Zarządzanie Instytucjami

Finansowymi

Część 3

Wykład monograficzny część 3 v.11.3.8.

ZIF 2014

System bankowy

Wykładowca:

dr Zbigniew R. Wierzbicki

1

Wspomnień czar

–

System

bankowy

System bankowy obejmuje

:

 Całokształt instytucji bankowych

 Centralną władzę monetarna czyli bank centralny BC

 Instytucje wokółbankowe

typu KIR, BIK, BFG itd.,

 Instytucje nadzoru finansowego

: typu KNF i BFG ale i NBP, MF,

UOKiK a także,

 także N

ormy

określające wzajemne powiązania i

stosunki z otoczeniem

 Rynki finansowe

np. rynek międzybankowy

Można o nim mówić wtedy, gdy rozwój społeczeństwa,

gospodarki, banków, innych pośredników

finansowych, rynków finansowych, a zwłaszcza rozwój

potrzeb klientów pozwala na ustalenie

zasad budowy

struktury systemu bankowego i zasad

funkcjonowania

tego systemu.

2

Wspomnień czar

–

System

bankowy

W najbardziej ogólnym ujęciu

system bankowy

tworzą

(w

aspekcie instytucjonalnym i funkcjonalnym):

B

ank centralny

(emisyjny)

Banki

(komercyjne, spółdzielcze, specjalne etc.)

Instytucje nadzoru na podmiotami i rynkami
finansowymi, w tym nad systemem bankowym

Instytucje okołobankowe

(np. w PL to > KIR, BFG, BIK

etc,)

Rynki

Normy

organizacyjno-funkcjonalne, w tym ostrożnościowe

3

Wspomnień czar -

System bankowy

Podstawowe funkcje systemu bankowego

:

1. tworzenie mechanizmów gromadzenia

środków oraz ich inwestowania, a w

konsekwencji (w aspekcie

makroekonomicznym) rynkowej dystrybucji i

alokacji pieniądza (kapitału pieniężnego), a

także kreacji pieniądza (w tym zwłaszcza w

zakresie kreacji pieniądza pożyczkowego)

;

2. zapewnienie możliwości dokonywania

płatności między podmiotami gospodarczymi,

transferu w czasie i przestrzeni, w tym ponad

granicami (cross border transfer);

4

Wspomnień czar

-

System

bankowy

Funkcje systemu bankowego

(cd)

3. zapewnienie informacji cenowej, co

stwarza możliwości podejmowania

decyzji przez podmioty gospodarcze i

konsumentów;

4. tworzenie warunków do

transformacji środków i ich realokacji

(inwestowania) > co do czasu,

miejsca, wielkości, waluty i ryzyka.

5

Wspomnień czar -

System bankowy

Czynniki wpływające na rozwój

systemu bankowego

• otoczenie społeczne i gospodarcze
• struktura i wielkość popytu na usługi

bankowe

• regulacje prawne dotyczące

działalności banków komercyjnych i

innych pośredników finansowych

• rozwój rynków finansowych

6

Wspomnień czar

-

System

bankowy

Czynniki wpływające na rozwój systemu
bankowego (cd)

• skłonność banków komercyjnych do

podejmowania ryzyka

• skłonność banków komercyjnych do

wprowadzania innowacji etc.

• konkurencja ze strony innych instytucji

pośrednictwa finansowego .

• rozwój infrastruktury systemu

finansowego itd..

7

Wspomnień czar –

System bankowy

Modele systemów bankowych

(ujęcie strukturalne)

• Model jednoszczeblowy (system tzw.

monobanku charakterystyczny dla

gospodarek nierynkowych typu

totalitarnego tj. komunistycznego,

faszystowskiego etc.)

