DYSLEKSJA

DYSLEKSJA

Dysleksja rozwojowa

Dysleksja rozwojowa

 (gr. dys – nie + lexis –

 (gr. dys – nie + lexis –

wyraz, czytanie) czyli specyficzne trudności w

wyraz, czytanie) czyli specyficzne trudności w

nauce czytania i pisania.

nauce czytania i pisania.

Według definicji utworzonej w 1968r - zaburzenie

Według definicji utworzonej w 1968r - zaburzenie

manifestujące się trudnościami w

manifestujące się trudnościami w

nauce czytania i pisania przy stosowaniu

nauce czytania i pisania przy stosowaniu

standardowych metod nauczania i inteligencji na

standardowych metod nauczania i inteligencji na

poziomie co najmniej przeciętnym oraz w

poziomie co najmniej przeciętnym oraz w

sprzyjających warunkach społeczno-kulturowych.

sprzyjających warunkach społeczno-kulturowych.

Dysleksja została opisana pierwszy raz na

Dysleksja została opisana pierwszy raz na

przełomie XIX i XX wieku.

przełomie XIX i XX wieku.

Jest spowodowana zaburzeniami

Jest spowodowana zaburzeniami

podstawowych funkcji poznawczych.

podstawowych funkcji poznawczych.

Zaburzenia te mogą dotyczyć:

Zaburzenia te mogą dotyczyć:

•

percepcji wzrokowej - objawiającej się

percepcji wzrokowej - objawiającej się

widzeniem, ale niedostrzeganiem

widzeniem, ale niedostrzeganiem

•

percepcji fonologicznej - objawiającej się

percepcji fonologicznej - objawiającej się

słyszeniem, ale nieusłyszeniem

słyszeniem, ale nieusłyszeniem

•

integracji powyższych procesów

integracji powyższych procesów

PRZYCZYNY DYSLEKSJI

PRZYCZYNY DYSLEKSJI

Na rozwój dysleksji składa się wiele przyczyn.

Na rozwój dysleksji składa się wiele przyczyn.

Obecnie podejrzewa się, że może mieć m.in.

Obecnie podejrzewa się, że może mieć m.in.

podłoże genetyczne. Zmiany dotyczą genu

podłoże genetyczne. Zmiany dotyczą genu

DCDC2 zlokalizowanego na 6 chromosomie

DCDC2 zlokalizowanego na 6 chromosomie

człowieka kodującego białko.

człowieka kodującego białko.

Dysleksja według badań Gerd Schulte-Körne jest

Dysleksja według badań Gerd Schulte-Körne jest

dziedziczna. Prawdopodobieństwo odziedziczenia

dziedziczna. Prawdopodobieństwo odziedziczenia

trudności w czytaniu szacuje na 60%, natomiast

trudności w czytaniu szacuje na 60%, natomiast

problemów z ortografią: 70 do 80%.

problemów z ortografią: 70 do 80%.

TYPY DYSLEKSJI

TYPY DYSLEKSJI

U dzieci z dysleksją zazwyczaj stwierdza się zaburzenia percepcji

U dzieci z dysleksją zazwyczaj stwierdza się zaburzenia percepcji

wzrokowej, słuchowej oraz integracji percepcyjno-motorycznej.

wzrokowej, słuchowej oraz integracji percepcyjno-motorycznej.

Prof. Marta Bogdanowicz wyróżnia następujące typy dysleksji:

Prof. Marta Bogdanowicz wyróżnia następujące typy dysleksji:

•

dysleksja typu wzrokowego,

dysleksja typu wzrokowego,

u której podłoża leżą zaburzenia

u której podłoża leżą zaburzenia

percepcji i pamięci wzrokowej powiązane z zaburzeniami

percepcji i pamięci wzrokowej powiązane z zaburzeniami

koordynacji wzrokowo-ruchowej i ruchowo–przestrzennej;

koordynacji wzrokowo-ruchowej i ruchowo–przestrzennej;

