Zaburzenia

Zaburzenia

gospodarki

gospodarki

wodno-elektrolitowej i

wodno-elektrolitowej i

równowagi

równowagi

kwasowo-zasadowej

kwasowo-zasadowej

Dr Tomasz Riha

Dr Tomasz Riha

Dr Andrzej Milczak

Dr Andrzej Milczak

Zawartość wody w

Zawartość wody w

poszczególnych przestrzeniach

poszczególnych przestrzeniach

wodnych ustroju

wodnych ustroju

•

woda całkowita – 60%

woda całkowita – 60%

•

przestrzeń wodna pozakomórkowa

przestrzeń wodna pozakomórkowa

– 20%

– 20%

–

przestrzeń wodna śródnaczyniowa 5%

przestrzeń wodna śródnaczyniowa 5%

–

przestrzeń wodna pozanaczyniowa

przestrzeń wodna pozanaczyniowa

15%

15%

•

przestrzeń wodna

przestrzeń wodna

wewnątrzkomórkowa

wewnątrzkomórkowa

–

–

40%

40%

Zawartość wody w

Zawartość wody w

poszczególnych przestrzeniach

poszczególnych przestrzeniach

wodnych ustroju

wodnych ustroju

Przemiany wody w ustroju:

Przemiany wody w ustroju:

pobór wody

pobór wody

•

woda preformowana

woda preformowana

= woda wypijana

= woda wypijana

+ woda zawarta w pokarmach

+ woda zawarta w pokarmach

–

KOŃ – 54 ml/kg/doba

KOŃ – 54 ml/kg/doba

–

KROWA – 80 ml/kg/doba

KROWA – 80 ml/kg/doba

–

PIES, KOT 44 ml/kg/doba

PIES, KOT 44 ml/kg/doba

•

woda oksydacyjna

woda oksydacyjna

– powstaje

– powstaje

podczas spalania węglowodanów,

podczas spalania węglowodanów,

tłuszczów i białek ( koń – 2700 ml)

tłuszczów i białek ( koń – 2700 ml)

Przemiany wody w ustroju:

Przemiany wody w ustroju:

utrata wody

utrata wody

•

płuca, skóra

płuca, skóra

– parowanie

– parowanie

niewyczuwalne: koń, krowa około

niewyczuwalne: koń, krowa około

8500 ml, pies 27 ml/kg/doba

8500 ml, pies 27 ml/kg/doba

•

przewód pokarmowy

przewód pokarmowy

– bydło 80-90%,

– bydło 80-90%,

cielęta 65-75%

cielęta 65-75%

•

układ moczowy

układ moczowy

– pies 24-48

– pies 24-48

ml/kg/doba

ml/kg/doba

Regulacja stałości środowiska

Regulacja stałości środowiska

wewnętrznego czyli

wewnętrznego czyli

homeostazy ustrojowej polega

homeostazy ustrojowej polega

na utrzymaniu:

na utrzymaniu:

•

Izowolemii

Izowolemii

– fizjologicznej wielkości

– fizjologicznej wielkości

przestrzeni wodnych

przestrzeni wodnych

•

Izohydrii

Izohydrii

– stałego stężenia jonów H

– stałego stężenia jonów H

+

+

•

Izotonii

Izotonii

– fizjologicznie efektywnego

– fizjologicznie efektywnego

ciśnienia osmotycznego

ciśnienia osmotycznego

•

Izojonii

Izojonii

– fizjologicznego składu jonów

– fizjologicznego składu jonów

płynów ustrojowych

płynów ustrojowych

Odwodnienie -

Odwodnienie -

dehydratatio

dehydratatio

Jest to zespół zaburzeń

Jest to zespół zaburzeń

wywołany zmniejszeniem

wywołany zmniejszeniem

ilości wody ustrojowej.

ilości wody ustrojowej.

W rozumieniu klinicznym odwodnienie oznacza nie

W rozumieniu klinicznym odwodnienie oznacza nie

tylko utratę wody na zewnątrz ustroju, lecz obejmuje

tylko utratę wody na zewnątrz ustroju, lecz obejmuje

również stany nieprawidłowego jej rozmieszczenia w

również stany nieprawidłowego jej rozmieszczenia w

poszczególnych przestrzeniach.

poszczególnych przestrzeniach.

