonalił metody

udoskonalił metody

badania drobnoustrojów

badania drobnoustrojów

zapoczątkowane przez

zapoczątkowane przez

Pasteura.

Pasteura.

Pierwszego odkrycia

Pierwszego odkrycia

nasuwającego

nasuwającego

przypuszczenie o istnieniu

przypuszczenie o istnieniu

wirusów dokonał w 1892 r.

wirusów dokonał w 1892 r.

rosyjski uczony

rosyjski uczony

D.IWANOWSKI

D.IWANOWSKI

, co

, co

potwierdził w 1896 r. badacz

potwierdził w 1896 r. badacz

holenderski

holenderski

M.BEIJERINCK

M.BEIJERINCK

.

.

Powstała nowa nauka-

Powstała nowa nauka-

wirusologia.

wirusologia.

Odkrywcami

Odkrywcami

bakteriofagów-

bakteriofagów-

wirusów

wirusów

bakteryjnych byli

bakteryjnych byli

uczeni:

uczeni:

TWORT

TWORT

i

i

d’HERELLE

d’HERELLE

.

.

Twórcą mikrobiologii rolniczej,

Twórcą mikrobiologii rolniczej,

zajmującej się procesami

zajmującej się procesami

mikrobiologicznymi

mikrobiologicznymi

zachodzącymi w glebie, był

zachodzącymi w glebie, był

uczony rosyjski

uczony rosyjski

S.WINOGRADSKI

S.WINOGRADSKI

(1856-1953).

(1856-1953).

Wyjaśnił on rolę

Wyjaśnił on rolę

drobnoustrojów w krążeniu

drobnoustrojów w krążeniu

pierwiastków w przyrodzie.

pierwiastków w przyrodzie.

Wprowadził do hodowli

Wprowadził do hodowli

drobnoustrojów pożywki

drobnoustrojów pożywki

wybiórcze.

wybiórcze.

Pierwszym

Pierwszym

mikrobiologiem polskim o

mikrobiologiem polskim o

światowym rozgłosie był

światowym rozgłosie był

L.CIEŃKOWSKI

L.CIEŃKOWSKI

, który

, który

odkrył kilka nowych

odkrył kilka nowych

gatunków

gatunków

drobnoustrojów oraz

drobnoustrojów oraz

opracował oryginalną

opracował oryginalną

metodę zwalczania

metodę zwalczania

wąglika.

wąglika.

Do rozwoju mikrobiologii

Do rozwoju mikrobiologii

przemysłowej przyczynili się tacy

przemysłowej przyczynili się tacy

polscy uczeni, jak:

polscy uczeni, jak:

W.SYNIEWSKI

W.SYNIEWSKI

- autor pierwszego

- autor pierwszego

polskiego podręcznika

polskiego podręcznika

Mikrobiologia

Mikrobiologia

fermentacyjna

fermentacyjna

,

,

T. CHRZĄSZCZ

T. CHRZĄSZCZ

– prowadzący badania

– prowadzący badania

nad pleśniami,

nad pleśniami,

T. MATUSZEWSKI

T. MATUSZEWSKI

– zajmujący się

– zajmujący się

mikrobiologią mleczarstwa,

mikrobiologią mleczarstwa,

W. DĄBROWSKI

W. DĄBROWSKI

– badacz w zakresie

– badacz w zakresie

przemysłu fermentacyjnego.

przemysłu fermentacyjnego.

W dziedzinie mikrobiologii

W dziedzinie mikrobiologii

lekarskiej na wyróżnienie

lekarskiej na wyróżnienie

zasługują:

zasługują:

O. BUJWID

O. BUJWID

– twórca

– twórca

bakteriologii polskiej,

bakteriologii polskiej,

organizator pierwszej w Polsce

organizator pierwszej w Polsce

wytwórni surowic i

wytwórni surowic i

szczepionek,

szczepionek,

L. HIRSZFELD

L. HIRSZFELD

–

–

odkrywca pałeczki paratyfusu

odkrywca pałeczki paratyfusu

C,

C,

R. WEIGL

R. WEIGL

– wynalazca

– wynalazca

szczepionki przeciwko durowi

szczepionki przeciwko durowi

plamistemu.

plamistemu.

