Diagnostyka
Diagnostyka
nowotworów jamy
nowotworów jamy
brzusznej
brzusznej
-
-
guzy
guzy
neuroendokrynne
neuroendokrynne
NET
NET
Tadeusz Budlewski
Tadeusz Budlewski
Zakład Medycyny Nuklearnej
Zakład Medycyny Nuklearnej
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Akademii
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Akademii
Medycznej
Medycznej
w Białymstoku
w Białymstoku
Kierownik Zakładu Prof. Dr hab
Kierownik Zakładu Prof. Dr hab
.
.
Med. Franciszek
Med. Franciszek
Rogowski
Rogowski
Guzy neuroendokrynne
Guzy neuroendokrynne
Wszystkie wykazują podobne
Wszystkie wykazują podobne
pochodzenie z cewy neuronalnej
pochodzenie z cewy neuronalnej
Wiekszość wykazuje zdolność
Wiekszość wykazuje zdolność
wychytu amin
wychytu amin
i dekarboksylacji
i dekarboksylacji
Mogą współistnieć z rakiem
Mogą współistnieć z rakiem
Wykazują tendencję do powolnego
Wykazują tendencję do powolnego
wzrostu
wzrostu
Guzy neuroendokrynne
Guzy neuroendokrynne
Guzy endokrynne tr
Guzy endokrynne tr
z
z
ustki
ustki
Rakowiak
Rakowiak
Insulinoma
Insulinoma
Gastrinoma
Gastrinoma
VIPoma
VIPoma
Połączone z zespołem MEN1
Połączone z zespołem MEN1
30% odpowida na chemioterapię
30% odpowida na chemioterapię
(strep/5FU)
(strep/5FU)
Guzy neuroendokrynne
Guzy neuroendokrynne
Rakowiak
Rakowiak
50% właściwości wydzielnicze (serotonina)
50% właściwości wydzielnicze (serotonina)
Powoduje zaczerwienienie skóry /
Powoduje zaczerwienienie skóry /
biegunki
biegunki
Może powodować chorobę serca (wada
Może powodować chorobę serca (wada
zastawkowa)
zastawkowa)
Pacjenci z objawami przeżywają 5-20 lat
Pacjenci z objawami przeżywają 5-20 lat
Częstość występowania 4/milion/rok
Częstość występowania 4/milion/rok
Oporny na chemioterapię
Oporny na chemioterapię
Guzy neuroendokrynne
Guzy neuroendokrynne
Pheochromocytoma
Pheochromocytoma
Wytwarza adrenalinę i/lub noradrenalinę
Wytwarza adrenalinę i/lub noradrenalinę
Objawia się wzrostami RR
Objawia się wzrostami RR
10% obustronny
10% obustronny
10% złośliwy
10% złośliwy
Współwystępuje z zespołem MEN2
Współwystępuje z zespołem MEN2
Paraganglioma
Paraganglioma
Podobny jak w/w
Podobny jak w/w
lub niewydzielający
lub niewydzielający
Guzy neuroendokrynne
Guzy neuroendokrynne
Rak rdzeniasty tarczycy
Rak rdzeniasty tarczycy
Guz wywodzący się z komórek C
Guz wywodzący się z komórek C
Wytwarza calcytoninę, serotoninę,
Wytwarza calcytoninę, serotoninę,
prostaglandyny, VIP, ACTH
prostaglandyny, VIP, ACTH
Oporny na chemioterapię
Oporny na chemioterapię
Zespół mnogiej gruczolakowatości
Zespół mnogiej gruczolakowatości
wewnatrzwydzielniczej (MEN-
wewnatrzwydzielniczej (MEN-
multiple
multiple
endocrine neoplasia)
endocrine neoplasia)
MEN1(zespół Wermera) 50% sporadycznie
MEN1(zespół Wermera) 50% sporadycznie
50% defekt genu RAS
50% defekt genu RAS
Guz trzustki, przysadki , przytarczyc, zespół
Guz trzustki, przysadki , przytarczyc, zespół
Zollongera-Ellisona
Zollongera-Ellisona
MEN2a (zespół Sippla)
MEN2a (zespół Sippla)
Rak rdzeniasty tarczycy,phaeochromocytoma,
Rak rdzeniasty tarczycy,phaeochromocytoma,
paraganglioma, nadczynność przytarczyc
paraganglioma, nadczynność przytarczyc
MEN2b (MEN III)
MEN2b (MEN III)
Rak rdzeniasty tarczycy, pheochromocytoma,
Rak rdzeniasty tarczycy, pheochromocytoma,
mnogie nerwiaki śluzówkowe
mnogie nerwiaki śluzówkowe
Guzy neuroendokrynne –
Guzy neuroendokrynne –
czułość badania z
czułość badania z
pentetreotydem-In11
pentetreotydem-In11
Guz
Guz
drobnokomórkowy
drobnokomórkowy
płuc
płuc
Guzy wysp
Guzy wysp
trzustkowych
trzustkowych
Pheo.,neuroblasto
Pheo.,neuroblasto
ma, paraganglioma
ma, paraganglioma
Rak rdzeniasty
Rak rdzeniasty
tarczycy
tarczycy
)
)
Rakowiak
Rakowiak
80-100%
80-100%
75-100%
75-100%
>85%
>85%
65-70%
65-70%
86-95%
86-95%
G.Gnanasegram, JR.Buscombe.The role of Nuclear Medicine in Imaging Neuroendocrine Tumors. World J of Nucl Med. 2003, 232-240.
