Królestwo

Straminipila = Chromista

Oomycota

Hyphochytriomycota

Labyrinthulomycota

Heteroconthophyta
Bacillariophyta

Głównie formy

strzępkowe

(brak sept),

rzadziej komórkowe

eukarpiczne

(plecha nie

jest w całości zużywana
do wykształcenia organów
rozmnażania)

i

holokarpiczne

(plecha

lub komórka
w całości przekształca się
w organy rozmnażania)

Gromada

Oomycota

– grzyby lęgniowe

Wodne (słodko- i słonowodne), oraz lądowe

Saprobionty

i

pasożyty

(fakultatywne i

obligatoryjne – biotroficzne – głównie formy
lądowe)

Rurkowate

mastygonemy na powierzchni wici

Tubularne

kristy mitochondrialne

Synteza lizyny poprzez szlak

kwasu diaminopimelinowego

Ściana zbudowana z beta-1,3- i beta-1,6-

glukanów

oraz

celulozy

(mniejsze ilości);

wyjątkowo znaleziono również chitynę

Materiał zapasowy tzw.

mykolaminaryna

(beta-

1,3-glukany; zbliżone do laminaryny brunatnic i

okrzemek)

Rozmnażanie płciowe:

oogamia

oogonium

–

oosfera

oospora
dojrzewa
w oogonium

anterydium

najczęśćiej brak
plemników (!)
kanał
kopulacyjny

oospora

–

przetrwalnikowa
zygota

Rozmnażanie bezpłciowe:

zoospory

Monomorficzne

i

dymorficzne

Pierwotna zoospora

(najczęściej szybka encystacja)
Wici z przodu komórki

Wtórna zoospora

Nerkowata (fasolowata)
Wici z boku komórki, z wgłębienia

Forma wegetatywna

diploidalna

(diplontyczny

cykl rozwojowy; mejoza w gametangiach)

Klasa

Oomycetes

Rzędy np.

Leptomitales –

saprotrofy

Rhipidiales

–

saprotrofy, częste w

stagnującej

wodzie

Pythiales –

pasożyty i saprotrofy

Saprolegniales –

pasożyty i saprotrofy

Lagenidiales –

obligatoryjne pasożyty;

endobiotyczne,

Peronosporales –

pasożyty biotroficzne

roślin

lądowych

92 rodzaje, ok. 800 gatunków

Saprotrtofy i pasożyty (nekrotroficzne)

Strzępkowe, eukarpiczne

Oogonium
z

jedną oosferą

Rząd

Pythiales

Zoosporangia najczęściej odpadają
(przypominają zarodniki)

Zoospory tylko

drugiego typu

(wtórne)

Phytophthora ramorum – pasożyt drzew (np.

dębów)

Phytophthora infestans

– powoduje choroby

roślin
z rodziny Solanaceae (np. ziemniak, pomidor),

atakuje
tkanki liści, pędów oraz bulw

Pochodzi z Ameryki, do Europy dotarł znacznie
później niż rośliny żywicielskie (ok. 1845), w
latach 1845-1847 spowodował epidemię zarazy
ziemniaka w Europie

Spowodowało to klęskę demograficzną w
Irlandii
(ok. 800 tys. osób zmarło, ponad 1.5 mln
wyemigrowało)
Populacja Irlandii spadła z ponad 8 mln osób
do ok. 6.5 mln

1845–1847
tzw. Wielki Głód
(ang. Great Famine)

Phytophthora infestans jest organizmem
heterotallicznym

W XIX w. jedynie szczep A1 zawleczony do
Europy (rozwój z rozmnażaniem
bezpłciowym)

Szczep A2 w Europie od lat 1980-tych
Rekombinacja genetyczna spowodowała i
powoduje powstawanie szeregu szczepów
odpornych na fungicydy – poważny problem
w rolnictwie (!)

Biotroficzne

pasożyty roślin

, najczęściej wyspecjalizowane

Wiele gatunków bez zdolności do produkcjii zoospor (!)

