W obronie

W obronie

oceniania

oceniania

kształtującego

kształtującego

Nowe koncepcje – 13 i 14

Nowe koncepcje – 13 i 14

W obronie oceniania

W obronie oceniania

kształtującego

kształtującego



Ocenianie kształtujące odnosi się do częstego,

Ocenianie kształtujące odnosi się do częstego,

interaktywnego oceniania postępów i wiedzy ucznia

interaktywnego oceniania postępów i wiedzy ucznia

w celu określenia jego potrzeb edukacyjnych i

w celu określenia jego potrzeb edukacyjnych i

odpowiedniego dostosowania do nich nauczania.

odpowiedniego dostosowania do nich nauczania.



Ocenianie sumujące wykorzystywane jest do oceny

Ocenianie sumujące wykorzystywane jest do oceny

wiadomości uczniów po zakończeniu omawiania

wiadomości uczniów po zakończeniu omawiania

danej partii materiału, promowania uczniów,

danej partii materiału, promowania uczniów,

zapewnienia, że świadectwa ukończenia szkoły lub

zapewnienia, że świadectwa ukończenia szkoły lub

zdobycia zawodu są dowodem posiadania przez

zdobycia zawodu są dowodem posiadania przez

uczniów wiedzy i umiejętności zgodnych z

uczniów wiedzy i umiejętności zgodnych z

wyznaczonymi standardami.

wyznaczonymi standardami.



Wszystkie władze krajowe lub regionalne

Wszystkie władze krajowe lub regionalne

państw uczestniczących w tym projekcie

państw uczestniczących w tym projekcie

promują ocenianie kształtujące jako

promują ocenianie kształtujące jako

sposób osiągania celów uczenia się przez

sposób osiągania celów uczenia się przez

całe życic. Do takiego stanowiska

całe życic. Do takiego stanowiska

przekonują ich ilościowe i jakościowe

przekonują ich ilościowe i jakościowe

dowody, że nauczanie wykorzystujące

dowody, że nauczanie wykorzystujące

ocenianie kształtujące pomogło podnieść

ocenianie kształtujące pomogło podnieść

poziom osiągnięć uczniów i umożliwiło

poziom osiągnięć uczniów i umożliwiło

nauczycielom nie tylko zaspokojenie

nauczycielom nie tylko zaspokojenie

potrzeb coraz bardziej zróżnicowanej

potrzeb coraz bardziej zróżnicowanej

populacji uczniów, ale też wyrównanie

populacji uczniów, ale też wyrównanie

wyników w nauce.

wyników w nauce.

Promowanie wysokiego

Promowanie wysokiego

stopnia równości: edukacja

stopnia równości: edukacja

dla wszystkich

dla wszystkich



Należy zauważyć, że, w ciągu kilku

Należy zauważyć, że, w ciągu kilku

ostatnich lat, kilka szkół, badanych na

ostatnich lat, kilka szkół, badanych na

potrzeby tego opracowania, z dużym

potrzeby tego opracowania, z dużym

odsetkiem uczniów znajdujących się w

odsetkiem uczniów znajdujących się w

niekorzystnej sytuacji, przesunęło się z

niekorzystnej sytuacji, przesunęło się z

pozycji szkoły słabej na pozycję szkoły

pozycji szkoły słabej na pozycję szkoły

wzorowej.

wzorowej.



Nauczyciele dostosowują metody nauczania

Nauczyciele dostosowują metody nauczania

w taki sposób, aby rozpoznać indywidualne,

w taki sposób, aby rozpoznać indywidualne,

kulturowe i językowe różnice pomiędzy

kulturowe i językowe różnice pomiędzy

dziećmi (patrz np.: Bruner 1996.; Bishop i

dziećmi (patrz np.: Bruner 1996.; Bishop i

Glynn, 1999).

Glynn, 1999).

Kształtowanie u uczniów

Kształtowanie u uczniów

umiejętności uczenia się

umiejętności uczenia się



Ocenianie kształtujące rozwija u uczniów

Ocenianie kształtujące rozwija u uczniów

umiejętność uczenia się poprzez:

umiejętność uczenia się poprzez:



Kładzenie nacisku

Kładzenie nacisku

na proces

na proces

nauczania i

nauczania i

uczenia się oraz aktywne angażowanie w

uczenia się oraz aktywne angażowanie w

ten proces uczniów.

ten proces uczniów.



