Metody naturalne

Idealna metoda planowania

rodziny

• skuteczna
• bezpieczna
• wygodna w stosowaniu
• posiadająca długotrwałe i jednocześnie

odwracalne działanie

• tania
• chroniąca przed chorobami przenoszonymi

drogą płciową

Skuteczność metod sterowania

płodnością

Wskaźnik Pearla

Metoda kalendarzowa
14-50

Metoda termiczna
0,3-6,6

Metoda Billingsa
0,5-40

Metoda objawowo-termiczna
3,3-35

Stosunek przerywany
12-36

Prezerwatywa
3,1-3,9

Mechaniczne środki dopochwowe
12-17

Chemiczne środki dopochwowe
5-20

Antykoncepcja wewnątrzmaciczna
0,3-2,8

Mirena
0,14

Antykoncepcja hormonalna
0,2-1

Metoda kalendarzowa

• Oparta jest na następujących

założeniach:

1. Jajeczkowanie ma miejsce 14 ± 2 dni

przed miesiączką

2. Plemniki są zdolne do zapłodnienia

przez około 48 do 72 godzin po ejakulacji

3. Komórka jajowa żyje około 24 godzin po

owulacji

miesiączka

dni suchości

dni płodne

niepłodność
poowulacyjna

Metoda obserwacji śluzu (Billingsa)

Metoda objawowo-termiczna

Objawy świadczące o jajeczkowaniu

występują u 75% kobiet

• Zmiana charakteru śluzu szyjkowego
• Wzrost podstawowej ciepłoty ciała

• Ból owulacyjny
• Plamienie w środku cyklu (trwa 1-2 dni)
• Zmiany w sutkach: obrzmienie, tkliwość

bolesność

Metody mechaniczne

• Stosowane przez

kobiety

• Błony pochwowe
• Kapturki

naszyjkowe

• Kapturki

sklepieniowe

• Stosowane przez

mężczyzn

• Prezerwatywa

Metody mechaniczne

Przeciwwskazania

• obniżanie pochwy/macicy
• stany zapalne pochwy, szyjki macicy
• wady anatomiczne pochwy

Objawy uboczne

• Podrażnienia
• Uczulenia
• Stany zapalne

Dopochwowe preparaty

antykoncepcyjne

• Zawierają nonoksynol-9 o właściwościach

plemnikobójczych.

• Przykład: Delfen (krem dopochwowy)
Patentex Oval (glob. dopochwowe)
• Stosowane są również jako wspomagający

środek plemnikobójczy przy stosowaniu
środków mechanicznych lub prezerwatyw

Antykoncepcja

wewnątrzmaciczna

Wewnątrzmaciczna wkładka

antykoncepcyjna

Intrauterine contraceptive device (IUD)

Wyróżniamy wkładki:

• obojętne
• z zawartością miedzi i srebra
• uwalniające hormony

Antykoncepcja

wewnątrzmaciczna

Mechanizm działania wkładek

• Dokładny mechanizm działania

antykoncepcyjnego, nie jest znany

Istniejące poglądy:

• blokowanie zapłodnienia
• wpływ na perystaltykę jajowodów (miedź)
• toksyczny wpływ miedzi na plemniki

(zmniejszenie ruchliwości i żywotności)

• zwiększona produkcja prostaglandyn E

i F

2α

• reakcja typu ciała obcego w błonie śluzowej

macicy

Antykoncepcja wewnątrzmaciczna

Przeciwwskazania

• ciąża lub podejrzenie ciąży
• stany zapalne przydatków,

endometrium, szyjki macicy, pochwy

• wady rozwojowe macicy, nieprawidłowy

kształt jamy macicy

• nieprawidłowe krwawienia
• nowotwory narządu rodnego

Antykoncepcja wewnątrzmaciczna

Przeciwwskazania

• raczej unikać zakładania wkładek

kobietom, które nie rodziły

• unikać zakładania wkładek kobietom , u

których istnieje podwyższone ryzyko
wystąpienia poważnych powikłań w
wyniku stanu zapalnego endometrium
(wady serca, sztuczne zastawki)

