Budżet JST - struktura

Struktura uchwały
budżetowej



Prognozowane dochody JST według ważniejszych

źródeł i działów klasyfikacji



Limity wydatków budżetu JST w podziale na działy i

rozdziały klasyfikacji wydatków, z uwzględnieniem

klasyfikacji rodzajowej



Źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenie nadwyżki

budżetu JST, przychody i rozchody budżetu



Wydatki związane z wieloletnimi programami

inwestycyjnymi, z wyodrębnieniem wydatków na

finansowanie poszczególnych programów



Wydatki na programy i projekty realizowane ze

środków UE

Struktura uchwały
budżetowej c.d.



Wykaz obowiązujących umów o PPP



Plany przychodów i wydatków zb, gp i RDW



Plany przychodów i wydatków funduszy celowych



Limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i

pożyczek oraz emitowanych papierów

wartościowych



Upoważnienia dla zarządu JST do zaciągania

zobowiązań (zasada podwójnego upoważnienia)



na finansowanie wydatków w zakresie inwestycji

wieloletnich



z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest

niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki

i termin zapłaty upływa w roku następnym

Struktura uchwały
budżetowej c.d.



Zakres i kwoty dotacji przedmiotowych



zakres i kwoty dotacji celowych na finansowanie kosztów

realizacji inwestycji ZB



Inne dotacje, przekazywane na podstawie odrębnych

przepisów, związane z realizacją zadań JST



Dochody i wydatki związane z realizacja zadań z zakresu

administracji rządowej i innych zadań zleconych JST

ustawami



Dochody i wydatki związane z realizacją zadań wspólnych

realizowanych w drodze umów lub porozumień między

JST



Dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż

alkoholu i wydatki na realizację zadań określonych w

programie profilaktyki i rozwiązywania problemów

alkoholowych – budżet gminy i województwa

Struktura uchwały
budżetowej –
postanowienia opcjonalne



Upoważnienie dla zarządu JST do zaciągania

kredytów i pożyczek oraz emisji papierów

wartościowych na pokrycie występującego w ciągu

roku budżetowego deficytu budżetu JST



Upoważnienie dla zarządu JST do dokonywania

zmian w budżecie



Inne postanowienia dotyczące wykonywania

budżetu JST



Wydatki jednostek pomocniczych (gmina)



Uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia

gospodarki finansowej w ramach budżetu (gmina)

Procedura budżetowa

Etapy procedury
budżetowej



Przygotowywanie projektu



Uchwalanie



Wykonywanie



Kontrola wykonania



Zasada przemienności

Przygotowanie projektu



Zasada przemienności i wyłączność kompetencji - bez

zgody zarządu JST organ stanowiący nie może

wprowadzić w projekcie uchwały budżetowej zmian

powodujących zmniejszenie dochodów lub zwiększenie

wydatków i jednocześnie zwiększenie deficytu budżetu



Zarząd JST przygotowuje projekt uchwały budżetowej z

objaśnieniami („uzasadnieniem”) oraz projekty wszelkich

zmian uchwały



Wraz z projektem uchwały zarząd opracowuje



Prognozę kwoty długu wynikającej z zaciągniętych i planowanych

zobowiązań



informację o stanie mienia komunalnego (przysługujących JST

prawa własności, inne niż własność prawa majątkowe, posiadanie,

zmiany w stanie mienia komunalnego od dnia złożenia poprzedniej

informacji, dochody uzyskane z tytułu wykonywania prawa

własności i innych praw majątkowych oraz z wykonywania

posiadania)

Uchwalanie



Zarząd przedstawia RIO projekt uchwały

budżetowej z objaśnieniami i informacją o

stanie mienia oraz prognozą długu



Zarząd przedstawia organowi stanowiącemu

projekt uchwały budżetowej z objaśnieniami i

informacją o stanie mienia do 15 listopada,

następnie zaś – opinię RIO na temat projektu –

przed uchwaleniem budżetu



Jeżeli na szczeblu BP obowiązuje prowizorium

JST na wniosek zarządu również może przyjąć

prowizorium na okres objęty prowizorium BP

Uchwalanie – c.d.



Budżet należy uchwalić do końca roku



W szczególnie uzasadnionych przypadkach
budżet należy uchwalić do 31 marca roku
budżetowego



W przypadku nieuchwalenia budżetu do końca
marca RIO do końca kwietnia roku budżetowego
ustala budżet JST w zakresie obowiązkowych
zadań własnych oraz zadań zleconych



Do dnia uchwalenia lub ustalenia budżetu przez
RIO JST prowadzi gospodarkę finansową na
podstawie projektu uchwały budżetowej

Obsługa bankowa budżetu



Bankową obsługę budżetu JST wykonuje

bank wybrany przez organ stanowiący danej

jednostki w trybie określonym w przepisach

o zamówieniach publicznych



Zasady wykonywania obsługi bankowej

określa umowa zawarta między zarządem a

bankiem



Organ stanowiący może upoważnić zarząd

do lokowania wolnych środków budżetowych

na rachunkach w innych bankach

Układ wykonawczy



W ciągu 21 dni od dnia uchwalenia uchwały budżetowej

zarząd JST:



opracowuje układ wykonawczy budżetu w podziale na

działy, rozdziały i paragrafy klasyfikacji



przekazuje podległym jednostkom informacje o

ostatecznych kwotach dochodów i wydatków tych

jednostek oraz wysokości dotacji i wpłat do budżetu



opracowuje plan finansowy zadań z zakresu administracji

rządowej oraz innych zadań zleconych JST ustawami

(zadań zleconych), przyjmując jako podstawę dla tego

planu kwotę dotacji przyznanych na ten cel w danym roku

budżetowym oraz wielkość dochodów związanych z

realizacją tych zadań, które podlegają przekazaniu do

budżetu państwa

Plan finansowy zadań
zleconych



Dysponenci części BP ujmują w projekcie swojego budżetu, we

właściwych działach, rozdziałach i paragrafach, odpowiednie

kwoty dotacji celowych na realizację zadań zleconych oraz dochodów,

które podlegają przekazaniu do budżetu państwa, związanych z

realizacją zadań zleconych (wg zasad przyjętych w budżecie państwa

do określenia wydatków podobnego rodzaju), dokonują podziału tych

kwot i przekazują JST odpowiednie informacje do 25 października

(podstawa planowania w projekcie uchwały budżetowej oraz w

projekcie planu finansowego), a ostateczne - w ciągu 21 dni od

ogłoszenia ustawy budżetowej (po opracowaniu układu

wykonawczego)



