JAK PRZYGOTOWAĆ PREZENTACJĘ

MATURALNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO

W OBOWIĄZUJĄCYCH TERMINACH

NA 100%!

Każda osoba przystępując do matury ma
obowiązek zdawania na niej egzaminu ustnego
z języka polskiego. Poniżej przedstawiamy
instrukcję jak dobrze i w odpowiednich
terminach napisać prezentację maturalną oraz
jak ją wygłosić na 100%.

WAŻNE DATY

Na początku roku szkolnego uczniowie otrzymują od
swojego nauczyciela języka polskiego listę tematów do
wyboru.
Osoba, która chce przystąpić do egzaminu maturalnego
jest zobowiązana złożyć pisemną deklarację dotyczącą
wyboru tematu pracy do 30 września roku
szkolnego, w którym będzie zdawana matura. Istnieje
możliwość zmiany tematu do 31 stycznia roku
szkolnego, w którym będzie zdawana matura jednak
każde podanie jest rozpatrywane indywidualnie i
można je złożyć jedynie z ważnego powodu.

PAMIĘTAJ MASZ PRAWO!

Każdy uczeń ma prawo wybrać taki temat,

który mu najbardziej odpowiada,

nauczyciel, ani żadna inna osoba, nie

mogą narzucić siłą tematu dla ucznia.

CO WYBRAĆ?

•Wybieramy temat zgodny z zainteresowaniami, naszym
hobby i wysokim poziomem wiedzy na jego temat;

•Wybieramy temat trudny, niezrozumiały i stawiamy
sobie wyzwanie (przy takim wyborze należy pamiętać, iż
mogliśmy nie przerobić w czasie lekcji wszystkich
utworów, więc wybierając temat, z którego nie znamy
utworów możemy liczyć na notatki z lekcji i na to, że
będziemy na bieżąco z materiałem).

SKĄD WZIĄĆ MATERIAŁY DO

PREZENTACJI?

Książki do prezentacji najlepiej pożyczyć w bibliotece
szkolnej, ponieważ jest ona odpowiednio dostosowana
do potrzeb maturzystów. W obecnych czasach ważnym
źródłem informacji jest Internet jednak należy
pamiętać, że nie w każdej stronie internetowej
informacje dotyczące utworów są prawdzie. Źródłem
informacji mogą być także ciekawe opowieści starszych
doświadczonych ludzi. Pamiętaj, że musisz przeczytać
dokładnie każdą książkę, z której korzystasz, ponieważ
podczas egzaminu komisja może zadać pytanie
dotyczące wybranej lektury z twojej bibliografii. Nawet,
jeśli wybrana książka okaże się trudna do zrozumienia
nie odrzucaj jej skonsultuj się ze swoim nauczycielem.

KOGO PROSIĆ O POMOC?

W sprawie wyboru tematu najlepiej zasięgnąć
porady nauczyciela kierunkowego. Nie bój się
swojego nauczyciela on na pewno życzliwie
podpowie Ci, jaki temat najlepiej do Ciebie
pasuje. A jego sugestie do niczego Cię nie
zobowiązują.

PRZEBIEG EGZAMINU!

1. Po wejściu do sali musisz okazać dowód

tożsamości;

2. Każdy zdający znajduje się sam w sali z komisją

egzaminacyjną;

3. W czasie egzaminu możesz korzystać z materiałów

pomocniczych, oraz planu pracy który może
obejmować max stronę A-4;

4. Egzamin trwa 25 minut – 15 minut to czas na

prezentację, natomiast 10 minut jest przeznaczone
na pytania komisji.

LITERATURA PODMIOTU I

PRZEDMIOTU

Wybór literatury podmiotu, czyli książek, wierszy, czasopism,
filmów, w których znajdują się potrzebne materiały. Przy
wyborze literatury należy skupić się na tych materiałach, do
których mamy najlepszy dostęp, (aby nie okazało się, że
wybraliśmy książkę, której nie zobaczymy na oczy).

