Szkolenie i popularyzacja zagadnień
bezpieczeństwa i higieny pracy

WYKŁAD

cz.1

Popularyzacja zagadnień
bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia

Działalność popularyzująca jest prowadzona:



Centralnie ( przez działania popularyzujące

Państwowej Inspekcji Pracy, Ministerstwa Pracy i

Polityki Społecznej i innych resortów



Lokalnie w zakładach pracy



Przez partnerów społecznych :związki zawodowe

i społecznych inspektorów pracy

Cele popularyzacji

Celem popularyzacji zagadnień
bezpieczeństwa pracy i ergonomii
skierowanej do masowego odbiorcy
jest wyczulanie społeczeństwa na tę
problematykę, wpływanie na postawy
ludzkie – propagowanie prozdrowotnego
trybu życia oraz umiejętności zachowania
się podczas katastrof i klęsk żywiołowych,
kształtowanie postaw proekologicznych

.

Celem popularyzacji zagadnień
bezpieczeństwa pracy i ergonomii wśród
pracodawców jest przekonanie ich, że w złych
warunkach pracy nie powstanie produkt dobrej
jakości. Poprawa warunków pracy musi zatem mieć
pozytywny wpływ na ekonomikę przedsiębiorstwa.
Pracodawcy, aby podejmować właściwe decyzje
związane z poprawą warunków pracy w zakładzie,
muszą mieć odpowiedni zasób wiedzy.

Musi być także utworzony system silnej motywacji
do działań na rzecz poprawy warunków pracy

Przemiany zachodzące w Polsce nie wpływają

pozytywnie na stan bezpieczeństwa i warunków

pracy. W ostatnich latach powstało wiele nowych

zakładów pracy. Wśród nowych,

niedoświadczonych pracodawców można

zaobserwować brak wiedzy na temat ich

obowiązujących związanych z zapewnieniem

bezpiecznych warunków pracy.

Ponadto słabość ekonomiczna pracodawców w

małych firmach powoduje, iż akceptują oni wysoki

poziom ryzyka gospodarowania i lekceważą

odpowiedzialność za zdrowie i życie swoich

pracowników.

Popularyzacja zagadnień z dziedziny
bezpieczeństwa pracy w zakładach pracy
uzupełnia procesy szkolenia, przygotowuje dla tej
problematyki podatny grunt, zwraca uwagę na
najważniejsze zagadnienia związane z
bezpieczeństwem i higieną pracy w danym zakładzie.

Popularyzacja bhp w przedsiębiorstwie ma długoletnie
tradycje. Najbardziej znanymi sposobami popularyzacji
są: plakaty, filmy, audycje w zakładowych
radiowęzłach, poradniki, broszury, pogadanki, znaki
bezpieczeństwa, hasła, odczyty, a także konkursy
wewnątrzzakładowe i międzyzakładowe.

Promocja bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy w
rolnictwie

Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy na

polskiej wsi odbiegają znacznie od standardów

europejskich. Wskaźnik wypadkowości

śmiertelnej w rolnictwie indywidualnym jest

dwukrotnie wyższy niż w przemyśle.

W 1994 r. Główny Inspektorat Pracy powołał

komisję ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w

Rolnictwie Indywidualnym. Zadaniem Komisji

jest ustalenie kierunków profilaktyki

zawodowej w rolnictwie, w szczególności

prowadzenie szkoleń, doradztwa, działalności

popularyzatorskiej w zakresie ochrony pracy.

W praktyce w rolnictwie nie da się
wyeliminować czynników szkodliwych.
Należy uświadamiać ich istnienie,
wskazywać negatywny wpływ na
organizm. Ważnym elementem
edukacyjnym jest szeroka działalność
propagująca właściwe rozwiązania i
metody pracy poprzez doradztwo,
informację i promocję.

Rozpowszechniane są bezpłatne
informatory, instrukcje i ulotki
redagowane w przystępnej formie.
Edukacja społeczeństwa zamieszkałego
na wsi ma na celu uświadomienie, że do
prowadzenia gospodarstwa wiejskiego,
oprócz umiejętności z dziedziny rolniczej,
potrzebna jest wiedza o zagrożeniach i
zasadach bezpiecznej pracy.

Do promowania bezpiecznej pracy rolników

została zobligowana Kasa Rolniczego

Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) ustawą

z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu

społecznym rolników. Ustawa zawiera zapis

o obowiązku prowadzenia dobrowolnych

nieodpłatnych szkoleń i instruktażu dla

ubezpieczonych w zakresie zasad ochrony

życia i zdrowia w gospodarstwach rolnych

oraz o postępowaniu w razie wypadku przy

pracy, a także upowszechnianiu wiedzy z

zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.

