Problemy etyczne prokreacji

• Stanowisko Kościoła, który akceptował wyłącznie

współżycie seksualne małżonków, motywowane

było chęcią prokreacji. Natomiast wszelkie próby

zapobiegania ciąży, nawet tak niepewne i nie

związane ze stosowaniem jakichkolwiek metod

pomocniczych jak „coitus interreptus”- jako

sprzeczne z naturą. W roku 1930 papież Pius XI

wydał encyklikę „Casti connubi” podejmującą

zagadnienia życia seksualnego. Czytamy w niej

„Akt małżeński z natury swej zmierza do

płodzenia potomstwa. Działa zatem przeciw

naturze i dopuszcza się niecnego, w istocie swej

nieuczciwego czynu ten, kto go świadomie

pozbawia jego skuteczności”. „Kto użyje

małżeństwa w ten sposób, by umyślnie

udaremnić naturalną siłę rozrodczą, łamie prawo

Boże oraz prawo Przyrodzone.”

• Obserwację zmian zachodzących w

procesie owulacji zapoczątkowano jeszcze

w XIX wieku. W roku 1855 Tyler Smith

opisał śluz szyjkowy i jego związek z

wędrówką plemników do jamy macicy, a

w roku 1876 Mary Putnam Jacobi opisała

zmiany temperatury ciała w czasie cyklu

miesiączkowego. Za okresy bezpłodne

uważano okres laktacji i pierwsze dni po

miesiączce. Natomiast już wkrótce po

encyklice, bo w roku 1934, badania

Kiusahu Ogino i Hermanna Knausa

przyniosły doskonalszą wiedzę o cyklu

miesiączkowym i opracowanie

kalendarzyka dni bezpłodnych.

• W Polsce działalność ruchu na rzecz

zapobiegania ciąży opierała się na środowisku
intelektualistów i działaczy socjalistycznych. W
Robotniczym Towarzystwie Służby Społecznej
działającym przy Polskiej Partii Socjalistycznej,
kierowanym przed jedną z pierwszych lekarek
polskich Justynę Budzińska-Tylicką, utworzono
Sekcję Świadomego Macierzyństwa, mającą
propagować metody zapobiegania ciąży w
środowisku proletariackim. W roku 1931
powstała w Warszawie poradnia świadomego
macierzyństwa, kierowana przez wspomnianą
już dr Justynę Budzińską-Tylicką, podobne
powstały w Łodzi i Krakowie oraz innych
mniejszych miastach. Rozwój ruchu powodował
także działania przeciwstawne.

• Ruch reformy seksualnej, jak go

nazywano, został bezwzględnie
potępiony we Francji, Włoszech, a po
dojściu Hitlera do władzy- także w
Niemczech. Podobnie było w Polsce,
gdzie po wystąpieniach przeciwko
ruchowi w Senacie, w drugiej połowie lat
trzydziestych XX wieku działalność na
rzecz zapobiegania ciąży zamarła.
Ciekawe, że w akcji walki z ruchem
uczestniczyła także gazeta „Robotnik”,
organ Polskiej Partii Socjalistycznej,
która wcześniej dopomogła w jego
wykreowaniu.

• Stanowisko Kościoła wyraża katechizm w

art..

2370

:” Okresowa wstrzemięźliwość,

metody regulacji poczęć oparte na
samoobserwacji i odwoływaniu się do
okresów niepłodnych są zgodne z
obiektywnymi kryteriami moralności.
Metody te szanują ciało małżonków,
zachęcają do wzajemnej czułości i
sprzyjają wychowaniu do autentycznej
wolności. Jest natomiast wewnętrznie złe
wszelkie działanie, które czy to w rozwoju
naturalnych skutków-miałoby za cel
uniemożliwienie poczęcia lub
prowadziłoby do tego.”

• Szczególnie potępiane są środki mające na

celu uniemożliwienie zygocie normalnego

rozwoju, jak spirala wewnątrzmaciczna czy

inne środki wczesnoporonne, nawet jeśli

dotyczą zygoty „nieanimowej”. Wszystkie

metody i środki zmierzające do

zapobiegania zapłodnieniu są zdaniem

etyków katolickich niedopuszczalne,

bowiem „ Zjednoczenie płciowe jest w tym

przypadku oddzielone od prokreacji; akt

zostaje zafałszowany w jego naturalnej

otwartości na życie”. Natomiast metody

naturalne powodują , że wprawdzie „akt

małżeński” nie zapoczątkowuje nowego

życia, ale jednak jest na nie otwarty.

