PODSTAWOWE MECHANIZMY MOTYWACYJNE



Motywacja wewnętrzna – tendencja podmiotu

do podejmowania i kontynuowania działania ze

względu na samą treść tej aktywności. Aktywność

zadaniowa jako źródło wzmocnień.



Motywacja zewnętrzna – działanie realizowane

jest ze względu na zewnętrzne wobec niego

czynniki,

mające

być

konsekwencją

jego

wykonania lub efektywnego zakończenia.

Hunt (1965)

•

Harry Harlow (1950)– badania nad małpami
dowiodły ograniczającego wpływu nagród
zewnętrznych na motywację wewnętrzną.

•

Harold Kelley (1972)- zasada pomniejszania: im
więcej czynników może być przyczyną określonego
działania, tym mniejsze znaczenie jednostka
przypisuje każdemu z nich.

•

Edward Deci (1971)– wpływ nagrody uzależniony
jest od jej charakteru. Jeśli w nagrodzie dominuje
aspekt informacyjny (pochwała) to nie powoduje
ona spadku motywacji wewnętrznej. W przypadku
nagród o charakterze sterującym (materialnym)
motywacja wewnętrzna ulega redukcji.

Arie Kruglanski (1975)– nagrody o

charakterze egzogennym i endogennym.

Nagrody egzogenne – czynnik zewnętrzny

wobec zadania, obniżają m. wewnętrzną

(rower dla dziecka za wyniki w nauce)

Nagrody endogenne- immanentny składnik

zadania , wzmacniają m. wewnętrzną

(pochwała za dobre wyniki w nauce, puchar

dla sportowca)

Motywacja wewnętrzna w warunkach pracy pod

kierunkiem innego człowieka.

1. Autonomia – pozostawienie pracownikowi

wysokiego poziomu autonomii, stosowanie kar i
nagród

charakterze

informacyjnym,

przedstawianie różnych możliwości decyzyjnych
powodują podniesienie poziomu m. wewnętrznej

2. Termin – ściśle narzucony termin zakończenia

danej aktywności obniża m. wewnętrzną

3. Kontrolowanie – niezależnie od tego czy ma

charakter bezpośredni czy pośredni (np. kamera
telewizyjna) obniża poziom m. wewnętrznej

4. Rywalizacja- obniża poziom m. wewnętrznej

„Motywacja osiągnięć to tendencja do osiągania

przekraczania

standardów

doskonałości,

związana

odczuwaniem

pozytywnych

emocji

sytuacjach

zadaniowych

podlegających

zewnętrznym

ocenom

i spostrzeganych jako wyzwanie.”

TENDENCJA DO OSIĄGANIA SUKCESU (Ts) to iloczyn

subiektywnego prawdopodobieństwa osiągnięcia
sukcesu (Ps) i jego wartości gratyfikacyjnej (Ws)

Ts osiąga swoje maksimum, gdy Ps ma wartość 0,5, a

więc wtedy , gdy w percepcji podmiotu zadanie nie
jest ani wyraźnie łatwe ani bardzo trudne

ZADAN

PRAWDOPODO

BIEŃSTWO

SUKCESU

WARTOŚĆ

GRATYFIKA

CYJNA

SUKCESU

TENDENCJA

OSIĄGANIA

SUKCESU

ŁATWE

0,7

0,3

0,21

ŚREDN

TRUDN

0,5

0,25

BARDZ

TRUDN

0,3

0,7

0,21

Tendencja do unikania porażki (Tp) to iloczyn

subiektywnego prawdopodobieństwa porażki (Pp) i
ujemnej wartości niepowodzenia (Wp)

Tendencja do unikania porażki jest najsilniejsza, gdy

wykonawca spostrzega zadanie jako średnio trudne.

ZADANIE PRAWDOPODOBI

EŃSTWO

PORAŻKI

WARTOŚĆ

GRATYFIKAY

JNA

PORAŻKI

TENDENCJA

OSIĄGANIA

PORAŻKI

ŁATWE

0,3

- 0,7

- 0,21

ŚREDNIO

TRUDNE

0,5

- 0,5

- 0,25

BARDZO

TRUDNE

0,7

- 0,3

- 0,21

Różnice indywidualne mają wpływ na to, czy ludzie

są motywowani w większym stopniu przez Ts czy
Tp. Są osoby u których motyw osiągania sukcesu
jest silniejszy od motywu unikania porażki, u
innych sytuacja jest odwrotna.