Zarząd opracowuje projekt planu finansowego w pełnej szczegółowości

klasyfikacji, a w zakresie wydatków także w podziale rodzajowym



Na podstawie informacji przekazanych przez zarząd jednostki

organizacyjne opracowują projekty planów finansowych w zakresie

swojej właściwości, zarząd te plany weryfikuje i przekazuje do

wiadomości właściwym dysponentom części BP

Plan finansowy urzędu JST



W planie finansowym urzędu JST ujmuje się wszystkie wydatki

budżetowe nie ujęte w planach finansowych innych jednostek

budżetowych, w tym wydatki związane z funkcjonowaniem

organu stanowiącego i zarządu a także:



dotacje dla zakładów budżetowych i gospodarstw

pomocniczych jednostek budżetowych



pozostałe dotacje i środki przekazywane na rzecz budżetów

innych jednostek samorządu terytorialnego i związków

komunalnych



wpłaty na rzecz związków jednostek samorządu terytorialnego



wpłaty do budżetu państwa z przeznaczeniem na zwiększenie

części subwencji ogólnej



płatności oraz składki wpłacane na rzecz instytucji krajowych i

zagranicznych

Harmonogram realizacji
dochodów i wydatków



Zarząd JST może opracować lub opracowuje
harmonogram realizacji dochodów i wydatków
budżetu JST (w podziale ma miesiące);
realizacja wydatków powinna być dokonywana
zgodnie z harmonogramem



Zarząd przekazuje podległym i nadzorowanym
jednostkom informacje o harmonogramie



Poniesienie jednorazowego wydatku wyższego
niż wielkość wynikająca z harmonogramu
wymaga uzyskania zgody zarządu JST

Zmiany budżetu w trakcie
jego wykonywania



Ustawa zmieniająca ustawę budżetową



Zmiany budżetu nie wymagające zmiany ustawy:



zmiany planu dochodów i wydatków związane z

wprowadzanymi w trakcie roku zmianami kwot

dotacji celowych przekazywanych z BP oraz z

budżetów innych JST



zmiany w planie dochodów jednostki samorządu

terytorialnego, wynikające ze zmian kwot

subwencji w wyniku podziału rezerw



przeniesienia



dysponowanie rezerwami

Przeniesienia



Przeniesienie polega na zmniejszeniu

określonego limitu wydatków i

równoczesnym zwiększeniu innego limitu

(innej pozycji wydatków) o taką samą kwotę



Organ stanowiący może upoważnić zarząd

do dokonywania zmian w planie wydatków,

z wyłączeniem przeniesień wydatków

między działami, jak również do przekazania

niektórych uprawnień do dokonywania

przeniesień planowanych wydatków innym

jednostkom organizacyjnym JST

Dysponowanie rezerwami



Rezerwy – nie rozdzielone limity

wydatków; celem tworzenia rezerw jest

zwiększenie elastyczności budżetu



Dysponowanie środkami rezerwy polega

na przeniesieniu limitu z rezerwy

określonych pozycji klasyfikacji budżetowej



Rodzaje rezerw:



Rezerwa ogólna



Rezerwy celowe

Dysponowanie rezerwami
– c.d.



Rezerwa ogólna nie może być wyższa niż 1%

wydatków budżetu



Rezerwy celowe są tworzone na wydatki, których

szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji

budżetowej nie może być dokonany w okresie

opracowywania budżetu; suma rezerw celowych

nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu



Rezerwami dysponuje zarząd (z wyjątkiem

rezerwy utworzonej wskutek blokowania), z tym

że dysponowanie rezerwą celową możliwe jest po

uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do

spraw budżetu

Zamknięcie roku
budżetowego



Nie zrealizowane kwoty wydatków (

z

wyjątkiem wydatków, których źródłem

finansowania są DW

) wygasają z

upływem roku budżetowego



Wyjątki:



wydatki uznane za niewygasające przez

organ stanowiący



wydatki przeznaczone na

współfinansowanie programów i projektów

realizowanych ze środków UE

Zamknięcie roku
budżetowego



Organ stanowiący JST może ustalić wykaz wydatków

niewygasających oraz określić ostateczny termin

dokonania każdego wydatku ujętego w wykazie



Łącznie z wykazem wydatków, które nie wygasają z

upływem roku budżetowego, organ stanowiący

ustala plan finansowy tych wydatków w podziale na

działy i rozdziały klasyfikacji wydatków z

wyodrębnieniem wydatków majątkowych



Środki finansowe na wydatki ujęte w wykazie są

gromadzone na wyodrębnionym subkoncie

podstawowego rachunku bankowego JST

Blokowanie wydatków



Blokowanie - okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz

dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków

albo wstrzymanie przekazywania środków na realizację zadań

finansowanych z budżetu



Wydatki blokuje się w przypadku stwierdzenia



niegospodarności w określonych jednostkach



opóźnień w realizacji zadań



nadmiaru posiadanych środków



naruszenia zasad gospodarki finansowej
Blokowania dokonuje zarząd, zawiadamiając organ stanowiący
Zarząd może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji

właściwej do spraw budżetu, przenieść zablokowane kwoty

wydatków do rezerwy celowej, z tym że decyzje o

przeznaczeniu tych środków podejmuje organ stanowiący

Wydatki JST

Wydatki JST



Przeznaczone na realizację zadań

określonych odrębnych przepisach:



zadań własnych JST



zadań z zakresu administracji rządowej i

innych zadań zleconych JST ustawami



zadań przejętych przez JST do realizacji w

drodze umowy lub porozumienia



zadań realizowanych wspólnie z innymi JST



pomoc rzeczową lub finansową dla innych

JST, określoną przez organ stanowiący JST

Klasyfikacja rodzajowa
wydatków JST



Niezależnie od podziału na pozycje klasyfikacji

budżetowej w uchwale budżetowej należy

uwzględnić następujący podział rodzajowy

wydatków:



Wydatki bieżące, w tym w szczególności:



wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń



dotacje



wydatki na obsługę długu JST



wydatki z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych

przez JST



Wydatki majątkowe

Wynagrodzenia w sektorze
samorządowym



Regulowane wynagrodzenia pracowników

samorządowych



Rozporządzenia RM wydane na podstawie ustawy o

pracownikach samorządowych



Pracownicy samorządowi – zatrudnieni na

podstawie wyboru, mianowania, powołania lub

umowy o pracę w urzędach marszałkowskich,

starostwach powiatowych, urzędach gminy,

jednostkach pomocniczych gminy, w

samorządowych JB, ZB, GP, w biurach (ich

odpowiednikach) związków JST oraz zakładach

budżetowych utworzonych przez te

związki, biurach (ich odpowiednikach) jednostek

administracyjnych JST

Pracownicy zatrudnieni w
urzędach



Dla przewodniczących zarządów – kwoty

wynagrodzenia zasadniczego i dodatku

funkcyjnego widełkowo ustalone w

rozporządzeniu



Dla pozostałych pracowników – ustalone

kategorie zaszeregowania, stawki dodatku

funkcyjnego (dla innych niż zatrudnieni na

podstawie wyboru także podstawowe kwalifikacje

i staż pracy)



Ponadto nieuznaniowe: dodatki specjalne,

dodatki za wieloletnią pracę, dodatki za pracę w

warunkach uciążliwych, nagrody jubileuszowe,

Pracownicy zatrudnieni w JB,
ZB i GP



Dla kierowników i zastępców kierowników – kwoty

wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego

widełkowo ustalone w rozporządzeniu



Dla pozostałych pracowników – ustalone kategorie

zaszeregowania, stawki dodatku funkcyjnego (dla wszystkich

pracowników także podstawowe kwalifikacje i staż pracy)



Kwota wynagrodzenia zasadniczego - suma najniższego

wynagrodzenia zasadniczego oraz iloczynu liczby punktów,

ustalonych dla poszczególnych kategorii zaszeregowania i

wartości jednego punktu w złotych (+-10%)



Liczby punktów dla poszczególnych kategorii

zaszeregowania ustala rozporządzenie



Wartość punktu ustala pracodawca w porozumieniu z

organem stanowiącym JST



Dodatki obowiązkowe – jak dla urzędników

Ustawa kominowa



Zakres podmiotowy regulacji w sektorze

samorządowym:



Spółki, w których udział JST przekracza 50%

kapitału zakładowego lub w których udział takich

spółek przekracza 50% kapitału zakładowego



Pozostałe samorządowe jednostki organizacyjne

mające osobowość prawną (instytucje kultury,

SPZOZy)



Fundusze celowe



Ustawa reguluje plafony wynagrodzeń członków

zarządów, rad nadzorczych i komisji rewizyjnych,

kierowników i ich zastępców, głównych

księgowych, likwidatorów

Dotacje udzielane z budżetu
JST



Z budżetu JST mogą być udzielane dotacje

przedmiotowe i dotacje celowe na finansowanie

inwestycji zakładów budżetowych oraz tzw.

pomoc finansowa (lub rzeczowa) dla innych JST



Inne dotacje mogą być udzielane na podstawie

odrębnych przepisów (dotacje dla niektórych

szkół publicznych – art. 80 ustawy o systemie

oświaty, dla szkół niepublicznych – art. 90,

dotacje dla SPZOZ – art. 57, 60 ust. 4, dotacje

dla instytucji kultury – art. 28, dotacje dla spółek

wodnych – tylko przedmiotowe – art. 164 Prawa

wodnego)

Dotacje przedmiotowe



Dotacje przedmiotowe (kalkulowane

według stawek jednostkowych) mogą być

udzielane zakładom budżetowym i

gospodarstwom pomocniczym



Dotacje przedmiotowe dla innych

podmiotów – jedynie na podstawie

odrębnych przepisów (na razie brak)



Stawki dotacji przedmiotowych ustala

organ stanowiący JST



Kwoty i zakres dotacji przedmiotowych

określa uchwała budżetowa

Dotacje celowe



Podmioty nie należące do sektora publicznego i nie działające

w celu osiągnięcia zysku mogą otrzymywać z budżetu JST

dotacje na cele publiczne związane z realizacją zadań tej

jednostki



Zlecenie zadania i udzielenie dotacji następuje na podstawie

umowy JST z podmiotem



Umowa powinna określać szczegółowy opis zadania i termin

jego wykonania, dotację celową należną jednostce

wykonującej zadanie i tryb płatności, tryb kontroli

wykonywania zadania, sposób rozliczenia udzielonej dotacji

celowej i zasady zwrotu nie wykorzystanej części dotacji



Tryb postępowania o udzielenie dotacji, sposób jej rozliczania

oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa

w drodze uchwały organ stanowiący JST, zapewniając jawność

postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczenia

Elementy planowania
wieloletniego



Elementy planowania wieloletniego - limity wydatków na:



wieloletnie programy inwestycyjne



zadania wynikające z kontraktów wojewódzkich



programy i projekty realizowane ze środków UE i innych

pomocowych



Limity wydatków wieloletnich zawiera wykaz stanowiący

załącznik do uchwały budżetowej



Wykaz określa nazwę programu (projektu, zadania), jego

cel i jednostkę organizacyjną realizującą program lub

koordynującą wykonywanie programu, okres realizacji

programu i łączne nakłady finansowe, wysokość

wydatków w roku budżetowym oraz w dwóch kolejnych

latach

Elementy planowania
wieloletniego – c.d.