Zagadnienie wikła dodatkowo fakt, iż

Zagadnienie wikła dodatkowo fakt, iż

komórka nie jest martwym zbiornikiem

komórka nie jest martwym zbiornikiem

wody, białek i soli, ale żywym elementem

wody, białek i soli, ale żywym elementem

ustroju w którym zachodzą procesy

ustroju w którym zachodzą procesy

metaboliczne mogące w pewnym stopniu

metaboliczne mogące w pewnym stopniu

przeciwdziałać prawom dyfuzji i osmozy.

przeciwdziałać prawom dyfuzji i osmozy.

W zależności od ilościowego stosunku wody

W zależności od ilościowego stosunku wody

do elektrolitów w płynie, który ustrój traci

do elektrolitów w płynie, który ustrój traci

oraz od podaży wody w warunkach

oraz od podaży wody w warunkach

patologicznych może przeważać utrata lub

patologicznych może przeważać utrata lub

względne nagromadzenie się w ustroju

względne nagromadzenie się w ustroju

jednego z tych elementów.

jednego z tych elementów.

Na tej podstawie wyróżnia się trzy typy

Na tej podstawie wyróżnia się trzy typy

odwodnienia.

odwodnienia.

Typy odwodnienia

Typy odwodnienia

•

Odwodnienie hipertoniczne

Odwodnienie hipertoniczne

•

Odwodnienie hipotoniczne

Odwodnienie hipotoniczne

•

Odwodnienie izotoniczne

Odwodnienie izotoniczne

Odwodnienie hipertoniczne

Odwodnienie hipertoniczne

•

(pierwotny niedobór wody), utrata

(pierwotny niedobór wody), utrata

wody przewyższa utratę elektrolitów

wody przewyższa utratę elektrolitów

co powoduje wzrost osmolarności

co powoduje wzrost osmolarności

płynu pozakomórkowego oraz

płynu pozakomórkowego oraz

wyrównawcze przesunięcie wody z

wyrównawcze przesunięcie wody z

komórek do przestrzeni

komórek do przestrzeni

pozakomórkowej.

pozakomórkowej.

Odwodnienie hipotoniczne

Odwodnienie hipotoniczne

•

(zespół niedoborowy wody i jonów

(zespół niedoborowy wody i jonów

sodu), powstaje gdy straty elektrolitów

sodu), powstaje gdy straty elektrolitów

przewyższają utratę wody co powoduje

przewyższają utratę wody co powoduje

obniżenie osmolarności płynu

obniżenie osmolarności płynu

pozakomórkowego oraz wyrównawcze

pozakomórkowego oraz wyrównawcze

przesunięcie wody do komórek.

przesunięcie wody do komórek.

Odwodnienie izotoniczne

Odwodnienie izotoniczne

•

utrata wody i elektrolitów zachodzi w

utrata wody i elektrolitów zachodzi w

proporcjach odpowiadających

proporcjach odpowiadających

stężeniu osmotycznemu osocza

stężeniu osmotycznemu osocza

Etiologia i patogeneza

Etiologia i patogeneza

1.

1.

Zmniejszenie lub brak poboru wody: brak

Zmniejszenie lub brak poboru wody: brak

pragnienia (toksemia), bolesne schorzenia

pragnienia (toksemia), bolesne schorzenia

jamy ustnej i gardła, porażenie gardła,

jamy ustnej i gardła, porażenie gardła,

przełyku, szczękościsk (tężec).

przełyku, szczękościsk (tężec).

2.

2.

Nadmierna utrata wody: biegunka,

Nadmierna utrata wody: biegunka,

wymioty, poliuria, obfite poty,

wymioty, poliuria, obfite poty,

niestrawność kwaśna, rozszerzenie i skręt

niestrawność kwaśna, rozszerzenie i skręt

trawieńca, ostra niedrożność jelit.

trawieńca, ostra niedrożność jelit.