• Model dwuszczeblowy (BC + BK)

• Model dwu/trójszczeblowy (EBC +

NBC + BK)

8

Modele systemów

bankowych - tradycja

Model amerykański – anglosaski

, oparty

silnie na funkcjonowaniu

rynków

finansowych

;

• sprzyja to uniezależnieniu się wielkich korporacji

przemysłowych od banków ;

• banki – funkcje płatnicze i rozliczeniowe, zaspokajanie

krótkoterminowego zapotrzebowania firm na kredyt;

• podstawowy dopływ kapitału poprzez emisję

papierów wartościowych i giełdy;

• specjalizacja działalności bankowej (depozytowo –

kredytowej i (tradycyjnie odrębnie) inwestycyjnej)

• Regionalnie duże znaczenie lokalnych instytucji

finansowych – np. > credit union i małe lokalne

fundusze powiernicze

9

Modele systemów

bankowych - tradycja

Model kontynentalny> tzw. niemiecko – japoński,

oparty na bankach uniwersalnych komercyjnych,

• główną rolę w sektorze finansowym odgrywa

system bankowy;

• banki zaspokajają krótko – i długoterminowe

potrzeby klientów;

• dominują banki uniwersalne prowadzące szeroką

działalność zarówno depozytowo-kredytową jak i

inwestycyjną.

• W niektórych krajach pewną przeciwwagą

dużych banków są banki lokalne (spółdzielcze i

oszczędnościowe np. Niemcy: banki spółdziecze i

system sparkassen > łącznie prawie 50 %

pasywów i 45% aktywów )

10

Modele systemów

bankowych - tradycja

Model anglosaski

Zalety

:

1. Nadanie kluczowej roli rynkom papierów wartościowych (akcji,

obligacji, KPD (CP), derywatów etc.)

2. Sprzyjanie działaniu inwestorów instytucjonalnych
3. Pobudzanie innowacji finansowych

Wady:

1. Oparcie finansowania firm na anonimowym rynku finansowym

(papierów wartościowych)

2. Nastawienie na częste zmiany partnerów finansowych, co wymusza

krótkoterminową perspektywę w procesach decyzyjnych etc.

3. Duża formalizacja transakcji ekonomicznych

4. Większe ryzyko systemowe.

11

Modele systemów

bankowych - tradycja

Model kontynentalny

Zalety:

• Finansowanie firm na podstawie indywidualnych umów

kredytowych

• Długoterminowe finansowanie między bankiem a korporacją

przemysłową, m.in. przez krzyżowanie udziałów

kapitałowych,

• Stymulowanie powstawania silnych banków uniwersalnych

Wady:

• Niedostateczny rozwój rynków finansowych, a zwłaszcza

papierów

wartościowych;

• Opóźnianie wprowadzania innowacji finansowych

• Mniejsza odporność na konkurencję ze strony instytucji

parabankowych.

12

Modele systemów bankowych-

ewolucja

Współczesne modele systemów bankowych są

kształtowane w procesach:

globalizacji

,

liberalizacji

i

deregulacji.

W rezultacie następuje stopniowe odchodzenie od

historycznie powstałych modeli: anglosaskiego i

niemiecko – japońskiego (zwanego też

kontynentalnym)

Globalna konwergencja modeli

bankowości

13

Modele systemów bankowych -

ewolucja > co dzisiaj i co będzie

jutro ?

Tworzenie się modeli uwzględniających zmiany

zachodzące w gospodarce światowej –

konglomeratów i holdingów,

Uwzględnienie w poszczególnych krajach specyfiki

narodowej w zależności od tego, jak przebiegał

(lub przebiega) w bankowości:
przemienne (historycznie) procesy prywatyzacji,

renacjonalizacji i reprywatyzacji
procesy konsolidacji,
ekspansja kapitału zagranicznego do kraju

ekspansja poza granice danego kraju,
a także jakie są kontrtendencje itd.

Oczywiście silne jest uzależnienie od kondycji

całej gospodarki i samych banków itd

.