Diagnostyka stopnia
Diagnostyka stopnia
zaawansowania
zaawansowania
In-111 scyntygrafia całego ciała i
In-111 scyntygrafia całego ciała i
SPECT
SPECT
Lokalizacyjne CT/MRI
Lokalizacyjne CT/MRI
Pheo/paragnglioma badania a I-123-
Pheo/paragnglioma badania a I-123-
MIBG
MIBG
Scyntygrafia kości
Scyntygrafia kości
Tc-99m DMSA (V) dla MCT
Tc-99m DMSA (V) dla MCT
F-18 FDG nie jest tak użyteczna
F-18 FDG nie jest tak użyteczna
Scyntygrafia planarna pacjenta
Scyntygrafia planarna pacjenta
z NET wykazująca liczne
z NET wykazująca liczne
przerzuty
przerzuty
Syntygrafia planarna
Syntygrafia planarna
SPECT wykazujący przerzut w
SPECT wykazujący przerzut w
przedniej części śledziony
przedniej części śledziony
Porównanie ilości zmian widocznych w
Porównanie ilości zmian widocznych w
spiralnym CT, In-111 Octreotide SPECT
spiralnym CT, In-111 Octreotide SPECT
i I-123 mIBG SPECT
i I-123 mIBG SPECT
G. Kaltas, M. Korbonits, E. Heintz et al. Comparison of Somatostatin Analog and Meta-Iodobenzylguanidine Radionuclidesin the
Diagnosis and Localisation of Advanced Neuroendocrine Tumors. J Clin Endocrinol Metab 2001; 86(2): 895-902
.
[n]
Porównanie trzech badań
Porównanie trzech badań
obrazowych
obrazowych
Jedno ognisko w CT (x) 5 ognisk w MIBG In-111 Oct lecz inna lokalizacja
zmian.
Planowanie leczenia
Planowanie leczenia
Wyniki badań obrazowych
Wyniki badań obrazowych
Guzy pierwotne z przerzutami w
Guzy pierwotne z przerzutami w
badaniach obrazowych (mn)
badaniach obrazowych (mn)
In-111 oktreotyd
In-111 oktreotyd
Leczenie za pomocą
Leczenie za pomocą
(lanreotide/octreotide)
(lanreotide/octreotide)
I-123/I-131 mIBG
I-123/I-131 mIBG
Leczenie za pomocą I-131 MIBG
Leczenie za pomocą I-131 MIBG
Leczenie
Leczenie
I-131 mIBG
I-131 mIBG
Jeżeli dobry wychwyt I-123 mIBG
Jeżeli dobry wychwyt I-123 mIBG
Iv 2-7 GBq przez 30-40 min.
Iv 2-7 GBq przez 30-40 min.
Zablokowanie tarczycy za pomocą
Zablokowanie tarczycy za pomocą
jodu/nadchloranu
jodu/nadchloranu
Zapewnienie co najmniej 3 dniowej
Zapewnienie co najmniej 3 dniowej
hospitalizacji
hospitalizacji
70% ustąpienie objawów, stabilizacja
70% ustąpienie objawów, stabilizacja
choroby 50%, cofnięcie się objawów choroby
choroby 50%, cofnięcie się objawów choroby
w 30
w 30
%
%
I-131 mIBG
I-131 mIBG
pheochromocytoma
pheochromocytoma
Po I dawce
Po III dawce
Leczenie
Leczenie
Analogi somatostatyny
Analogi somatostatyny
Octreot
Octreot
yd
yd
e
e
lub
lub
Lanreot
Lanreot
y
y
de
de
Znakowane:
Znakowane:
In-111, Lt-177, Y-90
In-111, Lt-177, Y-90
Mogą być nefrotoksyczne
Mogą być nefrotoksyczne
Ochrona nerek polega na równoczesnym
Ochrona nerek polega na równoczesnym
podaniu aminokwasów (
podaniu aminokwasów (
70%
70%
kontrola objawów
kontrola objawów
, 30%
, 30%
stabilizacja
stabilizacja
procesu
procesu
, 30%
, 30%
regresja choroby
regresja choroby
Pacjent z MCT
Pacjent z MCT
Radiofarmaceutyki
Radiofarmaceutyki
znakowane
znakowane
Y-90
Y-90
Y-90 octreotide
Y-90 octreotide
Novartis
Novartis
Y-90 Lanreotide
Y-90 Lanreotide
Uni Vienna
Uni Vienna
Y-90 octreotate
Y-90 octreotate
Uni Basle
Uni Basle
NET-
NET-
Perspektywy
Perspektywy
Medycyna Nuklearna jest podstawą:
Medycyna Nuklearna jest podstawą:
diagnostyki,
diagnostyki,
oceny stopnia zaawansowania
oceny stopnia zaawansowania
leczenia
leczenia
Może być modelem w leczeniu innych
Może być modelem w leczeniu innych
chorób nowotworowych
chorób nowotworowych
Odkrywanie nowych peptydów/izotopów
Odkrywanie nowych peptydów/izotopów
np. pochodne gastryny
np. pochodne gastryny
Nowe izotopy np. Lu-177
Nowe izotopy np. Lu-177
Biologia molekularna
Biologia molekularna
SS-R
SS-R