Kultura i jej wpływ na życie społeczne

Problem definicji i

klasyfikacji kultury

• Pojęcie „kultura” pochodzi od

łacińskiego słowa „cultura agri” co
oznacza uprawę i uszlachetnienie
roli.

• Istnieje mnóstwo definicji kultury,

często rozbieżnych, a nawet
wzajemnie sprzecznych

Kultura

• Kultura w sensie naukowym - oznacza

pewne klasy zachowań i wytwory tych
zachowań

• Kultura w sensie filozoficznym - wszystko

to co nie wyrasta samo przez się z
przyrody lecz powstaje dzięki pracy
człowieka

• Kultura w węższym znaczeniu - są to

wytwory działalności ludzkiej zwane
„wyższymi”, które wytworzono niejako
„bezinteresownie”.

Kultura materialna

Zbiór najrozmaitszych przedmiotów

użytkowych. W jej skład wchodzą:

• narzędzia
• środki komunikacji
• ubrania
• mieszkania i inne budowle
Czyli są to wszelkie wytwory

zaspokajające „materialne” potrzeby
człowieka i społeczeństwa

Kultura duchowa

• Obejmuje wytwory symbolizujące

dążenie ludzkie do ideałów piękna,
dobra, sprawiedliwości, prawdy,
wolności, równości itp.. Oraz zespoły
idei, wyobrażeń, dzieł sztuki,
symboli, obyczajów i różnych
przedmiotów w których te idee
zostały utrwalone.

Kultura w uj

ciu

socjologiczno-

etnograficznym

• Oznacza ogół wytworów działalności

ludzkiej, materialnych i
niematerialnych, wartości i
uznawanych sposobów
postępowania, zobiektywizowanych i
przyjętych w dowolnych
zbiorowościach przekazywanych
innym zbiorowościom i następnym
pokoleniom.

Inne okre

lenia socjologów

pojęcia „kultury”

• Niektórzy socjologowie kulturę

określają ogólniej wskazując, że
stanowi ona ogół dóbr dających się
podzielić na trzy klasy: rzeczy, znaki,
zachowania

• Kultura to ogół wytworów fizycznej i

umysłowej pracy ludzkiej oraz
wytworów zachowań

Dziedzictwo kulturalne

• Jak podkreśla S. Ossowski obejmuje nie

tylko przekazywane przedmioty i wartości,
ale także i dyspozycje do postaw wobec
nich i towarzyszących im przeżyć

• Stanowi kluczowy czynnik narodotwórczy
• Na dziedzictwo kulturalne każdej

zbiorowości etnicznej czy terytorialnej
składa się przede wszystkim język,
literatura narodowa, religia, sztuka,
tradycja, zwyczaje i obyczaje.

Cechy kultury

• Są to odpowiednie narzędzia i

urządzenia

• Dawniej były to radło, łódź, broń

palna, maszyna parowa;

• Współcześnie są to komputery,

samoloty, samochody, roboty;

Mechanizmy wpływu

kultury n

ycie społeczne

-Człowiek zaspokajając nawet typowo

biologiczne potrzeby stosuje

odpowiednie wzory kulturowe

-Organizmy ludzkie mają podobne

potrzeby i popędy, lecz sposoby i

środki ich zaspokajania są różne,

zależnie od kulturowego i regulowania

zgodnego z obyczajami, religią a

nawet i przepisami prawnymi. -

Mechanizmy wpływu

kultury na

ycie społeczne

cd.

• Pod wpływem kultury organizm ludzki

staje się istota społeczną, co jest
zgodne z tezą, że ,,człowiek nie rodzi
się ludzkim lecz staje się nim w
procesie wychowania’’

1.Socjalizacja i

kształtowanie osobowo

jednostek

• Równolegle zachodzące procesy przejawiają się

wielostronnym wchodzeniem młodej istoty

ludzkiej do życia zbiorowego.

• Młoda istota ludzka poszerza swoją orientację

najbliższym środowisku społecznym , poznając

najpierw rodziców i innych członków rodziny oraz

ich role społeczne spełniane w obecności, a

przede wszystkim na rzecz tej młodej istoty.

• Socjalizacja wpaja dyscyplinę, rozbudza aspiracje,

dostarcza wiedzy i uczy pełnienia ról społecznych,

na czele z rolą profesjonalną oraz skłania do

konformizmu, czyli zachowań jednostki zgodnych

z normami i oczekiwaniami grup, których dana

jednostka jest lub pragnie być członkiem.

• Na aktywność społeczno kulturową jednostki

znaczący wpływ ma jej uczestnictwo w

działalności różnych grup społecznych, od

rodziny począwszy.