•

dysleksja typu słuchowego

dysleksja typu słuchowego

uwarunkowana zaburzeniami

uwarunkowana zaburzeniami

percepcji i pamięci słuchowej dźwięków mowy, najczęściej

percepcji i pamięci słuchowej dźwięków mowy, najczęściej

powiązana z zaburzeniami funkcji językowych;

powiązana z zaburzeniami funkcji językowych;

•

dysleksja integracyjna

dysleksja integracyjna

, kiedy to poszczególne funkcje nie

, kiedy to poszczególne funkcje nie

wykazują zakłóceń, natomiast zaburzona jest koordynacja, czyli

wykazują zakłóceń, natomiast zaburzona jest koordynacja, czyli

występują zaburzenia integracji percepcyjno-motorycznej;

występują zaburzenia integracji percepcyjno-motorycznej;

•

dysleksja typu mieszanego,

dysleksja typu mieszanego,

gdy występują jednocześnie

gdy występują jednocześnie

zaburzenia w percepcji i pamięci słuchowej, pamięci i percepcji

zaburzenia w percepcji i pamięci słuchowej, pamięci i percepcji

wzrokowej, wyobraźni przestrzennej;

wzrokowej, wyobraźni przestrzennej;

•

dysleksja wizualna,

dysleksja wizualna,

gdy występuje nieład tzw. nieporządek.

gdy występuje nieład tzw. nieporządek.

Odmiany dysleksji:

Odmiany dysleksji:

•

dysortografia

dysortografia

•

dysgrafia

dysgrafia

•

dyskalkulia

dyskalkulia

•

dysfonia – objawia się niewyraźnym i cichym mówieniem – wada

dysfonia – objawia się niewyraźnym i cichym mówieniem – wada

bardzo rzadko stwierdzana.

bardzo rzadko stwierdzana.

Objawy dysleksji występują u mniej więcej 10% populacji.

Objawy dysleksji występują u mniej więcej 10% populacji.

OBJAWY TRUDNOŚCI W

OBJAWY TRUDNOŚCI W

NAUCE

NAUCE

W pisaniu:

W pisaniu:

•

trudności z utrzymaniem pisma w liniaturze zeszytu

trudności z utrzymaniem pisma w liniaturze zeszytu

•

trudności w przepisywaniu

trudności w przepisywaniu

•

trudności w pisaniu ze słuchu

trudności w pisaniu ze słuchu

•

mylenie liter 

mylenie liter 

b-p

b-p

, 

, 

d-b

d-b

, 

, 

d-g

d-g

, 

, 

u-n

u-n

, 

, 

m-w

m-w

, 

, 

n-w

n-w

 (inwersja

 (inwersja

statyczna) 

statyczna) 

s-z

s-z

, 

, 

dz-c

dz-c

, 

, 

sz-s

sz-s

, 

, 

o-a

o-a

, 

, 

ł-l

ł-l

, 

, 

ę-e

ę-e

•

trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, dwuznakami,

trudności w pisaniu wyrazów ze zmiękczeniami, dwuznakami,

głoskami tracącymi dźwięczność

głoskami tracącymi dźwięczność

•

nieróżnicowanie 

nieróżnicowanie 

ę-en-e

ę-en-e

, 

, 

ą-om

ą-om

•

opuszczanie drobnych elementów liter, gubienie liter,

opuszczanie drobnych elementów liter, gubienie liter,

opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów

opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów

•

opuszczanie litery 

opuszczanie litery 

y

y

•

przestawianie liter w wyrazach (inwersja dynamiczna)

przestawianie liter w wyrazach (inwersja dynamiczna)

•

przestawianie szyku dyktowanych wyrazów

przestawianie szyku dyktowanych wyrazów

•

błędy ortograficzne wynikające ze słabszej pamięci wzrokowej

błędy ortograficzne wynikające ze słabszej pamięci wzrokowej

•

zniekształcanie graficznej strony pisma

zniekształcanie graficznej strony pisma

•

wolne tempo pisania

wolne tempo pisania

•

niewłaściwe stosowanie małych i wielkich liter

niewłaściwe stosowanie małych i wielkich liter

•

trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących (np.

trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących (np.

bułka – półka)

bułka – półka)

•

złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni

złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni

•

brak lub niewłaściwe stosowanie interpunkcji

brak lub niewłaściwe stosowanie interpunkcji

W czytaniu

W czytaniu

•

wolne tempo, niepewne, "wymęczone"

wolne tempo, niepewne, "wymęczone"

•

błędy w czytaniu: zamiana liter, opuszczanie liter, zamiana

błędy w czytaniu: zamiana liter, opuszczanie liter, zamiana

brzmienia, nieprawidłowe odczytywanie całych wyrazów

brzmienia, nieprawidłowe odczytywanie całych wyrazów

•

trudności we właściwej intonacji czytanej treści – zbytnia

trudności we właściwej intonacji czytanej treści – zbytnia

koncentracja na technice obniża rozumienie czytanej treści

koncentracja na technice obniża rozumienie czytanej treści

•

rozpoznawanie napisów po cechach przypadkowych –

rozpoznawanie napisów po cechach przypadkowych –

zgadywanie

zgadywanie

•

opuszczanie linii lub odczytanie jej ponownie, gubienie

opuszczanie linii lub odczytanie jej ponownie, gubienie

miejsca czytania

miejsca czytania

•

opuszczanie całego wiersza

opuszczanie całego wiersza

•

zmiana kolejności liter i wyrazów

zmiana kolejności liter i wyrazów

•

przestawianie liter w wyrazie, co zmienia jego sens

przestawianie liter w wyrazie, co zmienia jego sens

•

niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego

niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego

•

trudności w dzieleniu dłuższych wyrazów na sylaby i

trudności w dzieleniu dłuższych wyrazów na sylaby i

syntezie sylab

syntezie sylab

•

trudności w wyszukaniu najistotniejszej myśli w tekście

trudności w wyszukaniu najistotniejszej myśli w tekście

•

tzw. hiperleksja: czytanie płynne, w dobrym tempie,

tzw. hiperleksja: czytanie płynne, w dobrym tempie,

bezbłędne, jednak bez rozumienia treści

bezbłędne, jednak bez rozumienia treści

Trudności występujące w nauce innych przedmiotów

Trudności występujące w nauce innych przedmiotów

•

trudności w rysowaniu jako czynności – trudności w rozplanowaniu

trudności w rysowaniu jako czynności – trudności w rozplanowaniu

rysunku, zbyt silny lub zbyt słaby nacisk ołówka, zmiany kierunku

rysunku, zbyt silny lub zbyt słaby nacisk ołówka, zmiany kierunku

w rysunkach (błędny kierunek odwzorowywania)

w rysunkach (błędny kierunek odwzorowywania)

•

trudności w nauce języków obcych, które cechuje znaczna

trudności w nauce języków obcych, które cechuje znaczna

rozbieżność między wymową a pisownią wyrazów – objawy takie

rozbieżność między wymową a pisownią wyrazów – objawy takie

jak w języku polskim

jak w języku polskim

•

trudności w uczeniu się pamięciowym – tabliczka mnożenia, nauka

trudności w uczeniu się pamięciowym – tabliczka mnożenia, nauka

wierszy, ciągi słowne

wierszy, ciągi słowne

•

trudności w nauce geografii – utrudnione czytanie mapy,

trudności w nauce geografii – utrudnione czytanie mapy,

niewłaściwa orientacja w stronach świata

niewłaściwa orientacja w stronach świata

•

trudności w nauce geometrii – zmiany kierunku w rysunkach

trudności w nauce geometrii – zmiany kierunku w rysunkach

geometrycznych, zakłócenia orientacji i wyobraźni przestrzennej,

geometrycznych, zakłócenia orientacji i wyobraźni przestrzennej,

trudności w rozumieniu pojęć geometrycznych (utrudnione

trudności w rozumieniu pojęć geometrycznych (utrudnione

przyswajanie werbalne)

przyswajanie werbalne)

