Zasady prawa wyborczego
Zasady prawa wyborczego
Zasada wyborów wolnych
Zasada wyborów wolnych
Zasada wyborów powszechnych
Zasada wyborów powszechnych
Zasada wyborów równych
Zasada wyborów równych
Zasada wyborów bezpośrednich
Zasada wyborów bezpośrednich
Zasada wyborów tajnych
Zasada wyborów tajnych
Zasady prawa wyborczego w Konstytucji
Zasady prawa wyborczego w Konstytucji
Art. 96.2 Wybory do Sejmu są powszechne, równe,
Art. 96.2 Wybory do Sejmu są powszechne, równe,
bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w
bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w
głosowaniu tajnym.
głosowaniu tajnym.
Art. 97.2 Wybory do Senatu są powszechne,
Art. 97.2 Wybory do Senatu są powszechne,
bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.
bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 127 Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany
Art. 127 Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany
przez Naród w wyborach powszechnych, równych,
przez Naród w wyborach powszechnych, równych,
bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.
bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.
Art. 169 ust. 2 Wybory do organów stanowiących
Art. 169 ust. 2 Wybory do organów stanowiących
są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają
są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają
się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania
się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania
kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz
kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz
warunki ważności wyborów określa ustawa.
warunki ważności wyborów określa ustawa.
Wybory wolne
Wybory wolne
Jej istotnymi elementami są także:
Jej istotnymi elementami są także:
autentyczna wolność wypowiedzi i
autentyczna wolność wypowiedzi i
zgromadzeń, ład medialny w państwie w
zgromadzeń, ład medialny w państwie w
ogóle, dostępność do lokalnego rynku
ogóle, dostępność do lokalnego rynku
medialnego, przejrzyste procedury
medialnego, przejrzyste procedury
pozyskiwania niezbędnych środków
pozyskiwania niezbędnych środków
finansowych na prowadzenie kampanii,
finansowych na prowadzenie kampanii,
odpowiednie rzeczywiste gwarancje
odpowiednie rzeczywiste gwarancje
ochrony praw wyborczych itd K 31/06
ochrony praw wyborczych itd K 31/06
Rejestr wyborców
Rejestr wyborców
Art. 11.
Art. 11.
1. Stały rejestr wyborców obejmuje osoby
1. Stały rejestr wyborców obejmuje osoby
stale zamieszkałe na obszarze gminy, którym
stale zamieszkałe na obszarze gminy, którym
przysługuje prawo wybierania.
przysługuje prawo wybierania.
2. Można być ujętym tylko w jednym rejestrze
2. Można być ujętym tylko w jednym rejestrze
wyborców.
wyborców.
3. Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów
3. Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów
wyborców dla wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej,
wyborców dla wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej,
dla wyborów do Sejmu i do Senatu, dla wyboru
dla wyborów do Sejmu i do Senatu, dla wyboru
posłów do Parlamentu Europejskiego, dla wyborów
posłów do Parlamentu Europejskiego, dla wyborów
do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw,
do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw,
dla wyboru wójta, burmistrza i prezydenta miasta, a
dla wyboru wójta, burmistrza i prezydenta miasta, a
także do sporządzania spisów osób uprawnionych do
także do sporządzania spisów osób uprawnionych do
udziału w referendum ogólnokrajowym oraz
udziału w referendum ogólnokrajowym oraz
lokalnym.
lokalnym.
Spis wyborców
Spis wyborców
Art. 17.
Art. 17.
1. Osoby, którym przysługuje prawo wybierania,
1. Osoby, którym przysługuje prawo wybierania,
wpisuje się do spisu wyborców.
wpisuje się do spisu wyborców.
2. Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu
2. Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu
wyborców.
wyborców.
3. Spis wyborców służy do przeprowadzania głosowania w
3. Spis wyborców służy do przeprowadzania głosowania w
wyborach do Sejmu i do Senatu, do których wybory zostały
wyborach do Sejmu i do Senatu, do których wybory zostały
zarządzone.
zarządzone.
4. W spisie wyborców wymienia się dane, o których mowa w
4. W spisie wyborców wymienia się dane, o których mowa w
art. 11 ust. 5.
art. 11 ust. 5.
5. Spis wyborców, z zastrzeżeniem art. 25 ust. 1 i art. 26 ust. 1,
5. Spis wyborców, z zastrzeżeniem art. 25 ust. 1 i art. 26 ust. 1,
sporządzany jest i aktualizowany przez gminę jako zadanie
sporządzany jest i aktualizowany przez gminę jako zadanie
zlecone.
zlecone.
6. Spis wyborców sporządza się w 2 egzemplarzach, oddzielnie
6. Spis wyborców sporządza się w 2 egzemplarzach, oddzielnie
dla każdego obwodu głosowania, według miejsca zamieszkania
dla każdego obwodu głosowania, według miejsca zamieszkania
wyborców, najpóźniej w 14 dniu przed dniem wyborów.
wyborców, najpóźniej w 14 dniu przed dniem wyborów.
7. Jeden egzemplarz spisu wyborców przekazuje się w
7. Jeden egzemplarz spisu wyborców przekazuje się w
przeddzień wyborów przewodniczącemu właściwej obwodowej
przeddzień wyborów przewodniczącemu właściwej obwodowej
komisji wyborczej.
komisji wyborczej.
System większościowy
System większościowy
Nastawiony na wyłonienie zwycięzcy
Nastawiony na wyłonienie zwycięzcy
Wrażliwy na terytorialne skupienie
Wrażliwy na terytorialne skupienie
Preferujący dominującą większość
Preferujący dominującą większość
Słabiej odzwierciedlający poglądy wyborców
Słabiej odzwierciedlający poglądy wyborców
Wyłaniający mniej reprezentatywny rząd
Wyłaniający mniej reprezentatywny rząd
Umożliwiający zbyt duży wpływ elit
Umożliwiający zbyt duży wpływ elit
wyborców (tzw. selektorat) - uniezależnia
wyborców (tzw. selektorat) - uniezależnia
od elit ?
od elit ?
Stabilne rządy
Stabilne rządy
System prpoporcjonalny
System prpoporcjonalny
Nakierowany na odzwierciedlenie w wyborach
Nakierowany na odzwierciedlenie w wyborach
politycznego układu sił
politycznego układu sił
Sprzyja demokracji partyjnej
Sprzyja demokracji partyjnej
Zagraża wprowadzeniem mandatu
Zagraża wprowadzeniem mandatu
„partyjnego”
„partyjnego”
Może prowadzić do autonomizacji celów
Może prowadzić do autonomizacji celów
politycznych
politycznych
Sprowadza się do plebiscytu raz na 4 lata
Sprowadza się do plebiscytu raz na 4 lata
Delegitymizuje przedstawicieli przez
Delegitymizuje przedstawicieli przez
„lokomotywy wyborcze”
„lokomotywy wyborcze”
Inne czynniki wpływające na proces wyborczy
Inne czynniki wpływające na proces wyborczy
Stopień koncentracji władzy
Stopień koncentracji władzy
Dominacja egzekutywy
Dominacja egzekutywy
System partyjny (dwu lub wielo)
System partyjny (dwu lub wielo)
Konfrontacyjny lub kompromisowy
Konfrontacyjny lub kompromisowy
model współdziałania grup politycznych
model współdziałania grup politycznych
Unitarna lub federalna struktura
Unitarna lub federalna struktura
państwa
państwa
dualizm./monizm egzekutywy
dualizm./monizm egzekutywy
Kształt sądownictwa konstytucyjego
Kształt sądownictwa konstytucyjego