Polityka gospodarcza

Wykład 11:

Polityka kursowa

Podstawowe pojęcia

•

Definicja kursu walutowego: cena waluty obcej

wyrażona w walucie krajowej (PLN/USD -

metoda europejska) lub odwrotnie (USD/GBP -

metoda brytyjska);

•

Aprecjacja, deprecjacja, rewaluacja, dewaluacja;

•

Kurs nominalny E i kurs realny Φ = E (P*/P);

•

Kurs efektywny – średni kurs złotego wobec

walut obcych ważony udziałem poszczególnych

walut w eksporcie i imporcie dóbr i usług;

•

Kurs rynkowy i kurs parytetu siły nabywczej

(PPP – purchasing power parity);

•

Dobra wymienne T (tradeables) i niewymienne

N (non-tradeables);

•

E = PT/PT* (kurs rynkowy);

•

PPP = [aPT + (1-a)PN]/[bPT* + (1-b)PN*];

Kurs PPP/kurs rynkowy a PKB/capita (w USD) w krajach OECD,

2005r

Wskaźnik „Big Mac” (wg. The Economist) a PKB/capita w

krajach OECD, 1999r

Podstawowe decyzje z zakresu

polityki kursowej

• Reżim (system) kursowy: kurs

sztywny, kurs płynny, systemy
mieszane;

• Poziom kursu (wartość punktowa,

przedziałowa, tempo zmian);

• Zakres wymienialności waluty

krajowej na waluty obce;

Wybór systemu kursowego

•

Zalety kursu sztywnego: stabilność i przewidywalność

warunków handlu zagranicznego, niskie koszty transakcyjne,

kurs jako „kotwica” nominalna (nominal anchor) w walce z

inflacją;

•

Wady kursu sztywnego: potrzeba dużych rezerw,

niebezpieczeństwo nadmiernej aprecjacji realnej, groźba

kryzysu walutowego, konieczność interwencji sterylizowanej

lub niesterylizowanej, utrata autonomii w polityce pieniężnej;

•

Odmiany kursu sztywnego – kurs stały zmieniany (adjustable

peg), kurs sztywny (fixed peg), zarząd walutą (currency

board);

•

Zalety i wady kursu płynnego – odwrotnie;

•

Odmiany kursu płynnego – kurs zmienny regulowany

(managed float, „dirty” float), pasmo kursowe (band), kurs

płynny (free float);

•

Systemy pośrednie - kurs „pełzający” (crawling peg), pasmo

pełzające (crawling band).

Jaki jest optymalny system

kursowy?

• Kraje małe o gospodarce otwartej (wysoka

relacja (Ex+Im)/PKB) oraz kraje zwalczajace

inflację powinny stosować kursy stałe;

• Kraje duże o dużym rynku wewnętrznym i

mniej otwarte (niska relacja (Ex+Im)/PKB)

oraz o stabilnej, niskiej inflacji powinny

stosować kursy zmienne;

• Systemy skrajne (corner solutions)

generalnie są lepsze;

• System kursowy a kryzysy walutowe: kurs

sztywny zachęca do spekulacji i zwiększa

ryzyko kryzysu, kurs płynny zniechęca do

spekulacji i eliminuje ryzyko kryzysu.

Systemy kursowe w świecie (liczba krajów, 2003r)

Poziom kursu walutowego

• Kurs powinien zapewniać równowagę podaży i

popytu na walutę obcą (w krótkim i średnim okresie);

• Transakcje autonomiczne i wyrównawcze w bilansie

płatniczym;

• Kurs równowagi makroekonomicznej (inflacja,

bezrobocie, PKB potencjalny):

• Kurs płynny - kurs równowagi rynkowej;

• Kurs płynny regulowany – zasady interwencji,

szerokość pasma, pasmo wewnętrzne i zewnętrzne;

• Kurs sztywny – jak określić kurs równowagi? (obroty

autonomiczne bilansu płatniczego, luka podażowa

(output gap), bezrobocie);

• Kurs nadwartościowy i kurs podwartościowy – wady,

zalety;

• Dewaluacja i rewaluacja

Czynniki kształtujące kurs

równowagi

• Kurs walutowy, przy którym bieżąca podaż waluty równa się

bieżącemu popytowi na walutę, jest kursem równowagi

krótkookresowej;

• Popyt na walutę = popyt na walutę dla celów importu dóbr i usług

+ popyt na walutę dla transakcji spekulacyjnych (zakup aktywów

walutowych);

• Podaż waluty = podaż waluty z tytułu eksportu dóbr i usług +

podaż waluty z transakcji spekulacyjnych (sprzedaż aktywów

walutowych);

• Podaż i popyt dla celów transakcyjnych są względnie stabilne;

natomiast podaż i popyt dla celów spekulacyjnych zależą od zmian

dochodowości aktywów walutowych i mogą być bardzo

niestabilne;

