ZWANY W PRZEPISACH PRAWNYCH

DZIECKIEM POCZĘYTM, JEST W

ŚWIETLE PRAWA – PACJENTEM, KTÓRY

MA PRAWO DO ŚWIADCZEŃ

ZDROWOTNYCH, A JEGO MATKA MA

PRAWO DO INFORMACJI O JEGO STANIE

ZDROWIA

PŁÓD

WADY WRODZONE

WADY WRODZONE – efekt działania czynników genetycznych

lub/i środowiskowych:

•w ok. 10-20% - mutacja genowa

•w ok. 5-15% - aberracja chromosomowa

•w ok. 5-10% - ekspozycja na znane związki teratogenne

(np. infekcje – 2.5%, cukrzyca u ciężarnej – 1.5%, leki

stosowane w ciąży – 1-2%)

•pozostałe - przyczyna nieznana (choroby występujące

sporadycznie)

RYZYKO WYSTĄPIENIA WAD
WRODZONYCH:

• średnie ryzyko populacyjne
• ryzyko genetyczne

CEL BADAŃ

PRENATALNYCH:

wykrycie przed porodem (< III trymesterem
ciąży) wad wrodzonych i chorób
uwarunkowanych genetycznie,
dostarczenie rodzinom (gł. z grup ryzyka
genetycznego) informacji pozwalających na
podjęcie świadomych decyzji dotyczących
rodzicielstwa

Badania

prenatalne:

•Nieinwazyjne

PRZESIEWOWE, GENETYCZNE

•Inwazyjne

WSKAZANIA DO

DIAGNOSTYKI
PRENATALNEJ – 8% CIĄŻ

•

badania ultrasonograficzne

(I° - przesiewowe, II° - genetyczne)

•

oznaczanie markerów w surowicy matki

1. test PAPP-A + ocena przezierności

karkowej NT

(nuchal translucency)

2. test potrójny

(AFP, HCG, uE3)

3. test poczwórny

(AFP, HCG, uE3, INH-A)

4. test zintegrowany

(test PAPP-A 11-13 hbd + test

potrójny 15-20

hbd)

5. inne (AChE)

•

badania komórek płodu we krwi matki

(6 –

tydzień ciąży)

BADANIA NIEINWAZYJNE:

USG

• I ° - przesiewowe

(10-13 hbd, 20-24 hbd, 30-34 hbd, 40
hbd)

• II° - szczegółowe, genetyczne

(ośrodki specjalistycznej opieki nad
ciążami wysokiego ryzyka)

Zwiększenie
przezierności karkowej u
płodu z trisomią 21

Opóźnienie kostnienia
kości nosowej u płodu z
trisomią 21

Prawidłowa przezierność
karkowa

Ultrasonograficzne cechy

zespołu Downa

• Pogrubiony fałd karkowy i zwiększona przezierność karkowa

• Opóźnienie kostnienia kości nosowej
• Zwiększony opór przepływu przez tętnicę pępowinową

• Opóźnienie fuzji kosmówki i owodni (>1 trymestru)
• Wady serca, poszerzenie komór, zaburzenia rytmu serca

• Skrócenie kości udowej i ramiennej

• Poszerzenie miedniczek nerkowych

• Klinodaktylia V palca lub hypoplazja środkowego palca

• Echogenne jelito

• Pojedyncza tętnica pępowinowa

• Zespół ciasnej owodni

• Wakuolizacja trofoblastu

• Płyn w osierdziu, wodobrzusze
• Holoprosencefalia

• Powiększenie języka (macroglossia)
• Zwiększenie odstępu między paluchem a II palcem stopy

• Zmniejszenie wymiaru ucha, zmiana kształtu ucha

Przykłady diagnozowanych
ultrasonograficznie wad płodu

wady OUN - bezmózgowie, wodogłowie, małogłowie, przepuklina

oponowo-rdzeniowa, przepuklina mózgowa, podział

niedokonany mózgowia,

wady układu kostnego - karłowatość z krótkimi kończynami,

zniekształcenie kończyn, wrodzona łamliwość kości,

wady serca (otwór w przegrodzie międzykomorowej,

międzyprzedsionkowej, przełożenie pni tętniczych, wspólny

kanał przedsionkowo-komorowy),

wady nerek (wodonercze, brak nerek, torbielowatość nerek),
wady przewodu pokarmowego - wady ściany przedniej brzucha,

niedrożność dwunastnicy, atrezja żołądkowa lub jelitowa,

przepuklina pierścienia pępkowego,

wady twarzoczaszki - rozszczep wargi, podniebienia

wielowodzie, małowodzie, obrzęk płodu, zahamowanie wzrostu

wewnątrzmacicznego

Obrzęk płodu

Rozszczep twarzy

Meningomyelocele

Omphalocele

Syrenomelia

Wodogłowie

Wady kończyn

Zroślaki

Wady serca

Bezmózgowie z rozszczepem kręgosłupa

TEST PAPP-A (10 -13 hbd)