Wybór literatury przedmiotu dotyczy doboru odpowiednich
fragmentów oraz części książek, filmów, czasopism, którymi
będziemy się posługiwać.
W tym czasie ważne jest robienie notatek, które bardzo ułatwi
pisanie pracy. Ważnym aspektem jest także podjęcie decyzji czy
będziesz używać materiałów pomocniczych (prezentacji Power
Point, plakatów, prezentacji na folii, itd.).

PLAN RAMOWY

Przygotowanie planu ramowego wypowiedzi polega na
ułożeniu zdobytych materiałów w odpowiedniej kolejności, w
jakiej będziemy przedstawiać pracę. Ramowy plan jest bardzo
ważny w czasie pisania, ponieważ należy jedynie rozwinąć
postawione w nim punkty. Pamiętajmy, aby prezentacja nie
była za krótka ani za długa na prezentacje masz 15 minut.

JAK NAPISAĆ BIBLIOGRAFIĘ?

Bibliografia to uporządkowany spis dokumentów z

których korzystałeś.

Musisz pamiętać o odpowiedniej formie:

•

Pierwsza litera imienia i nazwisko autora;

•

Tytuł;

•

Miejscowość;

•

Data wydania;

Przykład:
K. Siesicka, Zapach rumianku, Łódź 1997.

JAK NAPISAĆ BIBLIOGRAFIĘ? CD.

Korzystając ze strony internetowej musimy podać jej
link oraz datę korzystania, ponieważ może się
zdarzyć, że komisja będzie chciała sprawdzić
autentyczność bibliografii, jeśli okazałoby się, że
strona nie istnieje mamy podstawy, że tego dnia,
kiedy my z niej korzystaliśmy strona była dostępna.

Przykład:

http://szkolnictwo.pl/

, 20.12.2009.

PREZENTACJA MATURALNA

POWINNA ZAWIERAĆ!

•Wstęp – to ogólny zarys tego, co będziemy omawiać np., z
jakich materiałów korzystaliśmy, przytoczymy kilka
przykładów na udowodnienie swojej tezy lub zaznaczymy, co
chcemy w niej przestawić i udowodnić.

•Rozwinięcie – to najważniejsza część prezentacji. Bardzo
ważne jest to, aby rozwinięcie nie zmieniło się w streszczenie
książek, z których korzystamy. Oczywiście każdy temat jest
dla siebie specyficzny i nie możemy podać jednego wzoru dla
wszystkich tematów.

•Zakończenie – to ostatni etap pracy powinno być ono
podsumowaniem i wysunięciem wniosków z naszej pracy a
także przedstawieniem naszego punktu widzenia.

PRZYKŁAD 1

Temat: Analizując wybrane utwory literacki

określ znaczenie miłości w życiu

zaprezentowanych bohaterów.

Erich Fromm uważał, że miłość jest aktywną siłą

drzemiącą w człowieku. Trzeba, więc nauczyć się
wyzwalać ją, a osiągnąć to możemy poprzez działanie. Nie
jest miłością branie, bycie kochanym, lecz prawdziwa,
dojrzała miłość przejawia się przez obdarzenie innych tym
uczuciem, jest to czynny akt dawania samego siebie
innym.
W swej prezentacji pragnę udowodnić, że miłość ma
ogromne znaczenie dla człowieka, jest wartością nadająca
sens ludzkiemu życiu.
Przywołując literackie wzorce miłości między mężczyzną a,
kobietą pragnę wykazać, że miłość to uczucie
najpiękniejsze i najtrudniejsze, głębokie i piękne. Potrafi
dać radość i szczęście, ale potrafi także zabić.
Któż z nas nie marzy o miłości? Jest to uczucie, które
towarzyszy człowiekowi niemal od urodzenia aż do
śmierci.

