SOCJOLOGICZNE

SOCJOLOGICZNE

UWARUNKOWANIA

UWARUNKOWANIA

REHABILITACJI

REHABILITACJI

Pojęcie rehabilitacji

Rehabilitacja

Rehabilitacja

to kompleksowe i

to kompleksowe i

zespołowe działanie na rzecz osoby

zespołowe działanie na rzecz osoby

niepełnosprawnej fizycznie lub

niepełnosprawnej fizycznie lub

psychicznie, które ma na celu

psychicznie, które ma na celu

przywrócenie tej osobie pełnej lub

przywrócenie tej osobie pełnej lub

maksymalnej do osiągnięcia sprawności

maksymalnej do osiągnięcia sprawności

fizycznej lub psychicznej, a także

fizycznej lub psychicznej, a także

zdolności do pracy oraz do brania

zdolności do pracy oraz do brania

czynnego udziału w życiu społecznym.

czynnego udziału w życiu społecznym.

REHABILITACJA

REHABILITACJA

MEDYCZNA

MEDYCZNA

PSYCHOLOGICZNA

PSYCHOLOGICZNA

SPOŁECZNA

SPOŁECZNA

ZAWODOWA

ZAWODOWA

RODZINNA

RODZINNA

ŚRODOWISKOWA

ŚRODOWISKOWA

Rehabilitacja medyczna:

Prowadzona jest w placówkach służby

Prowadzona jest w placówkach służby

zdrowia: szpitalach, przychodniach,

zdrowia: szpitalach, przychodniach,

poradniach, uzdrowiskach. Ma na celu

poradniach, uzdrowiskach. Ma na celu

przywrócenie sprawności fizycznej. Ma

przywrócenie sprawności fizycznej. Ma

przyspieszać powrót do zdrowia,

przyspieszać powrót do zdrowia,

zapobiegać trwałej utracie funkcji

zapobiegać trwałej utracie funkcji

chorego układu.

chorego układu.

Rehabilitacja psychologiczna:

Skoncentrowana na psychicznych funkcjach osoby

Skoncentrowana na psychicznych funkcjach osoby

niepełnosprawnej. Zmierza do osiągnięcia przez

niepełnosprawnej. Zmierza do osiągnięcia przez

osobę rehabilitowaną stanu akceptacji własnego

osobę rehabilitowaną stanu akceptacji własnego

kalectwa, odzyskanie wiary w siebie i w swoje

kalectwa, odzyskanie wiary w siebie i w swoje

możliwości życiowe oraz psychicznego

możliwości życiowe oraz psychicznego

przygotowania do normalnego uczestniczenia w

przygotowania do normalnego uczestniczenia w

życiu społecznym.

życiu społecznym.

Aby niepełnosprawność nie wywoływała wstydu i

Aby niepełnosprawność nie wywoływała wstydu i

poczucia niższości należy wyeliminować następujące

poczucia niższości należy wyeliminować następujące

przekonania:

przekonania:

- moje inwalidztwo jest karą,

- moje inwalidztwo jest karą,

- ważną rzeczą jest pasować do otoczenia, a ja się różnię,

- ważną rzeczą jest pasować do otoczenia, a ja się różnię,

- większość ludzi jest fizycznie normalna, a ja nie,

- większość ludzi jest fizycznie normalna, a ja nie,

- nikt nie zechce mnie polubić,

- nikt nie zechce mnie polubić,

- strona fizyczna i wygląd są ważne dla oceny człowieka,

- strona fizyczna i wygląd są ważne dla oceny człowieka,

- będę ciężarem dla swojej rodziny, itp.

- będę ciężarem dla swojej rodziny, itp.