Promocja problematyki ochrony pracy w
rolnictwie dotyczy głównie dzieci i
młodzieży. Obowiązek edukacji dzieci i
młodzieży wiejskiej spoczywa głównie na
nauczycielach i wychowawcach szkół
podstawowych i średnich. W szkołach
rolniczych są wygłaszane specjalne
prelekcje dotyczące zagadnień bhp w
rolnictwie, organizuje się konkursy szkolne

Ważne wydaje się opracowanie programu
mającego na celu zapewnienie
bezpieczeństwa dzieciom przebywającym w
gospodarstwach rolniczych.
Dużą moc oddziaływania mają media, a więc
programy telewizyjne i radiowe o tematyce
rolniczej, a także czasopisma fachowe.
Rocznie ukazuje się kilkaset publikacji w
prasie oraz wiele audycji w radiu i telewizji,
poświęconych problematyce bhp w rolnictwie

Promocja ochrony pracy w mediach

Istotną rolę odgrywa promocja ochrony
pracy w mediach. Główny Inspektor Pracy
utrzymuje bieżące kontakty z redakcjami,
dziennikarzami prasy, radia i telewizji,
przekazuje im materiały i informacje
inspirujące i skłaniające do zainteresowania
problematyką ochrony pracy. Z lokalnymi
redakcjami prasy, radia i telewizji
współpracują Okręgowe Inspektoraty
Państwowej Inspekcji Pracy.

Dziennikarzom udostępnia się wyniki

kontroli, umożliwia korzystanie ze

sprawozdań, wskazuje interesujące tematy,

itp. Organizowane są konferencje prasowe

poświęcone wybranym zagadnieniom

ochrony człowieka w środowisku pracy.

Ważną rolę promocyjną, przyczyniającą się

do popularyzacji problematyki ochrony pracy

w środowisku dziennikarskim, odgrywa

konkurs dla dziennikarzy wyróżniających się

poziomem, liczbą publikacji lub audycji

propagujących te zagadnienia

Na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej z funduszu prewencyjnego
Państwowego Zakładu Ubezpieczeń
nakręcono kilkunastosekundowe
wideoklipy dotyczące problematyki bhp.
Stanowią one wartościowy materiał,
służący popularyzacji zagadnień bhp w
społeczeństwie, mogą być ponadto
przydatne w szkołach i zakładach pracy.

Metody popularyzacji



wydawnictwa edukacyjne



targi i wystawy



konkursy



nagrody i odznaczenia



kampanie informacyjno-promocyjne



inne

Najskuteczniejsze, zdaniem przedstawicieli MSP,
środki i formy
popularyzacji bezpieczeństwa pracy

Popularyzacja zagadnień bezpieczeństwa i ochrony zdrowia człowieka w

środowisku pracy w Polsce przebiega na różnych płaszczyznach, lecz często są to

działania nieskoordynowane, cząstkowe.

Przeprowadzone badania dotyczące metod popularyzacji bezpieczeństwa i higieny

pracy stosowanych w zakładach pracy w Polsce  wskazały na:



brak w zakładach programów popularyzujących tematykę bhp wśród

pracowników,



ograniczanie się przeważającej większości przedsiębiorstw do prenumeraty prasy

specjalistycznej, niewielkiej biblioteczki książek bhp i znaków graficznych

bezpieczeństwa,



brak aktywnych działań skierowanych do pracowników,

a jednocześnie wykazały duże zapotrzebowanie na materiały

popularyzujące wspomniane zagadnienia.

W literaturze spotyka się opinie, że wszystkie

środki przekazu mogą być skuteczne, jeśli są

właściwie stosowane. Jednocześnie uważa się,

że im więcej jest stosowanych w działaniach

popularyzacyjnych i propagandowych

różnorodnych form i środków, tym lepszy jest

efekt końcowy. Zwielokrotnianie źródeł

informacji i powtarzanie tych samych

informacji w różnych formach zwiększa

skuteczność ich działania i

prawdopodobieństwo, że informacja dotrze do

odbiorców na różnym poziomie odbioru i

wpłynie na ich zachowania i poglądy.

Wynik badań dotyczących stosowanych form i

środków upowszechniających problematykę

bezpieczeństwa pracy wskazuje na bardzo ubogi

"zestaw" stosowanych przez zakłady form i środków.

W zasadzie oprócz prasy specjalistycznej, książek -

literatury specjalistycznej, zbiorów przepisów itd.

oraz znaków graficznych, ponad połowa

ankietowanych przedsiębiorstw nie korzysta z

żadnych innych form upowszechniania

bezpieczeństwa pracy w zakładzie.