Rozwijanie u uczniów umiejętności

Rozwijanie u uczniów umiejętności

samooceny i oceny koleżeńskiej,

samooceny i oceny koleżeńskiej,



Pomaganie uczniom w zrozumieniu ich

Pomaganie uczniom w zrozumieniu ich

własnego procesu uczenia się oraz w

własnego procesu uczenia się oraz w

opracowywaniu strategii dotyczących

opracowywaniu strategii dotyczących

rozwijania kompetencji uczenia się.

rozwijania kompetencji uczenia się.

Usuwanie barier

Usuwanie barier

uniemożliwiających szerszą

uniemożliwiających szerszą

praktykę

praktykę



Napięcie pomiędzy wewnątrzszkolnym

Napięcie pomiędzy wewnątrzszkolnym

ocenianiem

kształtującym

procesu

ocenianiem

kształtującym

procesu

uczenia się uczniów, a zewnętrznymi

uczenia się uczniów, a zewnętrznymi

testami sumującymi.

testami sumującymi.



Zbyt często testy sumujące, których

Zbyt często testy sumujące, których

wyniki są chętnie publikowane i

wyniki są chętnie publikowane i

wykorzystywane do rozliczania szkoły z

wykorzystywane do rozliczania szkoły z

osiągnięć uczniów determinują działania

osiągnięć uczniów determinują działania

podejmowane na poziomie klasy.

podejmowane na poziomie klasy.



Brak związku pomiędzy podejściem do

Brak związku pomiędzy podejściem do

oceniania i ewaluacji na poziomie

oceniania i ewaluacji na poziomie

systemu, szkoły i klasy. Zbyt często

systemu, szkoły i klasy. Zbyt często

informacje

zbierane

w

ramach

informacje

zbierane

w

ramach

krajowych lub regionalnych systemów

krajowych lub regionalnych systemów

monitorowania,

lub

w

czasie

monitorowania,

lub

w

czasie

wewnętrznej

ewaluacji

szkoły,

wewnętrznej

ewaluacji

szkoły,

postrzegane są, jako nie mające

postrzegane są, jako nie mające

związku lub nieprzydatne w nauczaniu.

związku lub nieprzydatne w nauczaniu.

Zdarza się też, że informacje zbierane w

Zdarza się też, że informacje zbierane w

klasach postrzegane są jako nieistotne

klasach postrzegane są jako nieistotne

dla tworzenia kierunków polityki.

dla tworzenia kierunków polityki.

Usuwanie napięć pomiędzy

Usuwanie napięć pomiędzy

ocenianiem kształtującym i

ocenianiem kształtującym i

ocenianiem sumującym

ocenianiem sumującym



. Często szkoły, których uczniowie osiągają

. Często szkoły, których uczniowie osiągają

słabe wyniki w czasie egzaminów państwowych,

słabe wyniki w czasie egzaminów państwowych,

stoją w obliczu poważnych konsekwencji takich

stoją w obliczu poważnych konsekwencji takich

jak: ryzyko zamknięcia placówki, konieczność

jak: ryzyko zamknięcia placówki, konieczność

restrukturyzacji lub zwolnienia nauczycieli.

restrukturyzacji lub zwolnienia nauczycieli.



W środowiskach, w których wyniki testów

W środowiskach, w których wyniki testów

sumujących są chętnie publikowane i silnie

sumujących są chętnie publikowane i silnie

oddziaływają na opinię publiczną, nauczyciele

oddziaływają na opinię publiczną, nauczyciele

często czują się zobowiązani do „uczenia do

często czują się zobowiązani do „uczenia do

testu". Uczniowie zaś zachęcani są do osiągania

testu". Uczniowie zaś zachęcani są do osiągania

wysokich wyników w nauce (tzn. dobrych

wysokich wyników w nauce (tzn. dobrych

wyników z testów) kosztem realizacji celów

wyników z testów) kosztem realizacji celów

uczenia się (tj. rozumienia i doskonalenia nowej

uczenia się (tj. rozumienia i doskonalenia nowej

wiedzy).

wiedzy).

Wzmacnianie kultury

Wzmacnianie kultury

ewaluacji

ewaluacji



W szkole, w której panuje kultura ewaluacji

W szkole, w której panuje kultura ewaluacji

nauczyciele i liderzy wykorzystują

nauczyciele i liderzy wykorzystują

informacje na temat uczniów, aby

informacje na temat uczniów, aby

dowiedzieć się, jakie metody są skuteczne i

dowiedzieć się, jakie metody są skuteczne i

dlaczego, dzielą się swoją wiedzą z

dlaczego, dzielą się swoją wiedzą z

kolegami oraz tworzą większe możliwości

kolegami oraz tworzą większe możliwości

zaspakajania potrzeb związanych z

zaspakajania potrzeb związanych z

procesem uczenia się swoich uczniów.

procesem uczenia się swoich uczniów.



