KATEDRA I ZAKŁAD MEDYCYNY SĄDOWEJ A.M. WE

WROCŁAWIU

Prof. dr hab.

Barbara

Barbara

Świątek

MEDYCYNA SĄDOWA

wykład 5

ŚMIERĆ GWAŁTOWNA – c.d.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:
działanie na ludzki organizm zależy od
fizycznej charakterystyki tj.:
-napięcia prądu,
-natężenia,
-częstotliwości,
Największe znaczenie ma natężenie prądu
i czas jego działania (niebezpieczny dla
życia prąd o natężeniu 50 mA działający
dłużej niż 1 sek.).

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:
efekt szkodliwego działania prądu zależy
od:
-indywidualnej wrażliwości człowieka,
-stanu zdrowia,
-stanu emocjonalnego,
-tolerancji zawodowej,
-oporu tkanek.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:

Aby doszło do rażenia prądem, ciało ludzkie musi stać

się niejako ogniwem obwodu elektrycznego – np.
dotknięcie

bosymi

stopami

przewodu

elektrycznego człowieka stojącego na ziemi w
przemoczonym ubraniu lub zetkniecie się z dwoma
przewodami wykazującymi różnicę potencjałów.

Rażenie krokowe (zdarza się na budowach): gdy

człowiek zbliża się do leżącego zerwanego
przewodu

wysokiego

napięcia,

różnica

potencjałów między przesuniętymi w stosunku do
siebie stopami może wynieść wiele tysięcy woltów,
co wystarcza do pokonania oporu izolacyjnego
obuwia i powoduje śmiertelne porażenie prądem.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:
Działanie prądu na organizm ludzki :
-miejscowe ,
-ogólne, tj. efekt cieplny i efekt biologiczny

Działanie miejscowe polega na wytworzeniu się

dużej ilości ciepła w miejscu zetknięcia
przewodnika ze skórą – ilość ciepła jest wprost
proporcjonalna do natężenia prądu, czasu jego
działania i oporu skóry. Jest to ciepło Joule’ a,
przekraczać może nawet 1000 st. C. Jest tym
większe im mniejsza jest powierzchnia
zetknięcia przewodnika z ciałem.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:

Ślad działania miejscowego prądu to znamię

prądu. Może mieć różny wygląd. Typowe to
ograniczone

zgrubienie

naskórka

o

wzmożonej,

skórzastej

konsystencji

i

zabarwieniu biało-szarawym lub żółtawym.
Kształt owalny lub okrągły czasem odbicie
kształtu przewodnika. Naskórek w obrębie
znamienia lekko może odstawać od skóry
właściwej,

a

centrum

znamienia

jest

zapadnięte w postaci „pępka”. Brak odczynu
zapalnego. Przestrzeń między naskórkiem a
skórą właściwą nie jest wypełniona płynem
wysiękowym (w odróżnieniu od pęcherza
oparzeniowego).

Działanie energii elektrycznej – znamię
prądowe

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie

prądem:

W obrębie znamienia

prądu stwierdza się
niekiedy na skórze
inkrustację
związaną z
przenikaniem jonów
metalu z
przewodnika w głąb
skóry. Znamię może
np. przybrać
zabarwienie zielono
niebieskawe od
związków miedzi.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:
Obraz mikroskopowy znamienia prądu:

spłaszczenie i ścieczenie naskórka,
czasem jego odwarstwienie lub
wytworzenie szczelinowatych
przestrzeni, głównie w warstwie
kolczystej. Komórki warstwy rozrodczej
i ich jądra są wydłużone prostopadle do
powierzchni skóry i ułożone
miotełkowato. Tkanka podskórna
podścieliskowa bywa zhomogenizowana.

Uwaga – obraz mikroskopowy

charakterystyczny, jednoznaczny.