Wspaniała polska poetka Maria Pawlikowska – Jasnorzewska,

„specjalistka” od spraw sercowych, pisała, że tak jak człowiek

nie może żyć bez powietrza, tak też nie może bez miłości.
Miłość naprawdę włada naszym życiem. Tęsknimy, kiedy

ukochana osoba odjedzie. Jesteśmy w stanie zmienić nasze

Zycie, zrobić wszystko dla drugiej osoby. Potrafimy rozpętać

wojnę, czy popełnić samobójstwo. Zakochani, całkowicie tracimy

głowę. Robimy rzeczy, których nikt przy zdrowych zmysłach by

nie zrobił. To, co w danej chwili dyktuje nam serce, nie pozwala

nam zastanawiać się nad swoimi czynami. Miłość to szczęście,

zaufanie, szczerość i przyjaźń, ale także cierpienie i tęsknota.
Najlepiej opisuje miłość św. Paweł w liście do Koryntian: Miłość

cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka

poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie

szuka swego, nie unosi się gniewem…
Miłość ma tutaj znaczenie jako wartość najwyższa,

najprawdziwsza i najdoskonalsza, jest ważniejsza od wiary i

nadziei. Przymiotniki miłości: cierpliwa, łaskawa, dobra,

wybaczająca, wyrozumiała, sprawiedliwa opisują miłość pełną,

doskonałą, której obce są pojęcia: zazdrość, sława, pycha, gniew

i kłamstwo. Miłość jest uczuciem ponadczasowym,

nieograniczonym.
W Biblii odnajdujemy wiele przykładów na to, że człowiek bez

miłości jest martwy. Pismo Święte jednoznacznie przedstawia

miłość jako uczucie budujące, szlachetne, czyste, które potrafi

znieść wszelkie trudności.

Miłość uczy nas zrozumienia i cierpliwości, pojednania i

poświęcenia dla drugiego człowieka. Życie bez miłości jest

próżne, mało warte, jednym słowem zmarnowane. W literaturze

średniowiecza czytamy o pięknej miłości mężczyzny do kobiety.

Jest on tematem legendy celtyckiej o Tristanie i Izoldzie.
To silne, głębokie uczucie silniejsze niż wierność małżeńska

mogło stawić czoło wszelkim przeciwieństwom losu oraz

cierpieniu.
Owa miłość posiadała moc magiczną, ponieważ zrodziła się po

wypiciu cudownego napoju miłosnego. Kochankowie spotykają

się potajemnie, chwytają się każdego sposobu, by być, choć

przez chwilę razem, bo nie mogą żyć ani umrzeć bez siebie.

Wiedzieli, że ich miłość jest nielegalna, jednak nie potrafili bez

siebie żyć. Król, dowiedziawszy się o zdradzie chciał zabić

kochanków.
Tristan, widząc, że nie wygra z władcą poprosił go o

przebaczenie dla Izoldy,
sam zaś obiecał wyjechać za morze. Ciągle jednak tęsknili za

sobą.
Ciągle spotykali się potajemnie, aby tylko móc ze sobą

przebywać.
Miłość ich była źródłem nieustannego cierpienia:, gdy byli

razem, wiedzieli,
że grzeszą, gdy byli rozdzielenia, tęsknili za sobą. Ich miłość

była tak wielka,
że Izolda dowiedziawszy się o śmierci swojego ukochanego,

zmarła tego samego dnia. Król marek pochował ich w jednej

kaplicy, lecz w oddzielnych grobowcach. Niespełniona miłość na

ziemi triumfowała po śmierci.
Z ich grobów wyrosły głogi, których gałęzie splatały się ze sobą,

mimo kilkukrotnego wycinania.

Miłość spłynęła na nich nieoczekiwanie i przeciw wszystkiemu.

