Plan opieki nad chorym z 

urazem kręgosłupa i rdzenia 

kręgowego

 

 

Problem 1. Zagrożenie życia spowodowane wystąpieniem 

niewydolności krążenia u chorych z urazem rdzenia w 
odcinku szyjnym kręgosłupa i górnych segmentach 
piersiowych (od Th1 do Th6)

Cel opieki – zapobieganie nasilaniu się objawów niewydolności 

krążenia

Interwencje pielęgniarskie:
- monitorowanie tętna, ciśnienia tętniczego krwi, temperatury 

ciała, stanu świadomości, oddechu, wygląd skóry

- Wykonanie elektrokardiogramu, podłączenie kardiomonitora, 

pulsoksymetru

- Założenie dostępu naczyniowego żylnego
- Monitorowanie ośrodkowego ciśnienia żylnego
- Założenie cewnika do pęcherza moczowego, obserwacja 

diurezy, prowadzenie bilansu płynów

- Pobranie krwi na badania laboratoryjne
- Tlenoterapia
- Przygotowanie leków przeciwobrzękowych, krążeniowych i 

przetaczanie płynów infuzyjnych zgodnie z kartą zleceń 
lekarskich

 

 

Problem 2. Możliwość wystąpienia niewydolności 

oddechowej spowodowanej dysfunkcją mięśni 
oddechowych klatki piersiowej, niewydolnością 
automatyzmu przeponowego, pobudzeniem układu 
przywspółczulnego oraz objawami związanymi z urazem 
klatki piersiowej (stłuczenie płuca, krwiak, odma 
opłucnowa, niedrożność oskrzeli)

Cel opieki – zapobieganie nasilaniu się objawów 

niewydolności oddechowej

Interwencje pielęgniarskie:
- obserwacja oddechu i pozostałych podstawowych 

parametrów życiowych

- Zapewnienie drożności i toaleta dróg oddechowych, 

usuwanie zalegającej wydzieliny jednorazowymi 
cewnikami z przestrzeganiem zasad aseptyki i 
antyseptyki

- Podawanie leków mukolitycznych, rozszerzających 

oskrzela, ułatwiających usunięcie zalegającej wydzieliny

- Tlenoterapia

 

 

- Prowadzenie kinezyterapii oddechowej: ćwiczenia 

wspomagające oddychanie i odkrztuszanie, 
oklepywanie

- Zapobieganie aspiracji śliny i treści pokarmowej do 

drzewa oskrzelowego

- Utrzymanie odpowiedniej temperatury i wilgotności 

powietrza w salach chorych

 

 

Problem 3. Możliwość wystąpienia krwawienia żołądkowo-

jelitowego i innych zaburzeń ze strony przewodu 

pokarmowego z powodu zwiększonego wydzielania kwasu 

solnego w żołądku, upośledzenia perystaltyki, 

współistniejących z urazem kręgosłupa obrażeń jamy 

brzusznej (krwawienie do jamy otrzewnowej i przestrzeni 

zaotrzewnowej)

Cel opieki – zapobieganie powikłaniom ze strony przewodu 

pokarmowego, zapewnienie prawidłowego stanu odżywienia

Interwencje pielęgniarskie:
- założenie sondy dożołądkowej, odsysanie zalegającej treści
- Założenie rurki doodbytniczej w celu odprowadzenia gazów 

jelitowych

- Podawanie leków osłaniających błonę śluzową żołądka, 

hamujących wydzielanie kwasu żołądkowego, 

poprawiających perystaltykę, regulujących oddawanie  

stolca

- Stosowanie pełnowartościowej diety, zapewniającej 

odpowiednią ilość płynów, węglowodanów, białka do budowy 

procesów odbudowy tkanek

- Podawanie leków ułatwiających wydalanie stolca oraz 

wykonywanie, w  razie potrzeby wlewu przeczyszczającego

 

 