Kolejne uchwały budżetowe określają nakłady

na uruchomiony program (projekt, zadanie) w

wysokości umożliwiającej jego terminowe

zakończenie



Zmiana kwot wydatków na realizację programu

(projektu, zadania) następuje w drodze

uchwały organu stanowiącego JST



Planowanie i dokonywanie wydatków na

realizację każdego kolejnego etapu programu

wieloletniego poprzedzane jest analizą i oceną

efektów uzyskanych w etapach poprzednich

Deficyt i dług JST

Deficyt i źródła jego
pokrycia



Pojęcie deficytu budżetowego



Źródła pokrycia deficytu:



emisja papierów wartościowych



kredyty zaciągane w bankach krajowych



pożyczki



prywatyzacja majątku



nadwyżka budżetu z lat ubiegłych



wolnych środków, czyli nadwyżka środków

pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu

wynikającej z rozliczeń kredytów i pożyczek z lat

ubiegłych

Dług publiczny JST



Państwowy dług publiczny - nominalne

(obliczane wg wartości nominalnej)

zadłużenie podmiotów sektora finansów

publicznych ustalone po wyeliminowaniu

przepływów finansowych pomiędzy

podmiotami należącymi do tego sektora



Źródła długu JST:



Emisja dłużnych papierów wartościowych



Zaciągnięcie pożyczek/kredytów



Niektóre wymagalne zobowiązania pieniężne

Ogólne zasady zaciągania
długu



JST mogą zaciągać dług „właściwy” na



pokrycie występującego w ciągu roku niedoboru (deficytu)

budżetu



sfinansowanie wydatków nie znajdujących pokrycia w

planowanych dochodach



spłatę długu „właściwego”



Dług na pokrycie niedoboru powinien być spłacony

w tym samym roku, w którym został zaciągnięty



Suma nowo zaciągniętego długu nie może

przekroczyć limitu określonego w uchwale

budżetowej



Obowiązkowa opinia RIO o możliwości spłaty

kredytu lub pożyczki lub wykupu papierów

wartościowych

Ograniczenia zaciągania
długu



Koszty obsługi długu „właściwego” ponoszone co

najmniej raz w roku



Dyskonto nie większe niż 5% wartości nominalnej



Kapitalizacja odsetek niedopuszczalna

Ograniczenia zaciągania
długu



Maksymalna wartość nominalna zobowiązania wyrażona

w złotych powinna być ustalona w dniu zawierania

transakcji, z wyjątkiem zobowiązań nominowanych w

walutach obcych zaciąganych w formie:



kredytów/pożyczek w międzynarodowych instytucjach

finansowych, w bankach i od agencji z linii kredytowych

udostępnionych przez MIF, od rządów państw obcych



obligacji o terminie wykupu powyżej roku emitowanych

na międzynarodowych rynkach kapitałowych (warunkiem

jest uzyskanie oceny wiarygodności kredytowej na

poziomie inwestycyjnym od agencji ratingowej)



w celu ustanowienia zabezpieczenia na rzecz SP w

związku z udzielanymi przez SP gwarancjami

Wskaźnik obsługi
zadłużenia



Suma przypadających do spłaty w danym roku

budżetowym rat kredytów i pożyczek, kwot wykupu

papierów wartościowych, należnych odsetek i

dyskonta, potencjalnych spłat kwot wynikających z

udzielonych poręczeń i gwarancji - nie może przekroczyć

15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów JST



Ograniczenie nie dotyczy



długu właściwego zaciągniętego w związku ze środkami

określonymi w umowie zawartej z podmiotem

dysponującym funduszami strukturalnymi lub Funduszem

Spójności



poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom

prawnym realizującym zadania JST z wykorzystaniem

środków pochodzących z funduszy strukturalnych lub

Funduszu Spojności

Wskaźnik wysokości
zadłużenia



Dług JST na koniec roku budżetowego nie może

przekraczać 60% wykonanych dochodów tej jednostki w

tym roku budżetowym, dług JST na koniec każdego

kwartału nie może przekraczać 60% planowanych

dochodów tej jednostki w tym roku budżetowym



Ograniczenie nie dotyczy długu właściwego zaciągniętego

w związku ze środkami określonymi w umowie zawartej z

podmiotem dysponującym funduszami strukturalnymi lub

Funduszem Spójności Unii Europejskiej – o ile program

(projekt, zadanie) nie został ostatecznie rozliczony



W przypadku, gdy określone w umowie środki UE nie

zostaną przekazane lub po przekazaniu orzeczony zostanie

ich zwrot, JST nie może emitować papierów wartościowych,

zaciągać kredytów, pożyczek i udzielać poręczeń do czasu

osiągnięcia granic określonych przez obydwa wskaźniki

(obsłgi zadłużenia i wysokości zadłużenia)

Poręczenia i gwarancje



JST mogą udzielać poręczeń i gwarancji do wysokości

określonej w uchwale budżetowej



Poręczenia i gwarancje są terminowe i udzielane do

określonej kwoty



Do poręczeń i gwarancji udzielanych przez JST nie stosuje

się ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych

przez SP oraz niektóre osoby prawne



Wartość nominalna niewymagalnych zobowiązań z tytułu

poręczeń i gwarancji, przypadających do spłaty w danym

roku budżetowym oznacza kwotę, którą poręczyciel

(gwarant) byłby zobowiązany zapłacić, gdyby dłużnik, za

którego udzielono poręczenia (gwarancji), nie dokonał

spłaty zobowiązania samodzielnie w danym roku

budżetowym

Procedury ostrożnościowe
i sanacyjne



Konstytucyjno-ustawowe ograniczenie wielkości państwowego

długu publicznego (państwowy dług publiczny powiększony o

kwotę przewidywanych wypłat z tytułu poręczeń i gwarancji - PDP)



Próg I: 50%<PDP/PKB<=55



relacja deficytu do dochodów JST nie może przekraczać relacji

deficytu BP do dochodów BP



Próg II: 55%<PDP/PKB<60%



Relacja deficytu do dochodów z progu I zostaje zmniejszona:

Rn=Rs*(0,6-PDP/PKB)*20



Wskaźnik obsługi zadłużenia do dochodów nie może przekroczyć

12%, chyba że obciążenia w całości wynikają ze zobowiązań

zaciągniętych przed datą ogłoszenia relacji PDP/PKB



Próg III: PDP/PKB>=60%



Zakaz uchwalania budżetów z deficytem, zakaz udzielania

poręczeń i gwarancji

Sprawozdawczość
budżetowa

Sprawozdawczość
budżetowa



RMF z 13.3.2001 (2001-24-279) w sprawie sprawozdawczości

budżetowej, RMF z 10.12.2001 w sprawie rodzajów i zasad

sporządzania sprawozdań w zakresie państwowego długu

publicznego oraz poręczeń i gwarancji jednostek sektora finansów

publicznych (Rb-Z, Rb-N)



