Wstęp do farmakologii
Dr n.med.
Anna Szade-
Klimasińska
Wstęp do farmakologii
Dr n.med.
Anna Szade-
Klimasińska
Wstęp do farmakologii
Farmakologia –nauka o lekach.
Nazwa pochodzi od wyrazu greckiego
Farmakon : Lek i logos/nauka /
Podstawowe działy farmakologii:
Farmakokinetyka
farmakodynamika
Wstęp do farmakologii
Farmakokinetyka:
Zajmuje się matematyczną zależnością
procesów
kinetycznych jakim podlega lek.
Zajmuje się :wchłanianiem
dostępnością biologiczną
rozmieszczeniem leku w tkankach
biotranformacją
wydalaniem
Wstęp do farmakologii
Farmakodynamika:
Bada wpływ
leku na organizm i poszczególne
narządy.
Bada mechanizm działania leku .
W zależności od metody badawczej
wyróżnia się
farmakodynamikę biochemiczną
farmakodynamikę molekularną
farmakodynamikę genetyczną
Wstęp do farmakologii
Pochodzenie leku:
mineralny
roślinny
zwierzęcy
metodą syntezy
metodą półsyntezy
metodą inżynierii genetycznej
Wstęp do farmakologii
Fazy działania leku:
Dezintegracja /rozpad / /tabletki,pigułki /
Rozpuszczenie /proszki /
Wchłanianie / podane
doustnie,domięśniowe,podskórnie/
Dystrybucja /podanie dożylne /
Metabolizm
Wydalanie
Oddziaływanie z receptorami
Inne mechanizmy działania
Działanie farmakologiczne
Wstęp do farmakologii
Dezintegracja i rozpuszczenie –faza
farmaceutyczna
Wchłanianie do wydalania –faza
farmakokinetyczna
Oddziaływanie z receptorami do działania
farmakologicznego – faza farmakodynamiczna.
Wstęp do farmakologii
Nazwy leków:
Nazwa międzynarodowa
Nazwa handlowa
Wstęp do farmakologii
Reakcje organizmu na wprowadzony
lek:
Synergizm:
Zjawisko polegające na tym,że dwa leki lub
więcej
zastosowanych jednocześnie lub w
krótkich odstępach czasu sumują lub
potęgują swoje działanie.
Wstęp do farmakologii
Synergizm addycyjny:
Występuje wówczas kiedy działanie dwu lub
więcej leków podanych razem jest równe
sumie działania
poszczególnych składników.
Synergizm hiperaddycyjny:
Występuje gdy działanie leków podanych
razem
jest większe niż suma ich działania.
Wstęp do farmakologii
Antagonizm:
Polega na wzajemnym oddziaływaniu dwu
leków działających przeciwnie co w efekcie
hamuje lub znosi działanie farmakologiczne.
Tachyfilaksja:
Jest to zjawisko polegające na szybkim
wygaszeniu dzialania leku / np. efedryna po
każdym natępnym podaniu dożylnym daje
efek coraz słabszego podwyższenia
ciśnienia do wygaszenia dzialania/.
Wstęp do farmakologii
Tolerancja:
Przy dłuższym podawaniu niektórych
leków/np.narkotyki,leki nasenne /
dochodzi do obniżenia wrażliwości na lek.
Wtedy należy zwiększać dawkę dla
wywołania efektu terapeutycznego /.
Wstęp do farmakologii
Nadwrażliwość:
Reakcja uczuleniowa na lek
uwarunkowana genetycznie lub nabyta.
Kumulacja:
Gromadzenie się leku w organiżmie.Szczególnie
wtedy gdy lek ma długi okres półtrwania i
podaje się zbyt duże dawki.
Wstęp do farmakologii
Dawkowanie leków:
Dawka progowa lub minimalna
supterapeutyczna/dosis minima/
Dawka lecznicza /dosis therapeutica /:
dawka maxymalna-największa dawka lecznicza
dawka uderzeniowa / zreg. 2x większa od ther./
dawka podtrzymująca –po przejściu z dawki
uderzeniowej.
Dawka toksyczna – / dosis toxica /
Dawka śmiertelna –/ dosis letalis /
Wstęp do farmakologii
Leki stosuje się w dawkach :
Jednorazowych –pro dosi
Dobowych - pro die
Wstęp do farmakologii
Wskażnik terapeutyczny:
Stosunek między
dawką
bezpieczną,działającą skutecznie a dawką
mogącą wywołać niepożdane
objawy toksyczne.
Wg.Ehrliha
Maxymalna dawka
tolerowana/minimalnejdawkiterapeutycznej
Wstęp do farmakologii
Dawkowanie u dzieci
Dawkowanie u osób w podeszłym wieku
Postaci farmaceutyczne leków:
Tabletki Injekcje
Drażetki Aerozole
Maści Kremy
Proszki
Krople
Syropy
Odway,napary
Wstęp do farmakologii
Współczynnik oczyszczania nerek –
Klirens:
Badanie czynnościowe nerek można
podzielić na 3 kategorie
Ocena wielkości przesączania
kłębuszkowego
Ocena ukrwienia nerek
Ocena funkcji cewek nerkowych
Wstęp do farmakologii
W badaniach czynnościowych nerek główną rolę odgrywają badania
klirensowe danej substancji.
Klirens danej substancji jest to objętość osocza
która jest całkowicie oczyszczana przez nerki
z danej substancji w jednostce czasu.
Klirens wyraża się ml/min lub w odniesieniu do powieżni ciała w
ml/min/1,73m2
CL= U . V/P P-stężenie sustancji w surowicy w mg/dl
U- stężenie substancji w moczu w mg/dl
V – ilość moczu /ml/min /
Wstęp do farmakologii
Białka krwi / osocza /:
Poznano ok. 300 białek
Całkowite stężenie białka we kwi: 66-87 g/l
Frakcje składowe: albuminy 55-65%
alfa1-globuliny 3-5%
alfa2-globuliny 7-10%
beta- globuliny 9-13%
gamma-globuliny 14—20%
Wstęp do farmakologii
Funkcje białek:
Dystrybucja płynów krew/przestrzeń
pozanaczyniowa.
Hemostaza i krzepnięcie
Enzymy
Białka układu odpornościowego
Składniki buforujące krwi 18%
Hormony receptory.