CZAS TRWANIA POSTĘPOWANIA

PRZYGOTOWAWCZEGO

PRZESTĘPSTWO SKARBOWE

do

do

3

3

miesięcy

miesięcy

Może być przedłużone

w uzasadnionych
przypadkach na okres

do 6

miesięcy

w szczególnie
uzasadnionych
wypadkach

przez organ

nadrzędny

nad organem prowadzącym

postępowanie

przez

właściwego

prokuratora

na dalszy
czas
oznaczony

(art. 153 § 1 kks)

biegnie od dnia

wydania

postanowienia

o wszczęciu dochodzenia a gdy w sprawie były
podejmowane

czynności

w

niezbędnym

zakresie w trybie art. 308 kpk, od dnia
pierwszej czynności.

biegnie od dnia

wydania

postanowienia

o wszczęciu śledztwa, a gdy były podejmowane
czynności
w niezbędnym zakresie w trybie art. 308 kpk,
od dnia pierwszej czynności do wydania
postanowienia o zamknięciu śledztwa lub o
jego umorzeniu.

Dochodzenie

w

sprawie

o

przestępstwo

skarbowe po jego przedłużeniu toczy się nadal
jako dochodzenie

(art. 153 § 2 kks).

Termin dochodzenia

Termin śledztwa

CZAS TRWANIA POSTĘPOWANIA

PRZYGOTOWAWCZEGO

WYKROCZENIA SKARBOWE

do

do

2

2

miesięcy

miesięcy

Może być przedłużone

Wniosek o przedłużenie
dochodzenia

w uzasadnionych wypadkach

rozpatruje

organ

nadrzędny

nad

organem

prowadzącym postępowanie

(art. 153 § 3 kks)

na dalszy
czas
oznaczony

to czasowe wstrzymanie biegu procesu

Jeżeli

zachodzi

długotrwała

przeszkoda

uniemożliwiająca prowadzenie
postępowania, a

w szczególności

- jeżeli nie można ująć

podejrzanego albo

- nie może on brać udziału w

postępowaniu

z powodu choroby psychicznej

- lub innej ciężkiej choroby

postępowanie zawiesza się na czas trwania
przeszkody.

(art. 22 § 1

kpk)

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA

PRZYGOTOWAWCZEGO

wydaje

postanowienie o zawieszeniu

W

czasie

zawieszenia

urząd

celny

powinien dokonać:
-

odpowiednich

czynności

w

celu

zabezpieczenia

dowodów

przed

ich

utratą lub zniekształceniem
- przeprowadzać czynności mające na celu
sprawdzenie,

czy

nie

nie

ustały

przyczyny zawieszenia.

które, wymaga zatwierdzenia przez izbę celną lub

prokuratora

URZĄD CELNY

1. Prawo do osobistego w

terminie co najmniej 7 dni od dnia
doręczenia podejrzanemu i jego obrońcy
zawiadomienia o końcowym zaznajomieniu
się
z

materiałami

postępowania

przygotowawczego.

2. Końcowe zaznajomienie następuje wyłącznie

na wniosek podejrzanego i jego obrońcy. Z
czynności tej sporządza się protokół.

3. Możliwość złożenia wniosku o uzupełnienie

postępowania przygotowawczego w terminie
3 dni od daty zaznajomienia podejrzanego z
materiałami postępowania

4. Wydanie

postanowienia

o

zamknięciu

śledztwa, które ogłasza się stronom.

Zakończenie postępowania

przygotowawczego

przejrzenia

akt

1. Sporządzenie i wniesienie do sądu aktu
oskarżenia (art.

331 § 1 kpk)

Wydanie postanowienia o zamknięciu

dochodzenia

nie

jest wymagane

, chyba że

podejrzany

jest

zatrzymany

lub

aresztowany jako sprawca ujęty na gorącym

uczynku lub bezpośrednio potem.

Sposoby zakończenia postępowania

przygotowawczego

2. Wniosek o załatwienie sprawy w trybie
DPO
3. Postanowienie o umorzeniu i warunkowym
umorzeniu postępowania

Akt oskarżenia

- , sporządzony w

sprawach podlegających rozpoznaniu w
trybie zwyczajnym, a które w postępowaniu
przygotowawczym toczyły się w trybie
śledztwa

W takim wypadku urząd celny, w terminie 14
od zamknięcia śledztwa, sporządza akt
oskarżenia i przesyła go wraz z aktami
prokuratorowi,

przekazując

jednocześnie

dowody rzeczowe. Akt oskarżenia zatwierdza
i wnosi do sądu prokurator

jest

to

skierowany

do

sądu

wniosek

uprawnionego oskarżyciela o stwierdzenie winy
oskarżonego

w

popełnieniu

określonego

przestępstwa i wyciagnięcia odpowiednich
konsekwencji prawnokarnych

Akt oskarżenia uzależniony od trybu
postępowania to:

Zwykły

akt

oskarżenia

W akcie oskarżenia należy także wskazać
urząd

celny,

któremu

przysługują

uprawnienia oskarżyciela publicznego (art.
155 § 2 kks)

-

,

sporządzony

w trybie uproszczonym, nie musi zawierać
uzasadnienia.
Akt oskarżenia sporządza i wnosi do
właściwego sądu oraz popiera go przed tym
sądem

finansowy

organ

postępowania

przygotowawczego.
O wniesieniu aktu oskarżenia w sprawach o
przestępstwo

skarbowe

urząd

celny

zawiadamia niezwłocznie prokuratora przez
doręczenie odpisu tego aktu (art. 155 § 1
kks)

Szczególny akt oskarżenia (uproszczony)

Wymogi formalne aktu oskarżenia

1.

imię i nazwisko oskarżonego, inne dane o
jego osobie oraz dane o zastosowaniu środka
zapobiegawczego,

2.

dokładne

określenie

zarzucanego

oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu,
miejsca,

sposobu

i

okoliczności

jego

popełnienia oraz skutków,

3.

wskazanie, że czyn został popełniony w
warunkach wymienionych w art. 37 § 1 pkt 4
kks,

4.

wskazanie

przepisów

kks,

pod

które

zarzucany czyn podpada,

5.

wskazanie sądu właściwego do rozpoznania
sprawy i trybu postępowania,

6.

uzasadnienie oskarżenia.

Urząd Celny w ..........................

................................,dnia.................200...r.. RKS................

AKT OSKARŻENIA

Na

podstawie

art.

155

§

1

kks,

Urząd

Celny

w ................................................................

o s k a r ż a:

1.

Imię

i

nazwisko

...........................................................z

d.* ............................................................
ur..................................................w
........................................s./c.*....................................................
z
d. .................................................................................................................................
........................
obywatelstwa

..........................................................o

wykształceniu...................................................
z

zawodu

.................................................................zatrudnionego.............................................
........
................................................................................osiągającego

dochód

w

zł. .................................
mającego

inne

źródła

utrzymania........................................................................................................
przynoszące

dochód

w

zł.

...................................stanu

cywilnego......................................................
mającego

na

utrzymaniu .................................................................................................................
....

nie

*

karanego

za................................................................................................................................
wobec

którego

zastosowano

środek

zapobiegawczy

w

postaci

#*......................................................
o to, że:
.....................................................................................................................................
....................
.....................................................................................................................................
........................
.....................................................................................................................................
........................
to jest o przestępstwo - wykroczenie* skarbowe, określone w
art. ..............................................
.....................................................................................................................................
.............. kks
Na podstawie art. 24 § 1 kpk, art. 31 kpk, art. 32 kpk i art. 331 § 1 kpk, art. 469
kpk* w związku z art. 122 § 1 pkt 1 kks w związku z art. 113 § 1 kks sprawa
podlega

rozpoznaniu

przez

Sąd................................................................

w ....................................................................
Wydział ........................................................ w postępowaniu uproszczonym.
Finansowym organem dochodzenia, któremu przysługują również uprawnienia
oskarżyciela

publicznego

jest

Urząd

Celny

w...........................................................................................................

• Zgodnie z art. 336 § 1 jeżeli spełnione są

przesłanki uzasadniające warunkowe umorzenie,

prokurator

zamiast aktu oskarżenia może

sporządzić i skierować do sądu wniosek o takie
umorzenie.

• Takie uprawnienie na podstawie art. 122 kks

przysługuje również

finansowemu organowi

postępowania przygotowawczego

Warunkowe umorzenie

postępowania

Warunkowe umorzenie zaliczane jest do

środków karnych związanych z poddaniem

sprawcy próbie (art. 22 § 2 pkt 8)

Odpowiednie zastosowanie na gruncie kks

znajdują przepisy kodeksu karnego dotyczące

warunkowego umorzenia postępowania

Art. 66 § 1 kk opisuje przesłanki tej

instytucji

wina i społeczna szkodliwość czynu nie

są znaczne

okoliczności jego popełnienia nie budzą

wątpliwości

postawa niekaranego za przestępstwo

umyślne,

jego właściwości i warunki osobiste
dotychczasowy tryb życia

Uzasadniają przypuszczenie,że pomimo

umorzenia

postępowania będzie przestrzegał

on

porządku

prawnego

a w szczególności nie popełni przestępstwa

SĄD

może warunkowo umorzyć postępowanie jeżeli

Obecnie kodeks karny skarbowy nie
recypuje art. 66 § 2 kk, w którym
wskazane

zostały

przesłanki

warunkowego umorzenia.

Przesłanki

do

zastosowania

warunkowego umorzenia

określono

w kodeksie karnym skarbowym

(art.