• Oznaczenie ciążowego białka osoczowego A

(PAPP- A: Pregnancy Associated Plasma
Protein A)

• Oznaczenie wolnej podjednostki beta

gonadotropiny kosmówkowej
(β - HCG: free β - Human Chorionic
Gonadotropin)

PAPP-A β - HCG Przeziernoś

karkowa

Zespół Downa





 >3mm

Zespół

Edwardsa



 >3mm

Zespół Patau



 >3mm

AFP

-HCG

u-E3 *

Zespół Downa

<0.5 MoM

>3.5MoM



Zespół Edwardsa



<0.25MoM



Zespół Turnera







Triploidia **

<0.25 MoM



Wady otwarte cewy

nerwowej ***

>2.5-4MoM



Bezmózgowie ***



Rozszczepienie powłok jamy

brzusznej (gastroschisis)



Przepuklina pepowinowa

(omphalocoele)

 2.0-2.5MoM

lub N

- uE3<0.2MoM-może także świadczyć o wewnątrzmacicznej śmierci

płodu lub

niedoborze sulfatazy steroidowej

- stężenie PAPP-A w surowicy matki 

***

- stężenie AChE i AFP zwiększone w płynie owodniowym

Test potrójny (15 – 20

hbd)

• AFP (α - fetoproteina)
• β - HCG (wolna podjednostka beta gonadotropiny

kosmówkowej)

• uE3 (wolny estriol)

Badanie kosmówki, analiza komórek trofoblastu

(CVS – Chorion Villi Sampling)
8 – 12 hbd

Amniocenteza (amniopunkcja, punkcja owodni,

badanie płynu owodniowego)

13 – 15 hbd (wczesna)
16 – 18 hbd (późna)

Kordocenteza, przezskórne pobranie
krwi z żyły pępowinowej (PUBS –
Precutaneous Umbilical Blood Sampling)

> 16 hbd (gł. 18 – 23 hbd)

BADANIA INWAZYJNE:

1. Wiek matki (> 35r.ż.) - zwiększone ryzyko urodzenia dziecka z trisomią

chromosomową),

2. Poprzednie dziecko z nieprawidłowościami chromosomowymi (np. z

trisomią, z translokacją niezrównoważoną lub inną aberracją
chromosomową liczbową lub strukturalną),

3. Nosicielstwo aberracji chromosomowej zrównoważonej przynajmniej u

jednego z rodziców (zrównoważona translokacja, istotna klinicznie
inwersja itp.) - wskazaniem nie jest jednak np. pericentryczna inwersja
chromosomu 9

4. Nosicielstwo choroby monogenowej recesywnej u rodziców (np.

stwierdzenie na podstawie badania DNA mutacji w genie CFTR lub
wcześniejsze urodzenie dziecka z mukowiscydozą),

5. Występowanie choroby autosomalnej dominującej w rodzinie (choroba u

jednego z rodziców, rodzeństwa lub rodzeństwa rodziców, np.
achondroplazja)

6. Wysokie ryzyko wystąpienia chorób sprzężonych z chromosomem X lub

błędów metabolicznych (np. stwierdzenie nosicielstwa zespołu kruchego
X u matki na podstawie badań molekularnych lub obciążającego wywiadu
rodzinnego)

7. Nieprawidłowe wyniki testu potrójnego, poczwórnego, PAPP-A lub

zintegrowanego

8. Wady rozwojowe płodu (USG), które mogły zostać wywołane aberracjami

chromosomów lub mutacjami (np. przezierność karku > 3mm w zespole
Downa, torbiel pęcherzowa w zespole Turnera lub Downa, wady układu
szkieletowego w achondroplazji, itp.)