Rząd

Peronosporales

oogonium z oosferą

oospory

Oogonium z

jedną

oosferą

Plasmopara
viticola

- sporangiofory

Plasmopara viticola

– powoduje chorobę

winorośli

(mączniak rzekomy winorośli)

Pochodzi z Ameryki, w latach 70 XIX w. sprowadzony
do Europy
(wraz z winoroślą odporną na szkodniki korzeniowe);
niemal całkowite wyniszczenie winnic we Francji;
wynalezienie tzw. cieczy bordoskiej (mieszanina wapna
i siarczanu miedzi) – pierwsze udokumentowane
zastosowanie fungicydu (!) (Prof. A. Millardet)

Albugo candida
- choroba: biała rdza

Sporangia w łańcuszkach,
nie wykształcają zoospor (!)

Botrosom

= sagenogen, organella na

powierzchni komórki,

produkuje śluzowatą substancję zamkniętą

dwiema błonami (zewnętrzną i wewnętrzną),
istnieje ciągłość

pomiędzy zewnętrzną siecią a cytoplazmą

Gromada

Labyrinthulomycota

Labirynthula sp.

W cyklu życiowym występują

heterokontyczne

wiciowce

Organizmy morskie i lądowe
Saprobionty i pasożyty (glonów i roślin
naczyniowych)

Wyróżniane 7 (8?) rodzajów, ok. 50 gatunków

np. Schizochytrium

Thraustochytrium
Labyrinthula

Labirynthula zosterae – pasożyt morskich
roślin naczyniowych z rodzaju Zostera (rodzina
Zosteraceae)

Schizochytrium aggregatum – używany do
produkcji

omega-3 kwasów

łuszczowych

Labyrinthula sp. – obumieranie traw

Zoospory posiadają

jedną wić

usytuowaną

z

przodu komórki

, zaopatrzoną w (rurkowate)

mastygonemy

Co najmniej dwa gatunki zawierają

celulozę

i

chitynę

w ścianie komórkowej

Specyficzna budowa zoospor, m.in. rybosomy
zgromadzone wokół jądra i częściowo
odseparowane od reszty cytoplazmy przez
retikulum endoplazmatyczne

Gromada

Hyphochytriomycota

Holokarpiczne lub eukarpiczne

Saprobionty

lub

pasożyty

(niektóre są pasożytami

oospor Oomycota i chlamydospor Glomeromycota)

,

wodne

Rozmnażanie
płciowe nieznane

Ok. 25 gatunków

Hyphochytrium catenoides

w ziarnach pyłku sosny

Haptoglossa

spp.

Należą do Straminipila (= Chromista) ale ich
pozycja taksonomiczna nie jest ustalona

Powszechnie występują w odchodach i gnijącej
materii organicznej

Pasożyty

nicieni i wrotków

Enigmatyczne organizmy o specyficznym
rozwoju

Ok. 7 gatunków

Bardzo prosta budowa, komórka wydłużona,
przystosowana do ciała gospodarza;
holokarpiczne

Haptoglossa mirabilis

wewnątrz ciała wrotka

Część gatunków wykształca

zoospory

–

uwalniane po przebiciu ściany gospodarza

Zoospory

encystują się

, a następnie kiełkują i

silnie przekształcają

Haptoglossa spp. – komórka
rewolwerowa

http://www.uoguelph.ca/~gbarr
on/

pusta cysta (encystowana zoospora)

wakuola

podkładka
przyklejająca

ściana komórkowa

harpun

giętki przewód

jądro komórkowe

otwór

cytoplazma

Laminarne

kristy mitochondrialne

Synteza lizyny poprzez szlak

kwasu

aminoadypinowego

Wewnętrzna

mitoza

Chityna

oraz

glukany

w ścianie komórkowej

Substancje zapasowe:

glikogen, tłuszcze

(i

inne)

Królestwo

Fungi

(grzyby właściwe)

Formy

komórkowe

oraz

strzępkowe

(w części

apikalnej strzępki obecny Spitzenkorper), w
niektórych grupach

dymorfizm

komórkowo-

strzępkowy

Znanych ok. 100 000 gatunków
Szacunkowa liczba: 1,5 mln gatunków
(głównie w tropikach)

Hawksworth, 1991; Hawksworth et

al., 1995

Chytridiomycota

– grzyby skoczkowe

Neocallimastigomycota
Blastocladiomycota

Zygomycota (?)