Działanie energii elektrycznej

Obraz

mikroskopowy
znamienia
prądu:

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:
Typowe znamiona spotyka się najczęściej

na dłoniowej powierzchni rąk lub
podeszwowej powierzchni stóp. Znamię
prądu jest niebolesne, goi się długo,
zwykle bez powikłań ropnych. Jest to
utrwalona zmiana skórna, może być
widoczna na zwłokach rozłożonych
gnilnie.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:
Przy działaniu prądu wysokiego napięcia

powstają obrażenia przypominające
rany rąbane ze zwęgleniem okolicznych
tkanek miękkich, amputacje kończyn,
zwęglenie całego ciała.

Działając na kość prąd taki może

doprowadzić do stopienia się jej
składników nieorganicznych i
wytworzenia się tzw. „pereł kostnych” w
postaci różnej wielkości kolistych i
owalnych, zbitych tworów, leżących
wśród oparzonych i zwęglonych tkanek.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:

Działanie ogólne energii elektrycznej:
- zmiany w mikrostrukturze komórek narządów

wewnętrznych z zaburzeniem zdolności
przewodzenia bodźców oraz zdolności
polaryzowania się cząstek organicznych.
Działanie prądu na płyny tkankowe
doprowadza do swoistego szoku
elektrolitowego wskutek niefizjologicznego
przesunięcia jonów z następowym
zaburzeniem równowagi bioelektrycznej. Jest
to biologiczny efekt działania prądu.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:

Działanie ogólne energii elektrycznej:
- śmierć zależy od efektu biologicznego, jest to

zatem śmierć czynnościowa.

Przepływ prądu poraża bowiem aparat

bodźcotwórczy serca, co prowadzi do
migotania komór lub nagłego zatrzymania
akcji serca. Porażenie ośrodków
wegetatywnych w mózgu może spowodować
ustanie akcji oddechowej.

Jest to sercowy i mózgowy mechanizm śmierci.

Działanie energii elektrycznej

1. Porażenie prądem:
Obraz sekcyjny:
- oględziny zewnętrzne: wyjątkowe

zróżnicowanie, od braku jakichkolwiek
zmian, poprzez mniej lub bardziej
typowe znamiona prądu i rozległe
uszkodzenia do całkowitego zwęglenia,

- oględziny wewnętrzne: obraz

niecharakterystyczny, cechy śmierci
nagłej tj. płynna krew, obfitość plam
pośmiertnych.

Działanie energii elektrycznej

Przyczyny

rażenia
prądem:

- najczęściej

nieszczęśliwy
wypadek,

- rzadko

samobójstwa,

- masturbacje

przy użyciu
prądu

Działanie energii elektrycznej

Rażenie piorunem: także działanie prądu

elektrycznego o ogromnej energii,
napięciu rzędu milionów woltów i
natężeniu sięgającym setek tysięcy
amperów. Prowadzi do śmierci nie tylko
przy bezpośrednim rażeniu ale także
przy działaniu z pewnej odległości.

Działanie energii elektrycznej

Ślady działania pioruna:
- wysoka temperatura może pozostawić na

odzieży i ciele mniej lub bardziej
widoczne ślady – opalenia, stopienia
przedmiotów metalowych i oparzenia
ciała aż do zwęglenia,

- na ciele spotkać można tzw. „figury

piorunowe” w postaci drzewkowato
ułożonych pasm koloru brunatnego,
sinawo-czerwonawego lub czerwonego,
ustępujących po uciśnięciu,

- brak jakichkolwiek śladów, gdyż porażenie

piorunem jest śmiercią czynnościową

Działanie wysokiej temperatury

Działanie miejscowe – oparzenia wskutek

działania płomienia i rozgrzanego
obiektu.

Stopnie oparzenia:
1. Krótkotrwała ekspozycja na działanie

miernie rozgrzanego obiektu:
zaczerwienienie skóry z niewielkim
obrzękiem. Zmiana ta goi się bez
pozostawienia śladu, względnie
pozostawia brunatnawe przebarwienie
skóry.

Działanie wysokiej temperatury

Działanie miejscowe – oparzenia wskutek

działania płomienia i rozgrzanego obiektu.