Wskazania do badań inwazyjnych:

•

Ryzyko wystąpienia wady CUN (AFP w płynie

owodniowym

łącznie z badaniem

cytogenetycznym)

• Dwa lub więcej poronienia (brak możliwości
wykonania badań cytogenetycznych u obojga
małżonków lub nieinwazyjnej

diagnostyki

prenatalnej)

• Określenie płci płodu w przypadkach zwiększonego
ryzyka

wystąpienia chorób dziedziczonych

recesywnie w sprzężeniu z

płcią, w stosunku do

których nie ma w chwili obecnej

wykonywanej

żadnej diagnostyki,

• Stan psychiczny pacjentki (niepokój)

• Cukrzyca insulinozależna u kobiety w ciąży

• Fenyloketonuria u kobiety w ciąży

Wskazania do badań inwazyjnych

(względne):

BADANIE

KOSMÓWKI

AMNIOPUNKCJ

• W OK. 98% WYNIK BADANIA PRAWIDŁOWY

USPOKOJENIE RODZICÓW

• W OK. 2% WYNIK BADANIA

NIEPRAWIDŁOWY -

1. udzielenie rodzicom informacji na temat

choroby

u płodu

2. przygotowanie psychiczne rodziców na

urodzenie chorego dziecka, jeśli decydują

się oni na kontynuację ciąży
3. zaplanowanie pomocy lekarskiej w

trakcie

porodu i po porodzie,

zaplanowanie opieki nad chorym dzieckiem
4. podjęcie decyzji o przerwaniu ciąży

Realizacja kolejnych etapów badań prenatalnych (pełna

informacja)

• wskazania do badania (skierowanie do

specjalistycznego ośrodka)

• wybór rodzaju badania przez specjalistę

• rodzaje badań (sposób wykonania,

ryzyko powikłań itd.) – wybór odpowiedniego badania

• cel i ograniczenia techniczne badania
• interpretacja wyniku
• konsekwencje prenatalnego rozpoznania zespołu,

wad u płodu
(kontynuacja, terminacja ciąży)

PORADNICTWO GENETYCZNE
WBADANIACH PRENATALNYCH -
NIEDYREKTYWNE

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dnia 4

czerwca 1997 r. (Dz.U.Nr.104, poz. 661)

Art. 19.1. „pacjent ma prawo do:
1) świadczeń

zdrowotnych

odpowiadających

wymaganiom wiedzy medycznej”.

PRAWNE ASPEKTY BADAŃ

PRENATLANYCH

Ocena prawna badań prenatalnych:

Badania prenatalne są aktualnie jednym z

wielu,

rzec

można

„normalnym”

świadczeniem zdrowotnym : na straży jego
realizacji stoi nawet, wpisany w ustawę
nakaz administracyjny

PRAWNE ASPEKTY BADAŃ

PRENATLANYCH

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. (Dz.U. z 1993 r
nr 17, poz. 78 z póź. zm.; ost. zm. 2002.01.01
Dz.U.01.154.1792)

nowelizacja z 1996 r

art. 2 ust. 2a: „Organy administracji rządowej oraz

samorządu

terytorialnego,

zakresie

swoich

kompetencji określonych w przepisach szczególnych, są
zobowiązane zapewnić swobodny dostęp do informacji i
badań prenatalnych, szczególnie wtedy, gdy istnieje
podwyższone ryzyko bądź podejrzenie wystąpienia wady
genetycznej lub rozwojowej płodu albo nieuleczalnej
choroby zagrażającej życiu płodu”

Jeżeli istnieją wskazania do przeprowadzenia

specjalistycznego badania, także prenatalnego i
lekarz nie kieruje na nie pacjentki, dopuszcza się
błędu diagnostycznego z zaniechania.

Lekarz ginekolog-położnik nie ma podstaw ani

prawnych ani moralnych by odmówić kobietom w
ciąży

wykonania

badań

prenatalnych,

także

genetycznych. Bariery stawiane matkom, przy
badaniach prenatalnych są łamaniem prawa

Odpowiedzialność lekarza: taka sama jak przy popełnieniu

każdego innego błędu lekarskiego : karna , cywilna,
zawodowa.

Ustawa o zawodzie lekarza z dnia 5 grudnia 1996 r. (Dz.U. Nr. 28,

poz. 152)

Art.4.

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami

aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i
środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób,
zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą
starannością.

Art. 39.

Lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń

zdrowotnych, niezgodnych z jego sumieniem, z zastrzeżeniem
art. 30 z tym, że ma obowiązek wskazać realne możliwości
uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w innym
zakładzie opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten
fakt w dokumentacji medycznej.

Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub

w ramach służby, ma ponadto obowiązek uprzedniego
powiadomienia na piśmie przełożonego

Klauzula sumienia jest kategorią ściśle

prawną. Dotyczyć może przekonań
konkretnego lekarza, który może,
powołując się na nie, odmówić
wykonania

badania;

nie

może

natomiast

odmówić

skierowania

pacjentki na nie.

Kodeks Etyki Lekarskiej z 2004 r

(Rozdział I, Prokreacja):

Art. 38 p. 3

Lekarz ma obowiązek zapoznać

pacjentów z możliwościami

współczesnej genetyki lekarskiej, a

także diagnostyki i terapii

przedurodzeniowej. Przekazując

powyższe informacje lekarz ma

obowiązek poinformować o ryzyku

związanym z przeprowadzeniem badań

przedurodzeniowych.

PRAWNE ASPEKTY BADAŃ

PRENATLANYCH

Kodeks Etyki Lekarskiej z 2004 r

(Rozdział I, Prokreacja):

Art. 39

Podejmując działania lekarskie u kobiety

w ciąży lekarz równocześnie odpowiada

za zdrowie i życie dziecka. Dlatego

obowiązkiem lekarza są starania o

zachowanie zdrowia i życia dziecka

również przed jego urodzeniem.

PRAWNE ASPEKTY BADAŃ

PRENATLANYCH

ETYCZNE ASPEKTY DIAGNOSTYKI

PRENATALNEJ:

1. ZALECENIA WHO

•

Dostęp do badań prenatalnych należy zapewnić osobom, które
ich potrzebują, bez konieczności ponoszenia przez nie kosztów

•

Dostęp powinien być równy i sprawiedliwy

•

Badania winny być dostępne niezależnie od tego, jaki dana
para ma stosunek do przerywania ciąży (wykonanie badań nie
powinno zatem być uzależnione od tego, czy myśli się o
ewentualnej aborcji, czy nie)

•

Diagnostyka prenatalna powinna być dobrowolna i
wykonywana wyłącznie dla określenia stanu zdrowia płodu,
nigdy dla potwierdzenia ojcostwa czy poznania płci

2. ZALECENIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ

•

W przypadku nieprawidłowego wyniku badań, decyzja,
czy kontynuować czy przerwać ciążę winna należeć
wyłącznie do kobiety czy pary

•

Osoby podejmujące decyzję nie powinny być w
jakikolwiek sposób za nią karane, bez względu na to, czy
dotyczy to aborcji, czy urodzenia dziecka upośledzonego
(któremu należy zapewnić optymalna opiekę)

•

Wskazania do badań prenatalnych powinny mieć
charakter wyłącznie medyczny

Kodeks Karny

Art. 23b:

§ 1. Dziecko poczęte nie może być przedmiotem działań

innych niż te, które służą ochronie życia i zdrowia jego
lub jego matki, z wyjątkiem działań określonych w
paragrafie 2.

§ 2. Dopuszcza się badania przedurodzeniowe, nie

zwiększające wyraźnie ryzyka poronienia w przypadku,
gdy:

1. dziecko poczęte należy do rodziny obciążonej

genetycznie,

2. istnieje podejrzenie występowania choroby genetycznej

możliwej do wyleczenia, zaleczenia bądź ograniczenia
jej skutków w okresie płodowym,

3. istnieje podejrzenie ciężkiego uszkodzenia płodu

PRAWNE ASPEKTY BADAŃ

PRENATLANYCH

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Kodeks karny
Art. 149a. § 1. Kto powoduje śmierć dziecka poczętego, podlega karze
pozbawienia wolności do

lat 2.

§ 2. Nie podlega karze matka dziecka poczętego.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa określonego w § 1 lekarz, podejmujący to

działanie w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, w przypadku
gdy:

1) ciąża stanowiła zagrożenie dla życia lub poważne zagrożenie dla

zdrowia matki, stwierdzone orzeczeniem dwóch lekarzy innych niż
lekarz podejmujący działanie, o którym mowa w § 1, przy czym
orzeczenie to nie jest niezbędne w przypadku natychmiastowej
konieczności uchylenia zagrożenia dla życia matki,

2) gdy śmierć dziecka poczętego nastąpiła wskutek działań podjętych dla

ratowania życia matki albo dla przeciwdziałania poważnemu
uszczerbkowi na zdrowiu matki, którego niebezpieczeństwo zostało
potwierdzone orzeczeniem dwóch innych lekarzy,

3) badania prenatalne, potwierdzone orzeczeniem dwóch lekarzy innych

niż lekarz podejmujący działanie, o którym mowa w § 1, wskazują na
ciężkie i nieodwracalne uszkodzenie płodu,

4) zachodzi uzasadnione podejrzenie, potwierdzone zaświadczeniem

prokuratora, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.

