Biotechnologiczna produkcja
Biotechnologiczna produkcja
leków
leków
Opracował:
Opracował:
Michał Pruchniak
Michał Pruchniak
Biotechnologiczna produkcja
Biotechnologiczna produkcja
leków
leków
Opracował:
Opracował:
Michał Pruchniak
Michał Pruchniak
•
Biotechnologia staje się kluczową technologią
Biotechnologia staje się kluczową technologią
służącą poszukiwaniu nowych środków leczniczych,
służącą poszukiwaniu nowych środków leczniczych,
szczepionek i środków diagnostycznych.
szczepionek i środków diagnostycznych.
Z
Z
tradycyjnej biotechnologii fermentacyjnej,
tradycyjnej biotechnologii fermentacyjnej,
wykorzystywanej do otrzymywania antybiotyków
wykorzystywanej do otrzymywania antybiotyków
przekształciła się
przekształciła się
dzięki zastosowaniu nowoczesnych
dzięki zastosowaniu nowoczesnych
technik biologii molekularnej
technik biologii molekularnej
w
w
interdyscyplinarną
interdyscyplinarną
dziedzinę wiedzy, o wielkich możliwościach
dziedzinę wiedzy, o wielkich możliwościach
rynkowych
rynkowych
.
.
•
Rozwój biotechnologii i technologii genowej
Rozwój biotechnologii i technologii genowej
następował w ostatnich latach wyjątkowo szybko. W
następował w ostatnich latach wyjątkowo szybko. W
dyscyplinach farmaceutycznych postęp ten
dyscyplinach farmaceutycznych postęp ten
przyczynił się do zrozumienia molekularnych
przyczynił się do zrozumienia molekularnych
podstaw poszukiwania substancji biologicznie
podstaw poszukiwania substancji biologicznie
czynnych i opracowania leków oraz otworzył nowe
czynnych i opracowania leków oraz otworzył nowe
dziedziny badań.
dziedziny badań.
Lek
to każda substancja (w tym także
narkotyk) niezależnie od pochodzenia
(naturalnego lub syntetycznego),
której
działania niepożądane wywołane przez nią
nie przekraczają pozytywnych efektów
przynoszonych przez ten środek
,
stosowana w pewnych sytuacjach i
odpowiednio dobranych dawkach wobec
organizmów żywych (ludzi, zwierząt)
doprowadza zmienioną chorobowo
czynność organizmu do stanu normalnego.
Ważniejsze wydarzenia w
Ważniejsze wydarzenia w
biotechnologii farmaceutycznej
biotechnologii farmaceutycznej
•
1928
1928
-
-
odkrycie penicyliny przez Fleminga
odkrycie penicyliny przez Fleminga
•
1982
1982
-
-
dopuszczenie do stosowania w Europie
dopuszczenie do stosowania w Europie
pierwszych szczepionek, które otrzymano za
pierwszych szczepionek, które otrzymano za
pomocą technik rekombinowanego DNA (Gen
pomocą technik rekombinowanego DNA (Gen
H-B-Vax, Enegerix-B)
H-B-Vax, Enegerix-B)
•
1983
1983
-
-
dopuszczenie do stosowania
dopuszczenie do stosowania
pierwszego leku uzyskanego technika
pierwszego leku uzyskanego technika
genową-ludzkiej insuliny (Huminsulin)
genową-ludzkiej insuliny (Huminsulin)
Biotechnologia farmaceutyczna w
Biotechnologia farmaceutyczna w
poszukiwaniu substancji biologicznie
poszukiwaniu substancji biologicznie
czynnych
czynnych
•
Większość substancji naturalnych pochodzi z roślin, z
Większość substancji naturalnych pochodzi z roślin, z
których otrzymuje się jednak tylko nieliczne wysoce
których otrzymuje się jednak tylko nieliczne wysoce
aktywne antybiotyki będące domeną drobnoustrojów
aktywne antybiotyki będące domeną drobnoustrojów
(antybiotyki beta-laktamowe, antracykliny,
(antybiotyki beta-laktamowe, antracykliny,
antybiotyki peptydowe, ansamycyny czy
antybiotyki peptydowe, ansamycyny czy
aminoglikozydy).
aminoglikozydy).