Stopnie oparzenia:
2. Działanie wyższej temperatury lub

przedłużony okres ekspozycji: zniszczenie
naskórka i powierzchownych warstw skóry z
wytworzeniem się pęcherzy wypełnionych
płynem surowiczym o wysokiej zawartości
białka. Pęcherze łatwo ulegają ropnym
zapaleniom, ustrój oparzonego traci znaczne
ilości płynów i białka z powodu sączenia
surowicy z obnażonych powierzchni. Gojenie
następuje przez ziarninowanie z
pozostawieniem blizn.

Działanie wysokiej temperatury

Działanie miejscowe – oparzenia wskutek

działania płomienia i rozgrzanego obiektu

Stopnie oparzenia:
3. Działanie temperatury przekraczającej 100 st.

C.: powstaje głęboka martwica skóry i
zakrzepy w naczyniach żylnych, także poza
obszarem oparzenia. Zmiany goją się
przewlekle, z pozostawieniem blizn, nieraz
keloidowych.

4. Bezpośrednie działanie płomienia na ciało:

dochodzi do zwęglenia ciała.

Działanie wysokiej temperatury

Stopień zagrożenia życia zależy od rozległości i

stopnia oparzenia. Wrażliwe na to są
szczególnie dzieci.

- Oparzenie II stopnia 10% powierzchni ciała u

dzieci stwarza realne zagrożenie ich życia,

- Oparzenie II stopnia 50% powierzchni ciała u

dorosłych powoduje wysoką śmiertelność, przy
75 % szanse uratowania życia są nikłe.

Działanie wysokiej temperatury

Do

oparzenia

dochodzi

wskutek

działania

płomienia, rozgrzanego obiektu, stężonych
kwasów i zasad (oparzenie chemiczne), energii
elektrycznej i promienistej, gorących płynów i
pary.

W rozległych oparzeniach dochodzi do zgonów

wczesnych i późnych.

-wczesne spowodowane są wstrząsem

hipowolemicznym,
-późne

spowodowane

są

wtórnymi

powikłaniami, prowadzącymi do niewydolności
wielonarządowej (zwłaszcza nerek i wątroby).

Działanie wysokiej temperatury

Zwęglenie ciała – zwłoki znalezione w pogorzelisku.

Ustalenie przyżyciowości działania płomienia, a zatem
działania płomienia jako przyczyny zgonu opiera się na:

-wykazaniu obecności hemoglobiny tlenkowęglowej we

krwi, w ilości co najmniej kilkunastu %, co dowodzi, że
ofiara oddychała w atmosferze zawierającej tlenek
węgla. Badaniu poddaje się krew z żył głębokich,
tlenek węgla dyfunduje bowiem przez skórę, także do
zwłok.

-zachłyśnięciu się drobinami sadzy i nadpalonymi

materiałami, unoszącymi się podczas pożaru w
powietrzu,

-obecności wokół oczu jasnych smug nie zwęglonej skóry.

Spowodowane jest to odruchowym zaciśnięciem oczu
przez człowieka żywego.

-oparzeniu śluzówek jamy ustnej i górnych dróg

oddechowych

.

Działanie wysokiej temperatury

Sadza w drogach oddechowych i
przełyku

Działanie wysokiej temperatury

Pośmiertne zmiany urazowe:
-linijne pęknięcia skóry, przypominające rany cięte lub

rąbane. Powstają wskutek tego, że działanie wysokiej
temperatury powoduje kurczenie się skóry (później jej
zwęglenie), która wskutek tego pęka, często w rzucie
stawów,

-linijne pęknięcia kości: wskutek działania płomienia kości

szybko wysychają, kurczą się i kruszą na drobne
fragmenty, przy czym może dojść do powstania licznych
pęknięć, zwłaszcza w obrębie kości płaskich,

-rzekomy krwiak nadtwardówkowy: wskutek działania

płomienia na głowę dochodzi do kurczenia się tkanek
miękkich i przemieszczania się płynów, głównie krwi.
To może powodować gromadzenie się krwi w
przestrzeni pomiędzy kością a opona twardą. Krwiak
taki zawiera domieszki tłuszczu i ma wygląd tłustej
malinowoczerwonej galarety.