Sprawozdawczość budżetowa – system sprawozdań z wykonania

budżetów i planów finansowych jednostek sektora (w odniesieniu do

pierwszej grupy – wykonanie budżetów JST i „planów” dysponentów

budżetu państwa wszystkich stopni oraz planów finansowych jb, zb,

gp, funduszy celowych mających i nie mających osobowości

prawnej, szkół wyższych w zakresie zatrudnienia i wynagrodzeń)



Rodzaje sprawozdań: z wykonania planu dochodów, z wykonania

planu wydatków, ze stanu środków na rachunkach bieżących, z

wykonania planów finansowych, o stanie zobowiązań, o stanie

należności, o zatrudnieniu i wynagrodzeniach, o nadwyżce/deficycie

Sprawozdawczość
budżetowa



Do 31 marca następnego roku zarząd przedstawia

organowi stanowiącemu i przesyła RIO sprawozdanie

roczne z wykonania budżetu zawierające zestawienie

dochodów i wydatków wynikające z zamknięć

rachunków budżetu JST, w szczegółowości nie

mniejszej niż w uchwale budżetowej



Organ stanowiący JST rozpatruje sprawozdanie z

wykonania budżetu do 30 kwietnia i podejmuje

uchwałę w sprawie udzielenia absolutorium zarządowi



Do 31 sierpnia roku budżetowego zarząd przedstawia

organowi stanowiącemu i RIO informację o przebiegu

wykonania budżetu JST za I półrocze; zakres i formę

tej informacji określa organ stanowiący JST

Sprawozdawczość
budżetowa – c.d.



W zakresie budżetów JST sporządza się i przekazuje MF

następujące rodzaje sprawozdań:



przewodniczący zarządu JST: Rb-27S (miesięczne/roczne z

wykonania planu dochodów), Rb-27ZZ (kwartalne z wykonania

planu dochodów zz); Rb-PDP (półroczne/roczne z wykonania

podstawowych dochodów podatkowych), Rb-28S

(misięczne/roczne z wykonania planu wydatków), Rb-50

(kwartalne o dochodach/wydatkach zz), Rb-Z (kwartalne o stanie

zobowiązań według tytułów dłużnych oraz gwarancji i poręczeń),

Rb-N (kwartalne o stanie należności), Rb-NDS (kwartalne o

nadwyżce/deficycie)



kierownicy jednostek organizacyjnych podległych JST: Rb-27S,

Rb-27ZZ, Rb-28S, Rb-50, Rb-Z, Rb-N



kierownicy samorządowych jednostek budżetowych dysponujący

wyodrębnionymi rachunkami środków specjalnych: Rb-32

Sprawozdawczość
budżetowa – c.d.



przewodniczący zarządów jednostek samorządu
terytorialnego, dysponujący funduszem celowym nie
posiadającym osobowości prawnej: Rb-33, Rb-Z, Rb-N,



kierownicy gminnych, powiatowych, wojewódzkich
zakładów budżetowych: Rb-30, Rb-Z, Rb-N



kierownicy gospodarstw pomocniczych samorządowych
jednostek budżetowych: Rb-31, Rb-Z, Rb-N



naczelnicy urzędów skarbowych, jako organów
podatkowych, w zakresie podatków i opłat stanowiących
dochody budżetów JST i udziałów JST w dochodach bp:
Rb-27

System finansów
samorządowych a EKST



Charakter EKST



Finansowe postanowienia EKST:



Społeczności lokalne mają prawo, w ramach narodowej

polityki gospodarczej, do posiadania własnych

wystarczających zasobów finansowych, którymi mogą

swobodnie dysponować w ramach wykonywania swych

uprawnień



Wysokość zasobów finansowych społeczności lokalnych

powinna być dostosowana do zakresu uprawnień

przyznanych im przez Konstytucję lub przez prawo



Przynajmniej część zasobów finansowych społeczności

lokalnych powinna pochodzić z opłat i podatków

lokalnych, których wysokość społeczności te mają prawo

ustalać, w zakresie określonym ustawą

System finansów
samorządowych a EKST



Systemy finansowe, na jakich opierają się zasoby
pozostające do dyspozycji społeczności lokalnych, powinny
być wystarczająco zróżnicowane i elastyczne, aby mogły w
miarę możliwości odpowiadać rzeczywistym zmianom
zachodzącym w poziomie kosztów związanych z
wykonywaniem uprawnień



Ochrona społeczności lokalnych, finansowo słabszych,
wymaga zastosowania procedur wyrównawczych lub działań
równoważących, mających na celu korygowanie skutków
nierównego podziału potencjalnych źródeł dochodów, a także
wydatków, jakie te społeczności ponoszą. Procedury lub
działania tego typu nie powinny ograniczać swobody
podejmowania decyzji przez społeczności lokalne w zakresie
ich uprawnień własnych

System finansów
samorządowych a EKST



Społeczności lokalne powinny być konsultowane, w

odpowiednim trybie, co do form przyznania im zasobów

pochodzących z redystrybucji dochodów



O ile jest to możliwe, subwencje przyznane

społecznościom lokalnym nie powinny być przeznaczane

na finansowanie specyficznych projektów. Przyznanie

subwencji nie może zagrażać podstawowej wolności

społeczności lokalnej do swobodnego prowadzenia

własnej polityki w zakresie przyznanych jej uprawnień



Dla potrzeb finansowania nakładów inwestycyjnych

społeczności lokalne powinny mieć dostęp do krajowego

rynku kapitałowego, w granicach określonych prawem

System dochodów JST

Konstytucyjne podstawy
systemu



Podział dochodów JST: dochody własne

(daninowe i niedaninowe), subwencje

ogólne, dotacje celowe



Źródła dochodów określone ustawowo



Udział w dochodach publicznych

powinien odpowiadać udziałowi w

realizacji zadań (adekwatność +

elastyczność)