•
W latach 40-stych XX wieku po raz pierwszy
W latach 40-stych XX wieku po raz pierwszy
zaprojektowano hodowlę szczepów
zaprojektowano hodowlę szczepów
wysokowydajnych. Obecnie technika ta stosowana
wysokowydajnych. Obecnie technika ta stosowana
jest do wszystkich szczepów zarówno przemysłowych,
jest do wszystkich szczepów zarówno przemysłowych,
jak i rekombinowanych za pomocą technik genowych.
jak i rekombinowanych za pomocą technik genowych.
Wprowadza się również modyfikacje genetyczne, co
Wprowadza się również modyfikacje genetyczne, co
prowadzi do otrzymywania innych pożądanych cech
prowadzi do otrzymywania innych pożądanych cech
fenotypowych.
fenotypowych.
Wytwarzanie leków metodami
Wytwarzanie leków metodami
inżynierii genetycznej
inżynierii genetycznej
Leki wytwarzane metodami inżynierii genetycznej są
Leki wytwarzane metodami inżynierii genetycznej są
rekombinowanymi białkami, które otrzymuje się dzięki
rekombinowanymi białkami, które otrzymuje się dzięki
biosyntetycznym zdolnością, jakimi dysponują bakterie,
biosyntetycznym zdolnością, jakimi dysponują bakterie,
drożdże i komórki ssaków.
drożdże i komórki ssaków.
Wyróżniamy poszczególne grupy leków:
Wyróżniamy poszczególne grupy leków:
•
substancje aktywne przeznaczone do terapii (często
substancje aktywne przeznaczone do terapii (często
ludzkie, endogenne),
ludzkie, endogenne),
•
przeciwciała,
przeciwciała,
•
szczepionki,
szczepionki,
•
środki diagnostyczne.
środki diagnostyczne.
PCR w analityce
PCR w analityce
farmaceutycznej
farmaceutycznej
•
wykrywanie specyficznych odcinków kwasu
wykrywanie specyficznych odcinków kwasu
nukleinowego jako zanieczyszczeń w preparatach
nukleinowego jako zanieczyszczeń w preparatach
produkowanych z użyciem całych komórek lub
produkowanych z użyciem całych komórek lub
drobnoustrojów (leki rekombinowane, szczepionki),
drobnoustrojów (leki rekombinowane, szczepionki),
•
kontrola wektorów użytych do produkcji
kontrola wektorów użytych do produkcji
preparatów leczniczych za pomocą analizy
preparatów leczniczych za pomocą analizy
sekwencji DNA (cycle sequencing),
sekwencji DNA (cycle sequencing),
•
wykrywanie zanieczyszczeń preparatu obcym DNA.
wykrywanie zanieczyszczeń preparatu obcym DNA.
Produkcja szczepionek wirusowych z kultur
Produkcja szczepionek wirusowych z kultur
komórkowych
komórkowych
•
Założenie hodowli oraz namnażanie komórek
Założenie hodowli oraz namnażanie komórek
•
Zaszczepienie oraz namnożenie wirusów
Zaszczepienie oraz namnożenie wirusów
•
Zbiór oraz odzielenie komórek
Zbiór oraz odzielenie komórek
•
Oczyszczanie wstępne oraz zatężanie
Oczyszczanie wstępne oraz zatężanie
•
Oczyszczanie główne
Oczyszczanie główne
•
Oczyszczanie ostateczne
Oczyszczanie ostateczne
•
Formuowanie, stabilizowanie
Formuowanie, stabilizowanie
•
Porcjowanie
Porcjowanie
•
Pakowanie
Pakowanie