•

trudności występujące na lekcjach wychowania fizycznego –

trudności występujące na lekcjach wychowania fizycznego –

błędne rozumienie instrukcji ćwiczeń spowodowane słabą

błędne rozumienie instrukcji ćwiczeń spowodowane słabą

orientacją w schemacie ciała i przestrzeni, obniżona sprawność

orientacją w schemacie ciała i przestrzeni, obniżona sprawność

ruchowa

ruchowa

•

nierównomierna koncentracja uwagi, wolne tempo pracy

nierównomierna koncentracja uwagi, wolne tempo pracy

Osoby z dysleksją rozwojową narażone są na wiele

Osoby z dysleksją rozwojową narażone są na wiele

niepowodzeń szkolnych, co wywołuje u nich frustrację.

niepowodzeń szkolnych, co wywołuje u nich frustrację.

Olbrzymi wysiłek włożony w naukę daje czasami znikome

Olbrzymi wysiłek włożony w naukę daje czasami znikome

efekty, przez to taka osoba może mieć poczucie niższej

efekty, przez to taka osoba może mieć poczucie niższej

wartości, odczuwać brak wiary w swoje możliwości. Taki

wartości, odczuwać brak wiary w swoje możliwości. Taki

stan wtórnie osłabia jej możliwości intelektualne. Następuje

stan wtórnie osłabia jej możliwości intelektualne. Następuje

sprzężenie zwrotne: trudności pogłębiają się, powodują

sprzężenie zwrotne: trudności pogłębiają się, powodują

coraz częstsze niepowodzenia i potwierdzają negatywną

coraz częstsze niepowodzenia i potwierdzają negatywną

opinię innych i co gorsze – swoją własną. Bez fachowego

opinię innych i co gorsze – swoją własną. Bez fachowego

wsparcia poprzez zajęcia terapii pedagogicznej,

wsparcia poprzez zajęcia terapii pedagogicznej,

prowadzone przez pedagoga lub psychologa

prowadzone przez pedagoga lub psychologa

przygotowanego do pracy z osobą dotkniętą dysleksją

przygotowanego do pracy z osobą dotkniętą dysleksją

rozwojową, trudno osobie z dysleksją, nawet przy wsparciu

rozwojową, trudno osobie z dysleksją, nawet przy wsparciu

najbliższych, wyrwać się z tego zaklętego kręgu.

najbliższych, wyrwać się z tego zaklętego kręgu.

Dziecko nie musi czekać na zdiagnozowanie dysleksji

Dziecko nie musi czekać na zdiagnozowanie dysleksji

rozwojowej, aby uczestniczyć w zajęciach terapii

rozwojowej, aby uczestniczyć w zajęciach terapii

pedagogicznej. Już zaliczenie do tzw. grupy ryzyka dysleksji

pedagogicznej. Już zaliczenie do tzw. grupy ryzyka dysleksji

jest wystarczającym powodem do podjęcia pracy z

jest wystarczającym powodem do podjęcia pracy z

dzieckiem. Zajęcia te mają charakter stymulujący rozwój

dzieckiem. Zajęcia te mają charakter stymulujący rozwój

intelektualny, poznawczy, nie mogą więc nikomu

intelektualny, poznawczy, nie mogą więc nikomu

zaszkodzić.

zaszkodzić.

FORMY POMOCY

FORMY POMOCY

Pięć kolejnych form pomocy uczniom z dysleksją w

Pięć kolejnych form pomocy uczniom z dysleksją w

szkole:

szkole:

1.

1.

