WITAMINA B1

WITAMINA B1

INNE NAZWY

INNE NAZWY

tiamina, czynnik przeciw beri

tiamina, czynnik przeciw beri

beri, czynnik

beri, czynnik

antyneurotyczny, aneuryna

antyneurotyczny, aneuryna

WZÓR CHEMICZNY

WZÓR CHEMICZNY

ODKRYCIE WITAMINY B1

ODKRYCIE WITAMINY B1

Pierwsze obserwacje dotyczące choroby z braku wit. B1

Pierwsze obserwacje dotyczące choroby z braku wit. B1

poczyniono w krajach Dalekiego Wschodu. Choroba ta nosi

poczyniono w krajach Dalekiego Wschodu. Choroba ta nosi

nazwę beri beri i cechuje się zaburzeniami sercowo -

nazwę beri beri i cechuje się zaburzeniami sercowo -

naczyniowymi, zwyrodnieniem nerwów i obrzękami. Rozwój tej

naczyniowymi, zwyrodnieniem nerwów i obrzękami. Rozwój tej

choroby występował szczególnie w populacjach, w których

choroby występował szczególnie w populacjach, w których

żywiono się głównie polerowanym ryżem, u ludzi w

żywiono się głównie polerowanym ryżem, u ludzi w

więzieniach, u marynarzy i bardzo często u niedożywionych

więzieniach, u marynarzy i bardzo często u niedożywionych

kobiet w ciąży i niemowląt. Wykrycie przyczyny tej choroby,

kobiet w ciąży i niemowląt. Wykrycie przyczyny tej choroby,

zracjonalizowanie żywienia i produkcja syntetycznej tiaminy

zracjonalizowanie żywienia i produkcja syntetycznej tiaminy

przyczyniły się do zlikwidowania epidemii beri beri w krajach

przyczyniły się do zlikwidowania epidemii beri beri w krajach

Dalekiego Wschodu. Jednak utajone niedobory tiaminy mogą

Dalekiego Wschodu. Jednak utajone niedobory tiaminy mogą

występować do dziś, nawet w krajach wysoko rozwiniętych, w

występować do dziś, nawet w krajach wysoko rozwiniętych, w

tych wypadkach, gdy ludzie żywią się jednostronnie, nie

tych wypadkach, gdy ludzie żywią się jednostronnie, nie

spożywają ciemnego pieczywa, a jedzą zbyt dużo cukru i

spożywają ciemnego pieczywa, a jedzą zbyt dużo cukru i

słodyczy. Do niedoboru wit. B1 dochodzi także w stanach

słodyczy. Do niedoboru wit. B1 dochodzi także w stanach

chorobowych spowodowanych wadliwym jej wchłanianiem oraz

chorobowych spowodowanych wadliwym jej wchłanianiem oraz

u alkoholików. Wit. B1 została wyekstrachowana z otrąb ryżu w

u alkoholików. Wit. B1 została wyekstrachowana z otrąb ryżu w

1927 przez Jansena i Doutha. W latach 1936-37 Williams i Cline

1927 przez Jansena i Doutha. W latach 1936-37 Williams i Cline

oraz Audersay i Westphall dokonali syntezy związku.

oraz Audersay i Westphall dokonali syntezy związku.

ROLA WITAMINY B1 W ORGANIZMIE

ROLA WITAMINY B1 W ORGANIZMIE

Wit. B1 należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie co oznacza, że

Wit. B1 należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie co oznacza, że

nie może być magazynowana w organizmie. Należy do grupy witamin

nie może być magazynowana w organizmie. Należy do grupy witamin

B-kompleks. Nazywana jest "witaminą nastroju", gdyż ma korzystne

B-kompleks. Nazywana jest "witaminą nastroju", gdyż ma korzystne

działanie na układ nerwowy i na funkcjonowanie umysłu.

działanie na układ nerwowy i na funkcjonowanie umysłu.

- składnik tkankowych układów enzymatycznych

- składnik tkankowych układów enzymatycznych

- wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego

- wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego

- wpływa na układ pokarmowy (uczestniczy w procesie spalania

- wpływa na układ pokarmowy (uczestniczy w procesie spalania

cukrów)

cukrów)

- wspomaga proces wzrostu

- wspomaga proces wzrostu

- wzmaga czynność acetylocholiny

- wzmaga czynność acetylocholiny

- działa synergicznie z tyrozyną i insuliną

- działa synergicznie z tyrozyną i insuliną

- pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych

- pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych

- przyspiesza gojenie się ran

- przyspiesza gojenie się ran

- wykazuje działanie uśmierzające ból

- wykazuje działanie uśmierzające ból

Profilaktyka:

Profilaktyka:

- bólu pooperacyjnego

- bólu pooperacyjnego

- półpaśca

- półpaśca

- epilepsji

- epilepsji

- zapalenia nerwu trójdzielnego

- zapalenia nerwu trójdzielnego

- neuropatii czuciowej w cukrzycy

- neuropatii czuciowej w cukrzycy

OBJAWY HIPOWITAMINOZY (NIEDOBORU)

OBJAWY HIPOWITAMINOZY (NIEDOBORU)

-

-

zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego: uczucie

zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego: uczucie

osłabienia, zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci, koncentracji,

osłabienia, zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci, koncentracji,

depresja

depresja

- niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie

- niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie

wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych

wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych

- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia,

- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia,

nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, brak apetytu, spadek

nudności, wymioty, biegunki, bóle brzucha, brak apetytu, spadek

masy

masy

- porażenie nerwów i atrofia mięśni kończyn (choroba beri beri)

- porażenie nerwów i atrofia mięśni kończyn (choroba beri beri)

- tachykardia

- tachykardia

- zaniki gruczołów dokrewnych

- zaniki gruczołów dokrewnych

Alkohol rozkłada wit. B1, co powoduje, że ludzie nadużywający

Alkohol rozkłada wit. B1, co powoduje, że ludzie nadużywający

alkoholu powinni szczególnie dbać o dostarczanie jej do organizmu.

alkoholu powinni szczególnie dbać o dostarczanie jej do organizmu.