Kultura ewaluacji odnosi się do

Kultura ewaluacji odnosi się do

opracowania wspólnego języka dotyczącego

opracowania wspólnego języka dotyczącego

celów uczenia się i nauczania, jak również

celów uczenia się i nauczania, jak również

wspólnego rozumienia, w jaki sposób

wspólnego rozumienia, w jaki sposób

ewaluacja może przyczynić się do realizacji

ewaluacja może przyczynić się do realizacji

tych celów.

tych celów.

Promowanie wysokich wyników w

Promowanie wysokich wyników w

nauce: podnoszenie poziomu

nauce: podnoszenie poziomu

osiągnięć uczniów

osiągnięć uczniów



. Black i Wiliam (1998) stwierdzili,

. Black i Wiliam (1998) stwierdzili,

że:

że:



„

„

...ocenianie kształtujące w istocie

...ocenianie kształtujące w istocie

wpływa na poprawę procesu uczenia

wpływa na poprawę procesu uczenia

się. Następuje znaczne podniesienie

się. Następuje znaczne podniesienie

poziomu osiągnięć, i jak wcześniej

poziomu osiągnięć, i jak wcześniej

wspomniano, jest to jedna z

wspomniano, jest to jedna z

najważniejszych, kiedykolwiek

najważniejszych, kiedykolwiek

badanych, interwencji edukacyjnych”

badanych, interwencji edukacyjnych”

Ocenianie wspierające proces uczenia się uczniów

Ewaluacja na rzecz doskonalenia

systemu

Ewaluacja wspierająca proces
rozwoju szkoły



Ocenianie kształtujące — mimo iż

Ocenianie kształtujące — mimo iż

nie jest „złotym środkiem", który

nie jest „złotym środkiem", który

może rozwiązać wszystkie problemy

może rozwiązać wszystkie problemy

edukacji — oferuje ważne narzędzia,

edukacji — oferuje ważne narzędzia,

które pozwalają zrealizować cele

które pozwalają zrealizować cele

dotyczące wysokich osiągnięć

dotyczące wysokich osiągnięć

uczniów, wyrównywania poziomu ich

uczniów, wyrównywania poziomu ich

wyników w nauce oraz wyposażania

wyników w nauce oraz wyposażania

uczniów w wiedzę i umiejętności

uczniów w wiedzę i umiejętności

potrzebne do uczenia się przez całe

potrzebne do uczenia się przez całe

życie.

życie.



Co można zrobić, aby zlikwidować

Co można zrobić, aby zlikwidować

najważniejsze przeszkody uniemożliwiające

najważniejsze przeszkody uniemożliwiające

stosowanie oceniania kształtującego?

stosowanie oceniania kształtującego?



Międzynarodowi eksperci podkreślają, że

Międzynarodowi eksperci podkreślają, że

na razie nie opracowano jeszcze „teorii

na razie nie opracowano jeszcze „teorii

oceniania kształtującego". Rozumienie

oceniania kształtującego". Rozumienie

elementów skutecznego procesu

elementów skutecznego procesu

kształtującego nadal ma charakter

kształtującego nadal ma charakter

indukcyjny

indukcyjny



Opracowanie to zawiera 19 przykładów ze

Opracowanie to zawiera 19 przykładów ze

wzorcowych szkół gimnazjalnych w:

wzorcowych szkół gimnazjalnych w:

Kanadzie, Danii, Anglii, Finlandii,

Kanadzie, Danii, Anglii, Finlandii,

Włoszech, Nowej Zelandii, Szkocji oraz w

Włoszech, Nowej Zelandii, Szkocji oraz w

Queensland w Australii

Queensland w Australii

Elementy oceniania

Elementy oceniania

kształtującego

kształtującego



Black i Wiliam, w swoim wyczerpującym

Black i Wiliam, w swoim wyczerpującym

przeglądzie literatury anglojęzycznej na temat

przeglądzie literatury anglojęzycznej na temat

oceniania kształtującego pt.: „Assessment and

oceniania kształtującego pt.: „Assessment and

Classroom Learning" (1998 r.) twierdzą, że

Classroom Learning" (1998 r.) twierdzą, że

ocenianie kształtujące składa się z czterech

ocenianie kształtujące składa się z czterech

elementów:

elementów:



Ustalenie standardowego lub oczekiwanego

Ustalenie standardowego lub oczekiwanego

poziomu wyników uczniów w nauce.

poziomu wyników uczniów w nauce.