• Podaż i popyt „spotykają się” na rynku walutowym (foreign

exchange market – Forex);

• Jeśli kurs nie jest kursem w pełni płynnym, zapewnienie równowagi

wymaga interwencji banku centralnego;

• Kurs równowagi średniookresowej to kurs zapewniający wzrost PKB

na poziomie potencjalnym i równowagę w bilansie płatniczym;

• W długim okresie, kurs walutowy dąży do poziomu określonego

przez parytet siły nabywczej waluty (PPP)

Zakres wymienialności waluty

krajowej

• wymienialność „wewnętrzna” (tylko

dla transakcji hz);

• wymienialność w sensie Art. VIII

MFW (dla transakcji bieżących
bilansu płatniczego);

• wymienialność dla transakcji

bieżących i kapitałowych;

Polityka kursowa w Polsce w latach 1990-2000

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------

Data

Zmiana systemowa

Peg currency

Fluctuations

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.10.1990 Devaluation by 42%
1.01.1990

Fixed rate

US dollar

No

20.05.1991 Devaluation by 17%

Basket established

5 currencies

14.10.1991 Crawl, 1.8% per month
26.02.1992 Devaluation by 12%
1.10.1992 Band established

+/- 1%

27.08.1993 Devaluation by 8%

Crawl, 1.6% per month

13.09.1994 Crawl, 1.5% per month
30.11.1994 Crawl, 1.4% per month
16.02.1995 Crawl, 1.2% per month
6.03.1995 Band widened

+/- 2%

16.05.1995 Band widened

+/- 7%

22.12.1995 Revaluation by 6%
8.01.1996 Crawl, 1.0% per month

Crawl, 0.8% per month

Band widened

+/-10%

17.07.1998 Crawl, 0.65% per month
10.09.1998 Crawl, 0.5% per month
29.10.1998 Band widened

+/-12.5%

1.01.1999 Basket changed

2 currencies (55:45)

Crawl, 0.3% per month
Band widened

+/-15%

12.04.2000 Full float

Kurs PLN/USD i PLN/EUR, 1.01.2004-31.10.2009

Średni poziom i zmienność kursu PLN/USD, 1998-

2008

ROK

ST.DEV.

MEAN

SD/MEA

N

MAX

MIN

RÓŻNIC

A

1998

0,075

3,493

0,021

3,815

3,364

0,452

1999

0,182

3,965

0,046

4,349

3,413

0,936

2000

0,183

4,345

0,042

4,712

4,035

0,677

2001

0,098

4,098

0,024

4,500

3,943

0,557

2002

0,092

4,081

0,023

4,263

3,837

0,426

2003

0,095

3,890

0,024

4,091

3,671

0,420

2004

0,264

3,648

0,072

4,057

2,972

1,086

2005

0,120

3,235

0,037

3,449

2,907

0,543

2006

0,103

3,105

0,033

3,301

2,863

0,438

2007

 0,167

2,769

0,060

3,040

2,426

0,614

2008

0,300

2,406

0,125

3,130

2,022

1,108

Średni poziom i zmienność kursu PLN/EUR, 1998-

2008

ROK

ST.DEV.

MEAN

SD/MEA

N

MAX

MIN

MAX-

MIN

1998

0,166

3,923

0,042

4,337

3,711

0,626

1999

0,119

4,225

0,028

4,517

3,960

0,558

2000

0,105

4,010

0,026

4,280

3,819

0,460

2001

0,152

3,672

0,041

3,957

3,356

0,601

2002

0,204

3,855

0,053

4,212

3,502

0,710

2003

0,175

4,398

0,040

4,717

3,977

0,740

2004

0,227

4,529

0,050

4,915

4,052

0,863

2005

0,104

4,023

0,026

4,276

3,822

0,453

2006

0,080

3,896

0,020

4,107

3,757

0,350

2007

 0,090

3,784

0,024

3,939

3,570

0,369

2008

0,211

3,513

0,060

4,185

3,203

0,982

Średni poziom i zmienność kursu PLN/kosz (USD i EUR, 50:50),

1998-2007

ROK

ST.DEV.

MEAN

SD/MEA

N

MAX

MIN

RÓŻNIC

A

1998

0,107

3,708

0,029

4,011

3,555

0,456

1999

0,136

4,095

0,033

4,433

3,712

0,721

2000

0,093

4,178

0,022

4,390

3,976

0,415

2001

0,117

3,885

0,030

4,185

3,656

0,529

2002

0,115

3,968

0,029

4,203

3,706

0,498

2003

0,105

4,144

0,025

4,353

3,899

0,454

2004

0,241

4,089

0,059

4,428

3,396

1,031

2005

0,087

3,629

0,024

3,797

3,512

0,285

2006

0,078

3,500

0,022

3,689

3,332

0,357

2007

 0,127

3,276

0,039

3,489

2,998

0,491