1

Rozwój uzębienia

Rozwój uzębienia

i anatomia zębów

i anatomia zębów

mlecznych.

mlecznych.

Maciej Moroch gr.9

Maciej Moroch gr.9

Łukasz Paluch gr.10

Łukasz Paluch gr.10

2

•

Jama ustna powstaje w 4. tyg. życia

Jama ustna powstaje w 4. tyg. życia

płodowego z endodermy odcinka

płodowego z endodermy odcinka

głowowego cewy pokarmowej.

głowowego cewy pokarmowej.

•

Pod koniec 3 tyg. pojawiają się zawiązki

Pod koniec 3 tyg. pojawiają się zawiązki

części twarzowej czaszki – 5 wyrostków

części twarzowej czaszki – 5 wyrostków

otaczających pierwotną jamę ustną

otaczających pierwotną jamę ustną

(czołowo-nosowy oraz parzyste

(czołowo-nosowy oraz parzyste

szczękowe i żuchwowe).

szczękowe i żuchwowe).

•

Pierwotna jama ustna wysłana jest

Pierwotna jama ustna wysłana jest

nabłonkiem wnikającym z zewnętrznej

nabłonkiem wnikającym z zewnętrznej

powłoki głowy zarodka (ektoderma).

powłoki głowy zarodka (ektoderma).

3

Tworzenie zawiązków zębów

Tworzenie zawiązków zębów

•

4. tżp – powstaje C-kształtna

4. tżp – powstaje C-kształtna

listewka zębowa

listewka zębowa

(szersza w szczęce)

(szersza w szczęce)

•

z

z

pierwotnej listewki zębowej

pierwotnej listewki zębowej

tworzą

tworzą

się zawiązki zębów mlecznych, z

się zawiązki zębów mlecznych, z

wtórnej

wtórnej

(leżącej dojęzykowo)

(leżącej dojęzykowo)

powstają zawiązki zębów stałych, (za

powstają zawiązki zębów stałych, (za

wyj. pierwszych trzonowców)

wyj. pierwszych trzonowców)

