Królestwo
Straminipila = Chromista
Oomycota
Hyphochytriomycota
Labyrinthulomycota
Heteroconthophyta
Bacillariophyta
Królestwo
Straminipila = Chromista
Oomycota
Hyphochytriomycota
Labyrinthulomycota
Heteroconthophyta
Bacillariophyta
Głównie formy
strzępkowe
(brak sept),
rzadziej komórkowe
eukarpiczne
(plecha nie
jest w całości zużywana
do wykształcenia organów
rozmnażania)
i
holokarpiczne
(plecha
lub komórka
w całości przekształca się
w organy rozmnażania)
Gromada
Oomycota
– grzyby lęgniowe
Wodne (słodko- i słonowodne), oraz lądowe
Saprobionty
i
pasożyty
(fakultatywne i
obligatoryjne – biotroficzne – głównie formy
lądowe)
Rurkowate
mastygonemy na powierzchni wici
Tubularne
kristy mitochondrialne
Synteza lizyny poprzez szlak
kwasu diaminopimelinowego
Ściana zbudowana z beta-1,3- i beta-1,6-
glukanów
oraz
celulozy
(mniejsze ilości);
wyjątkowo znaleziono również chitynę
Materiał zapasowy tzw.
mykolaminaryna
(beta-
1,3-glukany; zbliżone do laminaryny brunatnic i
okrzemek)
Rozmnażanie płciowe:
oogamia
oogonium
–
oosfera
oospora
dojrzewa
w oogonium
anterydium
najczęśćiej brak
plemników (!)
kanał
kopulacyjny
oospora
–
przetrwalnikowa
zygota
Rozmnażanie bezpłciowe:
zoospory
Monomorficzne
i
dymorficzne
Pierwotna zoospora
(najczęściej szybka encystacja)
Wici z przodu komórki
Wtórna zoospora
Nerkowata (fasolowata)
Wici z boku komórki, z wgłębienia
Forma wegetatywna
diploidalna
(diplontyczny
cykl rozwojowy; mejoza w gametangiach)
Klasa
Oomycetes
Rzędy np.
Leptomitales –
saprotrofy
Rhipidiales
–
saprotrofy, częste w
stagnującej
wodzie
Pythiales –
pasożyty i saprotrofy
Saprolegniales –
pasożyty i saprotrofy
Lagenidiales –
obligatoryjne pasożyty;
endobiotyczne,
Peronosporales –
pasożyty biotroficzne
roślin
lądowych
92 rodzaje, ok. 800 gatunków
Saprotrtofy i pasożyty (nekrotroficzne)
Strzępkowe, eukarpiczne
Oogonium
z
jedną oosferą
Rząd
Pythiales
Zoosporangia najczęściej odpadają
(przypominają zarodniki)
Zoospory tylko
drugiego typu
(wtórne)
Phytophthora ramorum – pasożyt drzew (np.
dębów)
Phytophthora infestans
– powoduje choroby
roślin
z rodziny Solanaceae (np. ziemniak, pomidor),
atakuje
tkanki liści, pędów oraz bulw
Pochodzi z Ameryki, do Europy dotarł znacznie
później niż rośliny żywicielskie (ok. 1845), w
latach 1845-1847 spowodował epidemię zarazy
ziemniaka w Europie
Spowodowało to klęskę demograficzną w
Irlandii
(ok. 800 tys. osób zmarło, ponad 1.5 mln
wyemigrowało)
Populacja Irlandii spadła z ponad 8 mln osób
do ok. 6.5 mln
1845–1847
tzw. Wielki Głód
(ang. Great Famine)
Phytophthora infestans jest organizmem
heterotallicznym
W XIX w. jedynie szczep A1 zawleczony do
Europy (rozwój z rozmnażaniem
bezpłciowym)
Szczep A2 w Europie od lat 1980-tych
Rekombinacja genetyczna spowodowała i
powoduje powstawanie szeregu szczepów
odpornych na fungicydy – poważny problem
w rolnictwie (!)