Działanie wysokiej temperatury

Działanie wysokiej temperatury

Uwagi dodatkowe:

Badanie płuc na obecność zatorów tłuszczowych

może być pomocna w ustalenie przyżyciowości
uszkodzeń kości.

W następstwie działania wysokiej temperatury i

płomienia następuje silne skurczenie się
pośmiertne mięśni szkieletowych. W większym
stopniu dotyczy to zginaczy (mają większą
masę od prostowników), co prowadzi do
typowego ułożenia spalonych zwłok w pozycji
kolankowo-łokciowej (tzw. „pozycji boksera”).

Działanie wysokiej temperatury

Działanie wysokiej temperatury

Ogólne

działanie

wysokiej

temperatury:

Przegrzanie.

Dochodzi do niego wskutek:
-

przebywania w podwyższonej temperaturze
otoczenia,

-

słabego przewietrzania pomieszczenia,

-

nadmiernej ilości ciepłej odzieży,

-

niedoboru

podaży

płynów

z

deficytem

składników mineralnych

Działanie wysokiej temperatury

Przegrzaniu ulegają:
-

nadmiernie ubrane i okryte niemowlęta,
trzymane w ciepłych i źle przewietrzanych
pomieszczeniach,

-

robotnicy

pracujący

w

wysokich

temperaturach, przy niedostatecznej podaży
płynów (huty, kopalnie),

-

żołnierze

podczas

ćwiczeń

w

pełnym

rynsztunku,

-

wysoka temperatura otoczenia (upał) i
obniżone ciśnienie atmosferyczne (okluzja).

Działanie wysokiej temperatury

Wyniki sekcji:
Oględziny zwłok w krótki czas po śmierci mogą

wykazać:

-

podwyższoną ciepłotę ciała, zawilgocenie
skóry i odzieży,

-

przy nadmiernym nasłonecznieniu zmiany
skórne na odsłoniętych częściach ciała,

-

cechy

śmierci

nagłej

(płynną

krew,

przekrwienie narządów wewnętrznych, obfite
plamy

opadowe,

wybroczyny

krwawe

podsurowicówkowe)

Uwaga: Jest to śmierć czynnościowa, wyjątkowo

można

stwierdzić

w

badaniu

histopatologicznym

martwicę

kłębuszków

nerkowych jako objaw ostrej niewydolności
nerek np. jw. u żołnierzy.

Działanie

niskiej

temperatury

otoczenia

Dolna granica temperatury ciała człowieka waha

się od 22 do 24 st. C.

Ekspozycja człowieka na niska temperaturę ciała

(około 0 st. C. lub poniżej, ale także kilka
stopni powyżej) doprowadza do zmian:

-

miejscowych - czyli odmrożeń,

-

ogólnych - czyli zamarznięcia lub śmierci z
wychłodzenia.

Działanie

niskiej

temperatury

otoczenia

Zmiany miejscowe – trzy stopnie odmrożenia:
-

zaczerwienienie skóry z obrzękiem. Goją się
bez trwałych skutków lub z pozostawieniem
sinawych przebarwień, silnie swędzących w
cieple,

-

obrzęk i pęcherze naskórkowe, goją się jw..,

-

martwica tkanek, aż do autoamputacji
obwodowych części palców, koniuszka nosa,
uszu itp.

Działanie

niskiej

temperatury

otoczenia

Działanie

ogólne

niskiej

temperatury

–

zamarznięcie:

Mechanizmy obronne:
-

skurcz naczyń krwionośnych skóry,

-

przesunięcie wody z łożyska naczyniowego do
komórek,

-

wzrost procesów metabolicznych w postaci
wzmożenia napięcia mięśniowego oraz drżeń
włókienkowych (dreszcze).

Przekroczenie granicy wydolności powyższych

mechanizmów obronnych prowadzi do śmierci.