•

jako pierwsze powstają zawiązki

jako pierwsze powstają zawiązki

zębów przednich w żuchwie, po 1-2

zębów przednich w żuchwie, po 1-2

dniach – w szczęce

dniach – w szczęce

4

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

7. tżp: na

7. tżp: na

pierwotnej listewce zębowej

pierwotnej listewce zębowej

powstaje 20

powstaje 20

pączków zębowych

pączków zębowych

(narządów

(narządów

szkliwotwórczych), z których rozwiną się

szkliwotwórczych), z których rozwiną się

zęby mleczne

zęby mleczne

•

16.-17. tżp: na tylnych biegunach

16.-17. tżp: na tylnych biegunach

pierwotnej listewki zębowej rozwijają się

pierwotnej listewki zębowej rozwijają się

zawiązki stałych zębów trzonowych I

zawiązki stałych zębów trzonowych I

•

24.-30. tżp: z listewki wtórnej różnicują się

24.-30. tżp: z listewki wtórnej różnicują się

pączki stałych: siekaczy, kłów i

pączki stałych: siekaczy, kłów i

przedtrzonowców

przedtrzonowców

•

6. mż: początek rozwoju II zęba trzonowego

6. mż: początek rozwoju II zęba trzonowego

•

5. rż: początek rozwoju III zęba trzonowego

5. rż: początek rozwoju III zęba trzonowego

5

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

zawiązki stałych siekaczy i kłów leżą

zawiązki stałych siekaczy i kłów leżą

językowo/podniebiennie wobec

językowo/podniebiennie wobec

mlecznych aż do czasu wyrzynania

mlecznych aż do czasu wyrzynania

się

się

•

zawiązki zz. przedtrzonowych

zawiązki zz. przedtrzonowych

przemieszczają się ku przedsionkowi

przemieszczają się ku przedsionkowi

i umiejscawiają między zawiązkami

i umiejscawiają między zawiązkami

zz. mlecznych

zz. mlecznych

6

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

pączki zębowe powstające wskutek

pączki zębowe powstające wskutek

proliferacji listewki zębowej początkowo

proliferacji listewki zębowej początkowo

przybierają kształt

przybierają kształt

kolbowaty

kolbowaty

•

kolejne podziały i wpuklanie się tkanki

kolejne podziały i wpuklanie się tkanki

mezodermalnej powoduje, że przybierają

mezodermalnej powoduje, że przybierają

formę

formę

czapeczki

czapeczki

•

postępujący wzrost

postępujący wzrost

skutkuje powstaniem

skutkuje powstaniem

dzwonu otaczającego

dzwonu otaczającego

tk. mezodermalną,

tk. mezodermalną,

zwaną

zwaną

brodawką zęba

brodawką zęba

7

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

w okresie

w okresie

dzwonu

dzwonu

tk. mezodermalna wnika

tk. mezodermalna wnika

w szyjkę narządu

w szyjkę narządu

szkliwotwórczego (warstwa

szkliwotwórczego (warstwa

nabłonka łącząca listewkę

nabłonka łącząca listewkę

zębową z narządem

zębową z narządem

szkliwotwórczym),

szkliwotwórczym),

powodując

powodując

oddzielenie zawiązka zęba od listewki zębowej

oddzielenie zawiązka zęba od listewki zębowej

•

później tk. mezodermalna wnika w listewkę, prowadząc

później tk. mezodermalna wnika w listewkę, prowadząc

do jej zaniku, a pozostałości nabłonkowe zwane są

do jej zaniku, a pozostałości nabłonkowe zwane są

ciałkami Sorresa

ciałkami Sorresa

lub

lub

resztkami nabłonkowymi

resztkami nabłonkowymi

Malasseza

Malasseza

8

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

tk. mezodermalna otaczająca formujący

tk. mezodermalna otaczająca formujący

się zawiązek układa się w dwie warstwy:

się zawiązek układa się w dwie warstwy:

- obfitokomórkową, dobrze

- obfitokomórkową, dobrze

unaczyniona warstwę wewnętrzną

unaczyniona warstwę wewnętrzną

- zewnętrzną - włóknistą warstwę zbitą

- zewnętrzną - włóknistą warstwę zbitą

•

obie te warstwy tworzą

obie te warstwy tworzą

woreczek

woreczek

zębowy

zębowy

, który wraz z brodawką zębową i

, który wraz z brodawką zębową i

narządem szkliwotwórczym tworzy

narządem szkliwotwórczym tworzy

pęcherzyk zębowy

pęcherzyk zębowy

9

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

w narządzie szkliwotwórczym

w narządzie szkliwotwórczym

wyodrębnia się: nabłonek wewnętrzny,

wyodrębnia się: nabłonek wewnętrzny,

warstwę pośrednią (bierze udział w

warstwę pośrednią (bierze udział w

wapnieniu istoty międzypryzmatycznej),

wapnieniu istoty międzypryzmatycznej),

miazgę (odżywia nabłonek zew.) i

miazgę (odżywia nabłonek zew.) i

nabłonek zewnętrzny. nabłonek zew. i

nabłonek zewnętrzny. nabłonek zew. i

wew. budują ameloblasty. zgięcie w

wew. budują ameloblasty. zgięcie w

miejscu przejścia nabłonka zew. w wew.

miejscu przejścia nabłonka zew. w wew.

tworzy pętlę, zwana

tworzy pętlę, zwana

pochewką

pochewką

nabłonkową korzenia (Hertwiga

nabłonkową korzenia (Hertwiga

), która

), która

w przyszłości kształtuje korzeń

w przyszłości kształtuje korzeń

10

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

narząd szkliwotwórczy odpowiada za

narząd szkliwotwórczy odpowiada za

formowanie korony, korzenia i wytworzenie

formowanie korony, korzenia i wytworzenie

szkliwa, zaś ameloblasty stymulują komórki

szkliwa, zaś ameloblasty stymulują komórki

mezenchymalne brodawki zębowej do

mezenchymalne brodawki zębowej do

wytwarzania zębiny (indukcja)

wytwarzania zębiny (indukcja)