Biotroficzne
pasożyty roślin
, najczęściej wyspecjalizowane
Wiele gatunków bez zdolności do produkcjii zoospor (!)
Rząd
Peronosporales
oogonium z oosferą
oospory
Oogonium z
jedną
oosferą
Plasmopara
viticola
- sporangiofory
Plasmopara viticola
– powoduje chorobę
winorośli
(mączniak rzekomy winorośli)
Pochodzi z Ameryki, w latach 70 XIX w. sprowadzony
do Europy
(wraz z winoroślą odporną na szkodniki korzeniowe);
niemal całkowite wyniszczenie winnic we Francji;
wynalezienie tzw. cieczy bordoskiej (mieszanina wapna
i siarczanu miedzi) – pierwsze udokumentowane
zastosowanie fungicydu (!) (Prof. A. Millardet)
Albugo candida
- choroba: biała rdza
Sporangia w łańcuszkach,
nie wykształcają zoospor (!)
Botrosom
= sagenogen, organella na
powierzchni komórki,
produkuje śluzowatą substancję zamkniętą
dwiema błonami (zewnętrzną i wewnętrzną),
istnieje ciągłość
pomiędzy zewnętrzną siecią a cytoplazmą
Gromada
Labyrinthulomycota
Labirynthula sp.
W cyklu życiowym występują
heterokontyczne
wiciowce
Organizmy morskie i lądowe
Saprobionty i pasożyty (glonów i roślin
naczyniowych)
Wyróżniane 7 (8?) rodzajów, ok. 50 gatunków
np. Schizochytrium
Thraustochytrium
Labyrinthula
Labirynthula zosterae – pasożyt morskich
roślin naczyniowych z rodzaju Zostera (rodzina
Zosteraceae)
Schizochytrium aggregatum – używany do
produkcji
omega-3 kwasów
łuszczowych
Labyrinthula sp. – obumieranie traw
Zoospory posiadają
jedną wić
usytuowaną
z
przodu komórki
, zaopatrzoną w (rurkowate)
mastygonemy
Co najmniej dwa gatunki zawierają
celulozę
i
chitynę
w ścianie komórkowej
Specyficzna budowa zoospor, m.in. rybosomy
zgromadzone wokół jądra i częściowo
odseparowane od reszty cytoplazmy przez
retikulum endoplazmatyczne
Gromada
Hyphochytriomycota
Holokarpiczne lub eukarpiczne
Saprobionty
lub
pasożyty
(niektóre są pasożytami
oospor Oomycota i chlamydospor Glomeromycota)
,
wodne
Rozmnażanie
płciowe nieznane
Ok. 25 gatunków
Hyphochytrium catenoides
w ziarnach pyłku sosny
Haptoglossa
spp.
Należą do Straminipila (= Chromista) ale ich
pozycja taksonomiczna nie jest ustalona
Powszechnie występują w odchodach i gnijącej
materii organicznej
Pasożyty
nicieni i wrotków
Enigmatyczne organizmy o specyficznym
rozwoju
Ok. 7 gatunków
Bardzo prosta budowa, komórka wydłużona,
przystosowana do ciała gospodarza;
holokarpiczne
Haptoglossa mirabilis
wewnątrz ciała wrotka
Część gatunków wykształca
zoospory
–
uwalniane po przebiciu ściany gospodarza
Zoospory
encystują się
, a następnie kiełkują i
silnie przekształcają
Haptoglossa spp. – komórka
rewolwerowa
http://www.uoguelph.ca/~gbarr
on/
pusta cysta (encystowana zoospora)
wakuola
podkładka
przyklejająca
ściana komórkowa
harpun
giętki przewód
jądro komórkowe
otwór
cytoplazma
Laminarne
kristy mitochondrialne
Synteza lizyny poprzez szlak
kwasu
aminoadypinowego
Wewnętrzna
mitoza
Chityna
oraz
glukany
w ścianie komórkowej
Substancje zapasowe:
glikogen, tłuszcze
(i
inne)
Królestwo
Fungi
(grzyby właściwe)
Formy
komórkowe
oraz
strzępkowe
(w części
apikalnej strzępki obecny Spitzenkorper), w
niektórych grupach
dymorfizm
komórkowo-
strzępkowy
Znanych ok. 100 000 gatunków
Szacunkowa liczba: 1,5 mln gatunków
(głównie w tropikach)
Hawksworth, 1991; Hawksworth et
al., 1995
Chytridiomycota
– grzyby skoczkowe
Neocallimastigomycota
Blastocladiomycota
Zygomycota (?)
