HISTORIA GOSPODARCZA,

WZROST POPULACJI A

OPIEKA ZDROWOTNA

Grażyna Dykowska

WUM

Determinanty kształtu opieki
zdrowotnej

Determinantem tym jest wzrost gospodarczy
Aby mógł zaistnieć nowoczesny system opieki

zdrowotnej potrzebne są warunki wstępne

1.Skuteczne technologie medyczne
2.Występowanie niskiego ryzyka śmierci tak iż

zasadne jest poprawnie stanu zdrowia

3.Odpowiednie środki niezbędne dla

sfinansowania nowoczesnych metod leczenia

4.Finansowe organizacje/ ubezpieczenia do

gromadzenia środków

Rys historyczny

Sytuacja taka istnieje od dopiero ok. 100 lat,

pomimo iż opieka zdrowotna od chwili istnienia

społeczeństw
Dotyczy państw najbardziej rozwiniętych
Związana jest ze śmiertelnością,

utrzymywaniem się z rolnictwa, brakiem

dostępności do opieki , organizacji społecznych i

finansowych. W takiej sytuacji ryzyko zgonu jest

większe i uzależnione od dochodu.
To rozwój gospodarki ma wpływ na współczesną

medycynę.

Powiązania

Aby zrozumieć powiązania pomiędzy

rozwojem gospodarczym,
wzrostem liczebności populacji i
technologii medycznych można
posłużyć się uproszczonym
schematem dzielącym historie
ludzkości na 4 okresy

Stopa urodzeń , zgonów a
wzrost liczebności populacji

Wzrost liczebności populacji zależy od

różnicy między liczba urodzeń a
liczba zgonów ( pomijając imigracje,
w wyniku której ludzie
przemieszczają się pomiędzy
różnymi kontynentami, państwami) .
Wyrażona jest w %.

czyli

Jeżeli współczynnik urodzeń wynosi 4,2 a

współczynnik zgonów 3,9 % to stopa

wzrostu=4,2 %

4,2%-3,9%=0,3 % rocznie
W przybliżeniu współczynnik zgonów jest

wyrażony relacja 1/oczekiwana długość

życia

Czyli oczekiwana długość życia na poziomie

25 lat oznacza 1/25 ( lub 4 %) populacji

umiera każdego roku

Wahania 2



Jeżeli jednak urodzenia wzrosną dalej
o do 4,2 ( tzn.0,2 % wzrostu netto)
populacja będzie 4 razy większa po
tych 700 latach.



Jedno % stopa wzrostu rocznie
oznacza podwajanie się liczby
ludności co każde 70 lat .

Wahania

Jeżeli urodzenia i zgony są na poziomie 4

% rocznie , wielkość populacji jest stała
ani rośnie ani kurczy się.

Jeżeli pojawia się niewielka różnica w

urodzeniach do 4,1 % rocznie , naturalna
stopa wzrostu wynosi 0,1 % populacja
podwaja swój rozmiar na przestrzeni 700
lat jak to miało miejsce w epoce rolniczej.

Epoka kamienna

Trwanie-od 5 mln. do 10 000 lat p.n.e
Populacji ogółem-na koniec ok.. 4 mln.
Stopa wzrostu-0,00007 % ( 100 000 lat)

czyli podwojenie,

Oczekiwana długość życia-20 lat
Gospodarka-polowania, zbieractwo
Dystrybucja- mniej więcej równa
Opieka zdrowotna – szaman, lecząca wiedźma
Wydatki na lecznictwo-brak danych

Cd epoki kamiennej



Ok. 5 mln. lat temu w Afryce pojawiły
się istoty człekokształtne .Ludzie żyli w
małych grupach, posiadając małą ilość
kapitału fizycznego lub intelektualnego
służących poprawie produktywności.
Połowa urodzonych dzieci nie żyła dość
długo aby założyć rodziny wiek
niektórych starszych osiągał 40 lat.