Gromadzenie informacji na temat obecnych

Gromadzenie informacji na temat obecnych

wyników uczniów.

wyników uczniów.



Opracowanie mechanizmu służącego

Opracowanie mechanizmu służącego

porównywaniu tych dwóch poziomów.

porównywaniu tych dwóch poziomów.



Opracowanie mechanizmu pozwalającego na

Opracowanie mechanizmu pozwalającego na

zniwelowanie różnicy.

zniwelowanie różnicy.



Ocenianie ma charakter kształtujący, jeżeli

Ocenianie ma charakter kształtujący, jeżeli

zebrane informacje są wykorzystywane w

zebrane informacje są wykorzystywane w

celu zniwelowania różnicy pomiędzy

celu zniwelowania różnicy pomiędzy

zakładanymi a rzeczywistymi wynikami

zakładanymi a rzeczywistymi wynikami

uczniów w nauce.

uczniów w nauce.



Działania podejmowane przez nauczycieli i

Działania podejmowane przez nauczycieli i

uczniów w celu usunięcia luk w nauczaniu

uczniów w celu usunięcia luk w nauczaniu

lub wypracowania wspólnej wizji celów

lub wypracowania wspólnej wizji celów

uczenia się.

uczenia się.



Stopień zaangażowania uczniów w proces

Stopień zaangażowania uczniów w proces

oceny.

oceny.



Znaczenie przypisywane przez nauczycieli

Znaczenie przypisywane przez nauczycieli

i uczniów praktyce oceniania i jej

i uczniów praktyce oceniania i jej

rezultatom.

rezultatom.

Kluczowe elementy oceny kształtującej

Kluczowe elementy oceny kształtującej

Określanie celów

uczenia się

i śledzenie postępów

każdego ucznia

w osiąganiu tych celów.

Aktywny udział

uczniów

w procesie

uczenia się.

Przekazywanie

uczniom informacji zwrotnych

i dostosowywanie

nauczania do

zidentyfikowanych

potrzeb

poszczególnych uczniów.

Używanie

różnych podejść

do oceniania

zdobywanej

przez uczniów

wiedzy.

Stosowanie

zróżnicowanych

metod nauczania,

tak by zaspokoić

różne potrzeby

uczniów.

Tworzenie kultury

klasy szkolnej,

zachęcającej do

wzajemnych interakcji

i wykorzystywania

narzędzi oceniania.

Kluczowe elementy oceny

Kluczowe elementy oceny

kształtującej

kształtującej



Tworzenie kultury klasy szkolnej, zachęcającej do

Tworzenie kultury klasy szkolnej, zachęcającej do

wzajemnych interakcji i wykorzystywania

wzajemnych interakcji i wykorzystywania

narzędzi oceniania.

narzędzi oceniania.



Określanie celów uczenia się i śledzenie postępów

Określanie celów uczenia się i śledzenie postępów

każdego ucznia w osiąganiu tych celów.

każdego ucznia w osiąganiu tych celów.



Stosowanie zróżnicowanych metod nauczania, tak

Stosowanie zróżnicowanych metod nauczania, tak

by zaspokoić różne potrzeby uczniów.

by zaspokoić różne potrzeby uczniów.



Używanie różnych sposobów oceny rozumienia

Używanie różnych sposobów oceny rozumienia

zdobywanej przez uczniów wiedzy.

zdobywanej przez uczniów wiedzy.



Przekazywanie uczniom informacji zwrotnych i

Przekazywanie uczniom informacji zwrotnych i

dostosowywanie nauczania do zidentyfikowanych

dostosowywanie nauczania do zidentyfikowanych

potrzeb poszczególnych uczniów.

potrzeb poszczególnych uczniów.



Aktywny udział uczniów w procesie uczenia się.

Aktywny udział uczniów w procesie uczenia się.