Konsultacje, porady ukierunkowujące pracę rodzica z

Konsultacje, porady ukierunkowujące pracę rodzica z

dzieckiem w domu lub pracę własną (samokształceniową)

dzieckiem w domu lub pracę własną (samokształceniową)

samego ucznia w starszym wieku szkolnym

samego ucznia w starszym wieku szkolnym

2.

Praca nauczyciela z uczniem na lekcji w klasie

ogólnodostępnej uwzględniająca dostosowanie wymagań

edukacyjnych (form, metod pracy jak i rozwiązań

techniczno - organizacyjnych) do możliwości i potrzeb

ucznia

3.

Zespołowe zajęcia specjalistyczne, takie jak: korekcyjno -

kompensacyjne, logopedyczne i inne

4.

Zajęcia specjalistyczne indywidualne dla uczniów z

głęboką dysleksją lub w innych szczególnie

uzasadnionych przypadkach

5.

Klasy terapeutyczne dla uczniów wymagających

dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich

specyficznych potrzeb edukacyjnych oraz długotrwałej

pomocy specjalistycznej

DYSORTOGRAFIA

DYSORTOGRAFIA

-

-

jest to specyficzne zaburzenie w

jest to specyficzne zaburzenie w

nauce pisania, objawiające się

nauce pisania, objawiające się

popełnianiem błędów ortograficznych

popełnianiem błędów ortograficznych

pomimo znajomości zasad pisowni i

pomimo znajomości zasad pisowni i

odpowiedniej motywacji do

odpowiedniej motywacji do

poprawnego pisania. Dysortografia

poprawnego pisania. Dysortografia

może być korygowana, jednak

może być korygowana, jednak

całkowite ustąpienie objawów

całkowite ustąpienie objawów

występuje bardzo rzadko.

występuje bardzo rzadko.

Objawy i przyczyny

Objawy i przyczyny

Dziecko cierpiące na dysortografię na

Dziecko cierpiące na dysortografię na

początku nauki szkolnej zazwyczaj

początku nauki szkolnej zazwyczaj

przestawia litery, myli te, które brzmią

przestawia litery, myli te, które brzmią

podobnie (np. „w” i „f”, „p” i „g”, „m” i

podobnie (np. „w” i „f”, „p” i „g”, „m” i

„n”), a także opuszcza pojedyncze litery

„n”), a także opuszcza pojedyncze litery

lub sylaby. W starszych klasach mniej jest

lub sylaby. W starszych klasach mniej jest

już błędów wynikających z mylenia liter,

już błędów wynikających z mylenia liter,

natomiast często występują błędy

natomiast często występują błędy

ortograficzne. Dysortografia bardzo często

ortograficzne. Dysortografia bardzo często

przekłada się na trudności w nauce

przekłada się na trudności w nauce

języków obcych.

języków obcych.

Dysortografia u dzieci może mieć podłoże

Dysortografia u dzieci może mieć podłoże

genetyczne lub środowiskowe, bądź wynikać z

genetyczne lub środowiskowe, bądź wynikać z

czynników z obu tych grup. Czynniki, które mogą

czynników z obu tych grup. Czynniki, które mogą

wywołać dysortografię u dziecka to między

wywołać dysortografię u dziecka to między

innymi:

innymi:

•

choroby matki w czasie ciąży,

choroby matki w czasie ciąży,

•

niehigieniczny tryb życia kobiety w ciąży,

niehigieniczny tryb życia kobiety w ciąży,

•

zaburzające równowagę organizmu traumatyczne

zaburzające równowagę organizmu traumatyczne

doświadczenia kobiety z okresu ciąży,

doświadczenia kobiety z okresu ciąży,

•

komplikacje porodowe, prowadzące do

komplikacje porodowe, prowadzące do

niedokrwienia lub niedotlenienia dziecka,

niedokrwienia lub niedotlenienia dziecka,

•

uwarunkowania genetyczne (najprawdopodobniej

uwarunkowania genetyczne (najprawdopodobniej

odpowiadają za to zmiany w genach szóstego

odpowiadają za to zmiany w genach szóstego

chromosomu).

chromosomu).