Metody

antykoncepcji

Metody naturalne

Opierają się one na obserwacji reakcji organizmu i zmian zachodzących w

nim podczas cyklu. Polega na określaniu dni płodnych i stosowanie

abstynencji seksualnej w tym czasie.

 Metoda kalendarzowa Ogino-Knaussay( stosując tą metodę, kobieta

musi dokładnie ustalić, kiedy w cyklu miesiączkowym występuje owulacja )

 Metoda termiczna (mierzenie temperatury ciała, zmienia się ona w

charakterystyczny sposób w poszczególnych fazach cyklu. Od miesiączki

do jajeczkowania temperatura jest niższa, tą fazę określa się jako pierwszą

cyklu. Natomiast od jajeczkowania do następnej miesiączki, temperatura

jest wyższa -druga faza cyklu).

 Metoda obserwacji śluzu (metoda Billingsów)

 Metoda laktacyjna (niepłodności poporodowej; prolaktyna powoduje

wydzielanie mleka oraz hamuje owulację).

Nazwa metody

Wskaźni

zawodn

ości

w teorii

Wskaźni

zawodno

ści

praktyce

Nie stosowanie żadnej metody

85%

Środki antykoncepcyjne

Spermicydy

21%

Diafragma i środek

plemnikobójczy

18%

Prezerwatywa męska

12%

Środki hormonalne

Progestin

0,5%

3,0%

Środki doustne (dwu i

trzyskładnikowe)

0,1%

3,0%

Środki wewnątrzmaciczne

Wkładka miedziana T380

(IUD)

0,6%

0,8%

Naturalne Planowanie Rodziny (NPR)

Kalendarzyk

Metoda Owulacji Bilingsów

Metoda Objawowo-Termiczna

Porównanie zawodności naturalnego planowania rodziny ze
środkami antykoncepcyjnymi -zestawienie .

Kościół katolicki

• Kościół katolicki dopuszcza wyłącznie

metody naturalne, odrzucając wszelkie inne

jako sprzeczne z wyznawaną przez ten

Kościół koncepcją osoby i płciowości ludzkiej.

Kościół katolicki zaakceptował metody

naturalne w okresie pontyfikatu Piusa XII. Jan

Paweł II pisał, że antykoncepcja sztuczna jest

sprzeczna z pełną prawdą aktu płciowego

jako właściwego wyrazu miłości małżeńskiej.

Metody nie pozwalające zagnieździć się

zarodkowi uznawane są za aborcję.

Świadkowie Jehowy

• Świadkowie Jehowy optują za poszanowaniem życia

poczętego; za niedopuszczalne uznają więc jedynie te

środki antykoncepcyjne których działanie polega na

usunięciu lub na niedopuszczeniu do zagnieżdżenia się

zarodka w macicy. Oznacza to, że niedopuszczalna dla

wyznawców jest np. wkładka domaciczna i inne o tym

samym skutku. Wszystkie inne sztuczne środki

antykoncepcyjne są wg nich dopuszczalne, a ich

stosowanie czyli tzw. regulacja urodzin nie narusza

żadnych przykazań bożych. Uznają, że Bóg po

stworzeniu Adama i Ewy, wobec ludzi zalecał: "Bądźcie

płodni i stańcie się liczni ...„ jednakże w związku z tym,

że nie powtórzył twierdzą iż nie obowiązuje. Oznacza

to, że dzietność rodziny jest prywatną sprawą, o ile

stosowane środki antykoncepcyjne nie prowadzą do

aborcji.

Sterylizacja

• Sterylizacja w krajach, w których jest

prawnie dozwolona, stosowana jest w
celach eugenicznych, ograniczenia
przyrostu naturalnego, uniknięcia pokus
seksualnych prowadzących do
przestępstwa, czy wręcz do
zabezpieczenia się przed niechcianą ciążą.

• W 1975 r. Komitet Ministrów Rady Europy

uznał, że sterylizacja na życzenie powinna
być dostępną metodą planowania rodziny.

STERYLIZACJA - CZYLI TRWAŁE ZABEZPIECZENIA SIĘ

PRZED NIEPOŻĄDANĄ CIĄŻĄ

W tym celu w wielu krajach świata wykonuje się

nieskomplikowane zabiegi chirurgiczne. Można je

przeprowadzać zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Zabieg taki nazywany jest sterylizacją. U kobiet

polega on na przecięciu i podwiązaniu jajowodów, u

mężczyzn zaś na podwiązaniu nasieniowodów

(wazektomia). U kobiet zabieg może być

przeprowadzony operacyjnie lub laparoskopowo.