Działanie

niskiej

temperatury

otoczenia

Ofiary zamarznięcia:
-

osobnicy w starszym wieku, wyniszczeni
chorobą,

-

małe

dzieci

zwłaszcza

noworodki

z

niedostatecznie wykształconym ośrodkiem
termoregulacji w mózgu,

-

osoby znajdujące się w zimnej wodzie,

-

osobnicy nietrzeźwi, u których rozszerzenie
naczyń krwionośnych skórnych wywołane
działaniem alkoholu prowadzi do szybkiej
utraty ciepła,

-

osoby

zatrute

lekami

obniżającymi

temperaturę ciała (np. barbiturany, Dolargan)

Działanie

niskiej

temperatury

otoczenia

Wyniki sekcji zwłok w zasadzie ujemne – śmierć

czynnościowa. Można stwierdzić:

-

histochemicznie znaczne obniżenie zawartości
glikogenu w komórkach miąższu wątroby,

-

obecność tzw. plamek Wiszniewskiego w
błonie śluzowej żołądka i dwunastnicy. Są to
drobne ogniska martwicy (owrzodzenia), z
wtórnym

naciekaniem

krwią,

powstałe

wskutek

długotrwałego

skurczu

naczyń

włosowatych błony śluzowej.

Należy wykluczyć inną przyczynę śmierci.

Działanie
niskiej
temperatury
otoczenia –
plamki
Wiszniewski
ego

Rozkawałkowanie człowieka

Rozkawałkowanie może mieć charakter:
-

przyżyciowy (ofensywne),

-

pośmiertny (defensywny).

Rozkawałkowanie przyżyciowe: 
-

zbrodnicze (najczęściej dekapitacja),

-

wynik nieszczęśliwego wypadku (pojazdy
szynowe, maszyny w ruchu, śruba okrętów i
barek).

Ustalanie

tożsamości

zwłok

nieznanych i kośćca

Rozpoznanie zwłok opiera się na:
-

dowodach

pozamedycznych

(daktyloskopia, odzież, przedmioty),

-

dowodach medycznych: identyfikacją
zajmują

się

medycy

sądowi

i

antropolodzy

Ustalanie

tożsamości

zwłok

nieznanych i kośćca

Dowody medyczne:
-

oględziny zewnętrzne,

-

oględziny wewnętrzne,

-

czynności identyfikacyjne,

-

badania laboratoryjne.

Ustalanie

tożsamości

zwłok

nieznanych i kośćca

Oględziny zewnętrzne zwłok, w zależności od

stanu zwłok (stopnia rozkładu gnilnego)
pozwalają na ustalenie:

-

płci, wzrostu, wagi ciała,

-

owłosienie głowy,

-

rozmiaru obuwia,

-

koloru tęczówek,

-

cech twarzy, rąk, stóp, budowy ciała - co
powinno być zarejestrowane na zdjęciach lub
filmie,

-

znaki

szczególne

(znamiona,

blizny,

zniekształcenia),

-

uzębienie (w Polsce bardzo rzadko ludzie leczą
się u jednego stomatologa i posiadają kartę
stomatologiczną).

Ustalanie

tożsamości

zwłok

nieznanych i kośćca

Oględziny wewnętrzne czyli sekcja zwłok

pozwala na ustalenie stanu zdrowia tj.
schorzeń

narządów

wewnętrznych,

przebytych

operacji,

zmian

pourazowych, np. wygojonych złamań
kości.

Ustalanie

tożsamości

zwłok

nieznanych i kośćca

Czynności identyfikacyjne:

-

ustalenie wieku na podstawie wyglądu, stanu
uzębienie, zachowania się szwów kostnych
czaszki, jamy szpikowej w nasadzie bliższej
kości ramieniowej, obecności miażdżycy naczyń,

-

ustalanie płci w przypadkach: zwłok rozłożonych
gnilnie lub kośćca, na podstawie - kształtu
czaszki, budowy miednicy, cech kości długich,
badania cytologicznego – ciałko Barra,

-

wzrostu w przypadkach jw. na podstawie
pomiarów

kości

długich

i

zastosowania

odpowiednich

współczynników

przeliczeniowych,

-

superprojekcja

i

metoda

Gerasimowa

odtworzenia wyglądu twarzy.