W rozwoju

W rozwoju

mikrobiologii rolniczej

mikrobiologii rolniczej

duże zasługi mieli tacy

duże zasługi mieli tacy

uczeni, jak:

uczeni, jak:

A. PRAŻMOWSKI,

A. PRAŻMOWSKI,

E. GODLEWSKI,

E. GODLEWSKI,

S. i H.

S. i H.

KRZEMIENIEWSCY

KRZEMIENIEWSCY

.

.

ZADANIA I

ZADANIA I

PODZIAŁ

PODZIAŁ

MIKROBIOLOGII

MIKROBIOLOGII

Mikrobiologia zajmuje

Mikrobiologia zajmuje

się:

się:



warunkami rozwoju i przejawami życiowymi

warunkami rozwoju i przejawami życiowymi

drobnoustrojów

drobnoustrojów



przemianami wywołanymi przez nie w tych

przemianami wywołanymi przez nie w tych

środowiskach, w których bytują, tj. w glebie,

środowiskach, w których bytują, tj. w glebie,

wodzie, powietrzu i w organizmach żywych

wodzie, powietrzu i w organizmach żywych



opracowaniem metod wykorzystania

opracowaniem metod wykorzystania

drobnoustrojów na potrzeby człowieka oraz

drobnoustrojów na potrzeby człowieka oraz

metod zabezpieczania się przed ich

metod zabezpieczania się przed ich

szkodliwym działaniem.

szkodliwym działaniem.

Mikrobiologia ogólna-

Mikrobiologia ogólna-

zajmuje się budową,

zajmuje się budową,

czynnościami

czynnościami

życiowymi,

życiowymi,

metodami badań i

metodami badań i

hodowlą

hodowlą

drobnoustrojów

drobnoustrojów

Mikrobiologia

Mikrobiologia

przemysłowa-

przemysłowa-

zajmuje się

zajmuje się

wykorzystaniem

wykorzystaniem

określonych gatunków

określonych gatunków

mikroorganizmów w

mikroorganizmów w

przemyśle z

przemyśle z

jednoczesnym

jednoczesnym

zwalczaniem mikroflory

zwalczaniem mikroflory

szkodliwej

szkodliwej

Mikrobiologia rolnicza-

Mikrobiologia rolnicza-

bada głównie procesy

bada głównie procesy

mikrobiologiczne

mikrobiologiczne

zachodzące w glebie,

zachodzące w glebie,

w celu wykorzystania

w celu wykorzystania

ich do zwiększenia

ich do zwiększenia

żyzności gleby

żyzności gleby

Mikrobiologia lekarska-

Mikrobiologia lekarska-

z

z

ajmuje się

ajmuje się

diagnostyką chorób,

diagnostyką chorób,

profilaktyką i walką z

profilaktyką i walką z

drobnoustrojami

drobnoustrojami

chorobotwórczymi

chorobotwórczymi

człowieka

człowieka

Mikrobiologia sanitarna-

Mikrobiologia sanitarna-

bada zagadnienia czystości

bada zagadnienia czystości

wody, powietrza, pomieszczeń

wody, powietrza, pomieszczeń

produkcyjnych, urządzeń,

produkcyjnych, urządzeń,

opakowań oraz problemy

opakowań oraz problemy

oczyszczania ścieków metodą

oczyszczania ścieków metodą

biologiczną,

biologiczną,

a ponadto zajmuje się higieną

a ponadto zajmuje się higieną

osobistą pracowników

osobistą pracowników

przemysłu spożywczego i

przemysłu spożywczego i

sposobami zapobiegania

sposobami zapobiegania

zatruciom pokarmowym

zatruciom pokarmowym

Mikrobiologia

Mikrobiologia

weterynaryjna-

weterynaryjna-

bada choroby

bada choroby

zwierząt zarówno

zwierząt zarówno

domowych jak i

domowych jak i

dzikich

dzikich

ŚRODOWISKA

ŚRODOWISKA

BYTOWANIA

BYTOWANIA

DROBNOUSTROJÓW

DROBNOUSTROJÓW

Gleba –

Gleba –

to główne środowisko

to główne środowisko

bytowania drobnoustrojów.

bytowania drobnoustrojów.

