SPECYFICZNIE LUDZKIE
MECHANIZMY
MOTYWACYJNE
Autor: Karolina
Mrówczyńska
Poprawki: Małgorzata
Godlewska
Motywacja wewnętrzna – tendencja podmiotu
do podejmowania i kontynuowania działania ze
względu na samą treść tej aktywności. Aktywność
zadaniowa jako źródło wzmocnień.
Motywacja zewnętrzna – działanie realizowane
jest ze względu na zewnętrzne wobec niego
czynniki,
mające
być
konsekwencją
jego
wykonania lub efektywnego zakończenia.
Hunt (1965)
•
Harry Harlow (1950)– badania nad małpami
dowiodły ograniczającego wpływu nagród
zewnętrznych na motywację wewnętrzną.
•
Harold Kelley (1972)- zasada pomniejszania: im
więcej czynników może być przyczyną określonego
działania, tym mniejsze znaczenie jednostka
przypisuje każdemu z nich.
•
Edward Deci (1971)– wpływ nagrody uzależniony
jest od jej charakteru. Jeśli w nagrodzie dominuje
aspekt informacyjny (pochwała) to nie powoduje
ona spadku motywacji wewnętrznej. W przypadku
nagród o charakterze sterującym (materialnym)
motywacja wewnętrzna ulega redukcji.
Arie Kruglanski (1975)– nagrody o
charakterze egzogennym i endogennym.
Nagrody egzogenne – czynnik zewnętrzny
wobec zadania, obniżają m. wewnętrzną
(rower dla dziecka za wyniki w nauce)
Nagrody endogenne- immanentny składnik
zadania , wzmacniają m. wewnętrzną
(pochwała za dobre wyniki w nauce, puchar
dla sportowca)
Motywacja wewnętrzna w warunkach pracy pod
kierunkiem innego człowieka.
1. Autonomia – pozostawienie pracownikowi
wysokiego poziomu autonomii, stosowanie kar i
nagród
o
charakterze
informacyjnym,
przedstawianie różnych możliwości decyzyjnych
powodują podniesienie poziomu m. wewnętrznej
2. Termin – ściśle narzucony termin zakończenia
danej aktywności obniża m. wewnętrzną
3. Kontrolowanie – niezależnie od tego czy ma
charakter bezpośredni czy pośredni (np. kamera
telewizyjna) obniża poziom m. wewnętrznej
4. Rywalizacja- obniża poziom m. wewnętrznej
„Motywacja osiągnięć to tendencja do osiągania
i
przekraczania
standardów
doskonałości,
związana
z
odczuwaniem
pozytywnych
emocji
w
sytuacjach
zadaniowych
podlegających
zewnętrznym
ocenom
i spostrzeganych jako wyzwanie.”
TENDENCJA DO OSIĄGANIA SUKCESU (Ts) to iloczyn
subiektywnego prawdopodobieństwa osiągnięcia
sukcesu (Ps) i jego wartości gratyfikacyjnej (Ws)
Ts osiąga swoje maksimum, gdy Ps ma wartość 0,5, a
więc wtedy , gdy w percepcji podmiotu zadanie nie
jest ani wyraźnie łatwe ani bardzo trudne
ZADAN
IE
PRAWDOPODO
BIEŃSTWO
SUKCESU
WARTOŚĆ
GRATYFIKA
CYJNA
SUKCESU
TENDENCJA
DO
OSIĄGANIA
SUKCESU
ŁATWE
0,7
0,3
0,21
ŚREDN
IO
TRUDN
E
0,5
0,5
0,25
BARDZ
O
TRUDN
E
0,3
0,7
0,21
Tendencja do unikania porażki (Tp) to iloczyn
subiektywnego prawdopodobieństwa porażki (Pp) i
ujemnej wartości niepowodzenia (Wp)
Tendencja do unikania porażki jest najsilniejsza, gdy
wykonawca spostrzega zadanie jako średnio trudne.
ZADANIE PRAWDOPODOBI
EŃSTWO
PORAŻKI
WARTOŚĆ
GRATYFIKAY
JNA
PORAŻKI
TENDENCJA
DO
OSIĄGANIA
PORAŻKI
ŁATWE
0,3
- 0,7
- 0,21
ŚREDNIO
TRUDNE
0,5
- 0,5
- 0,25
BARDZO
TRUDNE
0,7
- 0,3
- 0,21
Różnice indywidualne mają wpływ na to, czy ludzie
są motywowani w większym stopniu przez Ts czy
Tp. Są osoby u których motyw osiągania sukcesu
jest silniejszy od motywu unikania porażki, u
innych sytuacja jest odwrotna.