Antykoncepcja

hormonalna

• Metoda cykliczna (tabletki)
•      jednofazowa
•      dwufazowa
•      trójfazowa
•      Qlaira
• System transdermalny, dopochwowy
• Metoda ciągłego stosowania samych gestagenów
• Metody postkoitalne (antykoncepcja doraźna,

„po stosunku”, „the morning after pill”)

Antykoncepcja hormonalna

Mechanizm działania

• Blokowanie oddziaływań hormonalnych na osi

podwzgórze-przysadka-jajnik i hamowanie
owulacji

• Hamowanie wzrostu i dojrzewania pęcherzyka

Graafa; blokowanie receptorów dla FSH i LH

• Hamowanie proliferacji błony śluzowej macicy
• Wpływ na śluz szyjkowy - śluz staje się gęsty,

nieprzenikliwy dla plemników

• Zwiększenie wydzielania śluzu w jajowodach i

zahamowanie perystaltyki jajowodów

Tabletki antykoncepcyjne

zawierają

0,015 mg - 0,05 mg

etynylestradiolu

0,05 mg - 2,0 mg

progestagenu

Metoda dwufazowa

EE 0,05 mg

LNG 0,05 mg

LNG 0,125 mg

21 dzień cyklu

Anteovin

Metoda trójfazowa

EE 0,03 mg

0,04 mg

0,03 mg

LNG 0,05 mg

G 0,05 mg

0,075 mg

0,070 mg

0,125 mg

0,10 mg

EE 0,035 mg

Noretist. 0,5 mg

0,75 mg

1 mg

dzień cyklu

Trinordiol, TriRegol, Trisiston,

TriMinulet

Trinovu
m

Evra 1

Evra 2

Evra 3

Cykl 28 dni

Nowy cykl

• System transdermalny - jeden plaster

na tydzień

przez trzy kolejne tygodnie.
• Po trzech tygodniach, tydzień przerwy

– Zmiana plastra zawsze w tym samym dniu

tygodnia

niedziela

niedziela niedziela

niedziela

Evra

- schemat stosowania

Evra
1

Bez plastra

Antykoncepcyjna

hormonalna

Korzyści ze stosowania systemu

transdermalnego:

• Zapewnienie stabilnego stężenia hormonów w

surowicy krwi

• Zwiększenie bezpieczeństwa terapii – poprzez

eliminację efektu I-go przejścia

• Możliwość stosowania niższych dawek leku niż przy

podaniu per os, i.v.

• Komfort terapii- TTS pozwala „zapomnieć” o reżimie

przyjmowania tabletek, nie zakłóca aktywności

• W każdej chwili można przerwać terapię odklejając

plaster w przeciwieństwie np. do terapii de-po.

Metoda

ciągłego stosowania

samych progestagenów

• Tabletki (Cerazette)
• Iniekcje (Provera depot

/medroxyprogesteron/)

• Wewnątrzmaciczny system uwalniania

lewonorgestrelu (Mirena)

• Implanty (Norplant)
• Dopochwowo

Wewnątrzmaciczny system

uwalniania lewonorgestrelu

Mirena

• Zawiera 52 mg LNG, na dobę uwalnia

się 20 μg LNG

• Brak hamowania osi podwzgórze

przysadka-jajnik

• Działanie antykoncepcyjne polega na

zmianie właściwości fizykochemicznych
śluzu szyjkowego oraz działaniu
antyproliferacyjnym na endometrium

Wewnątrzmaciczny system

uwalniania lewonorgestrelu

Mirena

• Działania niekorzystne

Występowanie krwawień acyklicznych
Wtórny brak miesiączki

• Działania korzystne

Zmniejszenie obfitości krwawień miesiączkowych
Zmniejszenie ryzyka występowania ciąży

ektopowej

Zmniejszenie ryzyka występowania stanów

zapalnych przydatków

Antykoncepcja doraźna

• O,75 mg LNG jednorazowo, w

ciągu 72 godzin po współżyciu

Escapelle

• EllaOne

(octan uliprystalu) – do 5

dni

Przeciwwskazania bezwzględne do

stosowania antykoncepcji

hormonalnej

• zakrzepowe zapalenie żył, powikłania

zakrzepowo-zatorowe, choroby naczyń
mózgu (istniejące, przebyte, istnienie
czynników predysponujących do
wystąpienia tych powikłań, obciążony
wywiad rodzinny)