JST mają prawo ustalania wysokości

podatków i opłat lokalnych w zakresie

określonym w ustawie

Udzielanie ulg i odroczeń
należności podatkowych



Udzielanie ulg, odraczanie, umarzanie oraz rozkładanie na raty

w zakresie podatków i opłat stanowiących dochody JST i

wpłacanych bezpośrednio na rachunki JST należy do

kompetencji przewodniczącego zarządu JST



W przypadku pobieranych przez urząd skarbowy podatków i

opłat stanowiących w całości dochody JST, urząd ten może

odraczać, umarzać lub rozkładać na raty podatki oraz zwalniać

płatnika z obowiązku pobrania oraz wpłaty podatku lub

zaliczek na podatek, wyłącznie na wniosek lub za zgodą

przewodniczącego zarządu JST



Skutki finansowe wynikające z uchwał rad gmin, określających

niższe niż maksymalne stawki podatków (z wyjątkiem podatku

od środków transportowych) oraz skutki decyzji w sprawie

udzielania ulg i odroczeń nie stanowią podstawy do

zwiększenia części podstawowej subwencji ogólnej dla gminy

Zasady umarzania należności
niepodatkowych i udzielania
ulg



Organ stanowiący jednostki samorządu
terytorialnego może określić szczegółowe
zasady i tryb umarzania wierzytelności jej
jednostek organizacyjnych z tytułu
należności pieniężnych, do których nie
stosuje się przepisów ordynacji
podatkowej, udzielania innych ulg w
spłacaniu tych należności oraz wskazać
organy do tego uprawnione

Daniny publiczne stanowiące
dochody JST



Podatek od

nieruchomości



Podatek rolny



Podatek leśny



Podatek od spadków i

darowizn



Podatek od czynności

cywilnoprawnych



Karta podatkowa



Podatek od środków

tranportowych



Podatek od psów



Opłata skarbowa



Opłata ekspoatacyjna



Opłata targowa



Opłata administracyjna



Opłata miejscowa



Opłata za wjazd i

poruszanie się po

drogach strefy

śródmiejskiej



Oplata za korzystanie z

zezwoleń na sprzedaż

napojów alkoholowych

Daniny publiczne stanowiące
dochody JST – c.d.



Tzw. renta
gruntowa – opłata
pobierana w
związku ze
wzrostem wartości
nieruchomości
wskutek
uchwalenia lub
zmiany planu
miejscowego



Opłaty
adiacenckie



Opłaty sankcyjne
(kary pieniężne,
opłaty z tytułu
niedopełnienia
obowiązków)

Opłaty z tytułu
użytkowania wieczystego i
zarządu



Pierwsza opłata – płatna do dnia zawarcia umowy,

15%-25% ceny nieruchomości gruntowej



Opłaty roczne – stawka zależy od celu, na jaki

nieruchomość została oddana (np. pod budownictwo

mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury

technicznej i innych celów publicznych – 1% ceny)



Opłaty roczne za nieruchomość oddaną w trwały

zarząd – wg stawki procentowej od ceny

nieruchomości, wysokość stawek zależna od celu

(np. pod budownictwo mieszkaniowe, na realizację

urządzeń infrastruktury technicznej i innych celów

publicznych – 0,3% ceny)

Pozostałe opłaty



Opłata za tolerowanie Krajowego Składowiska Odpadów

Promieniotwórczych – 400% dochodów z tytułu podatku

od nieruchomości w gminie w roku poprzednim



Wszystkie JST – 5% dochodów uzyskiwanych na rzecz

budżetu państwa w związku z realizacją zadań z

zakresu administracji rządowej oraz innych zadań

zleconych ustawami



25% wpływów osiąganych ze sprzedaży, opłat z tytułu

trwałego zarządu, użytkowania, użytkowania

wieczystego, czynszu dzierżawnego i najmu

nieruchomości Skarbu Państwa - stanowią dochody

powiatu, na którego terenie znajdują się te

nieruchomości

Udziały PIT



Udział JST w PIT = [wpływy z PIT]*[PIT należny

od osób fizycznych zamieszkałych na terenie

JST]/[należny PIT]*wskaźnik



Wysokość wskaźnika: dla gmin – 39,34%, dla

powiatów – 10,25%, dla województw – 1,6%



Udziały we wpływach z PIT dla poszczególnych

JST przekazywane są z CRB budżetu państwa

na rachunki właściwych budżetów JST do 10

dnia miesiąca następującego po miesiącu, w

którym podatek wpłynął na rachunek urzędu

skarbowego

Udziały w CIT



Udział JST w CIT = [wpływy z CIT od jednostek

organizacyjnych mających siedzibę na terenie

JST]*wskaźnik



Wysokość wskaźnika: dla gmin – 6,71%, dla

powiatów – 1,4%, dla województw – 15,9%



Jeżeli jednostka organizacyjna ma wyodrębnione

organizacyjnie zakłady (oddziały) położone na

terenie JST innej niż JST właściwa dla siedziby

podatnika - udziały w CIT są przekazywane do

budżetów tych JST, na których terenie położone

są te zakłady, proporcjonalnie do liczby osób w

nich zatrudnionych na podstawie umowy o pracę

Subwencja ogólna



O przeznaczeniu środków
otrzymanych w formie subwencji
ogólnej decyduje organ stanowiący
JST



JST przysługuje wobec SP
roszczenie o zapłatę subwencji
ogólnej

Subwencja ogólna - części

gmina

powiat

województwo

Wyrównawcza:

kwota
podstawowa
i uzupełniająca

Wyrównawcz

a:kwota
podstawowa i

uzupełniając
a

Wyrównawcza:
Kwota

podstawowa i
uzupełniająca

Równoważąca

Równoważąc

a

Regionalna

Oświatowa

Oświatowa

Oświatowa

Część wyrównawcza - idea



Przysługuje relatywnie ubogim JST



Miara ubóstwa – dochody podatkowe na mieszkańca



Dla gmin (G) – podatki z wyjątkiem PSD i PP, opłata

skarbowa i eksploatacyjna, udziały w PiT i CIT, – p.c.