– grzyby
sprzężniowe
Glomeromycota
– grzyby
arbuskularne
Ascomycota
– grzyby workowe
Basidiomycota
– grzyby
podstawkowe
Przodkowie grzybów – najprawdopodobniej uwicione
pierwotniaki zbliżone do współczesnego typu
Choanoflagellata
Bardzo podobne
do komórek gąbek.
Prawdopodobnie
również przodkowie
zwierząt
Gromada
Chytridiomycota s.l.
Stara
(ewolucyjnie) grupa
Wodne (wody słone i słodkie) oraz lądowe
pasożyty i saprobionty
Substraty/żywiciele: glony eukariotyczne, sinice,
grzyby,
owady i inne
stawonogi,
subst. organiczna (w tym
chityna, keratyna,
celuloza),
rośliny, ziarna pyłku
Gromada
Chytridiomycota
Klasa
Chytridiomycetes
Klasa
Monoblepharidomycetes
Rozmnażanie bezpłciowe –
zoospory
Jedyna z 3 gromad grzybów właściwych, w
której występują pływki (!)
Zoospory wytwarzane w zoosporangiach,
często aktywnie wyrzucane
pływki
– z
jedną biczykowatą
wicią,
z tyłu
komórki
Specyficzna budowa zoospor (różne typy
budowy – cecha taksonomiczna)
Kompleks
mikrociałka – krople tłuszczowe
(Microbody-Lipid Globule Complex )
–
zgrupowanie kropli tłuszczowych,
mikrociałek, mitochondriów i cystern
obserwowane na poziomie
ultrastrukturalnym (TEM)
w komórkach zoospor tlenowych
Chytridiomycota
Rozmnażanie płciowe: izo-, anizogamia,
oogamia, somatogamia
Zygota
przekształca się w strukturę
przetrwalnikową
(hypnozygota)
Ściana komórkowa zbudowana z
chityny
(w przypadku jednego gatunku stwierdzono
celulozę)
Ok. 700 gatunków
Komórka/plecha
cenocytyczna
(komórczakowa)
często występują
ryzoidy
lub
ryzomycelium
(bardzo cienkie strzępki, przypominające ryzoidy)
rzadziej strzępki
Grzyby
holokarpiczne
i
eukarpiczne
Głównie
słodkowodne
, rzadziej
glebowe
lub
słonowodne
Wiele gatunków to pasożyty glonów, grzybów
i roślin
Bardzo różnorodne formy
Systematyka nadal prowizoryczna
Rząd
Chytridiales
np. Chytridium
Chytriomyces
Nowakowskiella
Synchytrium
Synchytrium endobioticum
Choroba:
rak ziemniaka
Synchytrium endobioticum – rozmieszczenie
Synchytrium endobioticum – cykl życiowy
zarodnia zimowa
zoospory
encystacja, infekcja
prosorus
sorus
gamety
encystacja,
infekcja
MEJOZA
SYNGAMIA
Zarodnie
zimowe
(hypnozygoty)
Wyodrębnione z rzędu Chytridiales na
podstawie różnic w budowie ultrastrukturalnej
zoospor
Grzyby
glebowe
, nie wodne (!)