Na próżno chcieli zwalczyć tę miłość. Nikt nie mógł zapobiec

klęsce, jaka ich spotkała i nikt nie potrafił im pomoc zrealizować

marzenia.
Renesansowymi przedstawicielami uczucia towarzyszącego

człowiekowi od zarania dziejów są Romeo i Julia; najsłynniejsi

kochankowe literatury.
Są tytułowymi bohaterami tragedii Szekspira, która mówi o ich

czystej, pięknej miłości. Pochodzą z dwóch nienawidzących się

rodów, Romeo z Montecchich,
a Julia z Capulettich. Owe zwaśnione rody nie akceptują miłości

swoich dzieci. Para ta nie powinna się ze sobą spotykać, było im

to zakazane:
Twe nazwisko jest mi wrogiem, ty jesteś sobą- nie żadnym

Montecchim, tak wyrażała się Julia o swojej miłości, a przecież

za parę dni miała wyjść za mąż. Sytuacja nie sprzyjała

wspaniałej namiętnej miłości, a jednak, świadomi tego

kochankowie, chcieli być ze sobą, nie mogli bez siebie żyć.

Miłość całkowicie ich zaślepiła. Byli gotowi razem uciec z

miasta, w którym od dawna mieszkały ich rodziny. Gotowi zrzec

się swojego nazwiska w imię tej miłości:
Romeo! Czemuż ty jesteś Romeo? Wyrzec się ojca i porzuć

nazwisko. Lub, jeśli nie chcesz, powiedz, że mnie kochasz, a ja

wyrzeknę się swojego rodu.

Skutkiem fatalnej pomyłki Romeo i Julia popełniają

samobójstwo gdyż, podobnie jak Tristan i Izolda, nie umieliby

żyć bez siebie. Dopiero ich tragiczna śmierć połączyła

zwaśnione rody.
Miłość obustronna, szczęśliwa to z pewnością uczucie

wspaniałe, to marzenie niemal każdego człowieka. Jednak nie

zawsze jest ona wzajemna, a wówczas stać się może prawdziwa

tragedia.
Takie uczucie pojawia się w „Granicy” Zofii Nałkowskiej. Mamy

tu do czynienia z romansem Zenona i Justyny, którego bohater

nie umiał zakończyć w odpowiedniej chwili. Relacje między

bohaterami nie są wynikiem prawdziwych uczuć, lecz tylko

wzajemnych wyobrażeń na swój temat oraz zaspokojenia

namiętności Zenona. Dla bohatera chwila miłosnego

zapomnienia była nic nieznaczącym epizodem. Jednak Justyna

pokochała Zenona, darzyła go mocnym, nieodwzajemnionym

uczuciem, wierzyła, że któregoś dnia jej los się odmieni
i będą razem. Lecz kiedy Justyna zachodzi w ciążę Zenon

pozostawia ją nie myśląc o dobrze jej i dziecka, dając jej wolny

wybór. Justyna po usunięciu ciąży coraz częściej wspomina

swoje nienarodzone dziecko, choruje na chorobę psychiczną,

nie potrafi skupić się na swojej pracy, podejmuje nieudaną

próbę samobójczą. Obwiniając ukochanego o śmierć dziecka

wylewa mu na twarz żrący płyn. Ta historia pokazuje jak miłość

może zniszczyć człowieka i jak jest potężna.

Z miłości do drugiej osoby zrobimy wiele. Pokonamy wiele

przeszkód,
nie bacząc na konsekwencje.
Przykład to Wacław i Klara z komedii Aleksandra Fredry

„Zemsta”.
Rejent narzuca swemu synowi wybór żony, powołując się na

„wolę nieba”.
Ale prawdziwa miłość zawsze zwycięża, to dzięki niej możemy

pokonać wszelkie trudności. Wacław sprzeciwia się ojcu i w

końcu bierze ślub z Klarą.
Przykładem miłości zdolnej do poświęceń jest uczucie głównego

bohatera „Lalki” Bolesława Prusa. To powieść o miłości

Stanisława Wokulskiego
do Izabeli Łęckiej. Gdy w teatrze po raz pierwszy poznaje pannę