41 § 1 kks)

Przesłanki negatywne warunkowego

umorzenia

Zgodnie z art. 41 § 1 kks warunkowe

umorzenie postępowania karnego można

zastosować do sprawcy przestępstwa

skarbowego,

chyba że przestępstwo to popełniono w warunkach

skutkujących nadzwyczajnym obostrzeniem kary zgodnie z

art. 37 §

1 pkt1-3 i 5-7 kks, tj.:

• Popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe, powodując

uszczuplenie należności publicznoprawnej dużej

wartości albo popełnia umyślnie przestępstwo

skarbowe, a wartość czynu zabronionego jest duża,

• Uczynił sobie z popełniania przestępstw

skarbowych stałe źródło dochodu,

• Popełnia przestępstwo skarbowe w warunkach

recydywy,

• Popełnia

przestępstwo

skarbowe,

używając

przemocy

lub

grożąc

natychmiastowym

jej

użyciem albo działając wspólnie z inną osobą,

która

używa

przemocy

lub

grozi

jej

natychmiastowym użyciem,

• Przez

nadużycie

stosunku

zależności

lub

wykorzystanie krytycznego położenia doprowadza

inną osobę do popełnienia czynu zabronionego jako

przestępstwo skarbowe,

ograniczenia możliwości zastosowania warunkowego

umorzenia c.d.

• Popełnia przestępstwo skarbowe działając w

zorganizowanej grupie albo związku mającym na

celu popełnienie przestępstwa skarbowego

Ograniczenie możliwości zastosowania
warunkowego umorzenia zostało
wyłączone w następujących sytuacjach:

*

Kiedy sprawca uiścił uszczuploną należność

publicznoprawną w całości przed zamknięciem
przewodu sądowego (art. 37 § 2 kks).

*

Kiedy sprawca działający w grupie lub związku

przestępczym odstąpił od udziału w nim i ujawniając
przed organem postępowania przygotowawczego
istotne okoliczności zamierzonego przestępstwa
skarbowgo, zapobiegł mu. (art. 37 § 3 kks)

Ograniczenie to zostało również wyłączone przez przepis
art. 38 § 3 kks

- proponowany okres próby,
- obowiązki, które należy nałożyć na
oskarżonego
- i, stosownie do okoliczności, wnioski co do
dozoru

( art.336 § 3 kpk w zw. art. 122 § 1 pkt kks).

Występując z wnioskiem o warunkowe
umorzenie

postępowania

karnego

za

przestępstwo skarbowe finansowy organ
postępowania

przygotowawczego

może

wskazać:

• sąd może także podjąć warunkowo

umorzone postępowanie karne

Umarzając warunkowo postępowanie karne

za przestępstwo skarbowe, w związku z

którym nastąpiło uszczuplenie należności

publicznoprawnej i tej wymagalnej należności

nie uiszczono, sąd określa także obowiązek

uiszczenia jej w całości w wyznaczonym

terminie (art. 41 § 2 kks).

jeżeli sprawca w

okresie próby uchyla

się od wykonania

określonego

obowiązku uiszczenia

należności

publicznoprawnej

Podstawy prawne umorzenia:

- art. 11 kpk,
- art. 322 § 1 kpk

(przyczyna z powodu nie

wykrycia sprawcy)

,

- art. 17 § 1 kpk.

UMORZENIE POSTĘPOWNIA

PRZYGOTOWAWCZEGO

jeżeli postępowanie nie dostarczyło

podstaw do wniesienia aktu oskarżenia
umarza się śledztwo lub dochodzenie bez
konieczności uprzedniego zaznajomienia z
materiałami postępowania i jego zamknięcia

Zgodnie z treścią art. 17 § 1 kpk nie
wszczyna się postępowania, a wszczęte
umarza, gdy:

1.

Czynu nie popełniono albo brak jest

danych

dostatecznie

uzasadniających

podejrzenie jego popełnienia

2.

Czyn nie zawiera znamion czynu

zabronionego albo

ustawa stanowi, że

sprawca nie popełnia przestępstwa

3.

Społeczna szkodliwość czynu jest

znikoma

4.

Ustawa stanowi, że sprawca

nie podlega

karze,

5.

Oskarżony zmarł

6.

Nastąpiło przedawnienie karalności

10.

Brak

wymaganego

zezwolenia

na

ściganie

lub

wniosku

o

ściganie

pochodzącego od osoby uprawnionej, chyba

ze ustawa stanowi inaczej

11.

Zachodzi inna okoliczność wyłączająca

ściganie

9.

Brak skargi uprawnionego oskarżyciela

7.

Postępowanie karne co do tego samego

czynu

tej

samej

osoby

zostało

prawomocnie zakończone albo wcześniej

wszczęte toczy się

8.