Rehabilitacja społeczna:

Służy eliminowaniu ograniczeń związanych z

Służy eliminowaniu ograniczeń związanych z

funkcjonowaniem społecznym osoby

funkcjonowaniem społecznym osoby

niepełnosprawnej. Dąży do przyswojenia sobie

niepełnosprawnej. Dąży do przyswojenia sobie

przez osobę rehabilitowaną nowych ról

przez osobę rehabilitowaną nowych ról

społecznych lub nauczenia się pełnienia dawniej

społecznych lub nauczenia się pełnienia dawniej

wykonywanych w odmiennych okolicznościach,

wykonywanych w odmiennych okolicznościach,

zdeterminowanych stanem zdrowia.

zdeterminowanych stanem zdrowia.

W procesie rehabilitacji społecznej wyróżnić można

W procesie rehabilitacji społecznej wyróżnić można

następujące etapy:

następujące etapy:

1. Wycofanie

1. Wycofanie

się z poprzednich ról społecznych.

się z poprzednich ról społecznych.

2. Wstępną identyfikację z nowymi rolami lub pełnieniem

2. Wstępną identyfikację z nowymi rolami lub pełnieniem

dawnych ról w odmiennych okolicznościach.

dawnych ról w odmiennych okolicznościach.

3. Stopniowe wdrażanie do pełnienia nowych ról.

3. Stopniowe wdrażanie do pełnienia nowych ról.

4. Wbudowanie nowych ról w zintegrowaną całość z

4. Wbudowanie nowych ról w zintegrowaną całość z

innymi rolami.

innymi rolami.

Niektórzy autorzy wprowadzają rozróżnienie na

Niektórzy autorzy wprowadzają rozróżnienie na

rehabilitację społeczną: środowiskową, zawodową i

rehabilitację społeczną: środowiskową, zawodową i

rodzinną.

rodzinną.

Rehabilitacja środowiskowa obejmuje działania

obejmuje działania

związane z przystosowaniem pacjenta do warunków i

związane z przystosowaniem pacjenta do warunków i

do osób, z którymi styka się w miejscu zamieszkania i

do osób, z którymi styka się w miejscu zamieszkania i

umożliwia przystosowanie do życia w społeczności

umożliwia przystosowanie do życia w społeczności

lokalnej.

lokalnej.

Rehabilitacja zawodowa to zespół czynności

to zespół czynności

podejmowanych w celu przystosowania inwalidy do

podejmowanych w celu przystosowania inwalidy do

pracy zawodowej. Proces ten obejmuje wyszkolenie

pracy zawodowej. Proces ten obejmuje wyszkolenie

inwalidy w tej dziedzinie, w której może pracować lub

inwalidy w tej dziedzinie, w której może pracować lub

przeszkolenie w nowym zawodzie w przypadku,

przeszkolenie w nowym zawodzie w przypadku,

gdyby utracił zdolność do pracy w zawodzie

gdyby utracił zdolność do pracy w zawodzie

dotychczas wykonywanym.

dotychczas wykonywanym.

Rehabilitacja rodzinna to oddziaływania rodziny,

to oddziaływania rodziny,

umożliwiające i wspomagające przystosowanie do

umożliwiające i wspomagające przystosowanie do

życia codziennego osoby z ograniczoną sprawnością.

życia codziennego osoby z ograniczoną sprawnością.

ETAPY PRZYSTOSOWANIA

SIĘ DO INWALIDZTWA

(N.Cohn)

1.SZOK

- pierwszy okres diagnostyki i leczenia,

- pierwszy okres diagnostyki i leczenia,

-inwalida nie uświadamia sobie, że jego ciało jest chore,

-inwalida nie uświadamia sobie, że jego ciało jest chore,

-nie przejawia niepokoju,

-nie przejawia niepokoju,

-charakterystyczna postawa: ”to nie dotyczy

-charakterystyczna postawa: ”to nie dotyczy

mnie”

mnie”

2.OCZEKIWANIE NA WYZDROWIENIE

-inwalida zdaje sobie sprawę, że jest chory,

-inwalida zdaje sobie sprawę, że jest chory,

-przypuszcza, że niedługo wróci do zdrowia,

-przypuszcza, że niedługo wróci do zdrowia,

-często szuka pomocy wśród lekarzy, chce przyspieszyć

-często szuka pomocy wśród lekarzy, chce przyspieszyć

proces zdrowienia.

proces zdrowienia.