Cd epoki kamiennej

W ciągu 1 mln. lat wzrost populacji był

niezauważalny, bardzo wolny. Ok. 10 tys lat

p.n.e populacja liczyła ok. 4 mln. głównie Bliski

Wschód, Azja, Afryka, obie Ameryki( nie wiele).

Na polowania i zdobywanie jedzenia plemiona te

przeznaczały ok. 4 godz. dziennie, resztę czasu

na zabawę, nawiązywanie więzów społecznych

Homo sapiens zajął miejsce homo eroctusa , gdyż

skutecznie zabijał, umiał przechować żywność

( rozwój technologii łuki, noże), budował

schronienia

Epoka rolnicza

Trwanie-od 10 000 lat p.n.e do końca XVIII wieku
Populacji ogółem- 4 mln.-400 mln.
Stopa wzrostu-0,046 % ( 1 500 lat)

czyli podwojenie,

Oczekiwana długość życia-24 lat
Gospodarka-hodowla i uprawa,
Dystrybucja- przeciążona u góry nierówna
Opieka zdrowotna – empiryczna. Pierwsze

szpitale

Wydatki na lecznictwo-być może ok. 1 %

Epoka rolnicza

Powstały 2 klasy-rolników i władców
W Grecji ok.. 440 r pne żyło więcej ludzi

niż w ciągu następnych 2000 lat( ok.
1850 Grecja osiągnęła tę samą liczbę)

Przy upadku imperium rzymskiego

populacja zmalała z 44 mln.osób w
220 r pne do 22 mln. ok. 600 r ne

Epoka rolnicza

Epidemie- populacja kurczyła się nadal do 1500 r

ne. W tym czasie 1347-1352 przez Europę

przetoczyła się dżuma – czarna śmierć, która

spowodowała śmierć ¼ populacji Genui czy też

np. miała obfite żniwo w Neapolu gdzie zmarła

ponad połowa obywateli.

Ok.1700 roku populacja wzrosła do poprzedniej

wartości.

Am.Płd- hiszpańscy najeźdźcy przywlekli ospę

prawdziwą , odrę .Te i inne choroby zakaźne

spowodowały, iż populacja Azteków spadła z 17

mln. W 1532 do 2 mln. w 1580 i do 1 mln. 1608

r.

Epoka rolnicza- podaż
żywności



Podaż żywności była najważniejszym

ogranicznikiem wzrostu



Za każdym wzrostem cen żywności

zwiększała się liczba zgonów i rosła

śmiertelność



Zaobserwowano, kiedy ludzie umierają

spada popyt , spadają i ceny



Kiedy jest dość żywności to są śluby, dzieci

się rodzą ,rośnie cena ale rosną zgony i cykl

się powtarza

Epoka rolnicza- rozwój
gospodarki



Pracujący robotnik 80 % wydawał na
żywność



Okres renesansu i oświecenia
przyniósł zmianę podejścia do rządów,
postęp w nauce i handlu (w
medycynie dopiero zmiany nastąpiły
pod koniec XIX w.)



1676 sir William Petty oszacował GDP

Epoka rolnicza



Rozwój statystyki, księgowości
przyczyniła się do rozwoju nowych
technologii informacyjnej-obligacje,
akcje spółek – przesuwając tony złota
za pomocą papieru.



Publikacja Adama Smitha z 1766 roku
jest uważana za początek nowej
ekonomii

Epoka rolnicza-Irlandia

Była polem eksperymentalnym jego hipotezy
Uprawianie ziemniaków sprowadzanych z

Nowego Świata spowodował wzrost zbiorów z
akra i zysków. W 1700 roku dawał utrzymanie 1
rodzinie a już w 1800 roku 3 rodzinom. Ale była
to też główna żywność chłopów.

