1

Optymalny obszar
walutowy

Dr Wanda Dugiel

2

Teoria optymalnego
obszaru walutowego



Mundell, definiuje optymalność tego obszaru jako zdolność do

stabilizacji zatrudnienia i poziomu cen



Przy tym uważa on, że w ramach optymalnego obszaru

walutowego występują automatyczne dostosowania, prowadzące

do usuwania bezrobocia i nierównowagi płatniczej, powstałych

na skutek wystąpienia szoku asymetrycznego i stąd nie wymaga

to stosowania narzędzi polityki pieniężnej i/lub fiskalnej.



Według Mundella obszar walutowy jest optymalny pod

warunkiem, że obejmuje regiony lub kraje o wspólnej walucie lub

też istnieją różne krajowe (regionalne) waluty, ale powiązane

sztywnymi kursami walutowymi przy zachowaniu zbiorowego

kursu płynnego w stosunku do krajów trzecich a także istnieje

wewnętrzna mobilność czynników produkcji, zwłaszcza siły

roboczej (tj. mobilność w układzie między regionami lub krajami

obszaru walutowego) i brak ich mobilności zewnętrznej.

Warunkiem optymalności obszaru walutowego jest również

wysoka elastyczność cen i płac w krajach członkowskich.

3

Uzupełnienia teorii
optymalnych obszarów
walutowych



Teoria optymalnego obszaru walutowego, sformułowana przez

Mundella, została później uzupełniona przez wielu autorów.



Niektórzy z nich uważają, że mobilność czynników produkcji

nie jest wystarczającym warunkiem optymalności obszaru

walutowego.



Poddają oni w wątpliwość twierdzenie o automatycznym

przepływie czynników produkcji z obszarów o wyższych

kosztach jednostkowych tych czynników do obszarów o

niższych kosztach jednostkowych.



Pracownicy wcale nie muszą być przygotowani do

przemieszczania się z obszarów o wyższych kosztach pracy do

obszarów o niższych kosztach pracy, nawet, jeżeli miejsca

pracy w tych ostatnich są dostępne.Pracownicy mogą

oczekiwać zmian na rynku pracy i nie decydować się na jej

poszukiwanie poza granicami danego regionu lub kraju.

4

Uzupełnienia teorii
optymalnych obszarów
walutowych



Według McKinnona optymalny obszar walutowy powinien

obejmować gospodarki o wysokim stopniu otwarcia.



Grubel poruszył równie istotny problem asymetrii w od

działywaniu polityki ekonomicznej skoncentrowanej na

szczeblu ponad narodowym na poszczególne kraje obszaru

walutowego. Według niego polityka ekonomiczna kreowana

na szczeblu ponadnarodowym, optymalna z punktu widzenia

obszaru jako całości, nie musi być optymalna dla każdego z

krajów członkowskich, a mimo to każdy z krajów będzie

musiał się jej pod porządkować. Prowadzi to do konieczności

akceptowania przez niektóre kraje zmniejszonego poziomu

dobrobytu i konkurencyjności gospodarki w porównaniu z

sytuacją, gdyby kraj samodzielnie mógł określać wielkość

stopy inflacji, bezrobocia, stopy procentowej, podaży

pieniądza, stopy wzrostu gospodarczego optymalnych z jego

punktu widzenia.

5

Uzupełnienia teorii
optymalnych obszarów
walutowych



De Grauwe podejmuje między innymi problem

tworzenia unii walutowej przez kraje wysoko

rozwinięte z niską inflacją z krajami słabiej

rozwiniętymi o wysokiej inflacji. Teoria optymalnych

finansów publicznych mówi o tym, że racjonalnie

postępujący rząd może wykorzystywać alternatywne

źródła dochodów budżetowych, jeśli koszt

marginalny pozyskania dochodów z obu źródeł jest

taki sam.



Jednym z nich może być wzrost podatków, drugim

zaś wzrost dochodów poprzez inflację (tzw.

seignorage). Jeśli koszt marginalny zwiększenia

dochodów budżetowych przez wzrost opodatkowania

przewyższa koszt marginalny zwiększenia dochodów

poprzez inflację (seignorage), to wówczas optymalne

będzie zredukowanie podatków i zwiększenie inflacji.

6

Uzupełnienia teorii
optymalnych obszarów
walutowych



Kraje słabiej rozwinięte, przystępując do unii walutowej,

muszą utrzymywać inflację na wymaganym niskim

poziomie. To oznacza, że przy danym poziomie wydatków

budżetowych rządy tych krajów muszą zwiększyć

obciążenia podatkowe w przypadku presji inflacyjnej.

Jednakże konsekwencją wzrostu obciążeń podatkowych są

straty w dobrobycie i spadek konkurencyjności tych krajów.



Można tutaj również dodać, że z punktu widzenia ekonomii

podaży (supply-side economics), konsekwencją takiego

posunięcia będzie obniżenie tempa wzrostu gospodarczego

i konkurencyjności gospodarki w długim okresie. Z tego

typu sytuacją kraje słabiej rozwinięte mogą mieć do

czynienia nie tylko w momencie przystąpienia do unii

monetarnej, ale również później.

7

Uzupełnienia teorii
optymalnych obszarów
walutowych



Krugman wskazuje na koszty (straty), jakie może

ponieść kraj przystępujący do obszaru

walutowego o wspólnej walucie lub

usztywnionych względem siebie kursach krajów

członkowskich.



Kosztem (stratą) jest pozbycie się polityki

kursowej jako narzędzia przywracania równowagi

zewnętrznej w warunkach szoków

ekonomicznych.



Koszty integracji walutowej uzależnione są od

stopnia elastyczności rynku pracy i mobilności

czynnika pracy w poszczególnych krajach.



Wzrost mobilności czynnika pracy przez

deregulację powinien spowodować zmniejszenie

kosztów integracji walutowej.