•

brodawka zęba zawiera m. in. odontoblasty

brodawka zęba zawiera m. in. odontoblasty

i fibroblasty; wytwarza ona zębinę i

i fibroblasty; wytwarza ona zębinę i

odżywia cały zawiązek zęba, a w

odżywia cały zawiązek zęba, a w

późniejszym okresie przekształca się w

późniejszym okresie przekształca się w

miazgę

miazgę

11

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

tkanka łączna woreczka tworzy

tkanka łączna woreczka tworzy

ozębną, zaś komórki jego

ozębną, zaś komórki jego

warstwy wewnętrznej (cementocyty)-

warstwy wewnętrznej (cementocyty)-

cement

cement

•

po całkowitym ukształtowaniu korony

po całkowitym ukształtowaniu korony

zębowej zaczyna tworzyć się korzeń,

zębowej zaczyna tworzyć się korzeń,

powstający wskutek wzajemnych

powstający wskutek wzajemnych

oddziaływań pochewki Hertwiga i

oddziaływań pochewki Hertwiga i

brodawki zębowej

brodawki zębowej

12

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

w brodawce, po zetknięciu z

w brodawce, po zetknięciu z

wewnętrznym nabłonkiem pochewki

wewnętrznym nabłonkiem pochewki

powstają odontoblasty wytwarzające

powstają odontoblasty wytwarzające

zębinę korzeniową. następnie

zębinę korzeniową. następnie

pochewka zanika (pozostałości -

pochewka zanika (pozostałości -

wysepki nabłonkowe Malasseza), a

wysepki nabłonkowe Malasseza), a

jej miejsce zajmuje tk. łączna

jej miejsce zajmuje tk. łączna

woreczka zębowego

woreczka zębowego

13

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

liczba i kształt korzeni zależy od

liczba i kształt korzeni zależy od

sfałdowania pochewki Hertwiga

sfałdowania pochewki Hertwiga

•

okres formowania się korzeni do

okres formowania się korzeni do

osiągnięcia całkowitej długości i

osiągnięcia całkowitej długości i

wykształcenia wierzchołków, trwa –

wykształcenia wierzchołków, trwa –

zależnie od grupy zębów – od 1,5 do 4 lat

zależnie od grupy zębów – od 1,5 do 4 lat

•

zawiązki zębów mlecznych leżą głęboko

zawiązki zębów mlecznych leżą głęboko

w kości: w szczęce, prawie pod

w kości: w szczęce, prawie pod

oczodołem (niewykształcona zatoka

oczodołem (niewykształcona zatoka

szczękowa), w żuchwie bliżej jej

szczękowa), w żuchwie bliżej jej

krawędzi, tuż nad kanałem żuchwowym

krawędzi, tuż nad kanałem żuchwowym

14

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

początkowo zawiązki zębów

początkowo zawiązki zębów

mlecznych i stałych usytuowane są we

mlecznych i stałych usytuowane są we

wspólnych

wspólnych

zębodołach pierwotnych

zębodołach pierwotnych

•

później wytwarzają się zębodoły

później wytwarzają się zębodoły

oddzielne dla zębów mlecznych i

oddzielne dla zębów mlecznych i

stałych, a przez wykształcenie

stałych, a przez wykształcenie

przegrody kostnej każdy korzeń ma

przegrody kostnej każdy korzeń ma

swój osobny zębodół, zwany

swój osobny zębodół, zwany

ostatecznym

ostatecznym

lub

lub

wtórnym

wtórnym

15

Tworzenie zawiązków

Tworzenie zawiązków

zębów

zębów

•

rozwój zębodołu zależy od rozwoju

rozwój zębodołu zależy od rozwoju

korzenia, powstaje on bezpośrednio przed

korzenia, powstaje on bezpośrednio przed