Ustalanie

tożsamości

zwłok

nieznanych i kośćca

Badania laboratoryjne – obecnie badanie

DNA w cebulkach włosów, gonadach,
krwi lub innej, nawet twardej tkance.
Materiałem porównawczym może być
domniemana

rodzina

lub

materiał

biologiczny zabezpieczony w mieszkaniu
zaginionej, a typowanej do identyfikacji
osoby.

Rozpoznanie płci w oparciu o badanie DNA

.

Ustalanie

tożsamości

zwłok

nieznanych i kośćca

Identyfikacja zwłok rozkawałkowanych:
Należy odpowiedzieć na pytania:
-

jak długo od śmierci i w jakich warunkach
pozostawały poszczególne fragmenty ciała,

-

czy poszczególne fragmenty należą do tego
samego osobnika (dopasowanie anatomiczne,
zgodność serologiczna (teraz DNA),

-

czy poszczególne części ciała należą do
osobnika tej samej płci,

-

jaki wzrost i wagę ciała miała ofiara,

-

poza tym wszelkie inne, wyżej opisane badania
identyfikacyjne.

Wstrząs

Rozpoznanie

wstrząsu

jest

rozpoznaniem

klinicznym, tylko wyjątkowo rzadko takie
rozpoznanie można postawić jako rozpoznanie
sekcyjne.

Rodzaje wstrząsów:
-

hipowolemiczny,

-

septyczny,

-

urazowy,

-

uczuleniowy.

Wstrząs

Obraz sekcyjny przy klinicznym rozpoznaniu

wstrząsu:

-

wstrząs hypowolemiczny: źródło krwawienia,
objawy wykrwawienia lub rozległe oparzenie ciała,

-

wstrząs septyczny: ogniska zapalenia w narządach
wewnętrznych, przy wstrząsie toksycznym sekcja
ujemna,

-

wstrząs urazowy: liczne uszkodzenia ciała, które
nie tłumaczą przyczyny śmierci, połączone z
obrazem histopatologicznym tzw. nerki i wątroby
wstrząsowej. W takim przypadku możemy przyjąć
jako przyczynę zgonu wstrząs urazowy,

-

wstrząs uczuleniowy.

Uwaga: O ile objawy wstrząsu trwają dostatecznie

długo, sekcyjnie w badaniu histopatologicznym
można

rozpoznać

objawy

DIC

(zespołu

wykrzepiania wewnątrznaczyniowego).

50

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – definicja

Art. 149 kk. „Matka, która zabija dziecko
w okresie porodu pod wpływem jego

przebiegu podlega karze pozbawienia wolności
od 3 miesięcy do lat 5”

Wg kk z 1969 r.: „Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem

jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.”

Wg kk z 1997 r. przed nowelizacją z maja 1999 r.: „Matka, która zabija

noworodka pod wpływem silnego przeżycia związanego z przebiegiem

porodu, znacznym zniekształceniem dziecka lub ze szczególnie trudną

sytuacją osobistą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.”

51

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo a zabójstwo dziecka

– różnice definicyjne,

– uzasadnienie uprzywilejowanego traktowania

dzieciobójstwa,

• wstrząs bólowy, utrata krwi, przestrojenie hormonalne,
• ostracyzm samotnych matek,
• niepełnoletność, trudna sytuacja życiowo-materialna,

Dzieciobójstwo

Zabójstwo dziecka

sprawca

matka

każdy inny

ofiara

dziecko danej matki

każde inne dziecko

ograniczenie

czasowe

okres porodu

brak

52

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– dziecko

• czy urodziło się żywe
• jak długo żyło po urodzeniu
• czy było zdolne do życia pozałonowego
• jaka była przyczyna jego zgonu
• czy i jakiej pomocy udzielono mu po porodzie