• otyłość
• wiek >35 roku życia i palenie papierosów
• zaburzenia przemiany tłuszczów

Przeciwwskazania bezwzględne do

stosowania antykoncepcji

hormonalnej

• zaburzenia funkcji wątroby
• niezdiagnozowane, nieprawidłowe

krwawienia z macicy

• ciążą
• karmienie piersią (tabletki z EE, plastry

)

• nieprawidłowy wynik cytologii szyjki

macicy

• rak sutka (istniejący, podejrzenie)

Przeciwwskazania względne do

stosowania antykoncepcji

hormonalnej

• migrena
• nadciśnienie tętnicze
• mięśniaki macicy
• cukrzyca
• planowe zabiegi chirurgiczne
• gruczolak przysadki wydzielający prolaktynę
• SLE
• depresja
• padaczka
• przebyta w ciąży cholestaza wewnątrzwątrobowa
• choroby pęcherzyka żółciowego
• anemia sierpowata

Bezwzględne

przeciwwskazania do

stosowania samych progestagenów

• Zakrzepowe zapalenie żył, choroba

zakrzepowo-zatorowa

• niezdiagnozowane krwawienia z macicy
• choroby wątroby
• łagodne i złośliwe guzy wątroby
• rak sutka (i podejrzenie raka)

Względne

przeciwwskazania do

stosowania samych progestagenów

• wiek >35 lat u kobiet palących papierosy
• cukrzyca
• hypercholesterolemia
• trądzik
• nadciśnienie tętnicze
• choroby układu sercowo-naczyniowego
• choroby pęcherzyka żółciowego
• bóle migrenowe głowy
• depresja

Antykoncepcja hormonalna

Powikłania

• bóle w podbrzuszu
• obfite, przedłużone krwawienia miesiączkowe
• krwawienia międzymiesiączkowe
• stany zapalne przydatków, endometrium, szyjki

macicy, pochwy

• ciąża ektopowa (5 razy częściej)
• możliwość wypadnięcia wkładki
• w przypadku ciąży większe ryzyko poronienia
• możliwość uszkodzenia ściany macicy (narządów

sąsiednich) w trakcie zakładania wkładki

Ryzyko związane ze stosowaniem

antykoncepcji hormonalnej

• krwawienia i plamienia acykliczne
• trądzik, łojotok
• bóle głowy
• nudności, wymioty
• wzdęcia brzucha
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi
• przyrost masy ciała
• bóle sutków
• grzybica pochwy
• obniżenie libido

Ryzyko związane ze stosowaniem

antykoncepcji hormonalnej

• powikłania zakrzepowo-zatorowe
• zaburzenia gospodarki tłuszczowej
• choroba niedokrwienna serca u kobiety >35

roku życia palących papierosy

• rak szyki macicy?
• rak sutka?

Korzyści stosowania antykoncepcji

hormonalnej

• duża skuteczność
• regulacja cykli miesiączkowych
• zmniejszenie długości i obfitości

krwawień miesiączkowych

• rzadsze występowanie bolesnych

miesiączek

• leczenie objawów hiperandrogenizacji

(trądzik łojotok)

Korzyści stosowania antykoncepcji

hormonalnej

Zmniejszenie ryzyka występowania

• ciąży ektopowej
• torbieli jajnika
• łagodnych chorób sutka
• zapalenia przydatków
• endometriozy
• reumatoidalnego zapalenia stawów
• osteoporozy
• raka endometrium
• raka jajnika

Kierunki rozwoju współczesnych metod

planowania rodziny

Badania nowych metod

• metody immunologiczne

• antykoncepcja
hormonalna u mężczyzn

Doskonalenie
istniejących metod

• środki i urządzenia
elektroniczne
ułatwiające stosowanie
metod naturalnych

• nowe substancje
plemnikobójcze

• doskonalenie metod
hormonalnych

Document Outline