3.REZYGNACJA I UBOLEWANIE NAD WŁASNYM LOSEM

-inwalida jest w stanie silnego kryzysu, uważa że wszystko jest stracone,

-inwalida jest w stanie silnego kryzysu, uważa że wszystko jest stracone,

-brakuje mu motywacji, często myśli o samobójstwie,

-brakuje mu motywacji, często myśli o samobójstwie,

4. POSTAWA OBRONNA- PRAWIDŁOWA lub NEUROTYCZNA

-

-

PRAWIDŁOWA

PRAWIDŁOWA- inwalida zaczyna walczyć, że swoim kalectwem, ma motywację

- inwalida zaczyna walczyć, że swoim kalectwem, ma motywację

do radzenia sobie w nowej sytuacji, nastawia się pozytywnie do wszystkiego,

do radzenia sobie w nowej sytuacji, nastawia się pozytywnie do wszystkiego,

co może wpłynąć na poprawę jego stanu zdrowia.

co może wpłynąć na poprawę jego stanu zdrowia.

-

-

NEUROTYCZNA

NEUROTYCZNA- inwalida używa mechanizmów obronnych w celu odrzucenia

- inwalida używa mechanizmów obronnych w celu odrzucenia

skutków kalectwa, ukrywaniu tego faktu, przekonywaniu innych, że jest

skutków kalectwa, ukrywaniu tego faktu, przekonywaniu innych, że jest

dobrze przystosowany.

dobrze przystosowany.

5. AKCEPTACJA INWALIDZTWA

- osoba, która zaakceptowała swój stan, traktuje niepełnosprawność jako jedną z

- osoba, która zaakceptowała swój stan, traktuje niepełnosprawność jako jedną z

wielu swych cech charakterystycznych, zakładając, że dana sytuacja życiowa

wielu swych cech charakterystycznych, zakładając, że dana sytuacja życiowa

zmieniła się, ale mimo wszystko można z tym wszystkim żyć.

zmieniła się, ale mimo wszystko można z tym wszystkim żyć.

Adaptacja

Adaptacja do nowej sytuacji życiowej

Adaptacja do nowej sytuacji życiowej

uwarunkowanej stanem zdrowia wymaga

uwarunkowanej stanem zdrowia wymaga

zaakceptowania następstw choroby nie tylko przez

zaakceptowania następstw choroby nie tylko przez

samego pacjenta, lecz również przez jego

samego pacjenta, lecz również przez jego

otoczenie. Obustronne poznanie wyznaczników

otoczenie. Obustronne poznanie wyznaczników

interakcji społecznej w relacji „chory- jego

interakcji społecznej w relacji „chory- jego

środowisko” zależy w znacznej mierze od stopnia

środowisko” zależy w znacznej mierze od stopnia

samoakceptacji przez chorego nowych

samoakceptacji przez chorego nowych

uwarunkowań życiowych i od postawy

uwarunkowań życiowych i od postawy

rehabilitanta wobec tych osób. Proces adaptacji

rehabilitanta wobec tych osób. Proces adaptacji

odbywa się stopniowo.

odbywa się stopniowo.

Etapy adaptacji do nowej sytuacji

zdrowotnej:

1. ETAP REORIENTACJI PSYCHICZNEJ:

- zapoznanie się przez jednostkę adaptującą z nową sytuacją,

- zapoznanie się przez jednostkę adaptującą z nową sytuacją,

sprawdzenie, które z elementów jej dawnego postępowania

sprawdzenie, które z elementów jej dawnego postępowania

są możliwe do kontynuowania, a które trzeba zastąpić

są możliwe do kontynuowania, a które trzeba zastąpić

nowymi. Osoby adaptujące uczą się nowych wzorów

nowymi. Osoby adaptujące uczą się nowych wzorów

postępowania, ale nie uznają je za swoje i nie identyfikują

postępowania, ale nie uznają je za swoje i nie identyfikują

się całkowicie z nimi.

się całkowicie z nimi.