Dla powiatów (P) – udziały w PIT i CIT p.c.



Dla województw (W) – udziały w PIT i CIT p.c.



Powyższe wskaźniki porównuje się ze wskaźnikiem

dla wszystkich gmin (Gg), najwyższym wskaźnikiem

S dla AD1999 corocznie waloryzowanym (Sw),

najwyższym wskaźnikiem W dla AD1999 corocznie

waloryzowanym (Ww)

Część wyrównawcza -
gminy



Wysokość dla gmin (G<92%Gg)



Jeżeli G<=40%Gg, kwota = [90%*(40%Gg – G)

+40,75%Gg]*”liczba mieszkańców gminy”



Jeżeli 40%Gg<G<=75%Gg, kwota = [80%*(75%Gg-G)

+12,75%Gg]*”liczba mieszkańców gminy”



Jeżeli G>75%Gg, kwota = 75%*(92%Gg-G)*”liczba mieszkańców”



Kwotę uzupełniającą otrzymują gminy, w których gęstość

zaludnienia jest niższa od średniej krajowej



Kwota = 17%Gg*”liczba mieszkańców gminy”*(”gęstość

zaludnienia w kraju”-”gęstość zaludnienia w gminie”)/”gęstość

zaludnienia w kraju”



Jeżeli w gminie z niską gęstością zaludnienia wskaźnik G jest

wyższy od 150 %Gg, gmina ta nie otrzymuje kwoty

uzupełniającej; kwota ta zwiększa część równoważącą subwencji

ogólnej dla gmin

Część wyrównawcza –
powiaty



Wysokość dla powiatów (P<Pp)



= 88%*(Pp - P)*”liczba mieszkańców powiatu”



Kwotę uzupełniającą otrzymuje powiat, w którym wskaźnik
bezrobocia (wskaźnik B = iloraz stopy bezrobocia w
powiecie i stopy bezrobocia w kraju) jest wyższy od 1,1



Kwota uzupełniająca



Jeżeli B<=1,25; kwota = (B – 1,10)*10%Pp*„liczba
mieszkańców powiatu”



Jeżeli 1,25<B<=1,4; kwota = (B – 1,25)*25%Pp*„liczba
mieszkańców powiatu”



Jeżeli B>1,4; kwota = (B – 1,4)*40%Pp*”liczba
mieszkańców powiatu”

Część wyrównawcza -
województwa



Wysokość dla województw (W<Ww)



Kwota = 70%(Ww-W)*”liczba mieszkańców
województwa”



Kwotę uzupełniającą otrzymują województwa z
liczbą mieszkańców nie wyższą niż 3 mln



Kwota = 9%Ww*”przeliczeniowa liczba
mieszkańców”

Część równoważąca



Środki na część równoważącą pochodzą od JST, w których

wskaźnik G jest większy niż 150 % wskaźnika Gg dla gmin, a

110%Gg dla powiatów



Wpłata = wskaźnik*”liczba mieszkańców JST”



Wysokość wskaźnika dla gmin:



Jeśli G  200%Gg; wskaźnik = 20%*(G - 150%Gg)



Jeśli 200%Gg < G  300%Gg; wskaźnik = 10Gg + 25%*(G –

200%Gg)



Jeśli G > 300%Gg; wskaźnik = 35%Gg + 30%(G – 300%Gg)



Wysokość wskaźnika dla powiatów



Jeśli P<=120%Pp; wskaźnik = 80%(P – 110%Pp)



Jeśli 120%Pp<P<=125%Pp; wskaźnik = 8%Pp + 95%(P –

120%Pp)



Jeśli P>125%Pp; wskaźnik = 12,75%Pp + 98%(P – 125%Pp)

Część równoważąca



Przeznaczona na uzupełnienie dochodów w

związku ze zmianą finansowania działań



Sposób podziału określi RMF (po

zasięgnięciu opinii reprezentacji JST) z

uwzględnieniem wysokości wydatków

związanych z realizacją zadań z zakresu

pomocy społecznej (w tym wydatków

związanych z wypłatą dodatków

mieszkaniowych - dla gmin) oraz

zróżnicowaniem sieci dróg powiatowych –

dla powiatów

Część regionalna



Województwa, w których wskaźnik W jest większy

od 110%Ww, dokonują wpłat do budżetu państwa,

z przeznaczeniem na część regionalną subwencji

ogólnej dla województw



Wpłata = wskaźnik*”liczba mieszkańców

województwa”



Wysokość wskaźnika



Jeśli W<=170%Ww; wskaźnik = 80%(W –

110%Ww)



Jeśli W>170%Ww; wskaźnik = 48%Ww + 95%(W –

170%Ww)

Część regionalna



20 % środków na część regionalną dzieli się między województwa, w

których stopa bezrobocia jest wyższa niż 110 % średniej stopy

bezrobocia w kraju



40 % części regionalnej dzieli się między województwa, w których

powierzchnia dróg wojewódzkich p.c. (województwa), jest wyższa od

powierzchni dróg wojewódzkich w kraju p.c.



10 % części regionalnej dzieli się między województwa, w których PKB

w województwie, w przeliczeniu na jednego mieszkańca

województwa, jest niższy od 75 % PKB w kraju, w przeliczeniu na

jednego mieszkańca kraju



30 % części regionalnej dzieli się między województwa w celu

uzupełnienia dochodów w związku ze zmianą finansowania zadań –

RMF (po zasięgnięciu opinii reprezentacji JST), z uwzględnieniem

sytuacji finansowej województwa, a w szczególności wydatków

związanych z realizacją zadań z zakresu regionalnych kolejowych

przewozów pasażerskich

Część oświatowa



Kwotę przeznaczoną na część oświatową ustala się w

wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji

ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej

w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków

z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych



Tworzy się rezerwę części oświatowej w wysokości 0,6%

tej kwoty; dysponent – MF po zasięgnięciu opinii MO i

reprezentacji



Sposób podziału części oświatowej określa RMO po

zasięgnięciu opinii MF i reprezentacji, z uwzględnieniem

w szczególności typów i rodzajów szkół i placówek

prowadzonych przez te jednostki, stopni awansu

zawodowego nauczycieli oraz liczby uczniów w tych

szkołach i placówkach

Środki budżetowe na
subwencję ogólną



Kwoty przeznaczone na części wyrównawczą, rekompensującą i

regionalną subwencji ogólnej oraz kwoty wszystkich wpłat dla

poszczególnych szczebli JST ustala corocznie ustawa budżetowa



Ustawa budżetowa określa ponadto łączną kwotę części

oświatowej



W budżecie tworzy się 2 rezerwy subwencji ogólnej:



w wysokości 2% części wyrównawczych – z przeznaczeniem na

uzupełnienie dochodów JST, w szczególności na zadania

związane z pomocą społeczną oraz na wyrównywanie różnic w

dochodach po zmianie systemu finansowania zadań; dysponent

– MF (po zasięgnięciu opinii)



rezerwę na dofinansowanie niektórych zadań (np. budowy,

modernizacji i utrzymania dróg krajowych i wojewódzkich w

miastach na prawach powiatu) - na dofinansowanie niektórych

zadań; dysponent MF i MI (po zasięgnięciu opinii)

Dotacje celowe



Rodzaje dotacji celowych:



na finansowanie (dofinansowanie) zadań własnych



na finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej lub z

zakresu działania innych JST realizowanych na podstawie

porozumień administracyjnych w sprawie przekazania zadań i

kompetencji (określających zawsze kwotę, zasady i termin

przekazywania dotacji) – organy, które zawarły porozumienie



na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej i inne zadania

zlecone ustawami



na usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku

publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków

innych klęsk żywiołowych



na realizację zadań wynikających z umów międzynarodowych



na realizację zadań straży i inspekcji (powiat)



na dofinansowanie zadań – z budżetu innej JST (uchwała dotującej

JST określa wysokość dotacji)

Dotacje na zadania
zlecone



Przyznawane w wysokości zapewniającej realizację zadań



Ustalane wg zasad przyjętych do określania wydatków
podobnego rodzaju finansowanych z BP



Przekazywane przez wojewodów w okresach
miesięcznych, na podstawie harmonogramu realizacji
dochodów i wydatków budżetu państwa w terminie
umożliwiającym pełne i terminowe wykonywanie zadań



Podziału dotacji na poszczególne samorządy lokalne
dokonuje wojewoda



W przypadku naruszenia zasad przyznawania dotacji
gminie przysługuje roszczenie dochodzone przed sądem
oraz odsetki jak od zaległości podatkowych

Dotacje na zadania
zlecone gminom



Ustawa o podziale zadań i kompetencji z 17 V 1990



Pomoc społeczna (przyznawanie i wypłacanie zasiłków,
utworzenie i utrzymanie ośrodka ps, organizowanie i
prowadzenie środowiskowych domów samopomocy,
świadczenie niektórych specjalistycznych usług
opiekuńczych)



Wypłata zasiłki rodzinnych i pielęgnacyjnych



Organizacja i przeprowadzenie wyborów na terenie gminy



Zadania z zakresu administracji – urzędy sc, prowadzenie
ewidencji działalności gospodarczej, ewidencja ludności -
wydawanie dowodów osobistych, kultury fizycznej i sportu

Dotacje na zadania
zlecone – powiaty i
województwa



Powiaty – realizacja zadań przez powiatowe służby,

inspekcje i straże (funkcjonowanie policji i psp,

inspekcja sanitarna, powiatowa inspekcja

weterynaryjna, zasoby geodezyjne i

kartograficzne), pomoc społeczna



Województwa – wakacje dla dzieci, olimpiady

przedmiotowe, prowadzenie wojewódzkiego zasobu

geodezyjnego i kartograficznego



Pobrane przez JST dochody, związane z realizacją

zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych

zadań zleconych JST, zarząd JST odprowadza na

rachunek dochodów budżetu państwa

Dotacje na zadania własne



Dotacje na zadania objęte kontraktem wojewódzkim



Dotacje na następujące zadania nieobjęte kontraktem:



realizację programów interwencyjnych tworzonych i

realizowanych w przypadku klęsk żywiołowych, nagłych sytuacji

kryzysowych, w szczególności na rynku pracy i w gospodarce;



realizację programów pilotażowych testujących nowe

rozwiązania i instrumenty rozwoju regionalnego



realizację programów doradczych i informacyjnych

zwiększających zdolność przyjmowania budżetowego wsparcia

finansowego programów wojewódzkich



z zakresu zadań inwestycyjnych szkół i placówek oświatowych



związane z inicjatywami wspierania edukacji na obszarach

wiejskich, w tym na stypendia i pomoc materialną dla

młodzieży wiejskiej

Dotacje na zadania własne



związane z wdrażaniem reformy systemu oświaty,

wyrównywaniem szans edukacyjnych oraz zapewnianiem

kształcenia praktycznego



realizowane w celu zagospodarowania nieruchomości Skarbu

Państwa przejętych od wojsk Federacji Rosyjskiej i

przekazanych JST



zadania określone w innych przepisach (określających także

zasady ich otrzymywania)



na dofinansowanie programów realizowanych przez instytucje

kultury przejęte na początku ’99 (zadania objęte mecenatem

państwa w dziedzinie kultury)



na tworzenie i modernizację infrastruktury technicznej

bezpośrednio związanej ze wspieraną inwestycją określonego

przedsiębiorcy (ustawa o finansowym wspieraniu inwestycji)



na dofinansowanie prac konserwatorskich przy zabytkach

Dotacje na finansowanie zadań
własnych – powiaty i
województwa



Powiaty – pomoc społeczna (prowadzenie domów

pomocy społecznej), oświata (utrzymanie

placówek oświatowych – ośrodków adaptacyjno-

opiekuńczych, poradni, świetlic, ognisk),

utrzymanie młodzieżowych schronisk szkolnych



Województwa – pomoc społeczna (prowadzenie

regionalnego ośrodka polityki społecznej),

utrzymanie placówek oświatowych (odn, kolegia

nauczycielskie, biblioteki pedagogiczne),

profilaktyczna opieka zdrowotna dla osób

świadczących pracę w czasie odbywania kary

pozbawienia wolności