W ich skład wchodzą

W ich skład wchodzą

bakterie, grzyby i

bakterie, grzyby i

pierwotniaki. Mineralizują

pierwotniaki. Mineralizują

one substancje organiczne,

one substancje organiczne,

dostarczając roślinom

dostarczając roślinom

niezbędnych pierwiastków.

niezbędnych pierwiastków.

S. WINOGRADSKI

S. WINOGRADSKI

podzielił

podzielił

bakterie glebowe na dwie

bakterie glebowe na dwie

grupy:

grupy:



Bakterie

Bakterie

autochtoniczne

autochtoniczne

, występujące

, występujące

w mniej więcej stałej liczbie dla

w mniej więcej stałej liczbie dla

danego typu gleby,

danego typu gleby,



Bakterie

Bakterie

zymogenne

zymogenne

, rozwijające się w

, rozwijające się w

glebie tylko okresowo, a dostające się

glebie tylko okresowo, a dostające się

tam ze szczątkami zwierząt, z

tam ze szczątkami zwierząt, z

resztkami roślin, wydalinami i

resztkami roślin, wydalinami i

ściekami.

ściekami.

Ponadto w glebie mogą

Ponadto w glebie mogą

znajdować się

znajdować się

drobnoustroje

drobnoustroje

przypadkowe, które

przypadkowe, które

przebywają w niej przez

przebywają w niej przez

pewien czas np.

pewien czas np.

bakterie

bakterie

chorobotwórcze

chorobotwórcze

dostające

dostające

się do gleby wraz z

się do gleby wraz z

odchodami ludzi i zwierząt,

odchodami ludzi i zwierząt,

padliną oraz chorymi

padliną oraz chorymi

tkankami roślin.

tkankami roślin.

Woda -

Woda -

to także naturalne

to także naturalne

środowisko bytowania

środowisko bytowania

drobnoustrojów.

drobnoustrojów.

Uboga w mikroflorę jest

Uboga w mikroflorę jest

woda opadowa, natomiast

woda opadowa, natomiast

wody podziemne zawierają

wody podziemne zawierają

różne ilości drobnoustrojów,

różne ilości drobnoustrojów,

w zależności od głębokości

w zależności od głębokości

występowania.

występowania.

Drobnoustroje wód

Drobnoustroje wód

powierzchniowych

powierzchniowych

mineralizują związki

mineralizują związki

organiczne i w ten

organiczne i w ten

sposób biorą udział w

sposób biorą udział w

procesie

procesie

samooczyszczania

samooczyszczania

wody.

wody.

Drobnoustroje

Drobnoustroje

występujące w wodzie, w

występujące w wodzie, w

zależności od ich

zależności od ich

pochodzenia można

pochodzenia można

podzielić na cztery grupy,

podzielić na cztery grupy,

tj. mikroflorę:

tj. mikroflorę:



naturalną wody

naturalną wody



dostającą się do wody z gleby i powietrza

dostającą się do wody z gleby i powietrza



przewodu pokarmowego ludzi i zwierząt

przewodu pokarmowego ludzi i zwierząt



pochodzącą ze ścieków przemysłowych

pochodzącą ze ścieków przemysłowych

Powietrze –

Powietrze –

to środowisko wtórne

to środowisko wtórne

bytowania

bytowania

drobnoustrojów, do

drobnoustrojów, do

którego dostają się one

którego dostają się one

z cząsteczkami pyłu,

z cząsteczkami pyłu,

kurzu lub pary wodnej i

kurzu lub pary wodnej i

są przenoszone przez

są przenoszone przez

wiatr.

wiatr.