Dr n.med. Małgorzata Łukowicz

Metody leczenia obrzęków
limfatycznych

Układ limfatyczny składa się z sieci

drobnych naczyń limfatycznych
odprowadzających płyn śródtkankowy z
tkanek obwodowych do krwi oraz z
narządów limfatycznych (węzłów
chłonnnych, śledziony, grasicy), które
pełnią rolę filtrów w procesach
odpornościowych.

Obrzęk limfatyczny jest nagromadzeniem
chłonki w tkance podskórnej, wynikającym
z niewydolności układu limfatycznego.

Mechanizmy obrzęku
limfatycznego:

- uszkodzenie sieci drobnych naczyń
limfatycznych (operacja,
naświetlania)
- osłabienie sił wymuszających
przepływ chłonki na skutek
zwłóknienia tkanek

Wyróżnia się:



Obrzęk limfatyczny pierwotny:
brak, niedorozwój lub
niewydolność naczyń układu
chłonnego



Obrzęk limfatyczny wtórny:
skutek zakażenia, urazów,
chorób nowotworowych lub
zatorowo-zakrzepowych

Pomiar stopnia obrzęku:



Bezpośredni pomiar objętości na
podstawie wypartej wody przez
zanurzoną w niej kończynę (różnica do
20% niewielki, 21-40% średni, 41-80%
średnio ciężki, powyżej 80% ciężki



pomiary obwodów kończyny i porównanie
ze strona zdrową (różnica 1-3 cm
niewielki obrzęk, 3-5 cm średni obrzęk,
powyżej 5 cm ciężki obrzęk

Leczenie fizjoterapeutyczne
obrzęku limfatycznego:



Unoszenie kończyny



Ćwiczenia usprawniające



masaż limfatyczny (ręczny oraz
pneumatyczny



ucisk powierzchowny

Unoszenie kończyny

Unoszenie kończyny do
wysokości serca kilkakrotnie
w ciągu dnia przez 10-15 min,
korzystanie z poduszek,
klinów - wykorzystanie sił
grawitacji w odpływie chłonki.
Uniesienie w nocy

Masaż limfatyczny

Polega na głaskaniu, oklepywaniu lub
delikatnym uciskaniu skóry. Nacisk lekki,
aby nie doprowadzić do zaczerwienienia
skóry. Rozpoczyna się centralnie od
obszarów niezajętych obrzękiem i
stopniowo przechodzi się na obwód, na
obrzekniętę kończynę.

Masaż pneumatyczny:

Wykorzystywany jest bezpośrednio
po masażu ręcznym. Masaż powinien
trwać od 1 do 4 godzin dziennie,
kończyna powinna być osłonięta
rękawem bawełnianym. Przy zajęciu
dłoni i palców, dodatkowo bandażuje
się palce i dłoń.

Bandażowanie kończyny:

Wykonuje się po masażach. Stosuje się
specjalne bandaże uciskowe: na remię i
przedramię o szerokości 6-8 cm, na palce
4,5 cm, na kończynę dolną 10-15cm.
Bandaż obejmuje całą kończynę bez
palców, chyba że zajęte są również palce.
Bandażuje się zmniejszając odśrodkowo
siłę, dbając o zachowanie ruchomości w
stawach.

Ucisku powierzchniowego nie
stosuje się w przypadku
zaburzeń krążenia.
Przeciwwskazaniem do
masażu są miejscowe
procesy zapalne, które
powinny być wcześniej
wyleczone.

Ćwiczenia fizyczne

Odpowiednio dostosowane, wykonuje się
przed założónym bandażem lub rękawem.
Powinny trwać około 10 minut. Nie mogą
być zbyt intensywne, aby nie powodowały
dodatkowego przekrwienia mięśni.
Utrzymują ruchomość w stawach, ułatwiaja
przepływ chłonki (pompa mięśniowa).

Aktywność mięśniowa może
15-krotnie zwiększyć
przypływ chłonki.

Ćwiczenia oddechowe
rozpoczynają i kończą każdą
serię ćwiczeń, co ułatwia
opróżnianie naczyń
chłonnych do układu żylnego.

Po intensywnym leczeniu
szpitalnym pacjent otrzymuje
zalecenia do domu:

1. Oszczędzanie kończyny i dbanie o
higienę.
2. Terapia uciskowa
3. Systematyczne ćwiczenia fizyczne i
oddechowe min 2xdz.
4. Codzienne unoszenie kończyny kilka
razy dziennie po 10-15 minut.
5. Masaż limfatyczny