wyrzynaniem się zęba (równoczasowo

wyrzynaniem się zęba (równoczasowo

kształtuje się korzeń) z woreczka

kształtuje się korzeń) z woreczka

zębowego

zębowego

•

mineralizacja zębów mlecznych

mineralizacja zębów mlecznych

rozpoczyna się od siekaczy

rozpoczyna się od siekaczy

przyśrodkowych górnych w 4. mżp

przyśrodkowych górnych w 4. mżp

•

mineralizacja zębów stałych rozpoczyna

mineralizacja zębów stałych rozpoczyna

się od pierwszych trzonowców szczęki o

się od pierwszych trzonowców szczęki o

okresie okołoporodowym

okresie okołoporodowym

16

Ząbkowanie

Ząbkowanie

•

Ząbkowanie = wyrzynanie się zębów

Ząbkowanie = wyrzynanie się zębów

mlecznych.

mlecznych.

•

Wyrzynanie zęba to proces przemieszczania

Wyrzynanie zęba to proces przemieszczania

z miejsca rozwoju (krypty kostnej) do

z miejsca rozwoju (krypty kostnej) do

funkcyjnej pozycji w j. ustnej (w zębodole).

funkcyjnej pozycji w j. ustnej (w zębodole).

•

3 fazy wyrzynania:

3 fazy wyrzynania:

1. przederupcyjna

1. przederupcyjna

2. przedfunkcyjna

2. przedfunkcyjna

3. funkcyjna

3. funkcyjna

17

Faza przederupcyjna

Faza przederupcyjna

•

kończy się kształtowanie korony zęba

kończy się kształtowanie korony zęba

•

następuje mineralizacja szkliwa i zębiny

następuje mineralizacja szkliwa i zębiny

•

rozpoczyna się kształtowanie korzenia

rozpoczyna się kształtowanie korzenia

•

ekscentrycznemu wzrostowi zawiązka

ekscentrycznemu wzrostowi zawiązka

zęba towarzyszą jego ruchy obrotowe i

zęba towarzyszą jego ruchy obrotowe i

wahadłowe oraz ruch pionowy w długiej

wahadłowe oraz ruch pionowy w długiej

osi ku płaszczyźnie zwarcia

osi ku płaszczyźnie zwarcia

18

Faza przedfunkcyjna

Faza przedfunkcyjna

•

rozpoczyna się ukazaniem się korony zęba w j.

rozpoczyna się ukazaniem się korony zęba w j.

ustnej i trwa do momentu uzyskania kontaktu z

ustnej i trwa do momentu uzyskania kontaktu z

zębem przeciwstawnym

zębem przeciwstawnym

•

stosunkowo szybkie przesuwanie się zęba

stosunkowo szybkie przesuwanie się zęba

•

przegrody międzyzębowe pojawiają się, gdy

przegrody międzyzębowe pojawiają się, gdy

korzeń ma 1-2 mm i rosną wraz z nim, wydłużają

korzeń ma 1-2 mm i rosną wraz z nim, wydłużają

się też włókna ozębnej

się też włókna ozębnej

•

gdy korona zęba zbliży się do j. ustnej, następuje

gdy korona zęba zbliży się do j. ustnej, następuje

połączenia nabłonka szkliwnego z nabłonkiem j.

połączenia nabłonka szkliwnego z nabłonkiem j.

ustnej nad brzegiem siecznym lub guzkiem;

ustnej nad brzegiem siecznym lub guzkiem;

nabłonki te rogowacieją a następnie rozdzielają

nabłonki te rogowacieją a następnie rozdzielają

się nad zębem

się nad zębem

19

Faza przedfunkcyjna

Faza przedfunkcyjna

•

szczelina dziąsłowa powstaje w miarę

szczelina dziąsłowa powstaje w miarę

wyrzynania się zęba

wyrzynania się zęba

•

podczas zetknięcia się nabłonka

podczas zetknięcia się nabłonka

szkliwnego i j. ustnej zachodzi

szkliwnego i j. ustnej zachodzi

ostra miejscowa reakcja zapalna

ostra miejscowa reakcja zapalna

20

Faza funkcyjna

Faza funkcyjna

•

powolne tempo przemian,

powolne tempo przemian,

•

dalszy wzrost korzenia i tk.