Formy pomocy

Formy pomocy

Stwierdzenie dysortografii u dziecka nie powinno

Stwierdzenie dysortografii u dziecka nie powinno

być traktowane jako usprawiedliwienie dla

być traktowane jako usprawiedliwienie dla

popełniania błędów. To zaburzenie uczenia

popełniania błędów. To zaburzenie uczenia

się powinno się korygować poprzez ćwiczenie

się powinno się korygować poprzez ćwiczenie

poprawnego pisania oraz czytania. Dziecko musi

poprawnego pisania oraz czytania. Dziecko musi

sobie przyswoić poprawny zapis słów. Niezbędna

sobie przyswoić poprawny zapis słów. Niezbędna

do tego jest kontrola ze strony osoby dorosłej,

do tego jest kontrola ze strony osoby dorosłej,

która powinna motywować dziecko do pracy i

która powinna motywować dziecko do pracy i

poprawiać ewentualne błędy, aby uniknąć ich

poprawiać ewentualne błędy, aby uniknąć ich

wpajania. Niezwykle ważne jest częste czytanie

wpajania. Niezwykle ważne jest częste czytanie

książek. W ten sposób dziecko wzrokowo

książek. W ten sposób dziecko wzrokowo

przyswaja sobie nowe słowa, przez co

przyswaja sobie nowe słowa, przez co

zapamiętuje ich pisownię.

zapamiętuje ich pisownię.

Ważną kwestią jest organizacja

Ważną kwestią jest organizacja

specjalnych grup wyrównawczych, bowiem

specjalnych grup wyrównawczych, bowiem

na lekcji nauczyciel nie zawsze ma czas,

na lekcji nauczyciel nie zawsze ma czas,

aby poświęcić danemu dziecku trochę

aby poświęcić danemu dziecku trochę

więcej uwagi, niż pozostałym. Głównym

więcej uwagi, niż pozostałym. Głównym

zadaniem takiego zespołu jest wyrównanie

zadaniem takiego zespołu jest wyrównanie

szans ucznia z dysleksją tak, aby

szans ucznia z dysleksją tak, aby

ostatecznie pokonać niepowodzenia

ostatecznie pokonać niepowodzenia

dotyczące szkoły.

dotyczące szkoły.

ćwiczenia

ćwiczenia

Dysortografia wymaga również intensywnego

Dysortografia wymaga również intensywnego

treningu, do prowadzenia którego grupa wsparcia

treningu, do prowadzenia którego grupa wsparcia

powinna zapewnić odpowiednie warunki.

powinna zapewnić odpowiednie warunki.

Uzupełnieniem takich ćwiczeń będzie

Uzupełnieniem takich ćwiczeń będzie

także poszerzanie wiedzy z zakresu ortografii i

także poszerzanie wiedzy z zakresu ortografii i

gramatyki oraz zachęcanie dzieci do

gramatyki oraz zachęcanie dzieci do

samodzielnego zdobywania wiadomości na ten

samodzielnego zdobywania wiadomości na ten

temat. Istotną kwestią w takiej formie pomocy

temat. Istotną kwestią w takiej formie pomocy

jest wyeliminowanie szkodliwego czynnika, który

jest wyeliminowanie szkodliwego czynnika, który

znacznie opóźnia postępy w nauce, a jakim

znacznie opóźnia postępy w nauce, a jakim

jest stres. Ponadto uczniowie powinni mieć także

jest stres. Ponadto uczniowie powinni mieć także

możliwość swobodnej rozmowy z nauczycielami,

możliwość swobodnej rozmowy z nauczycielami,

co pozwoli rozwiać ewentualne wątpliwości

co pozwoli rozwiać ewentualne wątpliwości

dziecka na temat przyswajanej wiedzy.

dziecka na temat przyswajanej wiedzy.