Saproby
i
pasożyty
W wielu wypadkach brak danych o
rozmnażaniu płciowym (u niektórych
izogamia)
Rząd
Spizellomycetales
Np.:
Spizellomyces
Kochiomyces
Pawellomyces
rybosomy
w centrum
komórki
częściowo oddzielone
przez błonę
zazw.
jedna kropla
tłuszczu
mikrotubule
wyrastające
z kinetosomu
rumposom
jądro
nie zwiazane
z
kinetosomem
dodatkowa cetriola
(związana
z kinetosomem)
rybosomy rozłożone
w całej cytoplaźmie
wiele kropli
lipidowych
mikrotubule
nie wyrastają
z kinetosomu
brak
rumposomu,
jądro
związane
z kinetosomem
brak dodatkowej centrioli
Spizellomycetales
Chytridiales
Barr 1990
Spizellomycetales
Chytridiales
Spizellomyces punctatus –
obiekt analiz mitochondrialnego RNA
Olpidium brassicae
– biotroficzny pasożyt roślin kapustnych
(Brassicaceae), wektor wirusów (np. wirusa
pogrubienia liści sałaty)
Olpidium brassicae
– encystacja pływki
Olpidium brassicae – zarodnie przetrwalnikowe
(2n)
Rhizophydium
.
sphaerotheca
Rząd
Rhizophydiales
Np.: Rhizophydium
Terramyces
Batrachochytrium
Batrachochytrium dendrobatidis
– groźny patogen żab i innych płazów (ponad
90 rożnych żywicieli)
Infekcja regionów skeratynizowanych (otwór
gębowy, stopy) objaw: hyperkeratynoza
(zgrubienie warstwy keratynowej) chorobie
sprzyja niska temperatura
Patogen pochodzi z Afryki,
w Europie od lat 30-tych XX w.
(opisany w 1991 r.)
obecny również w USA,
Australli, Azji,
Ameryce Południowej
Batrachochytrium dendrobatidis -
zoosporangia
Przede wszystkim wodne,
saprobiontyczne
Rozmnażanie płciowe
na drodze
oogamii
– tylko w tej grupie
(męskie gamety tzw. anterozoidy)
Rząd
Monoblepharidales
Monoblepharis sp.
np. Monoblepharis
Monoblepharella
Harpochytrium
Oedogoniomyces
Żyją w
przewodzie
pokarmowym roślinożernych
ssaków
, rozkładają celulozę
i rozdrabniają ligninę
umożliwiając jej dalszy
rozkład przez bakterie
ligninolityczne
Gromada
Neocallimastigomycota
Neocallimastix sp.
Ok. 20 gatunków
np. Neocallimastix
Caecomyces
Bezwzględne
anaeroby
(beztlenowce);
brak mitochondriów (!), ich rolę pełnią
hydrogenosomy
(organelle otoczone podwójną błoną)
Rozmnażanie bezpłciowe przez
wielowiciowe
zoospory
Cały cykl od encystowania zoospory do wykształcenia
nowych zoospor trwa ok. 30 h
Czapeczka jądrowa
– struktura zoospor
zbudowana z masy
Gromada
Blastocladiomycota
rybosomów,
przylegająca do
jądra, otoczona
błoną będącą
kontynuacją
zewnętrznej
błony jądrowej
Saprotrofy (na różnych substratach), rzadziej
pasożyty zwierząt i roślin
(szczególnie łatwe do znalezienia na gnijących
owocach i okorowanych pniach drzew)
Ok. 200 gatunków
np. Allomyces
Blastocladia
Blastocladiella
Catenaria
(pasożyty)
Coelomomyces
(pasożyty)
Allomyces
spp.
Grzyby wodne,
strzępkowe
Allomyces arbuscula
Cykl życiwowy
haplo-diplontyczny
(przemiana pokoleń)
gametotallus 1n – wykształca
gametangia
hormony płciowe: sirenina
(żeński)
paryzyna
(męski)
Allomyces
macrogynus
anizogamia
zygota kiełkuje w plechę 2n
sporotallus 2n – wykształca
zoosporangia
(romnażanie
bezpłciowe)
sporangia spoczynkowe
(tu
mejoza
) – zoospory 1n