2. ETAP TOLERANCJI:

- jest to stan, w którym jednostka adaptująca lub też osoby

- jest to stan, w którym jednostka adaptująca lub też osoby

przystosowujące się do siebie, tolerują wzajemnie swoje

przystosowujące się do siebie, tolerują wzajemnie swoje

odrębne wzory zachowań bez wyrażania chęci przyjęcia ich

odrębne wzory zachowań bez wyrażania chęci przyjęcia ich

za własne.

za własne.

3. ETAP AKOMODACJI:

- polega na doprowadzeniu do sytuacji, w której strony

- polega na doprowadzeniu do sytuacji, w której strony

przystosowujące się uznają za własne podstawowe systemy

przystosowujące się uznają za własne podstawowe systemy

wartości i wzory zachowań odpowiednie do nowej sytuacji.

wartości i wzory zachowań odpowiednie do nowej sytuacji.

Akomodacja pozwala na wytworzenie uznawanych przez obie

Akomodacja pozwala na wytworzenie uznawanych przez obie

strony własnych wzorów, wartości i norm.

strony własnych wzorów, wartości i norm.

4. ETAP ASYMILACJI:

- jest końcowym etapem adaptacji, w którym następuje

- jest końcowym etapem adaptacji, w którym następuje

przystosowanie zupełne. Etap ten następuje wówczas, gdy

przystosowanie zupełne. Etap ten następuje wówczas, gdy

jednostka adaptująca się przyjmie odpowiednie do nowej sytuacji

jednostka adaptująca się przyjmie odpowiednie do nowej sytuacji

życiowej wartości i wzory postępowania, z którymi utożsamia się

życiowej wartości i wzory postępowania, z którymi utożsamia się

zupełnie.

zupełnie.

PEŁNA ADAPTACJA WYMAGA PRZEJŚCIA

PRZEZ WSZYSTKIE ETAPY. ZATRZYMANIE

SIĘ NA KTÓRYMŚ Z ETAPÓW OZNACZA

ZAHAMOWANIE PROCESU ADAPTACJI!

Osoba zaadaptowana to taka,

Osoba zaadaptowana to taka,

która pomimo przebytej choroby

która pomimo przebytej choroby

lub urazu odnalazła swoje

lub urazu odnalazła swoje

miejsce w środowisku, podjęła

miejsce w środowisku, podjęła

prace zawodową lub znalazła

prace zawodową lub znalazła

wartościowy substytut utraconej

wartościowy substytut utraconej

aktywności zawodowej, uzyskała

aktywności zawodowej, uzyskała

ekonomiczną niezależność, a pod

ekonomiczną niezależność, a pod

względem prawnym nie korzysta

względem prawnym nie korzysta

lub korzysta tylko częściowo z

lub korzysta tylko częściowo z

przysługujących jej świadczeń.

przysługujących jej świadczeń.

Niepełnosprawni a

społeczeństwo

- postrzeganie niepełnosprawnych jako grupę,

- postrzeganie niepełnosprawnych jako grupę,

podczas, gdy oni sami nie tylko nie uznają siebie za

podczas, gdy oni sami nie tylko nie uznają siebie za

grupę, ale nie chcą być w ten sposób utożsamiani,

grupę, ale nie chcą być w ten sposób utożsamiani,

- tworzenie specjalnych zakładów pracy, jako

- tworzenie specjalnych zakładów pracy, jako

zinstytucjonalizowana forma narzucania przez

zinstytucjonalizowana forma narzucania przez

społeczeństwo osobom niepełnosprawnym

społeczeństwo osobom niepełnosprawnym

odrębności grupowej,

odrębności grupowej,

- różne reakcje społeczne wobec danego typu

- różne reakcje społeczne wobec danego typu

kalectwa (np. postawy wobec osób niewidomych są

kalectwa (np. postawy wobec osób niewidomych są

znacznie bardziej tolerancyjne niż wobec

znacznie bardziej tolerancyjne niż wobec

głuchoniemych),

głuchoniemych),

- traktowanie niepełnosprawnych jako ludzi

- traktowanie niepełnosprawnych jako ludzi

„gorszych”.