Izabelę rodzi się w nim wielkie uczucie. Mimo szaleńczej miłości

wyjeżdża, aby powiększyć majątek, i zwrócić na siebie uwagę

panny Izabeli. Jedynym celem Stanisława Wokulskiego jest

zbliżenie się do ukochanej chce żeby kochała jego a nie jego

pieniądze. W ukryciu wspomagał Łęckich finansowo. Wokulski

jest bardzo zakochany w kobiecie dumnej, wyniosłej pełnej

egoizmu, nie umiejącej kochać nikogo prócz siebie. Jego miłość

nie zna granic. Zauważa jednak, że Izabela jest daleka od jego

postrzeganego ideału. Już jako jej narzeczony poznaje jej

nieszczerość i widzi, że jego uczucie jest nieodwzajemnione.
Załamany, nieszczęśliwy z powodu niespełnionej miłości próbuje

popełnić samobójstwo. Miłość pozostawiła z sercu bohatera żal,

smutek, tęsknotę, próbuje popełnić samobójstwo. Ale dzięki

miłości do Izabeli zdobył wielki majątek. Finansował badania

naukowe, wspierał domy sierot, wspomagał biednych.
Robił to dla zdobycia serca ukochanej. Stanisław Wokulski a

pewno pokazał jak wielka siła miłości, która może doprowadzić

na szczyty, a także może zniszczyć.

W naszym życiu zaobserwować możemy podobne przykłady.
Spotykamy się
z nimi choćby w telewizji, prasie czy radiu. Często słyszymy o
ślubie
z obcokrajowcem, osobą innego wyznania czy kolorze skóry. Im
na pewno nie jest łatwo. Spotykają się z krytyką, nawet ze
strony najbliższych, ale to w końcu miłość przyczyniła się do
podjętej przez nich decyzji, pomogła im wybrać
to lepsze, słuszne rozwiązanie.
W sposób niezwykle oryginalny zakochała się bohaterka mojej
ulubionej książki Janusza Wiśniewskiego „Samotność w sieci”.
Ta kobieta swa miłość poznała przez Internet. Zakochała się w
mężczyźnie, z którym rozmawiała
na czacie. To była jej spełniona miłość jak mówiła: To on dał mi
ten optymizm. Nigdy nie mówił o smutku, a wiedziałam, że
przeżył smutek ostateczny.
Zarażał optymizmem. U niego deszcz był tylko krotką fazą
przed nadejściem słońca.
To przy nim zauważyłam, że można nosić rzeczy, które nie
muszę być czarne.
To przy nim uwierzyłam, że mój ojciec kocha matkę, tylko nie
umie tego okazać. W to nie wierzyła nigdy nawet moja matka.
Jej psychoterapeutka także nie.
Dał mi na przykład tę dziecinną ciekawość świata.

Miłość nauczyła bohaterkę optymizmu, uleczyła jej duszę,
nauczyła ją życiowej mądrości.
Tak, więc widzimy, że miłość przychodzi do nas
niespodziewanie.
Zaskakuje nas. Miłość to wielka potęga. Miłość to uczucie
najpiękniejsze
i najtrudniejsze, głębokie i piękne. Potrafi dać radość i
szczęście, ale potrafi także zabić. Myślę, że na postawie
zaprezentowanych utworów wykazałam,
że miłość jest wartością nadającą sens ludzkiemu życiu, ma
podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju duchowego
człowieka, dla jego egzystencji, kondycji psychicznej,
ponieważ człowiek, który nie kocha jest pusty i
bezwartościowy, sfrustrowany i samotny.

BIBLIOGRAFIA

Imię i nazwisko

Miejscowość, data

Klasa
Temat: Analizując wybrane utwory literackie, określ znaczenie miłości

w życiu zaprezentowanych bohaterów.

BIBLIOGRAFIA:

I Literatura podmiotu:
A. Fredro, Zemsta, Warszawa 2003.
Hymn o miłości [w:] Pismo Święte Starego i Nowego testamentu, I List św.

Pawła do Koryntian, 13, 1-13.