Element I – Ustanowienie kultury

Element I – Ustanowienie kultury

klasy zachecającej do interakcji i

klasy zachecającej do interakcji i

wykorzystania narzędzi ocen

wykorzystania narzędzi ocen



Koncepcja OK. została po raz

Koncepcja OK. została po raz

pierwszy wprowadzona przez

pierwszy wprowadzona przez

Blooma, Hastingsa i Maddausa w

Blooma, Hastingsa i Maddausa w

1971. twierdzili, że nauczyciele

1971. twierdzili, że nauczyciele

powinni stosować ocenianie po

powinni stosować ocenianie po

kolejnych etapach nauczania,

kolejnych etapach nauczania,

przekazywać uczniom informację

przekazywać uczniom informację

zwrotną oraz korygować ich błędy w

zwrotną oraz korygować ich błędy w

celu udoskonalenia ich pracy.

celu udoskonalenia ich pracy.



atmosfera klasy szkolnej, w której

atmosfera klasy szkolnej, w której

uczniowie czują się bezpieczni, nie

uczniowie czują się bezpieczni, nie

boją się popełniać błędów, są

boją się popełniać błędów, są

skoncentrowani na jak najlepszym

skoncentrowani na jak najlepszym

wykonaniu zadania, a nie na

wykonaniu zadania, a nie na

rywalizacji z innymi uczniami,

rywalizacji z innymi uczniami,

stwarza korzystne warunki do

stwarza korzystne warunki do

wspólnej pracy uczniów i stosowania

wspólnej pracy uczniów i stosowania

oceny kształtującej.

oceny kształtującej.

Kultura klasy musi się zmienić,

Kultura klasy musi się zmienić,

tak aby

tak aby

:

:



uczniowie na lekcjach czuli się bezpiecznie i

uczniowie na lekcjach czuli się bezpiecznie i

wierzyli w swoje możliwości (przykładowa

wierzyli w swoje możliwości (przykładowa

wypowiedź ucznia: "to w porządku popełniać błędy

wypowiedź ucznia: "to w porządku popełniać błędy

- tak zawsze się dzieje, gdy człowiek się uczy"),

- tak zawsze się dzieje, gdy człowiek się uczy"),



nauczyciel unikał pytania tylko tych uczniów,

nauczyciel unikał pytania tylko tych uczniów,

którzy stale zgłaszają się do odpowiedzi,

którzy stale zgłaszają się do odpowiedzi,



nauczyciel wydłużał czas oczekiwania na

nauczyciel wydłużał czas oczekiwania na

odpowiedź, po zadanym uczniom pytaniu,

odpowiedź, po zadanym uczniom pytaniu,



uczniowie mogli odnosić sukcesy pomimo różnic w

uczniowie mogli odnosić sukcesy pomimo różnic w

stylach uczenia się i zachowań wyniesionych ze

stylach uczenia się i zachowań wyniesionych ze

środowiska domowego,

środowiska domowego,



nauczyciel przygotowywał lekcje nie poprzez

nauczyciel przygotowywał lekcje nie poprzez

planowanie, co uczniowie w trakcie lekcji będą

planowanie, co uczniowie w trakcie lekcji będą

robić, a poprzez planowanie, czego uczniowie w

robić, a poprzez planowanie, czego uczniowie w

trakcie lekcji się nauczą.

trakcie lekcji się nauczą.

Element 2: ustalenie celów

Element 2: ustalenie celów

uczenia się oraz śledzenie

uczenia się oraz śledzenie

postępów poszczególnych uczniów

postępów poszczególnych uczniów

w ich realizacji

w ich realizacji



Międzynarodowe badania wspierają koncepcję

Międzynarodowe badania wspierają koncepcję

mówiącą, że śledzenie postępów poszczególnych

mówiącą, że śledzenie postępów poszczególnych

uczniów w realizacji celów uczenia się jest

uczniów w realizacji celów uczenia się jest

skuteczniejsze niż porównywanie ich z rówieśnikami.

skuteczniejsze niż porównywanie ich z rówieśnikami.



Postawieni w sytuacji porównania słabsi uczniowie

Postawieni w sytuacji porównania słabsi uczniowie

zaczynają myśleć, że brakuje im zdolności, w wyniku,

zaczynają myśleć, że brakuje im zdolności, w wyniku,

czego tracą motywację i wiarę we własne siły, Ames

czego tracą motywację i wiarę we własne siły, Ames

(1992 r.) zauważa, że opinia nauczyciela na temat

(1992 r.) zauważa, że opinia nauczyciela na temat

wysiłków ucznia

wysiłków ucznia

, a nie jedynie jego zdolności,

, a nie jedynie jego zdolności,

odgrywa ważną rolę w kształtowaniu opinii uczniów

odgrywa ważną rolę w kształtowaniu opinii uczniów

o nich samych. Odpowiednie

o nich samych. Odpowiednie

odwoływanie

odwoływanie

się do

się do

postępów indywidualnego ucznia oraz możliwości

postępów indywidualnego ucznia oraz możliwości

doskonalenia pracy na podstawie otrzymanej

doskonalenia pracy na podstawie otrzymanej

informacji zwrotnej mogą pomóc w przeciwdziałaniu

informacji zwrotnej mogą pomóc w przeciwdziałaniu

negatywnym wpływom porównywania uczniów.

negatywnym wpływom porównywania uczniów.