„gorszych”.

Czynniki kształtujące

adaptacje i rehabilitację.

Konieczność zaprogramowania, kierowania i kontrolowania procesami

Konieczność zaprogramowania, kierowania i kontrolowania procesami

rehabilitacji psychospołecznej wymaga dokładnego rozeznania, a także

rehabilitacji psychospołecznej wymaga dokładnego rozeznania, a także

informacji o całości sytuacji życiowej osób rehabilitowanych, dotyczącej

informacji o całości sytuacji życiowej osób rehabilitowanych, dotyczącej

warunków środowiskowych poprzedzających wystąpienie kalectwa. Na

warunków środowiskowych poprzedzających wystąpienie kalectwa. Na

tempo i przebieg rehabilitacji i adaptacji maja wpływ zmienne

tempo i przebieg rehabilitacji i adaptacji maja wpływ zmienne

zdrowotne jak i pozazdrowotne.

zdrowotne jak i pozazdrowotne.

Ujęcie procesu rehabilitacji przez E. Suchmana:

Ujęcie procesu rehabilitacji przez E. Suchmana:

Zmienna Zmienna Zmienna

Zmienna Zmienna Zmienna

Zmienna

Zmienna

poprzedzająca: niezależna: interweniująca:

poprzedzająca: niezależna: interweniująca:

zależna:

zależna:

Warunki kalectwo rehabilitacja skutki

Warunki kalectwo rehabilitacja skutki

poprzedzające

poprzedzające

Zmienne zdrowotne:

1. Rodzaj kalectwa

1. Rodzaj kalectwa

2. Typ kalectwa (wrodzone/nabyte/nagłe/postępujące)

2. Typ kalectwa (wrodzone/nabyte/nagłe/postępujące)

3. Stopień odwracalności kalectwa (trwałe/okresowe)

3. Stopień odwracalności kalectwa (trwałe/okresowe)

4. Upośledzenia wtórne

4. Upośledzenia wtórne

5. Zaburzenia psychiczne

5. Zaburzenia psychiczne

6. Ogólna sprawność psychofizyczna.

6. Ogólna sprawność psychofizyczna.

1.

1.

Zmienne zdrowotne- związane z charakterem kalectwa,

- związane z charakterem kalectwa,

warunkują oczywiście w istotny sposób przebieg rehabilitacji.

warunkują oczywiście w istotny sposób przebieg rehabilitacji.

Jest np. rzeczą niezmiernie ważna czy kalectwo można ukryć,

Jest np. rzeczą niezmiernie ważna czy kalectwo można ukryć,

jakiej części ciała dotyczy oraz jakie odczucia wywołuje wśród

jakiej części ciała dotyczy oraz jakie odczucia wywołuje wśród

otoczenia. Inaczej będzie przebiegać rehabilitacja osób po

otoczenia. Inaczej będzie przebiegać rehabilitacja osób po

amputacji, głuchych, z niedowładem kończyn, a inaczej po

amputacji, głuchych, z niedowładem kończyn, a inaczej po

przebyciu gruźlicy. Niektóre rodzaje kalectwa lub wady

przebyciu gruźlicy. Niektóre rodzaje kalectwa lub wady

wymagają też korzystania z protez lub specjalnych urządzeń

wymagają też korzystania z protez lub specjalnych urządzeń

pomocniczych (np. wózków inwalidzkich). Czasami spotyka się

pomocniczych (np. wózków inwalidzkich). Czasami spotyka się

dużą niechęć osób niepełnosprawnych do stosowania tego

dużą niechęć osób niepełnosprawnych do stosowania tego

rodzaju sprzętów.

rodzaju sprzętów.