Etiologia i patogeneza

Etiologia i patogeneza

Czynniki punktów 1 i 2 prowadzą do:

Czynniki punktów 1 i 2 prowadzą do:

•

katabolizmu białek, tłuszczy i węglowodanów

katabolizmu białek, tłuszczy i węglowodanów

(kwasica),

(kwasica),

•

odwodnienia krwi

odwodnienia krwi

(wzrost lepkości, oligemia,

(wzrost lepkości, oligemia,

hemokoncentracja, obwodowa niewydolność krążenia),

hemokoncentracja, obwodowa niewydolność krążenia),

•

zmniejszenia ilości płynu śródtkankowego

zmniejszenia ilości płynu śródtkankowego

(zaburzenia

(zaburzenia

metabolizmu w tkankach, osłabienie mięśniowe,

metabolizmu w tkankach, osłabienie mięśniowe,

hipotermia, anoreksja),

hipotermia, anoreksja),

•

kompensacyjnego zmniejszenia wydalania wody

kompensacyjnego zmniejszenia wydalania wody

(oliguria, suchy kał, zmniejszone pocenie,

(oliguria, suchy kał, zmniejszone pocenie,

niedokrwienie nerek, anuria, nasilenie kwasicy).

niedokrwienie nerek, anuria, nasilenie kwasicy).

Objawy

Objawy

•

Zmniejszenie elastyczności skóry

Zmniejszenie elastyczności skóry

•

Suchość błon śluzowych

Suchość błon śluzowych

•

Zapadnięcie gałek ocznych

Zapadnięcie gałek ocznych

•

Spadek masy ciała

Spadek masy ciała

•

Zaburzenia pragnienia

Zaburzenia pragnienia

•

Zwiększenie czasu wypełniania naczyń

Zwiększenie czasu wypełniania naczyń

włosowatych

włosowatych

•

Objawy nerwowe

Objawy nerwowe

•

Odwodnienie izo- i hipotoniczne: zespół objawów

Odwodnienie izo- i hipotoniczne: zespół objawów

charakterystyczny dla niewydolności krążenia

charakterystyczny dla niewydolności krążenia

pochodzenia obwodowego.

pochodzenia obwodowego.

Zmniejszenie elastyczności skóry

Zmniejszenie elastyczności skóry

Zapadnięcie gałek ocznych

Zapadnięcie gałek ocznych

Spadek masy ciała

Spadek masy ciała

Rozpoznanie

Rozpoznanie

•

Wywiad:

Wywiad:

–

ilość pobieranej wody,

ilość pobieranej wody,

–

utrata wody: biegunka, wymioty, wzmożona diureza, nadmierne

utrata wody: biegunka, wymioty, wzmożona diureza, nadmierne

poty, krwotoki, czas trwania.

poty, krwotoki, czas trwania.

•

Badanie kliniczne:

Badanie kliniczne:

–

ocena stopnia odwodnienia,

ocena stopnia odwodnienia,

–

ocena czynności układu krążenia, układu oddechowego i

ocena czynności układu krążenia, układu oddechowego i

moczowego.

moczowego.

•

Wyniki badań laboratoryjnych.

Wyniki badań laboratoryjnych.

Ocena stopnia odwodnienia

Ocena stopnia odwodnienia

UTRATA

MASY

CIAŁA W

%

ZAPADNIĘCIE

GAŁEK

OCZNYCH

ZMNIEJSZENIE

ELASTYCZN

OŚCI

SKÓRY*

HEMATOKRYT

STĘŻENIE

BIAŁKA W

SUROWICY

[g/dl]

4 – 6

+/-

-

40 – 45

7 – 8

6 – 8

++

2 - 4

50

8 – 9

8 – 10

+++

6 – 10

55

9 – 10

10 – 12

++++

20 – 45

60

12

* - czas wyrównywania się fałdu skórnego w [s]

Leczenie

Leczenie

1.

1.