Z. Nałkowska, Granica, Warszawa 1978.
B. Prus, Lalka, Warszawa 1982.
W. Szekspir, Romeo i Julia, Warszawa 2005.
J Wiśniewski, Samotność w sieci, Warszawa 2003.
II Literatura przedmiotu:
M. Ingot, Zemsta” Aleksandra Fredry, Warszawa, 1974.
http://lalka.klp.pl/ser-42.html, 03.04.2008
http://romeo-i-julia.klp.pl/ser-162.html, 03.04.2008
H. Zaworska, Granica Zofii Nałkowskiej, Warszawa, 1995.

III Materiały pomocnicze:
Cytaty utworów wymienionych w bibliografii.

PRZYKŁAD 2

Odwołując się do wybranych przykładów

literackich, zaprezentuj różne spojrzenia

twórców na polską wieś.

Różne oblicza polskiej wsi to temat, który znajdował odbicie w

literaturze polskiej od najdawniejszych czasów. Biedny chłop był

zawsze warstwą niższą, krzywdzoną przez bogatszych.

Najostrzej sytuacje taka zarysowała się na przełomie XVIII i XVX

w. wszyscy ci którzy tylko mogli w jakiś sposób wykorzystywać

biednego chłopa robili to bez żadnych skrupułów. Wiedzieli,
że nie grozi im za to żadna kara. Po co oni mieli pracować na

własnym polu. Uprawiać je, skoro mogli to za nich zrobić chłopi?

Już w okresie odrodzenia znajdujemy utwory, które

poruszają problemy ówczesnej wsi. Szymon Szymonowic jest

autorem zbioru utworów zatytułowanych „Sielanki”. Uchodzi on

za prawdziwego mistrza tego gatunku literackiego, czego

dowodem jest utwór „Żeńcy”.
Jest to obrazek ukazujący dzień powszedni chłopów pracujących

w polu.
Wiejskie dziewczyny pracując przy żniwach na wsi, narzekają na

ciężką pracę, na swój beznadziejny los i na srogiego nadzorcę.

Polska wieś XVI w. jest według Szymonowica miejscem wyzysku

człowieka prostego; miejscem gdzie dochodzi do nadużyć i

niesprawiedliwości. Pisarz nie ukrywa spraw bolesnych, ukazuje

ujemne strony życia na wsi.

Mikołaj Rej w utworze „Żywot człowieka poczciwego”

ukazuje biografię szlachcica- ziemianina. Bohater umie
odnaleźć w życiu złoty środek. Podział roku na cztery pory
stanowi klucz do zrozumienia światopoglądu, który związany
jest z ziemią, jej uprawą i jej prawami. Każda pora roku
przynosi pożytki i rozkosze, z których korzysta człowiek
żyjący w zgodzie z naturą. Słowo „poczciwość” jest również
kluczem do określenia postawy charakteryzującej się brakiem
pychy, umiejętnością znalezienia w życiu spokoju, cichej
przystani i satysfakcji z własnej pracy. „Żywot człowieka
poczciwego” to pochwała pracy, rzetelnego, uczciwego
gospodarowania na własnym i pomnażania swojego majątku.
Rej zachęca do prowadzenia takiego właśnie prawego,
statecznego trybu życia, wierząc, że „poczciwość” może dać
człowiekowi wiele radości i zadowolenia, a także pozwoli
zachować spokój wewnętrzny.

Do ludzi, którzy zauważyli krzywdę ludzką należeli

pisarze XIX i XX w. Mimo, że wielu z nich wywodziło się z
warstwy szlacheckiej, dostrzegali oni zło, które krzywdziło
drugiego człowieka. O tej straszliwej nędzy biednego chłopa
dowiadujemy się przede wszystkim z nowel
pozytywistycznych.