2. Człowiek który urodził się z kalectwem, będzie miał inne

2. Człowiek który urodził się z kalectwem, będzie miał inne

problemy niż osoba, u której kalectwo wystąpiło nagle i w

problemy niż osoba, u której kalectwo wystąpiło nagle i w

późniejszym okresie życia. Proces wychowania osoby

późniejszym okresie życia. Proces wychowania osoby

niepełnosprawnej od urodzenia nastawiony jest do razu na

niepełnosprawnej od urodzenia nastawiony jest do razu na

przystosowanie jej do życia według możliwości

przystosowanie jej do życia według możliwości

określonych stanem zdrowia. Kalectwo wrodzone od

określonych stanem zdrowia. Kalectwo wrodzone od

początku narzuca styl życia, plany życiowe, wyznacza

początku narzuca styl życia, plany życiowe, wyznacza

kontakty z rodzina z innymi ludźmi. Choroba lub

kontakty z rodzina z innymi ludźmi. Choroba lub

kalectwo, które występują w wieku dojrzałym może w

kalectwo, które występują w wieku dojrzałym może w

większym stopniu zaburzyć życie jednostki i jej otoczenia.

większym stopniu zaburzyć życie jednostki i jej otoczenia.

Im później ono następuje tym trudniej takiej osobie

Im później ono następuje tym trudniej takiej osobie

przystosować się do zaistniałej sytuacji.

przystosować się do zaistniałej sytuacji.

3. Psychologiczne reakcje wobec kalectwa mogą być różne.

3. Psychologiczne reakcje wobec kalectwa mogą być różne.

Zależy to od tego, czy pojawi się ono nagle (np. na skutek

Zależy to od tego, czy pojawi się ono nagle (np. na skutek

wypadku), czy też jest wynikiem powolnych zmian

wypadku), czy też jest wynikiem powolnych zmian

postępujących progresywnie (np. postępujące pogarszanie

postępujących progresywnie (np. postępujące pogarszanie

się wzroku/słuchu). Wiele zależy od prognozy kalectwa,

się wzroku/słuchu). Wiele zależy od prognozy kalectwa,

tzn. czy ma ono charakter niezmienny, czy też należy

tzn. czy ma ono charakter niezmienny, czy też należy

oczekiwać dalszego pogorszenia. Złe prognozy wpływają

oczekiwać dalszego pogorszenia. Złe prognozy wpływają

niekorzystnie i zniechęcająco.

niekorzystnie i zniechęcająco.

Zmienne pozazdrowotne:

1. Zmienne demograficzno- społeczne:

-

-

wiek- proces adaptacji społecznej jest znacznie gorszy wśród

wiek- proces adaptacji społecznej jest znacznie gorszy wśród

pacjentów młodszych niż u starszych

pacjentów młodszych niż u starszych

- płeć- kobiety mają większą swobodę adaptacji w przypadku choroby

- płeć- kobiety mają większą swobodę adaptacji w przypadku choroby

lub inwalidztwa niż mężczyźni, mają też silniejszy związek ze

lub inwalidztwa niż mężczyźni, mają też silniejszy związek ze

środowiskiem domowo-rodzinnym niż mężczyźni, a aktywność u

środowiskiem domowo-rodzinnym niż mężczyźni, a aktywność u

mężczyzn nastawiona jest przede wszystkim na środowisko

mężczyzn nastawiona jest przede wszystkim na środowisko

pozarodzinne (obawa przed utratą określonej pozycji lub autorytetu)

pozarodzinne (obawa przed utratą określonej pozycji lub autorytetu)

