Kultura i jej
wpływ na życie
społeczne
•Kultura stanowi trzecią
podstawę życia społecznego
•Wiąże się z czynnikami
społecznymi
Problem definicji i
Problem definicji i
klasyfikacji kultury
klasyfikacji kultury
• Pojęcie „kultura” pochodzi od
łacińskiego słowa „cultura agri” co
oznacza uprawę i uszlachetnienie
roli.
• Istnieje mnóstwo definicji kultury,
często rozbieżnych, a nawet
wzajemnie sprzecznych
Kultura
Kultura
• Kultura w sensie naukowym - oznacza
pewne klasy zachowań i wytwory tych
zachowań
• Kultura w sensie filozoficznym - wszystko
to co nie wyrasta samo przez się z
przyrody lecz powstaje dzięki pracy
człowieka
• Kultura w węższym znaczeniu - są to
wytwory działalności ludzkiej zwane
„wyższymi”, które wytworzono niejako
„bezinteresownie”.
1.Otaczająca nas rzeczywistość w
rozważaniach naukowych i w języku
potocznym dzielimy na:
• przyrodę
• kulturę
2.Wytwory działalności ludzkiej na:
• kulturę
• cywilizację
3.Samą kulturę dzielimy na:
• materialną
• duchową
Kultura materialna
Kultura materialna
Zbiór najrozmaitszych przedmiotów
użytkowych. W jej skład wchodzą:
• narzędzia
• środki komunikacji
• ubrania
• mieszkania i inne budowle
Czyli są to wszelkie wytwory
zaspokajające „materialne” potrzeby
człowieka i społeczeństwa
Kultura duchowa
Kultura duchowa
• Obejmuje wytwory symbolizujące
dążenie ludzkie do ideałów piękna,
dobra, sprawiedliwości, prawdy,
wolności, równości itp.. Oraz zespoły
idei, wyobrażeń, dzieł sztuki,
symboli, obyczajów i różnych
przedmiotów w których te idee
zostały utrwalone.
Kultura w uj
Kultura w uj
ę
ę
ciu
ciu
socjologiczno-
socjologiczno-
etnograficznym
etnograficznym
• Oznacza ogół wytworów działalności
ludzkiej, materialnych i
niematerialnych, wartości i
uznawanych sposobów
postępowania, zobiektywizowanych i
przyjętych w dowolnych
zbiorowościach przekazywanych
innym zbiorowościom i następnym
pokoleniom.
Inne okre
Inne okre
ś
ś
lenia socjologów
lenia socjologów
pojęcia „kultury”
pojęcia „kultury”
• Niektórzy socjologowie kulturę
określają ogólniej wskazując, że
stanowi ona ogół dóbr dających się
podzielić na trzy klasy: rzeczy, znaki,
zachowania
• Kultura to ogół wytworów fizycznej i
umysłowej pracy ludzkiej oraz
wytworów zachowań
Dziedzictwo kulturalne
Dziedzictwo kulturalne
• Jak podkreśla S. Ossowski obejmuje nie
tylko przekazywane przedmioty i wartości,
ale także i dyspozycje do postaw wobec
nich i towarzyszących im przeżyć
• Stanowi kluczowy czynnik narodotwórczy
• Na dziedzictwo kulturalne każdej
zbiorowości etnicznej czy terytorialnej
składa się przede wszystkim język,
literatura narodowa, religia, sztuka,
tradycja, zwyczaje i obyczaje.
Cechy kultury
Cechy kultury
• Są to odpowiednie narzędzia i
urządzenia
• Dawniej były to radło, łódź, broń
palna, maszyna parowa;
• Współcześnie są to komputery,
samoloty, samochody, roboty;
Mechanizmy wpływu
Mechanizmy wpływu
kultury n
kultury n
a
a
ż
ż
ycie społeczne
ycie społeczne
-Człowiek zaspokajając nawet typowo
biologiczne potrzeby stosuje
odpowiednie wzory kulturowe
-Organizmy ludzkie mają podobne
potrzeby i popędy, lecz sposoby i
środki ich zaspokajania są różne,
zależnie od kulturowego i regulowania
zgodnego z obyczajami, religią a
nawet i przepisami prawnymi. -
Mechanizmy wpływu
Mechanizmy wpływu
kultury na
kultury na
ż
ż
ycie społeczne
ycie społeczne
cd.
cd.