14

Modele systemów bankowych

– konwergencja i integracja

 Tworzenie się holdingów i konglomeratów finansowych

„zamazuje” wyraźny podział między bankami
uniwersalnymi a depozytowo-kredytowymi i
inwestycyjnymi.

 W USA i w innych krajach modelu anglosaskiego pojawiły

się od 90. XX wieku tendencje do odchodzenia od ostrego
rozdziału bankowości inwestycyjnej od bankowości
depozytowo-kredytowej w stronę bankowości uniwersalnej

,

 Ale obecnie jest to mocno krytykowane jako jeden z

dodatkowych czynników ryzyka systemowego. W
konsekwencji nadal trwa zażarta dyskusja nad kształtem
nowych regulacji i sposobami ich stopniowego
wprowadzania. Stąd też ponowne działania i regulacje (w
UE i w USA) zmierzające do odseparowania bankowości
inwestycyjnej i pokrewnych rodzajów działałnosci innych
pośredników finansowych od bankowości dep.-kred.

15

Modele systemów

bankowych – konwergencja i

integracja

 W krajach tzw. modelu kontynentalnego

akcentuje się potrzebę specjalizacji i
wzrostu znaczenia bankowości
inwestycyjnej.

 Jednak silnie akcentowana jest też

potrzeba ograniczania i kontrolowania
możliwości w zakresie hazardu ryzyka

 Od kilku lat w UE też trwa dyskusja nad

kształtem nowych regulacji i są one
stopniowo wprowadzane mimo
kontrowersji z tym związanych.

16

Modele systemów

bankowych –

konwergencja i integracja

Głównym argumentami za łączeniem depozytowo-
kredytowej bankowości komercyjnej i bankowości
inwestycyjnej są:



korzyści skali

, umożliwiające ograniczenie kosztu łącznego:

–

pion depozytowo – kredytowy może korzystać z danych i

wsparcia pionu inwestycyjnego i odwrotnie > bankowość

korporacyjna,



rosnące znaczenie komplementarności i substytucji

produktów kredytowych i rynku kapitałowego

, co

pozwala na zniesienie niedogodności związanych m.in. z

koniunkturalnością i sezonowością każdego rodzaju

produktu,



lepsze zaspokajanie potrzeb klientów,

którzy chętnie

korzystają z wielu usług banku i innych pośredników fin. etc.



zwiększanie lojalności klientów

17

Modele systemów bankowych –

konwergencja i integracja

• Ryzyko konwergencji bankowości depoz.-

kred. z bankowością inwestycyjną:

 Z PKT. WIDZENIA BANKU
 Z PKT. WIDZENIA KLIENTA BANKU

(będziemy wracać do tego tematu jeszcze kilka

razy również z pkt. widzenia zarządzania

ryzykiem, zarządzania wynikiem na kliencie etc.)

RYZYKO KONWERGENCJI i

INTEGRACJI RODZAJÓW

BANKOWOŚCI

Modele systemów

bankowych – konwergencja

i integracja

 przewaga informacyjna

– banki depozytowo –

kredytowe mają większy dostęp do informacji o firmach w
związku z długookresowym charakterem relacji
kredytobiorca – kredytodawca i związanym z tym
monitoringiem bankowym, niż banki inwestycyjne,
działające tylko na rynku finansowym determinowanym
czynnikami krótkookresowymi,

 potencjalnie lepsze zarządzanie ryzykami banku

etc.

 ale zarazem występuje problem kumulacji

ryzyka banku/klienta i zwiększanie się
niektórych rodzajów ryzyka systemowego

19

Banki w procesie zmian

Na współczesne modele bankowości, a
w ślad za tym na modele organizacyjne
banków, wywierają wpływ:
nie tylko

procesy globalizacji i

konwergencji

zachodzące w samej

bankowości ale także

procesy zasadniczych zmian w całej
sferze pośrednictwa finansowego

a także procesy zmian
technologicznych

20