„Szkice węglem” Henryka Sienkiewicza to nowela

ukazująca tragiczną sytuacje chłopa w zaborze rosyjskim.
Nowela ta oskarża ludzi, którzy odpowiadają za sytuację
najuboższych. Chłop pada ofiarą nie tylko rosyjskich
prześladowców, ale również polskich zdesperowanych
urzędników, ziemian i duchowieństwa. Ludność ziemska
znajduje się w położeniu beznadziejnym: chłopi nie znają
języka rosyjskiego, nie znają prawa, są jeszcze analfabetami.
Wszystkie te czynniki powodują, że bohater noweli, ciemny
chłop- Wawrzon- staje się łatwą ofiarą dla cesarskiej
administracji i pisarza gminnego.

„Janko Muzykant” jest nowelą, w której autor porusza

problemy krzywdzonego dziecka. Chce uświadomić, że na wsi
cierpiały również dzieci. Je także wykorzystywano. Bohaterem
jest wiejski chłopiec Janko. Jest on nieprzeciętnie
utalentowany muzycznie, jednak jego ogromne zdolności nie
przynoszą mu ani pozycji w życiu, ani sławy i pieniędzy, stają
się za to przyczyną jego śmierci. Sienkiewicz zwraca uwagę
czytelnika na niezrozumiałą dla wrażliwego człowieka niechęć
dworu ziemiańskiego do chłopów i brak zrozumienia
nieszczęść i tragedii najuboższych. Chłopi SA bezbronni,
osamotnieni w swym nieszczęściu i wydani w ręce
bezwzględnych urzędników.

Utwory różnych epok odsłaniają wieś i jej różne oblicza.
Odnajdujemy obrazy, które w różnym stopniu ukazują bohatera
wiejskiego. Jednak wszystkie te utwory wymienione wcześniej
odsłaniają życie wiejskie tylko fragmentarycznie. Dopiero Młoda
Polska „przyniosła” nam powieść reymontowską ukazującą
całokształt życia wiejskiego. Krytyka nazwała powieść Reymonta
„Chłopi” epopeją chłopską. Autor utworzył pełny obraz wsi polskiej
końca XIX w., wkomponowując w rytm życia natury ludzi i ich
problemy. Oglądamy tu chłopów w różnych sytuacjach. Głównym
bohaterem jest gromada wiejska. Jest ona zbudowana na kształt
piramidy. Na jej wierzchołku znajdują się najbogatsi i najbardziej
wpływowi członkowie gromady tacy jak dziedzic, ksiądz, organista,
sołtys. Trochę niżej bogatsi gospodarze, niżej chłopi średnio
zamożni, wreszcie na samym dole pozbawieni wpływu na losy
społeczne biedacy, parobkowie, komornicy, żebracy. Autor prezentuje
wszystkich, którzy w jakiś sposób związani są z Lipcami- wsią, gdzie
rozgrywa się akcja powieści.

Oglądamy chłopów w różnych sytuacjach. Poznajemy ich

pracę, rozrywki, obyczaje i obrzędy. Autor wprowadza nas do
dostatniej zagrody bogatego chłopa i do ubogiej izby biedoty
wiejskiej, do karczmy i na plebanię. Życie wsi wyraźnie podlega
rytmowi wyznaczonemu przez przemienność pór roku.