- wykształcenie- osoba wykształcona ma większe możliwości

- wykształcenie- osoba wykształcona ma większe możliwości

przeorganizowania trybu życia w zakresie aktywności zawodowej lub

przeorganizowania trybu życia w zakresie aktywności zawodowej lub

wzorów spędzania wolnego czasu, niż osoba niewykształcona

wzorów spędzania wolnego czasu, niż osoba niewykształcona

- zawód, pozycja zawodowa- szczególny sukces w pracy lub uznanie

- zawód, pozycja zawodowa- szczególny sukces w pracy lub uznanie

środowiska daje poczucie wiary w siebie i dodatkową motywację

środowiska daje poczucie wiary w siebie i dodatkową motywację

- sytuacja finansowo-ekonomiczna

- sytuacja finansowo-ekonomiczna

- formy spędzania wolnego czasu i wypoczynku

- formy spędzania wolnego czasu i wypoczynku

- stan cywilny, sytuacja rodzinna- fakt posiadania rodziny,

- stan cywilny, sytuacja rodzinna- fakt posiadania rodziny,

odpowiedzialności za jej los, jak i związki emocjonalne z

odpowiedzialności za jej los, jak i związki emocjonalne z

najbliższymi, mogą być czynnikiem sprzyjającym przebiegowi

najbliższymi, mogą być czynnikiem sprzyjającym przebiegowi

rehabilitacji

rehabilitacji

2. Zmienne osobowościowe:

- inteligencja,

- inteligencja,

- temperament,

- temperament,

- umiejętność przystosowania się do zmian,

- umiejętność przystosowania się do zmian,

- zdolność samokontroli emocjonalnej,

- zdolność samokontroli emocjonalnej,

- postawa wobec kalectwa.

- postawa wobec kalectwa.

3. Zmienne środowiskowe (postawy):

- rodziny,

- rodziny,

- grupy zawodowej,

- grupy zawodowej,

- kręgu towarzyskiego (sąsiedzkiego),

- kręgu towarzyskiego (sąsiedzkiego),

- ogólnospołeczne.

- ogólnospołeczne.

1. Okres życia w którym nastąpiło kalectwo określa w sposób istotny

1. Okres życia w którym nastąpiło kalectwo określa w sposób istotny

przebieg rehabilitacji związane z nią problemy psychologiczno-

przebieg rehabilitacji związane z nią problemy psychologiczno-

społeczne. Aktywność człowieka zależy w dużym stopniu od wieku.

społeczne. Aktywność człowieka zależy w dużym stopniu od wieku.

Często uważa się, że kalectwo pojawiające się w wieku starszym

Często uważa się, że kalectwo pojawiające się w wieku starszym

traktowane bywa jako bardziej naturalne( jako cos czego można się

traktowane bywa jako bardziej naturalne( jako cos czego można się

spodziewać), a tym samym nie jest tak dramatycznie odbierane jak

spodziewać), a tym samym nie jest tak dramatycznie odbierane jak

w wieku młodszym.

w wieku młodszym.

Z drugiej jednak strony sytuacja inwalidów starszych wiekiem

Z drugiej jednak strony sytuacja inwalidów starszych wiekiem

jest gorsza ponieważ społeczeństwo zainteresowane jest bardziej

jest gorsza ponieważ społeczeństwo zainteresowane jest bardziej

ludźmi w wieku produkcyjnym.

ludźmi w wieku produkcyjnym.

2. Przebieg rehabilitacji psychologicznej jest inny u mężczyzn niż u

2. Przebieg rehabilitacji psychologicznej jest inny u mężczyzn niż u

kobiet. Łączy się to nie tylko z różnicami osobowości, lecz również z

kobiet. Łączy się to nie tylko z różnicami osobowości, lecz również z

odmiennością pełnionych ról społecznych dających kobietą większą

odmiennością pełnionych ról społecznych dających kobietą większą

swobodę adaptacji.

swobodę adaptacji.