W ciągu 50 lat populacja Irlandii zwiększyła się o

50 % i w ciągu następnych 30 lat o 30 %

Epoka rolnicza-Irlandia

Gospodarstwa dzielono na coraz mniejsze,

żywność uboga – głównie ziemniaki. Ok. 1845
roku zaraza ziemniaczana zniszczyła zbiory co
spowodowało zgon 1,5 mln. obywateli a drugie
tyle wyemigrowało głównie do Am.Północnej

Po tym wydarzeniu, obywatele Irlandii zacisnęli

pasa, kobiety miały 10 razy mniej szans aby
wyjść za mąż i mieć dzieci niż te co
wyemigrowały

Epoka industrialna

Trwanie-od początku XIX w do połowy XX
Populacji ogółem- 0,4-1,6 mld.
Stopa wzrostu-0,65 % ( 108 lat)

czyli podwojenie,

Oczekiwana długość życia-35 lat
Gospodarka-przemysł,
Dystrybucja- mieszana
Opieka zdrowotna – empiryczna.
Wydatki na lecznictwo-być może 2-4 %

Epoka industrialna

Początek rewolucji przemysłowej był

trudniejszy dla robotników. Trudne warunki
pracy, zatłoczone rudery, nie urozmaicone
jedzenie, zwiększona liczba chorób

W XVIII wiecznej Anglii oczekiwana długość

życia wynosiła 38 lat i po tym czasie
zmniejszała się i do połowy XIX w nie
powróciła jeszcze do tego stanu z XVIII
wieku

Epoka industrialna

Stopa wzrostu populacji rosła bardzo szybko
W latach 1750-1800 – 0,43 %
1800-1900 o 0,53 % rocznie
1900-1950 - 0,88%
Po 1950 roku 1,8 % 3Liczba ludności wzrosła

czterokrotnie do 2,5 miliarda.

Oczekiwana długość życia np.w Szwecji

wzrosła z 37 lat w 1750 roku do 71,3 w 1950

Epoka industrialna



Ale przewidywania Malthusa okazały się
błędne z m.in. z powodu iż;

Postęp techniczny zamiast chwilową poprawą stał się

stałym procesem. Produkcja powodowała coraz to
nowe odkrycie. Urządzenia i wykwalifikowana kadra
stali się ważniejsze niż ziemia i niewykwalifikowani
rolnicy.

Kiedy mniej dzieci umierało, rodzice inwestowali w

wykształcenie i opiekę medyczną, co spowodowało
m.in. rewolucję społeczną.

Wzrosły zarobki, podniósł się standard życia

Epoka industrialna

Stopy urodzeniowe obniżyły się ale na skutek

wejścia na rynek nowej siły roboczej – kobiet

Zaczynały one mieć mniej czasu na

wychowanie dzieci.Więcej dzieci przeżywało.

Przeciętna dzietność kobiet w Anglii

zmniejszyła się z 5,3 urodzeń w 1750 roku
do 4,6 w 1850 r. i do 1,6 w 1900 roku
( poniżej stopy zastępowalności )

Epoka informacyjna

Trwanie-od 1950 do przyszłości
Populacji ogółem-1,6 – 20 mld,
Stopa wzrostu-1,88 % ( 40 lat)

czyli podwojenie lecz zwalnia,

Oczekiwana długość życia-80 lat
Gospodarka-usługi,
Dystrybucja- nie jest jeszcze jasna
Opieka zdrowotna – naukowa
Wydatki na lecznictwo-6,5%do15 %

Epoka informacyjna

Powszechna obecności komputerów i telewizji.

Przewaga zatrudnienie w usługach a nie

rolnictwie czy przemyśle. Specjaliści od

informacji spędzają wiele lat w szkole, ludzie

zdrowsi, większa długość życia, przejście na

emeryturę w wieku 65 lat z możliwością jej

zabezpieczenia. Choroby zakaźne i wieku

dziecięcego nie są głównymi problemami

zdrowotnymi. Każde pokolenie będzie żyło

dłużej ale nie będzie miało więcej dzieci

Epoka informacyjna

Ale większa cześć świata jest nadal

niedorozwinięta , zatrzymując się
pomiędzy epoka rolnictwa i i
informacyjną. Tygrysy Wschodu-
Korea, Singapur Indonezja a z drugiej
strony Somalia, Rwanda z
tragicznymi eksplozjami urodzeń bez
postępu technicznego