dalszy wzrost korzenia i tk.

okołokorzeniowych z charakterystycznym

okołokorzeniowych z charakterystycznym

ukierunkowaniem włókien ozębnej

ukierunkowaniem włókien ozębnej

•

przyczep nabłonkowy rowka dziąsłowego

przyczep nabłonkowy rowka dziąsłowego

przesuwa się w kierunku wierzchołka

przesuwa się w kierunku wierzchołka

korzenia, zwiększa się więc długość korony

korzenia, zwiększa się więc długość korony

klinicznej

klinicznej

•

w uzębieniu stałym kończy się w 16.- 18. rż

w uzębieniu stałym kończy się w 16.- 18. rż

21

Mechanizm wyrzynania

Mechanizm wyrzynania

•

nie jest w pełni wyjaśniony

nie jest w pełni wyjaśniony

•

wiąże się najprawdopodobniej ze

wiąże się najprawdopodobniej ze

stymulacja przez wzrastające korzenie

stymulacja przez wzrastające korzenie

oraz wysuwaniem zębów przez skracające

oraz wysuwaniem zębów przez skracające

się w miarę dojrzewania kolagenu włókna

się w miarę dojrzewania kolagenu włókna

ozębnej

ozębnej

•

pewne znaczenie przypisuje się zmianom

pewne znaczenie przypisuje się zmianom

przepuszczalności ścian lokalnych naczyń

przepuszczalności ścian lokalnych naczyń

krwionośnych (resorpcja płynu

krwionośnych (resorpcja płynu

pozanaczyniowego nagromadzonego u

pozanaczyniowego nagromadzonego u

podstawy korzenia pobudza jego wrost)

podstawy korzenia pobudza jego wrost)

22

Okresy wyrzynania zębów

Okresy wyrzynania zębów

•

zęby mleczne wyrzynają się między 6. a 30. mż

zęby mleczne wyrzynają się między 6. a 30. mż

•

ząbkowanie o czasie – pierwsze zęby wyrzynają się

ząbkowanie o czasie – pierwsze zęby wyrzynają się

w 5.-10. mż ( u wcześniaków o ok. 1-2 mies.

w 5.-10. mż ( u wcześniaków o ok. 1-2 mies.

później)

później)

•

ząb jest gotowy do wyrznięcia, gdy długość korzenia

ząb jest gotowy do wyrznięcia, gdy długość korzenia

zrówna się z długością korony

zrówna się z długością korony

•

najczęściej jako pierwsze wyrzynają się siekacze

najczęściej jako pierwsze wyrzynają się siekacze

przyśrodkowe w żuchwie, ale nawet u 20% dzieci

przyśrodkowe w żuchwie, ale nawet u 20% dzieci

mogą to być siekacze boczne

mogą to być siekacze boczne

•

średni czas od pojawienia się pierwszego zęba w j.

średni czas od pojawienia się pierwszego zęba w j.

ustnej do wyrznięcia ostatniego zęba mlecznego

ustnej do wyrznięcia ostatniego zęba mlecznego

wynosi dla polskich dzieci ok.. 17,5 mies. (a np. 22

wynosi dla polskich dzieci ok.. 17,5 mies. (a np. 22

mies. w Skandynawii)

mies. w Skandynawii)

•

rozwój zęba mlecznego trwa jeszcze ok. 1 rok od

rozwój zęba mlecznego trwa jeszcze ok. 1 rok od

wyrznięcia

wyrznięcia

23

Chronologia rozwoju zębów

Chronologia rozwoju zębów

mlecznych

mlecznych

24

Resorpcja korzeni zębów

Resorpcja korzeni zębów

mlecznych

mlecznych

•

4.-5.