Prawie 60% zakładów nie dysponuje

broszurami z zakresu bezpieczeństwa

pracy, nie korzysta z edukacyjnej roli

plakatów, nie wyposaża stanowisk pracy w

ilustrowane instrukcje stanowiskowe, w

ponad 60% nie wykorzystuje się ponadto

ulotek, filmów i wszelkich innych środków.

Stosowane formy upowszechniania
zagadnień bezpieczeństwa pracy



1- prasa specjalistyczna

2- książki (literatura specjalistyczna, zbiory przepisów itd.)

3- broszury

4- ulotki

5- plakaty

6- znaki graficzne

7- hasła

8- ilustrowane instrukcje stanowiskowe

9- gazetki ścienne

10- gazeta zakładowa

11- wykresy statystyczne

12- filmy

13- slajdy

14- odczyty

15- imprezy masowe

16- inne (instruktaże, informacje bhp na cyklicznych spotkaniach,

radiowęzeł zakładowy, seminaria, egzaminy, pokazy, promocje

zdrowia, e-mail).

Najskuteczniejsze według ankietowanych środki
i formy upowszechniania zagadnień
bezpieczeństwa pracy

1. prasa specjalistyczna

2. książki (literatura specjalistyczna)

3. broszury

4. ulotki

5. plakaty

6. znaki graficzne

7. hasła

8. ilustrowane instrukcje stanowisk.

9. gazetki ścienne

10. gazeta zakładowa

11. wykresy statystyczne

12. filmy

13. slajdy

14. odczyty

15. imprezy masowe

16. inne

17. szkolenia.

Z przeprowadzonych badań form i środków

upowszechniających problematykę bezpieczeństwa

pracy wynika, że znaczna część zakładów ogranicza

się do dwóch - trzech form/środków, za pomocą

których realizowane są wśród pracowników działania

popularyzacyjne. Zdecydowanie dominują nad

pozostałymi środkami: prasa specjalistyczna, książki

specjalistyczne oraz znaki graficzne

bezpieczeństwa. Inne, pomimo swojej teoretycznie

zakładanej atrakcyjności  wykorzystywane są w

znacznie mniejszym stopniu – jedynie przez 40%, a

w niektórych przypadkach nawet tylko 8%

wszystkich badanych zakładów.

Analiza danych wykazuje, że istotnym czynnikiem

wpływającym na  stosowane w zakładach środki i

formy upowszechniające problematykę

bezpieczeństwa pracy jest wielkość przedsiębiorstwa.

Im większy zakład, tym większa różnorodność

stosowanych metod. Związane jest to przede

wszystkim z faktem, że wielkie przedsiębiorstwa

dysponują większymi możliwościami finansowymi,

kadrowymi oraz organizacyjnymi do prowadzenia

działalności popularyzatorskiej. Są one w stanie

zapewnić swoim pracownikom środki bardziej

różnorodne, mogą także stworzyć warunki do lepszej

realizacji działań upowszechniających zasady

bezpieczeństwa pracy.

Najpopularniejsze środki i formy popularyzacji
bezpieczeństwa pracy wykorzystywane przez
CIOP-PIB

Popularyzacja bezpiecznych zachowań wśród

przedsiębiorstw, w szczególności małych i

średnich, jest jedną z podstawowych

działalności Instytutu. Działania realizowane

przez Instytut służą kształtowaniu

świadomości w zakresie bezpiecznych

zachowań, umożliwiające bezpieczne

zachowanie, zarówno w środowisku pracy, jak

i w życiu prywatnym. W tym celu

wykorzystuje znane i sprawdzone środki i

formy popularyzacji.

Środki popularyzacji wykorzystywane przez
Instytut:

• wydawnictwa edukacyjne

• materiały reklamowe

• publikacje prasowe, audycje w radio i

telewizji

• plakaty

• filmy

• Internet

• programy komputerowe i bazy danych

Odpowiednio dobrane środki

popularyzacji bezpieczeństwa pracy

umożliwiają Instytutowi pośredni kontakt

z jej adresatami. Pełnią rolę mediów

(pośredników) pomiędzy nadawcami a

odbiorcami i pozwalają na utrwalenie

przekazywanych komunikatów (długość

„życia” komunikatu zależna jest od

wybranego środka popularyzacji).

Popularyzacja z wykorzystaniem

preferowanych przez Instytut środków

realizowana jest w formie:

• konkursów

• konferencji prasowych

• konferencji naukowych, seminariów i warsztatów

• targów i wystaw

• pokazów i imprez masowych.