Nie tylko wielkie święta, ale również rodzaj prac i codziennych
zajęć ludności zależy od tego czy jest wiosna, lato, jesień czy
zima. Pory roku wyznaczają czas zasiewów i czas zbierania
plonów, czas pracy i odpoczynku. Każdy indywidualnie i całą
gromadą muszą się temu podporządkować. Śluby i wesela
odbywają się najczęściej późną jesienią lub w ziemie, nigdy w
lecie, kiedy jest mnóstwo pracy w polu. Wieś lipecka ukazana
jest w różnych porach roku. Poznajemy ją, gdy „igra w słońcu
jesiennymi barwami”, zimą, gdy śnieg przysypał bory, pola,
drogi, cała wieś wsiąkła w białość. Wiosna budzi do życia
„uśpioną” wieś. W lecie, kiedy „słońce prażyło żywym ogniem”
wszyscy przygotowywali się do żniw. Wszystkim pracom w całym
gospodarstwie towarzyszą również rozrywki, dni świąteczne.
Wiążą się z tym wszystkie obyczaje i obrzędy.
W karczmie odbywają się zabawy wiejskie, ludzie chodzili na
jarmarki. Jesienią główne święto stanowił Dzień Zaduszny. Zima
niosła święta Bożego Narodzenia, a wraz z nim dzień wigilii, tak
bogatej na wsi. Obyczajami ludowymi otaczano również
wiosenne Święta Wielkanocne, kiedy malowano pisanki,
święcono pokarmy. Lato niosło za sobą Boże Ciało, kiedy to cała
wieś uczestniczyła w procesji. Oprócz wielkich świąt religijnych
również odpusty, chrzciny, śluby wraz z weselami, pogrzeby,
zwyczaje ludowe stanowiły i dopełniały roku obyczajowo-
obrzędowo- liturgicznego. Pokazane jest wspólne spędzanie
wolnego czasu. Gromada lipecka żyje w kręgu wiary
chrześcijańskiej, a wierzenie społeczności maja swe korzenie
znacznie głębiej, w wierze pogańskiej.

Wieś to według mnie najpiękniejszy i najbardziej

przyciągający zakątek. Urzeka mnie swoim pięknem,
roślinnością, ciszą spokojem. To właśnie na wsi wielu ludzi
szuka wytchnienia i odpoczynku od codzienności. Tutaj
znajdują schronienie wszyscy uciekają, chociaż na chwilę od
zgiełku i hałasu wielkich miast. Nieraz poświęcają wiele, aby
tylko przez chwile obcować z przyrodą. Lecz tego sielankowego
obrazu wsi widzianymi moimi młodymi oczyma, jak się
dowiedziałem z lektury wielu utworów, nie można porównać do
„ciszy” dawnej wsi. Której nędza i ubóstwo przytaczały
wszystko. Nawet wspaniała przyroda w swej działalności
podkreśla ten straszliwy obraz nędzy człowieka. Kiedy widzę
jak ciężka była praca tamtych ludzi, dochodzę do wniosku, że
dzisiejszy rolnik ma o wiele lżejsze życie.

BIBLIOGRAFIA

Imię i Nazwisko

Miejscowość, data

Klasa

Temat: Odwołując się do wybranych przykładów literackich,

zaprezentuj różne spojrzenia twórców na polską wieś.

BIBLIOGRAFIA:

I Literatura podmiotu:
S. Szymonowic, Żeńcy, Warszawa 1987.
M. Rej, Żywot człowieka poczciwego, Warszawa 1994.
J. Kochanowski, Fraszki, pieśni i treny, Pieśń świętojańska o sobótce, Kraków

2005.

H. Sienkiewicz, Szkice węglem, Warszawa 1982.
S. Żeromski, Zmierzch, Warszawa 1958.
W. Reymont, Chłopi, Kraków 2001.
II Literatura przedmiotu:
T. Nowacka, Szkice węglem, opracowanie, Warszawa 1982
A. Poprawska, Chłopi- opracowanie, Kraków 2001.
III Materiały pomocnicze:
Cytaty utworów wymienionych w bibliografii.

PAMIĘTAJ MATERIAŁY POMOCNICZE JAK
ICH NAZWA WSKAZUJE POMAGAJĄ W
CZASIE PREZENTOWANIA PRACY, ALE
TAKŻE POPRAWIAJĄ JAKOŚĆ I
PODWYŻSZAJĄ KOŃCOWĄ OCENĘ WIĘC
WARTO POŚWIĘCIĆ CZAS I JE
PRZYGOTOWAĆ.

MATERIAŁY POMOCNICZE.

Materiałami pomocniczymi mogą być cytaty z
książek, ilustracje obrazów, które dotyczą naszej
prezentacji, melodie czy fragment filmów a,
nawet własny wiersz.