Wyrównanie istniejącego deficytu

Wyrównanie istniejącego deficytu

i/lub pokrycie zapotrzebowania

i/lub pokrycie zapotrzebowania

dobowego

dobowego

Ustalenie niedoboru wody

Ustalenie niedoboru wody

(w oparciu o stopień

(w oparciu o stopień

odwodnienia)

odwodnienia)

Deficyt wody = masa ciała w kg x

Deficyt wody = masa ciała w kg x

% odwodnienia

% odwodnienia

Pokrycie zapotrzebowania

Pokrycie zapotrzebowania

dobowego

dobowego

Zapotrzebowanie dobowe = masa

Zapotrzebowanie dobowe = masa

ciała w kg x

ciała w kg x

zapotrzebowanie/kg/doba

zapotrzebowanie/kg/doba

Leczenie

Leczenie

2.

2.

Analiza istniejących odchyleń w

Analiza istniejących odchyleń w

stężeniu elektrolitów oraz sposób i

stężeniu elektrolitów oraz sposób i

czas ich wyrównania.

czas ich wyrównania.

Odwodnienie izotoniczne

Odwodnienie izotoniczne

•

NaCl, PWE, Solfin, Elektrowet,

NaCl, PWE, Solfin, Elektrowet,

Dextran

Dextran

Odwodnienie hipotoniczne

Odwodnienie hipotoniczne

•

gdy Na wynosi powyżej 120 mEq/l

gdy Na wynosi powyżej 120 mEq/l

–

–

NaCl lub inne zbilansowane płyny

NaCl lub inne zbilansowane płyny

izotoniczne.

izotoniczne.

•

gdy Na wynosi poniżej 120 mEq/l

gdy Na wynosi poniżej 120 mEq/l

–

–

podnieść poziom Na do 120 mEq/l

podnieść poziom Na do 120 mEq/l

stosując 3, 5, 10% roztwory NaCl w

stosując 3, 5, 10% roztwory NaCl w

ciągu 8-10 godzin. Dalsze uzupełnianie

ciągu 8-10 godzin. Dalsze uzupełnianie

przy użyciu fizjologicznego 0,9% NaCl w

przy użyciu fizjologicznego 0,9% NaCl w

ciągu 24-48 godzin.

ciągu 24-48 godzin.

Odwodnienie hipotoniczne

Odwodnienie hipotoniczne

Deficyt Na = masa ciała w kg X 0,6

Deficyt Na = masa ciała w kg X 0,6

x (należna zawartość Na –

x (należna zawartość Na –

aktualna zawartość Na)

aktualna zawartość Na)

Odwodnienie hipertoniczne

Odwodnienie hipertoniczne

znajomość stężenia Na w surowicy pozwala na dokładne obliczenie

znajomość stężenia Na w surowicy pozwala na dokładne obliczenie

deficytu wody

deficytu wody

•

Deficyt wody = masa ciała w kg x

Deficyt wody = masa ciała w kg x

Sposoby uzupełniania: czysta woda per os,

Sposoby uzupełniania: czysta woda per os,

podaż płynów bezelektrolitowych (glukoza),

podaż płynów bezelektrolitowych (glukoza),

mieszanina 0,18% NaCl i 4,3% Glukozy w

mieszanina 0,18% NaCl i 4,3% Glukozy w

równych częściach dożylnie

równych częściach dożylnie

aktualne stężenie Na –
1
należne stężenie Na

Wyrównywanie

Wyrównywanie

Czas wyrównywania:

Czas wyrównywania:

metoda pierwsza w ciągu 24

metoda pierwsza w ciągu 24

godzin

godzin

1.

1.

Wyrównanie 50% obliczonego deficytu wody w ciągu 6

Wyrównanie 50% obliczonego deficytu wody w ciągu 6

godzin

godzin

a.

a.

Wyrównanie objętości krwi krążącej w szybkim

Wyrównanie objętości krwi krążącej w szybkim

wlewie dożylnym ½ godziny

wlewie dożylnym ½ godziny

b.

b.

Podanie reszty deficytu w ciągu 5 i ½ godziny

Podanie reszty deficytu w ciągu 5 i ½ godziny

2.

2.