4.-5.

rż - resorpcja korzeni zębów siecznych

rż - resorpcja korzeni zębów siecznych

mlecznych,

mlecznych,

6.-7.

6.-7.

rż - kłów i I trzonowców,

rż - kłów i I trzonowców,

8.-9.

8.-9.

rż -

rż -

zębów trzonowych II mleczne

zębów trzonowych II mleczne

•

resorpcja korzeni i wypadanie zębów mlecznych

resorpcja korzeni i wypadanie zębów mlecznych

poprzedza wyrzynanie się zębów stałych i jest

poprzedza wyrzynanie się zębów stałych i jest

kluczowa dla wymiany uzębienia

kluczowa dla wymiany uzębienia

•

resorpcja korzeni zz. mlecznych jest fizjologiczna

resorpcja korzeni zz. mlecznych jest fizjologiczna

(tzw. rozwojowa), zaś zz. stałych zawsze patologiczna

(tzw. rozwojowa), zaś zz. stałych zawsze patologiczna

•

resorpcja jest procesem długotrwałym, najkrótszym

resorpcja jest procesem długotrwałym, najkrótszym

w zz. siecznych

w zz. siecznych

•

zachodzi pod wpływem wielojądrowych komórek

zachodzi pod wpływem wielojądrowych komórek

podobnych do osteoklastów i jest stymulowana

podobnych do osteoklastów i jest stymulowana

wzrostem zawiązka zęba stałego (choć zachodzi

wzrostem zawiązka zęba stałego (choć zachodzi

powoli nawet przy braku tego zawiązka)

powoli nawet przy braku tego zawiązka)

25

Resorpcja korzeni zębów

Resorpcja korzeni zębów

mlecznych

mlecznych

•

rozpoczyna się

rozpoczyna się

2-4 lata

2-4 lata

przed fizjologiczną wymianą

przed fizjologiczną wymianą

zębów na powierzchni położonej najbliżej zawiązka

zębów na powierzchni położonej najbliżej zawiązka

zęba stałego (zwykle okolica wierzchołka korzenia,

zęba stałego (zwykle okolica wierzchołka korzenia,

niekiedy rozwidlenie korzeni zz. trzonowych)

niekiedy rozwidlenie korzeni zz. trzonowych)

•

okresy aktywnej resorpcji przerywane są okresami

okresy aktywnej resorpcji przerywane są okresami

jej ustania, a nawet odbudowy

jej ustania, a nawet odbudowy

•

przez cały czas ząb mleczny zachowuje

przez cały czas ząb mleczny zachowuje

funkcjonujące przyzębie

funkcjonujące przyzębie

•

może przebiegać w postaci zatokowej lub linijnej

może przebiegać w postaci zatokowej lub linijnej

(przy małej odległości zawiązka z. stałego od

(przy małej odległości zawiązka z. stałego od

korzenia z. mlecznego)

korzenia z. mlecznego)

•

początkowe stadium resorpcji można stwierdzić

początkowe stadium resorpcji można stwierdzić

jedynie radiologicznie, później wskazuje na to

jedynie radiologicznie, później wskazuje na to

narastająca ruchomość zęba

narastająca ruchomość zęba

26

Resorpcja korzeni zębów

Resorpcja korzeni zębów

mlecznych

mlecznych

•

tuż przed wypadnięciem korony zęba

tuż przed wypadnięciem korony zęba

mlecznego nabłonek dziąsłowy proliferuje

mlecznego nabłonek dziąsłowy proliferuje

poniżej niej, stąd ząb mleczny wypada bez

poniżej niej, stąd ząb mleczny wypada bez

wywołania uszkodzenia

wywołania uszkodzenia

•

przyspieszoną resorpcję

przyspieszoną resorpcję

i wcześniejsze

i wcześniejsze

wypadanie zz. mlecznych

wypadanie zz. mlecznych

obserwujemy w

obserwujemy w

:

:

cukrzycy, łuszczycy, zatruciu Hg, hipofosfatazji,

cukrzycy, łuszczycy, zatruciu Hg, hipofosfatazji,

zesp. Papillona-Lefevre’a, młodzieńczym zap.

zesp. Papillona-Lefevre’a, młodzieńczym zap.

przyzębia, naświetlaniu promieniami X oraz po

przyzębia, naświetlaniu promieniami X oraz po

leczeniu endodontycznym met. mortalną

leczeniu endodontycznym met. mortalną

•

opóźniona resorpcja

opóźniona resorpcja

wiąże się zwykle z

wiąże się zwykle z

brakiem, uszkodzeniem lub nieprawidłową

brakiem, uszkodzeniem lub nieprawidłową

lokalizacją zawiązków zz. stałych

lokalizacją zawiązków zz. stałych

27

Wyrzynanie się zębów

Wyrzynanie się zębów

stałych

stałych

•

wymianę uzębienia zapoczątkowuje wyrzynanie się

wymianę uzębienia zapoczątkowuje wyrzynanie się

w

w

6. rż zębów trzonowych I stałych

6. rż zębów trzonowych I stałych

, choć u 30% dzieci

, choć u 30% dzieci

jako pierwsze zęby stałe wyrzynają się siekacze

jako pierwsze zęby stałe wyrzynają się siekacze

przyśrodkowe w żuchwie

przyśrodkowe w żuchwie

•

zasadą jest, że

zasadą jest, że

zęby stałe wyrzynają się wcześniej w

zęby stałe wyrzynają się wcześniej w

żuchwie

żuchwie

niż w szczęce,

niż w szczęce,

za wyjątkiem przedtrzonowców

za wyjątkiem przedtrzonowców

•

obserwuje się

obserwuje się

akcelerację

akcelerację

wymiany uzębienia

wymiany uzębienia

•

zęby stałe pojawiają się nieco wcześniej u dziewczynek

zęby stałe pojawiają się nieco wcześniej u dziewczynek

(różnica jest bardziej wyraźna niż w przypadku

(różnica jest bardziej wyraźna niż w przypadku

ząbkowania)

ząbkowania)

•

rozwój zęba stałego po jego wyrznięciu trwa jeszcze

rozwój zęba stałego po jego wyrznięciu trwa jeszcze

średnio 3 lata, aż do ostatecznego uformowania

średnio 3 lata, aż do ostatecznego uformowania

korzenia

korzenia

28

Chronologia rozwoju zębów

Chronologia rozwoju zębów

stałych

stałych

29

Anatomia uzębienia

Anatomia uzębienia

mlecznego

mlecznego

•

zęby mleczne są niebieskobiałe, w odróżnieniu od

zęby mleczne są niebieskobiałe, w odróżnieniu od

żółtawych zębów stałych

żółtawych zębów stałych

•

korony zz. mlecznych są mniejsze, niższe i szersze

korony zz. mlecznych są mniejsze, niższe i szersze

w wymiarze przednio-tylnym, z pogrubioną

w wymiarze przednio-tylnym, z pogrubioną

listewką szkliwną (

listewką szkliwną (

tuberculum molare

tuberculum molare

) nad

) nad

szyjkami powierzchni policzkowych zz.

szyjkami powierzchni policzkowych zz.

trzonowych (beczułkowaty kształt)

trzonowych (beczułkowaty kształt)

•

brzegi sieczne przednich zz. mlecznych są równe

brzegi sieczne przednich zz. mlecznych są równe

(brak charakterystycznych dla zz. stałych falistości

(brak charakterystycznych dla zz. stałych falistości

i wrębów)

i wrębów)

•

powierzchnie policzkowe i językowe trzonowców

powierzchnie policzkowe i językowe trzonowców

mlecznych są spłaszczone i ustawione zbieżnie ku

mlecznych są spłaszczone i ustawione zbieżnie ku

pow. żującej

pow. żującej

•

zwężenie szyjek jest bardziej wyraźne w zz.

zwężenie szyjek jest bardziej wyraźne w zz.