• Pod wpływem kultury organizm ludzki
staje się istota społeczną, co jest
zgodne z tezą, że ,,człowiek nie rodzi
się ludzkim lecz staje się nim w
procesie wychowania’’
Cztery mechanizmy wpływu
Cztery mechanizmy wpływu
kultury na życie społeczne
kultury na życie społeczne
1.Socjalizacja i
1.Socjalizacja i
kształtowanie osobowo
kształtowanie osobowo
ś
ś
ci
ci
jednostek
jednostek
• Równolegle zachodzące procesy przejawiają się
wielostronnym wchodzeniem młodej istoty
ludzkiej do życia zbiorowego.
• Młoda istota ludzka poszerza swoją orientację
najbliższym środowisku społecznym , poznając
najpierw rodziców i innych członków rodziny oraz
ich role społeczne spełniane w obecności, a
przede wszystkim na rzecz tej młodej istoty.
• Socjalizacja wpaja dyscyplinę, rozbudza aspiracje,
dostarcza wiedzy i uczy pełnienia ról społecznych,
na czele z rolą profesjonalną oraz skłania do
konformizmu, czyli zachowań jednostki zgodnych
z normami i oczekiwaniami grup, których dana
jednostka jest lub pragnie być członkiem.
• Na aktywność społeczno kulturową jednostki
znaczący wpływ ma jej uczestnictwo w
działalności różnych grup społecznych, od
rodziny począwszy.
• W każdej kulturze socjalizująca się jednostka
przyjmuje określone wzory osobowości, a
zwłaszcza systemy wartości i całokształt ról,
jakie ona pełni i jakie wyznaczają jej stosunek
do świata, innych ludzi i siebie.
• W procesie wychowania następuje
internalizacja podstawowych zasad
kultury, czyli uznanie przez jednostkę
wzorów, wartości i hierarchii dóbr
sugerowanych przez wychowujących za
swoje, czyli wewnętrzne ich zaakceptowanie i
uznanie za własne.
• Interioryzacja (uwewnętrznienie)
wartości wpajanych w procesie
socjalizacji i wychowania jest
ważnym sukcesem wychowawczym
instytucji i reprezentujących ją osób.
• W wychowaniu kulturowym często
występuje zjawisko zwane
ambiwalencją, które przejawia się w
równoczesnym, przynajmniej
częściowym respektowaniu
odmiennych systemów kulturowych.
2.Ustanawianie systemów
2.Ustanawianie systemów
warto
warto
ś
ś
ci i kryteriów
ci i kryteriów
• Jest to drugi mechanizm wpływu kultury na
życie społeczne. Wartości ściśle wiążą się z
socjalizacją jednostki i jej potrzebami.
Potrzebą nazywa się najczęściej wrodzone
lub nabyte wymagania organizmu,
wywołujące poczucie braku czegoś i tym
samy zmuszające człowieka do działania
pozwalającego na zdobycie określonych
przedmiotów, czyli wartości, którymi
potrzeby może zaspokoić.
• Poszczególne jednostki i zbiorowości mają
specyficzne potrzeby, a tym samym różne
systemy i hierarchie wartości.
3.Ustalenie wzorów
3.Ustalenie wzorów
zachowania i post
zachowania i post
ę
ę
powania
powania
• System wartości wyznacza wybór
środków zaspokajania potrzeb i
interesów.
• Aby sposób zaspokajania potrzeb był
adekwatny i gwarantował osiągnięcie
sukcesu, musi respektować
obowiązujące w danej kulturze wzory
działania i postępowania (są to sposoby
zachowań uznawane za normalne i
dopuszczalne w określonych sytuacjach).