50% pozostałego deficytu wody podajemy w ciągu

50% pozostałego deficytu wody podajemy w ciągu

następnych 18 godzin + zapotrzebowanie dobowe +

następnych 18 godzin + zapotrzebowanie dobowe +

ewentualne straty bieżące

ewentualne straty bieżące

Czas wyrównywania:

Czas wyrównywania:

metoda druga w ciągu 48

metoda druga w ciągu 48

godzin

godzin

1.

1.

Wyrównanie 50% obliczonego deficytu wody w ciągu 6

Wyrównanie 50% obliczonego deficytu wody w ciągu 6

godzin

godzin

a.

a.

Wyrównanie objętości krwi krążącej w szybkim

Wyrównanie objętości krwi krążącej w szybkim

wlewie dożylnym w ciągu ½ godziny

wlewie dożylnym w ciągu ½ godziny

b.

b.

Podanie reszty deficytu wody w ciągu 5 i ½ godziny

Podanie reszty deficytu wody w ciągu 5 i ½ godziny

2.

2.

Podanie 25% deficytu wody w ciągu 18 godzin +

Podanie 25% deficytu wody w ciągu 18 godzin +

zapotrzebowanie dobowe + ewentualne straty bieżące.

zapotrzebowanie dobowe + ewentualne straty bieżące.

3.

3.

Ostatnie 25% deficytu wody w następnym dniu +

Ostatnie 25% deficytu wody w następnym dniu +

zapotrzebowanie dobowe + ewentualne straty bieżące.

zapotrzebowanie dobowe + ewentualne straty bieżące.

Stanem przeciwstawnym do

Stanem przeciwstawnym do

odwodnienia jest przewodnienie,

odwodnienia jest przewodnienie,

bardzo rzadko spotykane u zwierząt

bardzo rzadko spotykane u zwierząt

(głównie młode).

(głównie młode).

Rodzaje:

Rodzaje:

•

hipotoniczne,

hipotoniczne,

•

hipertoniczne,

hipertoniczne,

•

izotoniczne.

izotoniczne.

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna

Przyczyny:

Przyczyny:

1.

1.

Zwiększona produkcja kwaśnych metabolitów

Zwiększona produkcja kwaśnych metabolitów

•

kwasica ketonowa (cukrzycowa, głodowa, przy gorączce)

kwasica ketonowa (cukrzycowa, głodowa, przy gorączce)

•

kwasica mleczanowa (wstrząs, niestrawność kwaśna, mięśniochwat,

kwasica mleczanowa (wstrząs, niestrawność kwaśna, mięśniochwat,

niedokrwistość, ciężkie infekcje)

niedokrwistość, ciężkie infekcje)

2.

2.

Nadmierna utrata wodorowęglanów (zasad)

Nadmierna utrata wodorowęglanów (zasad)

•

przez przewód pokarmowy (biegunka, długotrwały ślinotok)

przez przewód pokarmowy (biegunka, długotrwały ślinotok)

•

przez nerki

przez nerki

3.

3.

Zaburzona regeneracja zasad przez nerki i retencja jonów H

Zaburzona regeneracja zasad przez nerki i retencja jonów H

+

+

(kwasica

(kwasica

mocznicowa ostra i przewlekła)

mocznicowa ostra i przewlekła)

4.

4.

Rozcieńczenie zasad w przestrzeni wodnej pozakomórkowej

Rozcieńczenie zasad w przestrzeni wodnej pozakomórkowej

Kwasica - rodzaje

Kwasica - rodzaje

•

Niewyrównana

Niewyrównana

– obniżenie wrażliwości ośrodka

– obniżenie wrażliwości ośrodka

oddechowego przy wstrząsie hipowolemicznym lub przy

oddechowego przy wstrząsie hipowolemicznym lub przy

enterotoksemii. Prowadzi to do hipowentylacji, rzadkich i

enterotoksemii. Prowadzi to do hipowentylacji, rzadkich i

płytkich ruchów oddechowych, wzrostu pCO

płytkich ruchów oddechowych, wzrostu pCO

2

2

, kompensacji

, kompensacji

nerkowej (poliuria), osłabienia, zaburzeń świadomości oraz

nerkowej (poliuria), osłabienia, zaburzeń świadomości oraz

tachykardii i spadku ciśnienia krwi.

tachykardii i spadku ciśnienia krwi.