śledzenie

indywidualnych

śledzenie

indywidualnych

postępów uczniów w osiąganiu

postępów uczniów w osiąganiu

ustalonych, konkretnych celów

ustalonych, konkretnych celów

uczenia

się

służy

bardziej

uczenia

się

służy

bardziej

efektom

uczenia

niż

efektom

uczenia

niż

porównywanie pomiędzy sobą

porównywanie pomiędzy sobą

postępów dokonywanych przez

postępów dokonywanych przez

poszczególnych uczniów

poszczególnych uczniów

.

.



Ustalenie celów uczenia się oraz

Ustalenie celów uczenia się oraz

śledzenie postępów poszczególnych

śledzenie postępów poszczególnych

uczniów w ich realizacji powoduje,

uczniów w ich realizacji powoduje,

że proces uczenia się staje się

że proces uczenia się staje się

bardziej przejrzysty. Uczniowie nie

bardziej przejrzysty. Uczniowie nie

muszą zgadywać, co mają robić,

muszą zgadywać, co mają robić,

żeby

osiągać

dobre

wyniki.

żeby

osiągać

dobre

wyniki.

Nauczyciele

pomagają

uczniom

Nauczyciele

pomagają

uczniom

śledzić ich postępy w nauce oraz

śledzić ich postępy w nauce oraz

budować poczucie pewności siebie.

budować poczucie pewności siebie.

Jak pokazują badania,

odejście przez nauczyciela od oceniania podsumowującego

(poprzez stawianie stopni)

jest trudne, ale korzystne.

Na początku lekcji nauczyciel określa cele uczenia się.

Podaje też (a czasami ustala wraz z uczniami) kryteria sukcesu

("nacobezu"), czyli 

- "po czym poznam, że nauczyłem się tego, czego mam się nauczyć".

Element 3: wykorzystanie

Element 3: wykorzystanie

różnorodnych metod nauczania w

różnorodnych metod nauczania w

celu zaspokojenia zróżnicowanych

celu zaspokojenia zróżnicowanych

potrzeb uczniów

potrzeb uczniów



Szwajcarski badacz edukacji szkolnej

Szwajcarski badacz edukacji szkolnej

Philippe

Philippe

Perrenoud

Perrenoud

sugeruje, że:

sugeruje, że:



„

„

...ponieważ uczniowie nie mają takich samych

...ponieważ uczniowie nie mają takich samych

uzdolnień, ani takich samych potrzeb lub

uzdolnień, ani takich samych potrzeb lub

sposobów pracy, sytuacja, która może być

sposobów pracy, sytuacja, która może być

optymalna dla jednego ucznia, nie musi być

optymalna dla jednego ucznia, nie musi być

optymalna dla innego... Można napisać

optymalna dla innego... Można napisać

równanie: różnorodność ludzi + odpowiednie

równanie: różnorodność ludzi + odpowiednie

traktowanie każdego człowieka = różnorodność

traktowanie każdego człowieka = różnorodność

podejść". (Perrenoud, 1998 r., str. 93-94)

podejść". (Perrenoud, 1998 r., str. 93-94)

Wiedza i doświadczenie, z którymi uczniowie

pojawiają się w klasie szkolnej

Dla efektywności nauczania :

Stosowanie zróżnicowanych

metod nauczania

Zaspokojenie zróznicowanych

potrzeb uczniów

Umożliwiają to:

Umożliwiają to:

Różne metody nauczania –

Różne potrzeby uczniów

praca w

zespołach

Indywidualne

i zespołowe

projekty

uczniowskie

Przesunięcie nacisku

z ustalonego

przed lekcją

scenariusza

działania

na cele

edukacyjne

Element 4: wykorzystanie

Element 4: wykorzystanie

różnorodnych podejść do

różnorodnych podejść do

oceniania rozumienia/wiedzy

oceniania rozumienia/wiedzy

uczniów

uczniów



Nauczyciele w szkołach biorących udział w

Nauczyciele w szkołach biorących udział w

badaniach wykorzystują różnorodne podejścia

badaniach wykorzystują różnorodne podejścia

do

oceniania

postępów

poszczególnych

do

oceniania

postępów

poszczególnych

uczniów w sytuacjach rzeczywistych oraz w

uczniów w sytuacjach rzeczywistych oraz w

różnorakich kontekstach. Uczniowie, którzy

różnorakich kontekstach. Uczniowie, którzy

nie radzą sobie z pewnymi zadaniami mają

nie radzą sobie z pewnymi zadaniami mają

możliwość zaprezentowania swojej wiedzy i

możliwość zaprezentowania swojej wiedzy i

umiejętności w trakcie wykonywania innych

umiejętności w trakcie wykonywania innych

ćwiczeń. Takie różnorodne ocenianie generuje

ćwiczeń. Takie różnorodne ocenianie generuje

również informacje na temat zdolności

również informacje na temat zdolności

uczniów do przenoszenia uczenia się do

uczniów do przenoszenia uczenia się do

nowych sytuacji — bardzo ważna umiejętność

nowych sytuacji — bardzo ważna umiejętność

dla kompetencji uczenia się — oraz sposobu,

dla kompetencji uczenia się — oraz sposobu,

w jaki zrozumienie uczniów może być

w jaki zrozumienie uczniów może być

korygowane i pogłębiane

korygowane i pogłębiane

Zróżnicowanie w nauczaniu i ocenianiu

otwarcie przestrzeni dla nauczyciela i uczniów

w stosowaniu zróżnicowanych metod nauczania

Używanie różnych sposobów

oceny zrozumienia

przez uczniów przekazywanej im wiedzy

Diagnostyczne ocenianie prowadzone jest na początek nauczania

danego materiału, a także w trakcie

Pozwala ono nauczycielowi rozpoznać,

co uczniowie rozumieją, jak rozumieją

i dzięki temu wiedzieć czego ma dalej uczyć.

„

„

Światła uliczne”

Światła uliczne”

Nauczyciele współpracujący

Nauczyciele współpracujący

z Assessment Reform Group

z Assessment Reform Group

w Wielkiej Brytanii

w Wielkiej Brytanii



łatwe diagnozowanie poziomu

łatwe diagnozowanie poziomu

zrozumienia przez uczniów materiału

zrozumienia przez uczniów materiału

lekcyjnego

lekcyjnego



Zanim nauczyciel przejdzie do

Zanim nauczyciel przejdzie do

następnego tematu, poleca uczniom

następnego tematu, poleca uczniom

zaznaczyć światłami na ile zrozumieli

zaznaczyć światłami na ile zrozumieli

temat

temat

ŚWIATŁA ULICZNE

zielony

pomarańczowy

czerwony

Wszystko

Jest jasne

Rozumiem,

ale mam

wątpliwości

Nie rozumiem



Nauczyciel pracuje następnie więcej

Nauczyciel pracuje następnie więcej

z uczniami, którzy zaznaczyli kolor

z uczniami, którzy zaznaczyli kolor

pomarańczowy i poświęcają swój

pomarańczowy i poświęcają swój

czas po lekcjach uczniom, którzy

czas po lekcjach uczniom, którzy

zaznaczyli kolor czerwony. W

zaznaczyli kolor czerwony. W

krótkim czasie technika ta stała się

krótkim czasie technika ta stała się

w Anglii bardzo popularna. 

w Anglii bardzo popularna. 

Element 5: udzielanie informacji zwrotnej na

Element 5: udzielanie informacji zwrotnej na

temat

temat

osiągnięć uczniów oraz dostosowywanie

osiągnięć uczniów oraz dostosowywanie

nauczania

nauczania

w taki sposób, aby spełniało określone

w taki sposób, aby spełniało określone

potrzeby uczniów

potrzeby uczniów



Informacja zwrotna odgrywa w ocenianiu

Informacja zwrotna odgrywa w ocenianiu

kształtującym bardzo ważną rolę, ale nie każda

kształtującym bardzo ważną rolę, ale nie każda

informacja zwrotna jest skuteczna. Informacja

informacja zwrotna jest skuteczna. Informacja

zwrotna powinna być konkretna i odpowiednio

zwrotna powinna być konkretna i odpowiednio

umiejscowiona w czasie. Powinna również

umiejscowiona w czasie. Powinna również

zawierać sugestie dotyczące sposobów poprawy

zawierać sugestie dotyczące sposobów poprawy

przyszłych wyników. Dobra informacja zwrotna

przyszłych wyników. Dobra informacja zwrotna

jest również dopasowana do jasnych kryteriów

jest również dopasowana do jasnych kryteriów

dotyczących spodziewanych wyników uczniów,

dotyczących spodziewanych wyników uczniów,

sprawia, że proces uczenia się jest bardziej

sprawia, że proces uczenia się jest bardziej

przejrzysty oraz modeluje umiejętności uczniów

przejrzysty oraz modeluje umiejętności uczniów

związane z kompetencja uczenia się.

