Adolf Hitler u władzy:
demokracja,
manipulacja i nie
tylko

Marcin Gudajczyk

Plan prezentacji:



Problem przedstawiony
chronologicznie – stopniowe
dochodzenie Hitlera do władzy



Przyczyny dojścia Hitlera do władzy
– demokracja i manipulacja
( manipulacja? w późniejszym
okresie to zbyt delikatne słowo )

Co warto na początku wspomnieć, to
fakt, że Niemcy stały się państwem
republikańskim (republika
weimarska) po zakończeniu
Pierwszej Wojny Światowej,
wymusiła to na nich zwycięska
Ententa, a konkretniej traktat
wersalski, który narzucał na
ówczesną Europę swoje
postanowienia.



1919 – Hitler staje się członkiem DAP

(Deutsche Arbeiterpartei)



1920 luty – pierwsze duże wystąpienie

publiczne, podczas którego pokazuje swoje

talenty oratorskie



1920 – DAP zmienia nazwę na NSDAP

(Nationalsozialistische Deutsche

Arbeitpartei)



1920 kwiecień – powstają bojówki partii

zwane Saalschutz ( nadzór sali ), późniejsze

S.A. (Sturmabteilung – oddziały szturmowe)



Partia nabywa pismo Volksicher Beobachter,

które później służy za jeden z głównych

aparatów propagandowych



Aby przedstawić determinację, z
jaką członkowie partii dążyli do
uzyskania celów cytuję zdanie pod
deklaracją założeń:



„Przywódcy Partii przysięgają
uczynić wszystko - nawet
poświęcić życie, jeżeli będzie to
konieczne - aby niezawodnie
wywiązać się z powyższych
zobowiązań.”



1921 – Ententa narzuca na
Niemców sankcję spłacenia 264
miliardów marek niemieckich w
złocie celem zadośćuczynienia
szkód wyrządzonych przez
działania wojenne



Jest to potężny cios w twarz
Niemców, a jednocześnie potężny
argument dla NSDAP



1921 lipiec 11 – Hitler odchodzi z
partii:

„nie chcę i ni mogę być członkiem

takiej ruchu, który chce powierzyć
władzę człowiekowi, który nie ma
poglądów zbieżnych z ideami
NSDAP”



lipiec 26 – Hitler powraca, 3 dni
później obejmuje przywództwo nad
partią



NSDAP staje się wyraźną partią, która
mocno rysuje się na scenie politycznej,
zaczyna prowadzić „ostrą rywalizację”



1922 – NSDAP oficjalnie prezentuje SA



1923 listopad 8-9

pucz monachijski



skutkiem zamachu stanu

jest skazanie Hitlera na

5 lat

więzienia, wyrok jednak
skrócono, skutkiem czego Hitler

odsiedział w więzieniu jedynie 9

miesięcy, czas ten wykorzystał na

napisanie „Main Kampf”



zakaz wystąpień publicznych do 1927

Dynamiczny wzrost
znaczenia NSDAP na
scenie politycznej



1929 – następuje krach na giełdzie
nowojorskiej, skutkiem czego jest
poważny kryzys gospodarki
państwowej



znacznie wzrasta niezadowolenie
społeczeństwa, które przestaje ufać
aktualnym władzom i coraz więcej
ludzi zaczyna opowiadać się za
radykalnymi partiami, widząc w nich
nadzieję na szybkie poprawienie
nędznej sytuacji



NSDAP prezentując swoją postawę
wobec rynku/sposób zarządzania
rynkiem w sytuacji gdy przejmie
władzę, zdobywa poparcie
potężnych zakładów
przemysłowych, które zaczynają
finansować działania partii, widząc
w niej jedyną nadzieję na nie
zbankrutowanie; między innymi IG
Farben, Siemens, Friedrich Krupp
AG, Mauser, etc.