§ 4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może odstąpić od

wymierzenia kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w § 1.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Kodeks karny.

Art. 149b. Kto stosując przemoc wobec kobiety
ciężarnej powoduje śmierć dziecka poczętego albo w
inny sposób powoduje śmierć dziecka poczętego bez
zgody kobiety ciężarnej lub przemocą, groźbą
bezprawną albo podstępem doprowadza matkę
dziecka poczętego do pozbawienia życia tego dziecka,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do
lat 8.

Kodeks karny.

Art. 152. § 1. Kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę
z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto udziela kobiecie
ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem
przepisów ustawy lub ją do tego nakłania.

§ 3. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2,
gdy

dziecko

poczęte

osiągnęło

zdolność

samodzielnego życia poza organizmem kobiety
ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od 6
miesięcy do lat 8.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Kodeks karny.

Art. 156a. § 1. Kto

powoduje

uszkodzenie

ciała

dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający
jego życiu, podlega karze ograniczenia wolności do lat
2.

§ 2. Nie

popełnia

przestępstwa

lekarz,

jeżeli

uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka
poczętego są następstwem działań leczniczych,
koniecznych

dla

uchylenia

niebezpieczeństwa

grożącego zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo
dziecka poczętego.

§ 3. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która
dopuszcza się czynu określonego w § 1.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. (Dz.U. z 1993 r nr
17, poz. 78 z póź. zm.)

Uznając, że życie jest fundamentalnym dobrem
człowieka, a troska o życie i zdrowie należy do
podstawowych obowiązków państwa, społeczeństwa i
obywatela;

uznając

prawo

każdego

odpowiedzialnego decydowania o posiadaniu dzieci
oraz prawo dostępu do informacji, edukacji,
poradnictwa i środków umożliwiających korzystanie z
tego prawa, stanowi się, co następuje:

Art. 1. Prawo do życia podlega ochronie, w tym
również w fazie prenatalnej w granicach określonych
w ustawie.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. (Dz.U. z 1993 r nr
17, poz. 78 z póź. zm.)

Art. 4a ust. 1.

Przerwanie ciąży może być dokonane

wyłącznie przez lekarza, w przypadku gdy:

1) ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub
zdrowia kobiety ciężarnej,

badania prenatalne lub inne przesłanki

medyczne

wskazują

duże

prawdopodobieństwo

ciężkiego

nieodwracalnego

upośledzenia

płodu

albo

nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,

3) zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża
powstała w wyniku czynu zabronionego

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4a.

W przypadkach określonych w ust. 1

pkt 2 przerwanie ciąży jest dopuszczalne do
chwili osiągnięcia przez płód zdolności do
samodzielnego życia poza organizmem kobiety
ciężarnej

; w przypadku określonym w ust. 1

pkt 3 lub 4, jeżeli od początku ciąży nie
upłynęło więcej niż 12 tygodni.

W przypadkach, o których mowa w ust. 1

pkt 1 i 2, przerwania ciąży dokonuje lekarz w
szpitalu.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4a ust.

Do przerwania ciąży wymagana jest pisemna

zgoda

kobiety.

przypadku

małoletniej

lub

kobiety

ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest pisemna zgoda
jej przedstawiciela ustawowego. W przypadku małoletniej
powyżej 13 roku życia wymagana jest również pisemna zgoda tej
osoby. W przypadku małoletniej poniżej 13 roku życia wymagana
jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma prawo do
wyrażenia

własnej

opinii.

przypadku

kobiety

ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest także pisemna
zgoda tej osoby, chyba że na wyrażenie zgody nie pozwala stan
jej zdrowia psychicznego. W razie braku zgody przedstawiciela
ustawowego, do przerwania ciąży wymagana jest zgoda sądu
opiekuńczego.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4a ust.

Wystąpienie okoliczności, o których mowa w

ust. 1 pkt 1 i 2, stwierdza inny lekarz niż dokonujący przerwania
ciąży, chyba że ciąża zagraża bezpośrednio życiu kobiety.

Okoliczność, o której mowa w ust. 1 pkt 3, stwierdza prokurator.

6. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, kobieta składa
pisemne oświadczenie, a ponadto zaświadczenie o odbytej
konsultacji u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, innego niż
dokonujący przerwania ciąży, lub u innej wybranej przez siebie
uprawnionej osoby. Przerwanie ciąży może być dokonane, jeżeli
kobieta podtrzymuje zamiar przerwania ciąży po upływie 3 dni od
konsultacji.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Art. 4b Osobom objętym ubezpieczeniem społecznym i osobom
uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów do bezpłatnej
opieki leczniczej przysługuje prawo do bezpłatnego przerwania
ciąży w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej.

Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Art. 4c. 1.

Osoby wykonujące czynności wynikające z

ustawy są obowiązane do zachowania w tajemnicy
wszystkiego, o czym powzięły wiadomość w związku z
wykonywaniem

tych

czynności,

stosownie

odrębnych przepisów.

W razie zawinionego ujawnienia wiadomości, o

których mowa w ust. 1, sąd może przyznać osobie
poszkodowanej

odpowiednią

sumę

tytułem

zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Ustawa o zawodzie lekarza (Ustawa o zawodzie lekarza z dnia 5
grudnia 1996 r. Dz.U. Nr. 28, poz. 152)

Art. 39. Lekarz może powstrzymać się od wykonania
świadczeń

zdrowotnych

niezgodnych

jego

sumieniem, z zastrzeżeniem art. 30, z tym że ma
obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego
świadczenia u innego lekarza lub w innym zakładzie
opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten fakt
w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój
zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach
służby

ponadto

obowiązek

uprzedniego

powiadomienia na piśmie przełożonego.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Kodeks Cywilny (Dz.U. Nr. 16, poz. 93, 1964 r z poz.
zm).
Art. 8. § 1. Każdy człowiek od chwili urodzenia ma
zdolność prawną.
§ 2.

Zdolność prawną ma również dziecko poczęte

;

jednakże prawa i zobowiązania majątkowe uzyskuje
ono pod warunkiem, że urodzi się żywe
Art. 446 § 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub
wywołania

rozstroju

zdrowia

nastąpiła

śmierć

poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody
powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto
je poniósł.
Art. 446

Z chwilą urodzenia dziecko może żądać

naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

Kodeks Etyki Lekarskiej

Art. 4.

Dla wypełnienia swoich zadań lekarz powinien
zachować swobodę działań zawodowych, zgodnie ze
swoim sumieniem i współczesną wiedzą medyczną.

Art. 18.

Lekarz leczący nie może sprzeciwiać się, by chory
zasięgał opinii o stanie swego zdrowia i postępowaniu
lekarskim u innego lekarza. Na życzenie pacjenta
powinien ułatwić mu taką konsultację.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA

ZDROWIA

OPIEKI

SPOŁECZNEJ z dnia 22 stycznia 1997 r.

w sprawie kwalifikacji zawodowych lekarzy, uprawniających
do dokonania przerwania ciąży oraz stwierdzania, że ciąża
zagraża życiu lub zdrowiu kobiety lub wskazuje na duże
prawdopodobieństwo

ciężkiego

nieodwracalnego

upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej
jego życiu. (Dz. U. z dnia 5 lutego 1997 r.)

§ 1. 1. Przerwania ciąży może dokonać, z zastrzeżeniem ust. 2,
lekarz posiadający:

1) pierwszego stopnia specjalizację w zakresie położnictwa i

ginekologii,

2) tytuł specjalisty w zakresie położnictwa i ginekologii.

2. Lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne, w celu uzyskania
pierwszego stopnia specjalizacji w zakresie położnictwa i
ginekologii, dokonuje przerwania ciąży w obecności i pod
kierunkiem lekarza uprawnionego do dokonywania przerwania
ciąży, o którym mowa w ust. 1.

PRZERYWANIE

CIĄŻY

PRZERYWANIE

CIĄŻY

§ 2. 1. Wystąpienie okoliczności wskazujących, że ciąża stanowi
zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej, stwierdza
lekarz posiadający tytuł specjalisty w zakresie medycyny
właściwej ze względu na rodzaj choroby kobiety ciężarnej.

2. Wystąpienie

okoliczności

wskazujących

duże

prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia
płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu
stwierdza lekarz posiadający tytuł specjalisty, orzekający o
wadzie genetycznej płodu na podstawie badań genetycznych, lub
lekarz posiadający tytuł specjalisty w zakresie położnictwa i
ginekologii, orzekający o wadzie rozwojowej płodu, na podstawie
obrazowych badań ultrasonograficznych wykonywanych u
kobiety ciężarnej.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI
SPOŁECZNEJ z dnia 22 stycznia 1997 r.