związane z kompetencja uczenia się.

podstawą

oceniania kształtującego

trzeba

zadbać,

aby była

użyteczna

Informacja zwrotna

Powinna być:

Powinna być:

konkretna

zawierać

sugestie

jak można

poprawić

wykonane zadanie

szybko przekazywana

INFORMACJA

ZWROTNA

Dobra informacja zwrotna

Dobra informacja zwrotna

nawiązuje do znanych

nawiązuje do znanych

uczniowi :

uczniowi :



celów uczenia się

celów uczenia się



"nacobezu"

"nacobezu"

Dzięki takiej informacji zwrotnej

Dzięki takiej informacji zwrotnej

proces uczenia się staje się dla

proces uczenia się staje się dla

ucznia zrozumiały i przejrzysty.

ucznia zrozumiały i przejrzysty.

(A takie uczenie się modeluje umiejętność uczenia

(A takie uczenie się modeluje umiejętność uczenia

się. )

się. )

Ciekawe badania

Ciekawe badania

stawianie oceny (tzw."wystopniowanie")

dawanie uczniom

informacji zwrotnej

informacja zwrotna traci swoje znaczenie

(jest przez uczniów ignorowana)

Feedback a nauczyciel

Feedback a nauczyciel



Dawanie uczniom informacji jest

Dawanie uczniom informacji jest

korzystne także dla nauczyciela.

korzystne także dla nauczyciela.

Dzięki przyjrzeniu się temu, co

Dzięki przyjrzeniu się temu, co

uczniowie już rozumieją lub potrafią,

uczniowie już rozumieją lub potrafią,

a czego jeszcze nie wiedzą lub nie

a czego jeszcze nie wiedzą lub nie

potrafią, nauczyciel może lepiej

potrafią, nauczyciel może lepiej

dostosować dalszą strategię

dostosować dalszą strategię

nauczania, lepiej zaplanować, co

nauczania, lepiej zaplanować, co

dalej należy robić na lekcji.

dalej należy robić na lekcji.

Element 6: aktywne

Element 6: aktywne

angażowanie uczniów w

angażowanie uczniów w

proces uczenia się

proces uczenia się



Celem oceniania kształtującego jest

Celem oceniania kształtującego jest

pomaganie uczniom w rozwoju ich własnych

pomaganie uczniom w rozwoju ich własnych

kompetencji uczenia się (czasami działania

kompetencji uczenia się (czasami działania

takie określa się również jako stosowanie

takie określa się również jako stosowanie

strategii metakognitywnych). W ten oto

strategii metakognitywnych). W ten oto

sposób uczniowie wykształcają swój własny

sposób uczniowie wykształcają swój własny

język oraz narzędzia dotyczące uczenia się.

język oraz narzędzia dotyczące uczenia się.

Bardziej prawdopodobnym staje się również

Bardziej prawdopodobnym staje się również

to, że będą potrafili przenieść i zastosować te

to, że będą potrafili przenieść i zastosować te

umiejętności w życiu codziennym. Rozwijają

umiejętności w życiu codziennym. Rozwijają

swoją zdolność znajdowania odpowiedzi i

swoją zdolność znajdowania odpowiedzi i

opracowywania strategii rozwiązywania

opracowywania strategii rozwiązywania

problemów, które są dla nich obce. Innymi

problemów, które są dla nich obce. Innymi

słowy opracowują silne strategie „kontroli"

słowy opracowują silne strategie „kontroli"

własnego procesu uczenia się.

własnego procesu uczenia się.

Aktywny udział uczniów w procesie

Aktywny udział uczniów w procesie

uczenia się

uczenia się

Główny cel stosowania oceniania kształtującego

to wyposażenie uczniów w umiejętność uczenia się

Stosowanie oceniania kształtującego

umożliwia uczniom podjęcie odpowiedzialności

za proces uczenia się

i wypracowanie własnych strategii uczenia się

Prowadzi to do :

Prowadzi to do :

wyposażenia uczniów w umiejętność analizy i oceny własnej pracy

Dzięki ocenianiu kształtującemu

uczniowie mają posiąść umiejętność uczenia się,

a nie tylko czegoś się nauczyć!

uczniowie, którzy potrafią kontrolować

własny proces uczenia się, osiągają w szkole lepsze wyniki

Badania PISA