Sprawca

nie

podlega

orzecznictwu

polskich sądów

karnych

Wydaje

się

postanowienie

o

umorzeniu

postępowania

, które powinno

zawierać dokładne

określenie czynu oraz jego

kwalifikacji

prawnej,

wskazanie

przyczyn

umorzenia, a gdy umorzenie

obejmuje osobę

występującą w charakterze

podejrzanego –

także jej imię i nazwisko oraz w razie
potrzeby inne dane o jego osobie.

W

postanowieniu

o

umorzeniu

dochodzenia

zawsze

rozstrzyga

się

o

dowodach

rzeczowych

i

o

przepadku

przedmiotów

czynu

zabronionego.

W

sprawach

o

przestępstwa

skarbowe,

które

prokurator

objął

nadzorem

zatwierdzenie

umorzenia

postępowania nie jest konieczne, bowiem
postanowienie

o umorzeniu nie wymaga

zatwierdzenia, jeżeli decyzję

tę wydał

osobiści prokurator.

Postanowienie o umorzeniu wymaga

zatwierdzenia

przez

organ

nadzorujący

postępowanie.

Tryb zwyczajny

prokurator

Tryb uproszczony

zasada izba

celna

(art. 325e §2 kpk w zw. z 122 § 1

pkt 2 kks)

Na postanowienie o umorzeniu

postępowania

przysługuje stronom

zażalenie.

Nadzór nad postępowaniem

przygotowawczym

• Nadzór nad postępowaniem

przygotowawczym prowadzonym przez
urząd celny sprawuje:

IZBA CELNA

PROKURATOR

*

zaznajamiać się z zamierzeniami prowadzącego

postępowanie wskazywać kierunki postępowania
oraz wydawać co do tego zarządzenia,

Z tytułu sprawowanego nadzoru organ nadzorujący

może w szczególności:

*

żądać przedstawienia sobie materiałów zbieranych

w toku postępowania,

*

uczestniczyć w czynnościach dokonywanych przez

prowadzących

postępowanie,

osobiście

je

przeprowadzać albo przejąć sprawę do swego
prowadzenia

( jednakże zgodnie z art. 122 § 1 pkt 2

kks izba celna z tytułu sprawowanego nadzoru nie
może przejąć sprawy do swego prowadzenia),

*

wydawać postanowienia zarządzenia lub polecenia

oraz zmieniać i uchylać postanowienia i zarządzenia
wydane przez prowadzącego postępowanie

(art. 326 § 1-3 kpk)

Nadzór nad urzędem celnym

w sprawach o

wykroczenia skarbowe

Zasadniczo nadzór sprawowany jest

przez

IZBĘ CELNĄ

Wyjątek:

Jeżeli w toku dochodzenia w sprawie o

wykroczenie skarbowe w celu wydania opinii o

stanie zdrowia psychicznego podejrzanego,

prokurator

powoła

biegłych

lekarzy

psychiatrów, wówczas z mocy prawa obejmuje

on nadzorem takie dochodzenie
(art. 122 § 2 kks)

• W takich sytuacjach nadzór

sprawowany jest przez

IZBĘ

CELNĄ

przez okres 6 miesięcy

W razie niezakończenia dochodzenia w tym

terminie dalsze postępowanie toczy się

pod nadzorem

prokuratora.

Nadzór nad urzędem celnym

w sprawach o

przestępstwa skarbowe

prowadzonych w formie dochodzenia

Nadzór nad urzędem celnym

w sprawach o

przestępstwa

skarbowe

prowadzonych w formie

dochodzenia

IZBA CELNA

P
R
O
K
U
R
A
T
O
R

6

MIESIĘCY

POWYŻEJ

6 MIESIĘCY

Zmiana lub uchylenie przez IZBĘ

CELNĄ postanowień wydawanych

przez finansowy organ postępowania

przygotowawczego

Uprawnienie do zmiany lub uchylenia przez
izbę celną postanowień wydawanych przez
urząd

dotyczy

jedynie

postanowień

niestanowczych

(takich, które mogą być

uchylone bądź zmienione przez urząd poza
trybem zażaleniowym).

Zmianie

lub

uchyleniu

nie

podlegają

postanowienia, które nie mogą być zmienione
przez organ, który je wydał. Mogą one zostać
zmienione jedynie w trybie zażaleniowym, jeżeli
są zaskarżalne.

RODZAJE POSTANOWIEŃ

STANOWCZ
E

NIESTANOWC
ZE

Mogą

zostać

uchylone lub

zmienione przez

IZBĘ CELNĄ

Nie mogą

zostać

uchylone lub

zmienione przez

IZBĘ CELNĄ

ZASKARŻALN
E

Mogą zostać

uchylone lub

zmienione w

trybie

zażaleniowym

NIEZASKARŻALN
E

Nie mogą zostać

uchylone lub

zmienione nawet

w trybie

zażaleniowym