Problem 4. Możliwość wystąpienia infekcji układu 

moczowego, krwotocznego zapalenia błony śluzowej 
pęcherza, spowodowanych utrudnionym odpływem moczu 
z pęcherza lub długotrwałym utrzymaniem cewnika Foleya

Cel opieki – zapobieganie wystąpieniu powikłań ze strony 

układu moczowego

Interwencje pielęgniarskie:
- przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki przy 

zakładaniu cewnika

- Wymiana cewnika co 10-14 ni, przed wymianą należy 

odciągnąć strzykawką płyn z balonika zabezpieczającego 
położenie cewnika, aby nie uszkodzić błony śluzowej 
pęcherza i cewki moczowej

- Stosowanie zamkniętego systemu drenującego mocz – 

zapobieganie wstępującej infekcji układu moczowego

- Umieszczenie worka zbierającego mocz poniżej poziomu 

cewki moczowej, aby uniemożliwić odpływ wsteczny 
moczu, cewnikowanie okresowe (2 razy na dobę – kontrola 
zalegającego moczu, ćwiczenia pęcherza, wytwarzanie 
automatyzmu pęcherzowego)

 

 

- Ocena wydalonego moczu (barwa, zapach, ilość)
- Okresowe badanie laboratoryjne moczu
- Stosowanie diety powodującej zakwaszenie moczu
- Podanie odpowiedniej ilości płynów – ok.. 2,5 l na dobę

 

 

Problem 5. Możliwość wystąpienia zakrzepowego zapalenia 

żył kończyn dolnych, zaników mięśniowych, przykurczów i 
odleżyn w związku z unieruchomieniem z powodu 
niedowładów lub porażeń, założonego wyciągu 
stabilizującego, zaburzeniami czucia, dysfunkcją 
ośrodkowego neuronu ruchowego i układu autonomicznego

Cel opieki – zapobieganie powikłaniom wynikającym z 

dysfunkcji układu nerwowego i unieruchomienia

Interwencje pielęgniarskie:
- ułożenie chorego  w wielofunkcyjnym łóżku ortopedycznym 

z materacem przeciwodleżynowym na plecach lub boku

- Odciążanie miejsc narażonych na powstanie odleżyn, 

zmiana pozycji co 2 godziny

- Kontrolowanie stanu higieny ciała (wykonanie toalety 

całego ciała przynajmniej raz na dobę i doraźnie w razie 
potrzeby)

- Przeciwspastyczne ułożenie kończyn w celu zapobiegania 

wystąpieniu przykurczów w stawach

- Zakładanie pończoch uciskowych

 

 

- Kontrolowanie odżywiania i nawadniania organizmu
- Włączenie ćwiczeń usprawniających biernych oraz 

czynnych

- Stosowanie leków przeciwzakrzepowych i obniżających 

napięcie mięśniowe

 

 

Problem 6. Lęk, depresja, poczucie beznadziejności, 

osamotnienia, obawa o przyszłość jako przejawy reakcji 
psychicznej na uraz i jego możliwe skutki

Cel opieki – podtrzymanie nadziei, motywowanie do podjęcia 

aktywnej rehabilitacji, pomoc w akceptacji następstw urazu

Interwencje pielęgniarskie:
- budowanie atmosfery zaufania i troski w kontaktach z 

pacjentem

- Zachęcanie i umożliwienie pacjentowi werbalizacji uczuć i 

obaw

- Akceptacja zachowania i reakcji pacjenta, nieprzyjmowanie 

postawy oceniającej

- Wspieranie pacjenta, upewnianie go, że z czasem będzie 

następowała stopniowa adaptacja do niepełnosprawności

- Przygotowanie rodziny do pielęgnacji pacjenta w warunkach 

domowych

- Udzielenie informacji o możliwościach wypożyczenia sprzętu 

rehabilitacyjnego oraz o stowarzyszeniach i grupach 
samopomocowych osób po urazach rdzenia kręgowego