DYSGRAFIA

DYSGRAFIA

Jest to częściowa lub całkowita utrata

Jest to częściowa lub całkowita utrata

umiejętności pisania, spowodowana

umiejętności pisania, spowodowana

mikrouszkodzeniami ośrodkowego

mikrouszkodzeniami ośrodkowego

układu nerwowego lub zaburzeniami

układu nerwowego lub zaburzeniami

ośrodkowych funkcji wzrokowych i

ośrodkowych funkcji wzrokowych i

słuchowych. Występuje ona w wyniku

słuchowych. Występuje ona w wyniku

uszkodzenia tylnych części drugiego

uszkodzenia tylnych części drugiego

lub trzeciego zakrętu czołowego półkuli

lub trzeciego zakrętu czołowego półkuli

lewej lub zakrętu nadbrzeżnego.

lewej lub zakrętu nadbrzeżnego.

Przykładowe pismo

Przykładowe pismo

dysgrafika

dysgrafika

Przyczyny dysgrafii(1)

Przyczyny dysgrafii(1)

Zaburzenia w obrębie motoryki małej

Zaburzenia w obrębie motoryki małej

(praca dłoni):

(praca dłoni):

•

a) silny tonus mięśniowy (zbyt duże

a) silny tonus mięśniowy (zbyt duże

napięcie mięśni, zwłaszcza palców i

napięcie mięśni, zwłaszcza palców i

nadgarstka)

nadgarstka)

•

b) niewłaściwy chwyt pisarski (dziecko

b) niewłaściwy chwyt pisarski (dziecko

źle trzyma długopis)

źle trzyma długopis)

•

c) utrwalanie nieprawidłowych nawyków

c) utrwalanie nieprawidłowych nawyków

związanych z techniką pisania

związanych z techniką pisania

Przyczyny dysgrafii(2)

Przyczyny dysgrafii(2)

2. Zaburzenia percepcji wzrokowej:

2. Zaburzenia percepcji wzrokowej:

(zaburzenia koordynacji wzrokowo-

(zaburzenia koordynacji wzrokowo-

ruchowej i orientacji przestrzennej)

ruchowej i orientacji przestrzennej)

•

a) znacznie obniżona pamięć wzrokowa

a) znacznie obniżona pamięć wzrokowa

•

b) nieznacznie obniżona zdolność

b) nieznacznie obniżona zdolność

analizy wzrokowej

analizy wzrokowej

•

c) lateralizacja skrzyżowana

c) lateralizacja skrzyżowana

utrudniająca te procesy

utrudniająca te procesy

Objawy dysgrafii

Objawy dysgrafii

•

niedokładności w odtwarzaniu liter,

niedokładności w odtwarzaniu liter,

ich połączeń, niekształtność liter

ich połączeń, niekształtność liter

•

niewłaściwe proporcje liter w obrębie

niewłaściwe proporcje liter w obrębie

wyrazów (zróżnicowanie wielkości)

wyrazów (zróżnicowanie wielkości)

•

nierównomierne zagęszczenie pisma

nierównomierne zagęszczenie pisma

•

niejednolite położenie pisma

niejednolite położenie pisma

(nachylenie liter)

(nachylenie liter)

•

litery "drżące" o niepewnej linii

litery "drżące" o niepewnej linii

ĆWICZENIA

ĆWICZENIA

GRAFOMOTORYCZNE

GRAFOMOTORYCZNE

ĆWICZENIA ROZMACHOWE MIĘŚNI RĄK:

ĆWICZENIA ROZMACHOWE MIĘŚNI RĄK:

•

Kreślenie w powietrzu dużych, płynnych,

Kreślenie w powietrzu dużych, płynnych,

swobodnych ruchów rąk w kształcie fal,

swobodnych ruchów rąk w kształcie fal,

kół, ósemek („leniwe ósemki”).

kół, ósemek („leniwe ósemki”).