• Każda zbiorowość etniczna, terytorialna,
czy kategoria zawodowa, ma specyficzne
wzory zachowań i systemy wartości, czyli
pewną subkulturę. Jednostka ustala,
modyfikuje oraz przyswaja sobie wzory.
4.Konstuowanie modeli
4.Konstuowanie modeli
(ideałów) zachowa
(ideałów) zachowa
ń
ń
,
,
instytucji i systemów
instytucji i systemów
• Jest to czwarty mechanizm oddziaływania
kultury na życie jednostki i zbiorowości
• Istnieje wiele różnych obrazów zachowań,
instytucji, czy systemów zwanych modelami
• Model jest pojmowany jako konstrukcja
teoretyczna, obrazująca idealny obraz
jakiegoś obiektu lub zachowania
• Wzór jest to sposób realnego istnienia
czegoś bądź zachowania.
Oddziaływanie
Oddziaływanie
poszczególnych
poszczególnych
mechanizmów na jednostk
mechanizmów na jednostk
ę
ę
i społecze
i społecze
ń
ń
stwo
stwo
• Jest selektywne lub zróżnicowane
• Jedne jednostki reprezentują niską, a
inne wysoką kulturę osobistą
Kultura osobista,
Kultura osobista,
Kultura zbiorowo
Kultura zbiorowo
ś
ś
ci
ci
• Kulturę osobistą człowieka stanowi ogół
sposobów postępowania i metod działania,
idee i poglądy, a także wytwory działalności
nie zawsze znane innym jednostkom i
zbiorowościom. Ten rodzaj kultury powinien
się mieścić w ramach kultury zbiorowości.
• Kulturę zbiorowości traktuję się najczęściej
jako ogół wytworów, myśli, wartości
i sposobów postępowania uznanych za
„obowiązkowe” w danym środowisku.
Pojęcie i funkcje kultury
Pojęcie i funkcje kultury
masowej
masowej
Kultura masowa
Kultura masowa
• Współcześnie największy wpływ na
socjalizację młodego pokolenia, a
także na życie ludzi dorosłych wywiera
kultura masowa
• Kultura masowa określana jest
najczęściej jako zespół treści
rozpowszechnianych za
pośrednictwem środków masowego
komunikowania, nazywanych też mass
mediami.
Publiczno
Publiczno
ść
ść
• Publiczność- odbiorcy treści kulturalnych,
którzy są przeważnie krótkotrwałą i luźno
połączoną zbiorowością o wspólnych
zainteresowaniach, potrzebach i ocenach.
• Publiczność rozproszona- w przypadku
kultury masowej.
• Publiczność kultury masowej nazywamy
pośrednią gdyż powstaje za
pośrednictwem prasy, radia, telewizji, a
nie drogą fizycznego zbliżenia i kontaktu
Rozwój kultury masowej i
Rozwój kultury masowej i
intensywno
intensywno
ś
ś
ci jej
ci jej
oddziaływania na
oddziaływania na
ż
ż
ycie
ycie
społeczne zale
społeczne zale
ż
ż
y:
y:
• Od skali industrializacji i urbanizacji
kraju
• Wyposażenia technicznego
• Od warunków społeczno-
ekonomicznych
• Poziomu oświaty
• Itd…
Funkcje kultury masowej
Funkcje kultury masowej
• Dostarcza rozrywki
• Podnosi poziom oświaty i
świadomości ogółu ludności
• Egalitaryzowanie społeczeństwa
przez zmniejszanie dystansów
między miastem a wsią, pracą
fizyczną a umysłową,
• Wpływ kultury zarówno ogólnej jak i
masowej na jednostki i zbiorowości
jest wszechobecny i wielokierunkowy.
Bez stałego oddziaływania na życie
zbiorowe nie można byłoby mówić o
istnieniu człowieka i społeczeństwa.
Przygotowały :
• Czerpak Patrycja
• Czeryna Katarzyna
• Matwiejczuk Jagoda
• Kędzierawska Karolina