Motywacja osiągnięć (Tc) stanowi sumę obu tych
tendencji:
Tc = Ts + Tp
Tc dodatnie – pozytywna motywacja osiągnięć
Tc ujemne – negatywna motywacja osiągnięć
Osoby o różnym wzorcu motywacji preferować będą zadania o różnym
stopniu trudności:
Pozytywna motywacja osiągnięć – „chcę osiągnąć sukces”
Osoby takie będą miały najlepsze wyniki przy zadaniach średnio
trudnych. Wykazują też większy upór w dążeniu do celu oraz
odporność na kłopoty i niepowodzenia.
Negatywna motywacja osiągnięć – „chcę uniknąć porażki”
Osoby takie będą miały najlepsze wyniki w zadaniach łatwych i
bardzo trudnych.
Osoby o wzorcu pozytywnym podejmować będą najchętniej zadania
o średnim stopniu trudności. Będą również wykazywać większy upór
w dążeniu do celu i odporność na niepowodzenia.
Osoby o wzorcu negatywnym, najmniej chętnie będą podejmować
zadania o średnim stopniu trudności, najchętniej o bardzo niskim lub
bardzo wysokim.
Ludzie czerpią więcej satysfakcji z sukcesów,
które zawdzięczają własnym umiejętnościom i
możliwościom,
niż
wynikających
ze
szczęśliwego zbiegu okoliczności lub działań
innych ludzi (Weiner, 1985,1996).
Osoby o silnej motywacji osiągnięć maja dużą
potrzebę zdobywania informacji na temat
własnych możliwości i umiejętności. Najlepszym
źródłem takich informacji są zadania o średnim
stopniu
trudności,
posiadające
wartość
diagnostyczną (Trope, 1975).
Dwie główne orientacje:
Orientacja na poziom wykonania (performance)
- zademonstrowanie w określonej sytuacji
kompetencji wyższych niż inni jej uczestnicy.
Sprzyja wystąpieniu efektów negatywnych:
wycofywaniu się w przypadku niepowodzenia,
preferowaniu zadań łatwych, rezygnacji z
kontynuowania działań.
Orientacja na osiągnięcie mistrzostwa (mastry)
– rozwój własnych kompetencji i umiejętności i
osiągniecie dzięki temu jeszcze wyższego poziomu
wykonania w przyszłości. Sprzyja uporczywości,
zaangażowaniu w działania, podejmowaniu zadań
średnio trudnych.
tendencja do
osiągania
sukcesu
tendencja do
unikania
porażki
poziom
motywacji
wewnętrznej
orientacja
na poziom
wykonania
+
+
zmienny,
zarówno
wysoki, jak i
niski
orientacja
na
osiągnięcie
mistrzostw
a
+
-
zazwyczaj
bardzo
wysoki
(Elliot, 1977)
Ludzie motywowani są do poszukiwania danych o
jak największej diagnostyczności. Celem takiego
działania jest redukcja niepewności na temat
własnych możliwości (np. Trope, Swann)
Ludzie zorientowani są bardziej na zdobywanie
informacji ugruntowujących dotychczas zdobytą
wiedzę, niż takich, które by ją mogły zweryfikować
(np. Sorrentino i Short,1986; Wojciszke, 2002).
Człowiek szuka przede wszystkim informacji, które
mogłyby dostarczyć podstaw do pozytywnego
myślenia o sobie. Motywacje takie wynikają z
dążenia do podtrzymywania i podnoszenia własnej
samooceny (np. Goethals,1986; Suls, 1977).
Carl Rogers (1961) – o zachowaniu człowieka przesądza
jeden motyw: wzrostu, rozwoju, spełnienia, osiągnięcia
zupełności.
Doświadczenie w dzieciństwie bezwarunkowej miłości jest
według Rogersa warunkiem rozwoju i realizacji motywu
wzrostu.
Wskazuje on pięć przejawów funkcjonowania człowieka
nastawionego na samorealizację:
1. Otwartość na doświadczenia
2. Koncentracja na teraźniejszości
3. Zaufanie do siebie samego
4. Poczucie wolności
5. Kreatywność
Abraham Maslow (1971)– motywacja wzrostu jest
ostatecznym
celem
jednostki.
Osiągniecie
samoaktualizacji staje się udziałem zaledwie 1%
ludzi i to najczęściej tych, którzy ukończyli 60 r. ż.
(Goble, 1970). Osoby takie są skoncentrowane na
celu i zdolne do długotrwałej aktywności.
Eric Klinger (1977) – zwraca uwagę na motywy
związane z realizacją odległych celów. Twierdzi
on, że gdy jednostka formułuje cel dla siebie
atrakcyjny, to wzbudza w sobie zobowiązanie do
jego realizacji. Crel staje się obiektem uwagi i
troski, nawet gdy jest bardzo odległy.