Poziom wykształcenia rzutuje przede wszystkim na potencjalne

Poziom wykształcenia rzutuje przede wszystkim na potencjalne

możliwości przeorganizowania trybu życia w zakresie aktywności

możliwości przeorganizowania trybu życia w zakresie aktywności

zawodowej lub wzorów spędzania wolnego czasu. Zawód

zawodowej lub wzorów spędzania wolnego czasu. Zawód

warunkuje przebieg rehabilitacji zawodowej, wpływa również na

warunkuje przebieg rehabilitacji zawodowej, wpływa również na

sytuacje finansową osób rehabilitowanych.

sytuacje finansową osób rehabilitowanych.

3. W przebiegu rehabilitacji i adaptacji społecznej

3. W przebiegu rehabilitacji i adaptacji społecznej

istotne znaczenie odgrywa sens życia, który według

istotne znaczenie odgrywa sens życia, który według

Obuchowskiego jest cechą człowieka, powodującą,

Obuchowskiego jest cechą człowieka, powodującą,

że jeśli w jego działalności życiowej nie ma wartości

że jeśli w jego działalności życiowej nie ma wartości

które uznawane są za sens życia to nie może on

które uznawane są za sens życia to nie może on

prawidłowo funkcjonować.

prawidłowo funkcjonować.

Inny przebieg ma rehabilitacja osób samotnych, a

Inny przebieg ma rehabilitacja osób samotnych, a

inny u osób posiadających rodziny. Fakt posiadania

inny u osób posiadających rodziny. Fakt posiadania

rodziny, odpowiedzialność za jej los, jak również

rodziny, odpowiedzialność za jej los, jak również

związek emocjonalny z najbliższymi mogą być

związek emocjonalny z najbliższymi mogą być

czynnikiem sprzyjającym rehabilitacji.

czynnikiem sprzyjającym rehabilitacji.

Ważny wpływ na przebieg rehabilitacji ma również

Ważny wpływ na przebieg rehabilitacji ma również

przygotowanie rodziny chorego na jego przyjęcie.

przygotowanie rodziny chorego na jego przyjęcie.

Rodzina powinna być wcześniej uprzedzona o

Rodzina powinna być wcześniej uprzedzona o

wszystkich prawdopodobnych sytuacjach które mogą

wszystkich prawdopodobnych sytuacjach które mogą

się zdarzyć. Powinna wiedzieć jak organizować życie

się zdarzyć. Powinna wiedzieć jak organizować życie

rodzinne na nowych zasadach- dzięki takim

rodzinne na nowych zasadach- dzięki takim

informacjom adaptacja rodzinna w wielu

informacjom adaptacja rodzinna w wielu

przypadkach przebiegałaby sprawniej i lepiej, a tym

przypadkach przebiegałaby sprawniej i lepiej, a tym

samym stanowiłaby mocniejszy punkt wyjścia dla

samym stanowiłaby mocniejszy punkt wyjścia dla

szerszej rehabilitacji społecznej.

szerszej rehabilitacji społecznej.

Bibliografia

1

1

. Barański J., Piątkowski W. (red.), Zdrowie i choroba.

. Barański J., Piątkowski W. (red.), Zdrowie i choroba.

Wybrane problemy socjologii medycyny, Wrocławskie

Wybrane problemy socjologii medycyny, Wrocławskie

Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2002.

Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2002.

2. Kawczyńska-Butrym Z., Niepełnosprawność- specyfika

2. Kawczyńska-Butrym Z., Niepełnosprawność- specyfika

pomocy społecznej, BPS Śląsk, Katowice 1998.

pomocy społecznej, BPS Śląsk, Katowice 1998.

3. Ostrowska A., Sikorska J., Syndrom niepełnosprawności

3. Ostrowska A., Sikorska J., Syndrom niepełnosprawności

w Polsce. Bariery integracji, IFiS PAN, Warszawa 1996.

w Polsce. Bariery integracji, IFiS PAN, Warszawa 1996.

Joanna Mucha