•

Wyrównana

Wyrównana

– obserwuje się zwiększenie częstości i

– obserwuje się zwiększenie częstości i

głębokości oddechów oraz dochodzi do spadku pCO

głębokości oddechów oraz dochodzi do spadku pCO

2

2

w krwi,

w krwi,

natomiast ph krwi pozostaje w granicach normy

natomiast ph krwi pozostaje w granicach normy

•

Wyrównawcze przesunięcie jonów K

Wyrównawcze przesunięcie jonów K

+

+

z komórek do

z komórek do

przestrzeni pozakomórkowej tj. dochodzi do hiperkaliemii,

przestrzeni pozakomórkowej tj. dochodzi do hiperkaliemii,

bradykardii i arytmii

bradykardii i arytmii

Objawy

Objawy

1.

1.

Objawy choroby podstawowej

Objawy choroby podstawowej

2.

2.

Objawy warunkowane wzrostem stężenia jonów H

Objawy warunkowane wzrostem stężenia jonów H

+

+

a.

a.

Wzrost częstości i głębokości oddechów – oddech typu

Wzrost częstości i głębokości oddechów – oddech typu

Kusmaulla ( pobudzenie ośrodka oddechowego)

Kusmaulla ( pobudzenie ośrodka oddechowego)

b.

b.

Zmniejszenie częstości i głębokości oddechów

Zmniejszenie częstości i głębokości oddechów

3.

3.

Poliuria

Poliuria

4.

4.

Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości

5.

5.

Objawy odwodnienia

Objawy odwodnienia

6.

6.

Zmiany w oznaczeniach laboratoryjnych: spadek HCO

Zmiany w oznaczeniach laboratoryjnych: spadek HCO

3

3

oraz

oraz

spadek pH krwi

spadek pH krwi

Rozpoznanie

Rozpoznanie

•

1. Wywiad

1. Wywiad

•

2. Objawy kliniczne

2. Objawy kliniczne

•

3. Wyniki badań laboratoryjnych

3. Wyniki badań laboratoryjnych

Leczenie

Leczenie

1.

1.

Usunięcie przyczyny

Usunięcie przyczyny

wywołującej zaburzenia

wywołującej zaburzenia

2.

2.

Wyrównanie deficytu HCO

Wyrównanie deficytu HCO

3

3

Obliczenie niedoboru w oparciu

Obliczenie niedoboru w oparciu

o oznaczenie poziomu HCO

o oznaczenie poziomu HCO

3

3

Deficyt HCO

Deficyt HCO

3

3

= (HCO

= (HCO

3

3

dolna granica normy –

dolna granica normy –

HCO

HCO

3

3

poziom aktualny) x 0,3 x m.c [kg]

poziom aktualny) x 0,3 x m.c [kg]

Szacunkowe obliczenie niedoboru HCO

Szacunkowe obliczenie niedoboru HCO

3

3

w

w

oparciu o wywiad i badanie fizykalne.

oparciu o wywiad i badanie fizykalne.

Bezpiecznie możemy podać 2 – 4 mEq NaHCO

Bezpiecznie możemy podać 2 – 4 mEq NaHCO

3

3

/kg m.c. w

/kg m.c. w

szybkim wlewie dożylnym!!!

szybkim wlewie dożylnym!!!

Leki alkalizujące (akceptory

Leki alkalizujące (akceptory

jonów H

jonów H

+

+

)

)

•

NaHCO

NaHCO

3

3

1,0 g = 12 mEq Na i 12 mEq HCO

1,0 g = 12 mEq Na i 12 mEq HCO

3

3

!!!

!!!