Motywacja osiągnięć (Tc) stanowi sumę obu tych

tendencji:

Tc = Ts + Tp

Tc dodatnie – pozytywna motywacja osiągnięć
Tc ujemne – negatywna motywacja osiągnięć

Osoby o różnym wzorcu motywacji preferować będą zadania o różnym

stopniu trudności:

Pozytywna motywacja osiągnięć – „chcę osiągnąć sukces”

Osoby takie będą miały najlepsze wyniki przy zadaniach średnio
trudnych. Wykazują też większy upór w dążeniu do celu oraz
odporność na kłopoty i niepowodzenia.

Negatywna motywacja osiągnięć – „chcę uniknąć porażki”

Osoby takie będą miały najlepsze wyniki w zadaniach łatwych i
bardzo trudnych.

Osoby o wzorcu pozytywnym podejmować będą najchętniej zadania

o średnim stopniu trudności. Będą również wykazywać większy upór
w dążeniu do celu i odporność na niepowodzenia.

Osoby o wzorcu negatywnym, najmniej chętnie będą podejmować

zadania o średnim stopniu trudności, najchętniej o bardzo niskim lub
bardzo wysokim.

Ludzie czerpią więcej satysfakcji z sukcesów,

które zawdzięczają własnym umiejętnościom i
możliwościom,

niż

wynikających

szczęśliwego zbiegu okoliczności lub działań
innych ludzi (Weiner, 1985,1996).

Osoby o silnej motywacji osiągnięć maja dużą

potrzebę zdobywania informacji na temat
własnych możliwości i umiejętności. Najlepszym
źródłem takich informacji są zadania o średnim
stopniu

trudności,

posiadające

wartość

diagnostyczną (Trope, 1975).

Dwie główne orientacje:

Orientacja na poziom wykonania (performance)

- zademonstrowanie w określonej sytuacji
kompetencji wyższych niż inni jej uczestnicy.
Sprzyja wystąpieniu efektów negatywnych:
wycofywaniu się w przypadku niepowodzenia,
preferowaniu zadań łatwych, rezygnacji z
kontynuowania działań.

Orientacja na osiągnięcie mistrzostwa (mastry)

– rozwój własnych kompetencji i umiejętności i
osiągniecie dzięki temu jeszcze wyższego poziomu
wykonania w przyszłości. Sprzyja uporczywości,
zaangażowaniu w działania, podejmowaniu zadań
średnio trudnych.

tendencja do

osiągania

sukcesu

tendencja do

unikania

porażki

poziom

motywacji

wewnętrznej

orientacja

na poziom

wykonania

zmienny,

zarówno

wysoki, jak i

niski

orientacja

osiągnięcie

mistrzostw

zazwyczaj

bardzo

wysoki

(Elliot, 1977)



Ludzie motywowani są do poszukiwania danych o

jak największej diagnostyczności. Celem takiego
działania jest redukcja niepewności na temat
własnych możliwości (np. Trope, Swann)



Ludzie zorientowani są bardziej na zdobywanie
informacji ugruntowujących dotychczas zdobytą
wiedzę, niż takich, które by ją mogły zweryfikować
(np. Sorrentino i Short,1986; Wojciszke, 2002).



Człowiek szuka przede wszystkim informacji, które
mogłyby  dostarczyć  podstaw  do  pozytywnego
myślenia  o  sobie.  Motywacje  takie  wynikają  z
dążenia do podtrzymywania i podnoszenia własnej
samooceny  (np. Goethals,1986; Suls, 1977).

Carl Rogers (1961) – o zachowaniu człowieka przesądza

jeden motyw: wzrostu, rozwoju, spełnienia, osiągnięcia
zupełności.

Doświadczenie w dzieciństwie bezwarunkowej miłości jest

według Rogersa warunkiem rozwoju i realizacji motywu
wzrostu.

Wskazuje on pięć przejawów funkcjonowania człowieka

nastawionego na samorealizację:

1. Otwartość na doświadczenia
2. Koncentracja na teraźniejszości
3. Zaufanie do siebie samego
4. Poczucie wolności
5. Kreatywność

Abraham Maslow (1971)– motywacja wzrostu jest

ostatecznym

celem

jednostki.

Osiągniecie

samoaktualizacji staje się udziałem zaledwie 1%
ludzi i to najczęściej tych, którzy ukończyli 60 r. ż.
(Goble, 1970). Osoby takie są skoncentrowane na
celu i zdolne do długotrwałej aktywności.

Eric Klinger (1977) – zwraca uwagę na motywy

związane  z  realizacją  odległych  celów.  Twierdzi
on,  że  gdy    jednostka  formułuje  cel  dla  siebie
atrakcyjny,  to  wzbudza  w  sobie  zobowiązanie  do
jego  realizacji.  Crel  staje  się  obiektem  uwagi  i
troski, nawet gdy jest bardzo odległy.

Document Outline