rozpad koalicji rządzącej



1930 – Reichstag zostaje rozwiązany,
rozpisane zostają nowe wybory



NSDAP w atmosferze terroru,
zastraszania oraz demonstracji uzyskuje
ok. 6mln głosów a co za tym idzie 18%
poparcia społeczności, zajmuje 2. Pozycję
w Reichstagu



nie zmienia to jednak nic na rynku
gospodarczym, rząd w dalszym ciągu nie
dochodzi do porozumienia, kryzys się
pogłębia



1932 - przeprowadzone zostają
wybory prezydenckie, wygrywa Paul
von Hindenburg (19 mln głosów),
drugie miejsce zajmuje Hitler (13 mln)



kolejne wybory rządu – NSDAP
zdobywa większość, lecz nie jest to
większość bezwzględna



kanclerzem zostaje Franz von Papen



ponowne wybory, NSDAP dostaje
nieznacznie mniejsze poparcie



prezydent żąda rozpisania nowych
wyborów ( co jest wg mnie
kompletnym absurdem... po raz
kolejny wybory )



do akcji wkracza von Papen (DNVP –
Deutschenationale Volkspartie),
ponieważ bardziej obawia się
komunistów proponuje NSDAP
koalicję, płaci jednak wysoką cenę,
ponieważ Hitler w zamian za koalicję
zażądał urzędu kanclerza



1933 – Hitler namawia ministrów do
rozpisania kolejnych wyborów,
rozpoczyna się bezwzględna kampania;
zdobywa 43,9% poparcia, lecz ponownie
nie uzyskuje większości bezwzględnej



w celu uzyskania 2/3 głosów (możliwość
sforsowania ustaw, które pozwalają na
podejmowanie decyzji bez zgody
parlamentu) Hitler pozbywa się
komunistów, resztę zastrasza albo
przekupuje



NSDAP zawiesza konstytucję !



ogłasza, że jest jedyną partią



1934 umiera Hindenburg



Hitler przejmuje urząd prezydenta i
dokonuje fuzji prezydenta i
kanclerza nazywając siebie:

Wodzem i Kanclerzem Rzeszy

„Najgorszy jest moment, w
którym zauważasz, że
(pozornie) małe
niebezpieczeństwo
niepostrzeżenie urosło w
siłę i zaczynasz się go
bać”

Poziom
bezrobocia
oraz poparcie
dla NSDAP

NSDAP - poglądy
lewicowe:



odwołania do socjalizmu (narodowego), do
mas ludowych oraz idee państwowej
interwencji socjalnej i gospodarczej



wrogość do kapitalistów, bogaczy, elit



metody działań zaczerpnięte z arsenału
partii lewicowych – wielkie wiece, wpływy w
związkach zawodowych, działalność wśród
robotników, łączenie haseł politycznych i
socjalnych, masowa organizacja partyjna

NSDAP - poglądy
prawicowe:



odmienne od wszystkich pojęcie „jedności

narodowej”, odrzucenie walki klas



traktowanie komunistów, socjaldemokratów i

wszelkich lewicowych partii jako głównych

wrogów, poparcie dla prawicy



zgoda na pozostawienie ( przy całej

socjalistycznej retoryce ) prywatnej własności i

innych podstaw rynku



odrzucanie postanowień i wskazywanie, że

jedyną przyczyną klęski Niemiec w 1918 r. był

bunt socjalistów i polityków późniejszej koalicji

republiki weimarskiej

Przyczyny dojścia do
władzy Hitlera oraz
NSDAP



narzucenia traktatu wersalskiego



głęboki kryzys gospodarczy,
prowadzący do ogromnego
bezrobocia, inflacji, pogorszenia
poziomu życia Niemców, etc.



kryzys prowadzi do zwrócenia się w
stronę skrajnych partii, których
wcześniej nie brano pod uwagę



propaganda (manipulacja)



charyzma Hitlera



„Mein Kampf”



znaczny wzrost poparcia po
przejęciu władzy przypieczętował
pozycję Hitlera, wzrost poparcia
spowodowany był drastycznym
spadkiem bezrobocia (sceptycy
mówią, że była to jednak iluzja)