– grzyby

sprzężniowe

Glomeromycota

– grzyby

arbuskularne

Ascomycota

– grzyby workowe

Basidiomycota

– grzyby

podstawkowe

Przodkowie grzybów – najprawdopodobniej uwicione
pierwotniaki zbliżone do współczesnego typu

Choanoflagellata

Bardzo podobne
do komórek gąbek.
Prawdopodobnie
również przodkowie
zwierząt

Gromada

Chytridiomycota s.l.

Stara

(ewolucyjnie) grupa

Wodne (wody słone i słodkie) oraz lądowe
pasożyty i saprobionty
Substraty/żywiciele: glony eukariotyczne, sinice,
grzyby,

owady i inne

stawonogi,

subst. organiczna (w tym

chityna, keratyna,

celuloza),

rośliny, ziarna pyłku

Gromada

Chytridiomycota

Klasa

Chytridiomycetes

Klasa

Monoblepharidomycetes

Rozmnażanie bezpłciowe –

zoospory

Jedyna z 3 gromad grzybów właściwych, w
której występują pływki (!)

Zoospory wytwarzane w zoosporangiach,
często aktywnie wyrzucane

pływki

– z

jedną biczykowatą

wicią,

z tyłu

komórki

Specyficzna budowa zoospor (różne typy
budowy – cecha taksonomiczna)

Kompleks

mikrociałka – krople tłuszczowe

(Microbody-Lipid Globule Complex )
–

zgrupowanie kropli tłuszczowych,

mikrociałek, mitochondriów i cystern
obserwowane na poziomie
ultrastrukturalnym (TEM)
w komórkach zoospor tlenowych
Chytridiomycota

Rozmnażanie płciowe: izo-, anizogamia,
oogamia, somatogamia

Zygota

przekształca się w strukturę

przetrwalnikową

(hypnozygota)

Ściana komórkowa zbudowana z

chityny

(w przypadku jednego gatunku stwierdzono
celulozę)

Ok. 700 gatunków

Komórka/plecha

cenocytyczna

(komórczakowa)

często występują

ryzoidy

lub

ryzomycelium

(bardzo cienkie strzępki, przypominające ryzoidy)

rzadziej strzępki

Grzyby

holokarpiczne

i

eukarpiczne

Głównie

słodkowodne

, rzadziej

glebowe

lub

słonowodne

Wiele gatunków to pasożyty glonów, grzybów
i roślin

Bardzo różnorodne formy
Systematyka nadal prowizoryczna

Rząd

Chytridiales

np. Chytridium

Chytriomyces

Nowakowskiella

Synchytrium

Synchytrium endobioticum

Choroba:
rak ziemniaka

Synchytrium endobioticum – rozmieszczenie

Synchytrium endobioticum – cykl życiowy

zarodnia zimowa

zoospory

encystacja, infekcja

prosorus

sorus

gamety

encystacja,
infekcja

MEJOZA

SYNGAMIA

Zarodnie
zimowe
(hypnozygoty)

Wyodrębnione z rzędu Chytridiales na
podstawie różnic w budowie ultrastrukturalnej
zoospor

Grzyby

glebowe

, nie wodne (!)