• W każdej kulturze socjalizująca się jednostka

przyjmuje określone wzory osobowości, a

zwłaszcza systemy wartości i całokształt ról,

jakie ona pełni i jakie wyznaczają jej stosunek

do świata, innych ludzi i siebie.

• W procesie wychowania następuje

internalizacja podstawowych zasad

kultury, czyli uznanie przez jednostkę

wzorów, wartości i hierarchii dóbr

sugerowanych przez wychowujących za

swoje, czyli wewnętrzne ich zaakceptowanie i

uznanie za własne.

• Interioryzacja (uwewnętrznienie)

wartości wpajanych w procesie
socjalizacji i wychowania jest
ważnym sukcesem wychowawczym
instytucji i reprezentujących ją osób.

• W wychowaniu kulturowym często

występuje zjawisko zwane
ambiwalencją, które przejawia się w
równoczesnym, przynajmniej
częściowym respektowaniu
odmiennych systemów kulturowych.

2.Ustanawianie systemów

warto

ci i kryteriów

• Jest to drugi mechanizm wpływu kultury na

życie społeczne. Wartości ściśle wiążą się z

socjalizacją jednostki i jej potrzebami.

Potrzebą nazywa się najczęściej wrodzone

lub nabyte wymagania organizmu,

wywołujące poczucie braku czegoś i tym

samy zmuszające człowieka do działania

pozwalającego na zdobycie określonych

przedmiotów, czyli wartości, którymi

potrzeby może zaspokoić.

• Poszczególne jednostki i zbiorowości mają

specyficzne potrzeby, a tym samym różne

systemy i hierarchie wartości.

3.Ustalenie wzorów

zachowania i post

powania

• System wartości wyznacza wybór

środków zaspokajania potrzeb i
interesów.

• Aby sposób zaspokajania potrzeb był

adekwatny i gwarantował osiągnięcie
sukcesu, musi respektować
obowiązujące w danej kulturze wzory
działania i postępowania (są to sposoby
zachowań uznawane za normalne i
dopuszczalne w określonych sytuacjach).

4.Konstuowanie modeli

(ideałów) zachowa

instytucji i systemów

• Jest to czwarty mechanizm oddziaływania

kultury na życie jednostki i zbiorowości

• Istnieje wiele różnych obrazów zachowań,

instytucji, czy systemów zwanych modelami

• Model jest pojmowany jako konstrukcja

teoretyczna, obrazująca idealny obraz
jakiegoś obiektu lub zachowania

• Wzór jest to sposób realnego istnienia

czegoś bądź zachowania.

Oddziaływanie

poszczególnych

mechanizmów na jednostk

i społecze

stwo

• Jest selektywne lub zróżnicowane
• Jedne jednostki reprezentują niską, a

inne wysoką kulturę osobistą

Kultura osobista,

Kultura zbiorowo

• Kulturę osobistą człowieka stanowi ogół

sposobów postępowania i metod działania,
idee i poglądy, a także wytwory działalności
nie zawsze znane innym jednostkom i
zbiorowościom. Ten rodzaj kultury powinien
się mieścić w ramach kultury zbiorowości.

• Kulturę zbiorowości traktuję się najczęściej

jako ogół wytworów, myśli, wartości

i sposobów postępowania uznanych za

„obowiązkowe” w danym środowisku.

Kultura masowa

• Współcześnie największy wpływ na

socjalizację młodego pokolenia, a

także na życie ludzi dorosłych wywiera

kultura masowa

• Kultura masowa określana jest

najczęściej jako zespół treści

rozpowszechnianych za

pośrednictwem środków masowego

komunikowania, nazywanych też mass

mediami.

Publiczno

ść

• Publiczność- odbiorcy treści kulturalnych,

którzy są przeważnie krótkotrwałą i luźno

połączoną zbiorowością o wspólnych

zainteresowaniach, potrzebach i ocenach.

• Publiczność rozproszona- w przypadku

kultury masowej.

• Publiczność kultury masowej nazywamy

pośrednią gdyż powstaje za

pośrednictwem prasy, radia, telewizji, a

nie drogą fizycznego zbliżenia i kontaktu

Rozwój kultury masowej i

intensywno

ci jej

oddziaływania na

ycie

społeczne zale

• Od skali industrializacji i urbanizacji

kraju

• Wyposażenia technicznego
• Od warunków społeczno-

ekonomicznych

• Poziomu oświaty
• Itd…

Funkcje kultury masowej

• Dostarcza rozrywki
• Podnosi poziom oświaty i

świadomości ogółu ludności

• Egalitaryzowanie społeczeństwa

przez zmniejszanie dystansów
między miastem a wsią, pracą
fizyczną a umysłową,

Document Outline