Buforowanie wszystkich kwasic metabolicznych. UWAGA!!! Nie stosować przy

Buforowanie wszystkich kwasic metabolicznych. UWAGA!!! Nie stosować przy

obrzękach i niewydolności lewo komorowej. Postać leku – substancja do

obrzękach i niewydolności lewo komorowej. Postać leku – substancja do

stosowania p.o. lub gotowy roztwór 1,4% i 8,4%- roztwory posiadają ograniczoną

stosowania p.o. lub gotowy roztwór 1,4% i 8,4%- roztwory posiadają ograniczoną

trwałość!!!, w obecności jonów Ca i Mg wytrącają się!!!

trwałość!!!, w obecności jonów Ca i Mg wytrącają się!!!

•

Możemy stosować mleczan sodu, octan sodu,

Możemy stosować mleczan sodu, octan sodu,

octan sodu, octan potasu, cytrynian sodu, PWE,

octan sodu, octan potasu, cytrynian sodu, PWE,

Solfin, Elektrowet.

Solfin, Elektrowet.

•

TRIS – (trometamol) – nie zawiera sodu i może

TRIS – (trometamol) – nie zawiera sodu i może

być stosowany przy obrzękach w dawce 4,2

być stosowany przy obrzękach w dawce 4,2

mmol/kg m.c z szybkością nie większą niż 0,1

mmol/kg m.c z szybkością nie większą niż 0,1

mmol/ kg m.c/min

mmol/ kg m.c/min

.

.

Zasadowica metaboliczna

Zasadowica metaboliczna

Etiopatogeneza

Etiopatogeneza

•

Nadmierna podaż zasad lub nadmierna utrata

Nadmierna podaż zasad lub nadmierna utrata

jonów H

jonów H

+

+

(wymioty, rozszerzenie i skręt

(wymioty, rozszerzenie i skręt

trawieńca, niedrożność jelit cienkich).

trawieńca, niedrożność jelit cienkich).

Prowadzi do:

Prowadzi do:

•

spadku jonów Cl

spadku jonów Cl

-

-

i K

i K

+

+

,

,

•

rzadkich i powierzchownych ruchów oddechowych

rzadkich i powierzchownych ruchów oddechowych

(spadek CO

(spadek CO

2

2

),

),

•

zmniejszenia zjonizowanej frakcji Ca

zmniejszenia zjonizowanej frakcji Ca

+2

+2

(tężyczka)

(tężyczka)

Objawy

Objawy

1.

1.

Objawy schorzenia podstawowego

Objawy schorzenia podstawowego

2.

2.

Objawy warunkowane nadmiarem zasad

Objawy warunkowane nadmiarem zasad

(rzadkie

(rzadkie

i płytkie oddechy, drżenia mięśniowe – tężyczka,

i płytkie oddechy, drżenia mięśniowe – tężyczka,

hiperwentylacja i duszność tuż przed zejściem

hiperwentylacja i duszność tuż przed zejściem

śmiertelnym)

śmiertelnym)

3.

3.

Zmiany w oznaczeniach laboratoryjnych

Zmiany w oznaczeniach laboratoryjnych

:

:

•

wzrost HCO

wzrost HCO

3

3

,

,

•

wzrost pH krwi,

wzrost pH krwi,

•

spadek poziomu K i Cl

spadek poziomu K i Cl

Rozpoznanie

Rozpoznanie

•

1. Wywiad

1. Wywiad

•

2. Objawy kliniczne

2. Objawy kliniczne

•

3. Wyniki badań laboratoryjnych

3. Wyniki badań laboratoryjnych

Leczenie

Leczenie

1.

1.

Usunięcie przyczyny wywołującej

Usunięcie przyczyny wywołującej

zaburzenie

zaburzenie

2.

2.