mlecznych

mlecznych

30

Anatomia uzębienia

Anatomia uzębienia

mlecznego

mlecznego

•

pow. styczne trzonowców mlecznych są

pow. styczne trzonowców mlecznych są

szersze i bardziej płaskie

szersze i bardziej płaskie

•

mleczne zęby trzonowe II szczęki mają 4

mleczne zęby trzonowe II szczęki mają 4

guzki i 3 korzenie podobnie do zębów

guzki i 3 korzenie podobnie do zębów

trzonowych I stałych

trzonowych I stałych

•

w żuchwie II zęby trzonowe mleczne mają 5

w żuchwie II zęby trzonowe mleczne mają 5

guzków i układ korzeni podobny do I zęba

guzków i układ korzeni podobny do I zęba

trzonowego stałego

trzonowego stałego

•

korzenie zz. mlecznych są węższe i dłuższe w

korzenie zz. mlecznych są węższe i dłuższe w

stosunku do wysokości koron

stosunku do wysokości koron

•

korzenie mlecznych trzonowców ustawione są

korzenie mlecznych trzonowców ustawione są

rozbieżnie przy szyjce zęba, zaś zbiegają się

rozbieżnie przy szyjce zęba, zaś zbiegają się

nieco w kierunku wierzchołkowym, obejmując

nieco w kierunku wierzchołkowym, obejmując

zawiązek zęba stałego

zawiązek zęba stałego

31

32

33

Oznaczanie zębów

Oznaczanie zębów

mlecznych

mlecznych

34

Cechy zębów mlecznych

Cechy zębów mlecznych

•

szkliwo

szkliwo

zz. mlecznych jest

zz. mlecznych jest

mniej

mniej

zmineralizowane

zmineralizowane

i

i

średnio o połowę cieńsze

średnio o połowę cieńsze

•

pryzmaty szkliwa układają się pionowo

pryzmaty szkliwa układają się pionowo

(od

(od

szyjek ku brzegom siecznym lub powierzchniom

szyjek ku brzegom siecznym lub powierzchniom

żującym), zaś w zz. stałych poziomo

żującym), zaś w zz. stałych poziomo

•

obserwuje się wyraźną linię neonatalną (w

obserwuje się wyraźną linię neonatalną (w

zębach stałych występuje tylko w I trzonowcu)

zębach stałych występuje tylko w I trzonowcu)

•

zębina jest słabiej zmineralizowana i o połowę

zębina jest słabiej zmineralizowana i o połowę

cieńsza, choć w centralnej części pow. żującej

cieńsza, choć w centralnej części pow. żującej

trzonowców mlecznych jest grubsza niż w zz.

trzonowców mlecznych jest grubsza niż w zz.

stałych

stałych

•

komory są większe, a ich rogi bardziej wydatne

komory są większe, a ich rogi bardziej wydatne

•

cement zz. mlecznych jest bardzo cienki,

cement zz. mlecznych jest bardzo cienki,

pierwotny (włóknisty)

pierwotny (włóknisty)

35

Bibliografia

Bibliografia

1.

1.

Karłowska I.: Zarys współczesnej

Karłowska I.: Zarys współczesnej

ortodoncji, PZWL, Warszawa 2005.

ortodoncji, PZWL, Warszawa 2005.

2.

2.

Proffit W. R., Fields H. W.: Ortodoncja

Proffit W. R., Fields H. W.: Ortodoncja

współczesna, Czelej, Lublin 2001.

współczesna, Czelej, Lublin 2001.

3.

3.

Szpringer-Nodzak M. :Stomatologia

Szpringer-Nodzak M. :Stomatologia

wieku rozwojowego, PZWL, Warszawa

wieku rozwojowego, PZWL, Warszawa

2006.

2006.

4.

4.

Zabel M.: Histologia, Urban i Partner,

Zabel M.: Histologia, Urban i Partner,

Wrocław 2000.

Wrocław 2000.

36

Dziękujemy za

Dziękujemy za

uwagę

uwagę