Obecnie w Polsce prawo nie przewiduje możliwości

wykonywania tego rodzaju zabiegów. Zabieg

sterylizacji nie wiąże się z usunięciem żadnych

narządów płciowych, nie ogranicza wydzielania

hormonów ani produkcji spermy.

Techniki sterylizacji

Sterylizacja u kobiet:

• Sterylizacja dokonywana po porodzie
Jest metodą szeroko stosowaną ze względu na jej dogodność dla kobiety,

która może wykorzystać pobyt w szpitalu do poddania się zabiegowi. Ważnym

czynnikiem medycznym skłaniającym ku tej metodzie jest dogodne dla lekarza

położenie jajowodów po porodzie.

Metoda polega na wykonaniu na brzuchu niedużego nacięcia, dzięki któremu

lekarz może dosięgnąć jajowodów i podwiązać je. Szczególną uwagę zwraca

się na to, by kobieta podejmowała decyzję dużo wcześniej - nie pod wpływem

stresu towarzyszącego porodowi.

• Minilaparotomia
Dużą zaletą tej metody jest jej prostota i to, że jej stosowanie nie wymaga

drogiego i specjalistycznego sprzętu. Podobnie jak w poprzednim przypadku,

lekarz dociera do jajowodów przez niewielkie nacięcie w dole brzucha

pacjentki (krótsze niż 5 cm). Przy minilaparotomii najczęściej stosuje się

znieczulenie miejscowe.

• Laparoskopia
Ta metoda polega na wprowadzeniu do jamy brzusznej kobiety laparoskopu -

cienkiego przyrządu, którym lekarz posługuje się, by dokonać podwiązania

jajowodów. Przyrząd ten umożliwia jednoczesną obserwację pola

operacyjnego. W celu ułatwienia dostępu do jajowodów podczas operacji,

wypełnia się jamę brzuszną obojętnym gazem. Wprowadzenie laparoskopu

wymaga niewielkiego nacięcia.

•

W czasie, gdy chrześcijaństwo głosiło

ascezę i całkowite wyrzeczenie się

życia płciowego powstała w III w.

Sekta Walezjanów uznająca kastrację

za sposób doskonalenia duchowego,

przez wyzwolenie się od pokus.

Kościół potępił tą sektę.

•

Kastracja znana była też jako kara za

cudzołóstwo i przestępstwa

seksualne. Stosowano ją w niektórych

krajach europejskich do XVIII w.

Przerywanie

ciąży

•

W chrześcijaństwie przerywanie ciąży zostało

potępione na początku IV w. przez sobory w

Elwirze i w Ankyrze. Pierwszy odnosił się do

kobiet, które dopuściły się cudzołóstwa, a

następnie przerwały ciążę. Drugi do

wszystkich ciężarnych, które ciążę przerwały.

Jednak przerwanie ciąży nie było traktowane

jako zabójstwo. Jak wynikało z uzasadnień

św. Augustyna, zabójstwem byłoby usunięcie

płodu uduchowionego, choć brak jest u niego

wyjaśnienia, kiedy następuje uduchowienie.

•

Dopiero w XII w. papież Grzegorz IX w

dekrecie Si aliquis uznał zarówno

przerwanie ciąży, jak i wszelkie działania

uniemożliwiające zapłodnienie, w tym

pozbawienie się narządów płciowych za

równoczesne z zabójstwem.

•

Zagadnienie uduchowienia płodu podjął

Tomasz z Akwinu, opierając się na

poglądach Arystotelesa, który uznawał

dzień 40 po zapłodnieniu jako moment

pojawienia się duszy u płodu męskiego,

a dzień 90 u płodu żeńskiego.

•

Kościół katolicki przez długi czas zajmował

w tej sprawie stanowisko skrajne, nie

dopuszczając nawet przerwania ciąży w celu

ratowania życia kobiety ciężarnej: „Kościół i

wtedy ma słuszność, gdy oznajmia, że

moralnie niedozwolone jest zabicie płodu na

ściśle lekarskie oświadczenie, a więc aby

ratować matkę z poważnego

niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia, które

inaczej nie da się uchylić. Nie ma prawa

obrony koniecznej, które by sięgnęło aż do

bezpośredniego zabójstwa niewinnej istoty. Z

pewnością może indywidualny przypadek

wywołać tragiczne konflikty u lekarza-

katolika, jednak na dalszą metę jest

stanowisko kościoła słuszne i konieczne”.

•

Kobiety na swoją rękę chciały usuwać ciążę,

dźwigały ciężkie przedmioty, to powodowało

poronienia, a niektóre dopuszczały się

nielegalnej aborcji, w wyniku czego dostawały

silnego krwotoku, a nawet umierały.