– czy kobieta podejrzana o dzieciobójstwo

• przebyła ciążę, rodziła – jeśli tak, to kiedy
• mogła urodzić dane dziecko (budowa kanału

rodnego, serologia, DNA)

53

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie czy dziecko

– urodziło się żywe

• próba hydrostatyczna płucna (pływalność płuc „in

toto”, pływalność fragmentów płuc)

– fałszywie (+): reanimacja, zmiany gnilne
– fałszywie (-): brak pierwszego oddechu

• badanie histopatologiczne płuc
• próba hydrostatyczna żołądkowo-jelitowa

– rozmieszczenie gazów w jelitach

» połknięte naturalnie
» gnilne (objaw harmonijkowy)

54

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– jak długo dziecko żyło po urodzeniu

• wynik próby hydrostatycznej – żołądkowo-jelitowej
• obecność smółki w jelitach

(2-4 dni)

• stan pępowiny

(wysychanie
– powrózek po 3 dniach)

• przemiany barwnika krwi

w przedgłowiu

• błony szkliste

w obrazie
histopatologicznym płuc
(1-2 godz.)

55

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie czy dziecko

– było dojrzałe

• wymiary i masa ciała (granica: 1500 g/3200 g, 35 cm/45 cm)
• cechy dojrzałości

– lanugo, owłosienie główki, podściółka tłuszczowa skóry,

wykształcone chrząstki, paznokcie, przyczep pępowiny w środku
brzucha, jądra w worku mosznowym, wargi sromowe większe
zakrywające mniejsze

– jądra kostnienia w nasadzie dalszej kości udowej i piętowej,

ciemiączko małe prawie zamknięte

– było zdolne do życia pozałonowego

• prawidłowość narządów wewnętrznych
• zmiany chorobowe i wady rozwojowe

Donoszenie – pojęcie wyłącznie kliniczne – oznacza

przeciętny czas trwania ciąży

.

56

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– jaka była przyczyna zgonu dziecka

• śmierć z przyczyn chorobowych

i zaburzeń rozwojowych

– wady wrodzone
– niedorozwój tkanki płuc

i zespół błon szklistych (ARDS)

– infekcje
– zamartwica (niedotlenienie)

• uraz okołoporodowy

– rozerwanie sierpa opony twardej, obrażenia mózgu, krwotok wew.

» „poród uliczny” (brak przedgłowia, urwanie pępowiny)

– nieprzewidziana zmiana warunków zewnętrznych

• dzieciobójstwo bierne

– pozostawienie bez pomocy porodowej i zaopatrzenia

57

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– jaka była przyczyna zgonu dziecka

• śmierć gwałtowna

– dzieciobójstwo czynne

» uduszenie przez zatkanie otworów

oddechowych

» uduszenie przez zatkanie górnych dróg

oddechowych (knebel, palce)

» zadławienie
» zadzierzgnięcie
» utopienie (woda, treść kloaczna)
» urazy od narzędzi tępych i tępokrawędzistych
» urazy od narzędzi ostrych i/lub kończystych
» zatrucia lekami
» inne

58

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – stwierdzenie

– czy i jakiej pomocy udzielono dziecku po porodzie

• prawidłowość postępowania z pępowiną

– podwiązanie
– odcięcie
– aseptyczne opatrzenie

• obmycie ciała

z krwi i mazi płodowej

• zabezpieczenie przed zimnem
• karmienie

– treść pokarmowa w żołądku

59

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – technika

sekcyjna

60

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – technika

sekcyjna

61

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Dzieciobójstwo – technika

sekcyjna

62

Dzieciobójstwo –

zabójstwo

uprzywilejowane

• Słów kilka o...

– zabójstwo dziecka
– znęcanie się nad dziećmi

• zespół dziecka maltretowanego (Battered Child

Syndrome)

– zespół dziecka potrząsanego (Shaken Baby

Syndrome)

• zaniedbywanie dzieci
• zespół Münchausena

– SIDS (zespół nagłej śmierci noworodków,

Sudden Infant Death Syndrome)