Wyrównanie nadmiaru zasad i

Wyrównanie nadmiaru zasad i

niedoboru

niedoboru

Cl

Cl

-

-

i K

i K

+

+

Obliczanie nadmiaru HCO

Obliczanie nadmiaru HCO

3

3

Nadmiar HCO

Nadmiar HCO

3

3

= (aktualne

= (aktualne

stężenie HCO

stężenie HCO

3

3

– górna granica

– górna granica

normy HCO

normy HCO

3

3

) x 0,3 x m.c. w kg

) x 0,3 x m.c. w kg

Leki zakwaszające

Leki zakwaszające

•

0,9% NaCl – 1,0 g = 17 mEq Na i 17 mEq

0,9% NaCl – 1,0 g = 17 mEq Na i 17 mEq

Cl,

Cl,

•

1,1% KCl – 1,0 g = 14 mEq K i 14 mEq CL,

1,1% KCl – 1,0 g = 14 mEq K i 14 mEq CL,

•

Płyn Ringera (NaCl + KCl + CaCl

Płyn Ringera (NaCl + KCl + CaCl

2

2

),

),

•

Mieszanina: 0,9% NaCl 2l + 1,1% KCl 1l +

Mieszanina: 0,9% NaCl 2l + 1,1% KCl 1l +

5% glukoza 1l podana dożylnie

5% glukoza 1l podana dożylnie

Skład niektórych

Skład niektórych

płynów infuzyjnych

płynów infuzyjnych

NATRIUM CHLORATUM 0,9% INJ

NATRIUM CHLORATUM 0,9% INJ

izotoniczny roztwór chlorku sodowego

izotoniczny roztwór chlorku sodowego

Skład preparatu [g/l]

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

chlorek sodu

9,0

9,0

woda do iniekcji

woda do iniekcji

do

do

1000,0

1000,0

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

INJECTIO SOLUTIONIS RINGERI

INJECTIO SOLUTIONIS RINGERI

płyn Ringera

płyn Ringera

Skład preparatu [g/l]

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

chlorek sodu

8,60

8,60

chlorek potasu

chlorek potasu

0,30

0,30

chlorek wapnia

chlorek wapnia

0,48

0,48

woda do iniekcji

woda do iniekcji

do

do

1000,0

1000,0

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

PŁYN FIZJOLOGICZNY

PŁYN FIZJOLOGICZNY

WIELOELEKTROLITOWY

WIELOELEKTROLITOWY

IZOTONICZNY

IZOTONICZNY

Skład preparatu [g/l]

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

chlorek sodu

5,75

5,75

chlorek potasu

chlorek potasu

0,38

0,38

chlorek wapnia

chlorek wapnia

0,394

0,394

chlorek magnezu

chlorek magnezu

0,20

0,20

octan sodu

octan sodu

4,62

4,62

cytrynian sodu

cytrynian sodu

0,90

0,90

woda do iniekcji

woda do iniekcji

do 1000,0

do 1000,0

W opakowaniach a' 100 ml i a' 500 ml.

W opakowaniach a' 100 ml i a' 500 ml.

PŁYN WYRÓWNAWCZY

PŁYN WYRÓWNAWCZY

 

 

Skład preparatu [g/l]

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

chlorek sodu

6,02

6,02

chlorek potasu

chlorek potasu

0,30

0,30

chlorek wapnia

chlorek wapnia

0,30

0,30

octan sodu

octan sodu

3,67

3,67

woda do iniekcji

woda do iniekcji

do 1000,0

do 1000,0

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

W opakowaniach a' 100 ml, a' 250 ml i a' 500 ml.

PŁYN JELITOWY

PŁYN JELITOWY

ZAPOBIEGAWCZY

ZAPOBIEGAWCZY

IZOTONICZNY

IZOTONICZNY

Skład preparatu [g/l]

Skład preparatu [g/l]

chlorek sodu

chlorek sodu

5,50

5,50

chlorek potasu

chlorek potasu

0,45

0,45

octan sodu

octan sodu

6,80

6,80

woda do iniekcji

woda do iniekcji

do

do

1000,0

1000,0

W opakowaniu a' 500 ml.

W opakowaniu a' 500 ml.

PŁYN ŻOŁĄDKOWY

PŁYN ŻOŁĄDKOWY

ZAPOBIEGAWCZY

ZAPOBIEGAWCZY

IZOTONICZNY

IZOTONICZNY

Skład preparatu

Skład preparatu

chlorek sodu

chlorek sodu

5,50

5,50

chlorek potasu

chlorek potasu

0,45

0,45

chlorek amonu

chlorek amonu

5,80

5,80

woda do iniekcji

woda do iniekcji

do

do

1000,0

1000,0

W opakowaniu a' 500 ml.

W opakowaniu a' 500 ml.