Saproby

i

pasożyty

W wielu wypadkach brak danych o
rozmnażaniu płciowym (u niektórych
izogamia)

Rząd

Spizellomycetales

Np.:
Spizellomyces
Kochiomyces
Pawellomyces

rybosomy

w centrum

komórki

częściowo oddzielone
przez błonę

zazw.

jedna kropla

tłuszczu

mikrotubule

wyrastające

z kinetosomu

rumposom

jądro

nie zwiazane

z

kinetosomem

dodatkowa cetriola

(związana
z kinetosomem)

rybosomy rozłożone

w całej cytoplaźmie

wiele kropli

lipidowych

mikrotubule

nie wyrastają

z kinetosomu

brak

rumposomu,

jądro

związane

z kinetosomem

brak dodatkowej centrioli

Spizellomycetales

Chytridiales

Barr 1990

Spizellomycetales

Chytridiales

Spizellomyces punctatus –
obiekt analiz mitochondrialnego RNA

Olpidium brassicae

– biotroficzny pasożyt roślin kapustnych
(Brassicaceae), wektor wirusów (np. wirusa
pogrubienia liści sałaty)

Olpidium brassicae

– encystacja pływki

Olpidium brassicae – zarodnie przetrwalnikowe
(2n)

Rhizophydium
.
sphaerotheca

Rząd

Rhizophydiales

Np.: Rhizophydium

Terramyces

Batrachochytrium

Batrachochytrium dendrobatidis

– groźny patogen żab i innych płazów (ponad
90 rożnych żywicieli)

Infekcja regionów skeratynizowanych (otwór
gębowy, stopy) objaw: hyperkeratynoza
(zgrubienie warstwy keratynowej) chorobie
sprzyja niska temperatura

Patogen pochodzi z Afryki,
w Europie od lat 30-tych XX w.
(opisany w 1991 r.)
obecny również w USA,
Australli, Azji,
Ameryce Południowej

Batrachochytrium dendrobatidis -
zoosporangia

Przede wszystkim wodne,

saprobiontyczne

Rozmnażanie płciowe
na drodze

oogamii

– tylko w tej grupie

(męskie gamety tzw. anterozoidy)

Rząd

Monoblepharidales

Monoblepharis sp.

np. Monoblepharis

Monoblepharella

Harpochytrium
Oedogoniomyces

Żyją w

przewodzie

pokarmowym roślinożernych
ssaków

, rozkładają celulozę

i rozdrabniają ligninę
umożliwiając jej dalszy
rozkład przez bakterie
ligninolityczne

Gromada

Neocallimastigomycota

Neocallimastix sp.

Ok. 20 gatunków
np. Neocallimastix

Caecomyces

Bezwzględne

anaeroby

(beztlenowce);

brak mitochondriów (!), ich rolę pełnią

hydrogenosomy

(organelle otoczone podwójną błoną)

Rozmnażanie bezpłciowe przez

wielowiciowe

zoospory

Cały cykl od encystowania zoospory do wykształcenia
nowych zoospor trwa ok. 30 h

Czapeczka jądrowa

– struktura zoospor

zbudowana z masy

Gromada

Blastocladiomycota

rybosomów,
przylegająca do
jądra, otoczona
błoną będącą
kontynuacją
zewnętrznej
błony jądrowej

Saprotrofy (na różnych substratach), rzadziej
pasożyty zwierząt i roślin

(szczególnie łatwe do znalezienia na gnijących
owocach i okorowanych pniach drzew)

Ok. 200 gatunków

np. Allomyces

Blastocladia
Blastocladiella
Catenaria

(pasożyty)

Coelomomyces

(pasożyty)

Allomyces

spp.

Grzyby wodne,

strzępkowe

Allomyces arbuscula

Cykl życiwowy

haplo-diplontyczny

(przemiana pokoleń)

gametotallus 1n – wykształca

gametangia

hormony płciowe: sirenina

(żeński)

paryzyna

(męski)

Allomyces
macrogynus

anizogamia

zygota kiełkuje w plechę 2n

sporotallus 2n – wykształca

zoosporangia

(romnażanie

bezpłciowe)

sporangia spoczynkowe

(tu

mejoza

) – zoospory 1n