•

Kreślenie kredą na tablicy, pędzlem,

Kreślenie kredą na tablicy, pędzlem,

węglem na dużych arkuszach, palcem lub

węglem na dużych arkuszach, palcem lub

patykiem na tackach z materiałem sypkim,

patykiem na tackach z materiałem sypkim,

piaskiem, kredkami na kartkach –

piaskiem, kredkami na kartkach –

obszernych swobodnych ruchów.

obszernych swobodnych ruchów.

ĆWICZENIA

ĆWICZENIA

GRAFOMOTORYCZNE

GRAFOMOTORYCZNE

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE MIĘŚNIE DŁONI I

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE MIĘŚNIE DŁONI I

DROBNE MIĘŚNIE PALCÓW:

DROBNE MIĘŚNIE PALCÓW:

•

Zamalowywanie małych przestrzeni

Zamalowywanie małych przestrzeni

kredkami.

kredkami.

•

Wypełnianie różnych konturów linią ciągłą w

Wypełnianie różnych konturów linią ciągłą w

kształcie spirali, kłębuszków.

kształcie spirali, kłębuszków.

•

Zamalowywanie małych pól wg.

Zamalowywanie małych pól wg.

oznakowania.

oznakowania.

•

Kreślenie form kolistych, falistych prostych

Kreślenie form kolistych, falistych prostych

wg. wzoru.

wg. wzoru.

ĆWICZENIA

ĆWICZENIA

GRAFOMOTORYCZNE

GRAFOMOTORYCZNE

Ćwiczenia płynnych, rytmicznych, ciągłych

Ćwiczenia płynnych, rytmicznych, ciągłych

pulsujących ruchów pisarskich:

pulsujących ruchów pisarskich:

•

Obrysowywanie szablonów.

Obrysowywanie szablonów.

•

Rysowanie szlaczków w liniaturze szerszej,

Rysowanie szlaczków w liniaturze szerszej,

a potem odpowiadającej liniaturze

a potem odpowiadającej liniaturze

zeszytu:

zeszytu:

1.

1.

pogłębianie konturu – czyli wodzenie

pogłębianie konturu – czyli wodzenie

mazakami po wzorze

mazakami po wzorze

2.

2.

dokończenie zaczętego wzoru

dokończenie zaczętego wzoru

ĆWICZENIA MANUALNE

ĆWICZENIA MANUALNE

MALOWANIE:

MALOWANIE:

•

Wypełnianie kolorem całej

Wypełnianie kolorem całej

powierzchni papieru.

powierzchni papieru.

•

Malowanie form kolistych.

Malowanie form kolistych.

•

Malowanie form falistych.

Malowanie form falistych.

•

Malowanie dużych konturów

Malowanie dużych konturów

rysunków.

rysunków.

ĆWICZENIA MANUALNE

ĆWICZENIA MANUALNE

USPRAWNIANIE KOŃCÓW PALCÓW:

USPRAWNIANIE KOŃCÓW PALCÓW:

•

Stukanie czubkami palców.

Stukanie czubkami palców.

•

Malowanie suchym palcem.

Malowanie suchym palcem.

•

Malowanie pęczkiem waty.

Malowanie pęczkiem waty.

•

Modelowanie w glinie i plastelinie.

Modelowanie w glinie i plastelinie.

•

Nawlekanie koralików.

Nawlekanie koralików.

•

Owijanie skakanki na dłoni przez jej

Owijanie skakanki na dłoni przez jej

obroty w nadgarstku.

obroty w nadgarstku.

ĆWICZENIA MANUALNE

ĆWICZENIA MANUALNE

ĆWICZENIA GRAFICZNE:

ĆWICZENIA GRAFICZNE:

•

Kreślenie form kolistych.

Kreślenie form kolistych.

•

Kreślenie prostych linii łączących

Kreślenie prostych linii łączących

wyznaczone punkty – trafianie do

wyznaczone punkty – trafianie do

celu.

celu.

•

Rysowanie szlaczków i wzorów z

Rysowanie szlaczków i wzorów z

elementów liter.

elementów liter.