•

Nagminność tych sytuacji spowodowała

propozycję dalszej liberalizacji prawa. Tak

uchwalono w roku 1956 ustawę o

dopuszczalności przerywania ciąży.

Zezwolenie na aborcję będą otrzymywały

kobiety w komisyjnie stwierdzonej złej sytuacji

materialnej, a jednocześnie prowadzona

będzie powszechnie edukacja i wychowanie

ukierunkowane na podnoszenie kultury życia

seksualnego, co ograniczy, jeśli nie

wyeliminuje, przerywanie ciąży ze wskazań

społecznych.

•

Aborcja stawała się niemożliwa z powodu

przekroczenia 12 tyg. ciąży.

•

Ponieważ problem przerywania ciąży

dotyczy lekarzy we wszystkich krajach

świata, poświęcone mu zostały obrady

Światowego Związku Lekarzy, odbywające

się w Oslo w roku 1970. W ich wyniku

przyjęto deklarację, która miała stać się

wytyczną postępowania lekarzy. Deklaracja

ta w zasadzie nie akceptuje dokonywania

przerywania ciąży z innych przyczyn niż

ratowanie życia lub zdrowia matki. Nie ma

ona jednak mocy obowiązującej, a jest

jedynie wskazówką postępowania.

•

Zdecydowane stanowisko przeciw

dopuszczalności przerywania ciąży

zajmuje kościół.

•

Art.2271

Katechizmu Kościoła

katolickiego brzmi: „Kościół od

początku twierdził, że jest złem

moralnym każde spowodowane

przerwanie ciąży. Nauczanie na ten

temat nie uległo zmianie i pozostaje

niezmienne. Bezpośrednie przerwanie

ciąży, a więc zamierzone jako cel lub

środek, jest głęboko sprzeczne z

prawem moralnym.”

•

Możliwe jest dopuszczenie aborcji, gdy ciąża

zagraża życiu matki lub gdy ciąża jest wynikiem

przestępstwa jakim jest gwałt.

•

Wprowadzenie w niektórych krajach do użytku

pigułki aborcyjnej, wprawdzie pod kontrolą lekarską,

stanowi groźbę wymknięcia się problemu spod

kontroli medycyny. Dostępność pigułki dziś

ograniczona, stanie się powszechna za lat kilka,

dzięki sprzedaży pokątnej czy internetowej.

Przestanie być wówczas przedmiotem etyki

lekarskiej, ale nie przestanie być problemem

medycznym i poważnym problemem społecznym.

Dlatego udział lekarzy w kształtowaniu właściwych

postaw wobec życia seksualnego jest ich moralnym

obowiązkiem z racji znajomości fizjologii i

patologicznych skutków poronień.

• Mianem medycznej aborcji określa się

przerwanie ciąży przy użyciu środków

farmakologicznych. Polega ono na podaniu

doustnie i/lub dopochwowo substancji - zazwyczaj

jest to Mifepriston, a następnie prostoglandyna

.Substancje te powodują zahamowanie rozwoju

ciąży oraz wydalenie tkanki ciążowej z organizmu

kobiety. Po podaniu leków większość kobiet

odczuwa skurcze i krwawienie podobne do tych,

jakie występują w przypadku wczesnego

poronienia lub obitej miesiączki.

• Aborcja farmakologiczna jest metodą stosowaną

tylko we wczesnym okresie ciąży, tj. do 7 tygodnia

• Poronienie następuje zazwyczaj w ciągu 4 godzin

po przyjęciu drugiej tabletki, zdarza się jednak, że

jej działanie następuje dopiero w ciągu 24 godzin i

więcej

Metoda chirurgiczna

• Aborcja wykonywana metodą chirurgiczną polega na przerwaniu

ciąży poprzez wprowadzenie narzędzi ginekologicznych do jamy

macicy, a następnie usunięcie przy ich pomocy tkanki ciążowej (jest

to metoda inwazyjna).

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje zabiegów:

• Metoda próżniowa polegająca na odessaniu zawartości jamy macicy:

 metoda próżniowa ręczna - w której próżnia osiągana jest przy

użyciu niewielkiej ręcznej pompki przypominającej dużą strzykawkę

(do 12 tygodnia ciąży);

 metoda próżniowa z zasilaniem elektrycznym, w której próżnia

wytwarzana jest przy pomocy pompy elektrycznej (do 18 tygodnia

ciąży).

• Rozszerzenie szyjki i wyłyżeczkowanie jamy macicy.

Document Outline