Normalnie odżywiając się, nie można doprowadzić do niedoboru wit.

Normalnie odżywiając się, nie można doprowadzić do niedoboru wit.

B1. Problemem jest niedobór wit. B1 wywołany spożywaniem

B1. Problemem jest niedobór wit. B1 wywołany spożywaniem

alkoholu. W tym przypadku można rozpoznać takie objawy jak:

alkoholu. W tym przypadku można rozpoznać takie objawy jak:

- encefalopatia Wernickego

- encefalopatia Wernickego

- psychoza Korsakowa

- psychoza Korsakowa

- delirium tremens

- delirium tremens

OBJAWY HIPERWITAMINOZY (NADMIARU)

OBJAWY HIPERWITAMINOZY (NADMIARU)

Przedawkowanie wit. B1 występuje rzadko.

Przedawkowanie wit. B1 występuje rzadko.

- osłabienie, zmęczenie

- osłabienie, zmęczenie

- zawroty głowy

- zawroty głowy

- obrzęki

- obrzęki

- nadwrażliwość

- nadwrażliwość

- drżenie mięśni

- drżenie mięśni

- zaburzenia rytmu serca

- zaburzenia rytmu serca

- reakcje alergiczne

- reakcje alergiczne

- poty

- poty

- nudności

- nudności

- duszności

- duszności

- w skrajnych przypadkach śmierć

- w skrajnych przypadkach śmierć

ŹRÓDŁA WITAMINY B1

ŹRÓDŁA WITAMINY B1

Wit. B1 występuje wszędzie, a szczególnie dużo jej jest w

Wit. B1 występuje wszędzie, a szczególnie dużo jej jest w

tkankach aktywnych metabolicznie (wątroba, serce), a także w

tkankach aktywnych metabolicznie (wątroba, serce), a także w

produktach zbożowych grubego przemiału, mięsie, wędlinach

produktach zbożowych grubego przemiału, mięsie, wędlinach

(szczególnie wieprzowina), roślinach strączkowych (groch,

(szczególnie wieprzowina), roślinach strączkowych (groch,

fasola) oraz w drożdżach (także piwnych), orzechach,

fasola) oraz w drożdżach (także piwnych), orzechach,

słoneczniku, rybach, owocach (także suszonych) i warzywach

słoneczniku, rybach, owocach (także suszonych) i warzywach

(ziemniaki, szpinak, botwina). Tiamina jest zgromadzona

(ziemniaki, szpinak, botwina). Tiamina jest zgromadzona

głównie w warstwie zewnętrznej ziaren zbóż, dlatego też

głównie w warstwie zewnętrznej ziaren zbóż, dlatego też

procesy technologiczne polegające na łuskaniu i polerowaniu

procesy technologiczne polegające na łuskaniu i polerowaniu

zubażają mąkę w tę witaminę. Pieczywo ciemne, razowe,

zubażają mąkę w tę witaminę. Pieczywo ciemne, razowe,

kasze i niepolerowany ryż są znacznie lepszym źródłem

kasze i niepolerowany ryż są znacznie lepszym źródłem

tiaminy niż pieczywo jasne. Także enzym obecny w surowych

tiaminy niż pieczywo jasne. Także enzym obecny w surowych

rybach (tiaminaza) rozkłada tiaminę.

rybach (tiaminaza) rozkłada tiaminę.

ZAWARTOŚĆ W 100 [G] LUB [ML] PRODUKTU [MG]

ZAWARTOŚĆ W 100 [G] LUB [ML] PRODUKTU [MG]

Drożdże

Drożdże

4,1

4,1

Pestki słonecznika

Pestki słonecznika

1,95

1,95

Kiełki pszenicy

Kiełki pszenicy

1,76

1,76

Groch - suche

Groch - suche

nasiona

nasiona

0,77

0,77

Orzechy pistacjowe

Orzechy pistacjowe

0,74

0,74

Szynka wieprzowa

Szynka wieprzowa

0,68

0,68

Mąka pełnoziarnista

Mąka pełnoziarnista

0,54

0,54

Orzechy laskowe

Orzechy laskowe

0,43

0,43

Ryż naturalny –

Ryż naturalny –

brązowy

brązowy

0,40

0,40

Wątroba

Wątroba

0,26

0,26

Chleb graham

Chleb graham

0,23

0,23

Ziemniaki

Ziemniaki

0,12

0,12

DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE NA WITAMINĘ B1 (mg na osobę)

Wiek

Norma
zalecana

Niemowlęta
0 - 0,5
0,5 - 1,0

0,7
0,8

Dzieci
1 - 3
4 - 6
7 - 9

0,9
1,1
1,2

Dziewczęta
10 - 12
13 - 15
16 - 18

1,3
1,5
1,6

Chłopcy
10 - 12
13 - 15
16 - 18

1,5
1,7
1,7

Mężczyźni - 19-25 - aktywność
fizyczna
Mała
Umiarkowana
Duża

1,8
2,0
2,0

Mężczyźni - 26-60 - aktywność
fizyczna
Mała
Umiarkowana
Duża

1,8
2,0
2,0

Mężczyźni powyżej 60 lat

1,5

Kobiety - 19-25 - aktywność
fizyczna
Mała
Umiarkowana
Duża

1,7
1,9
2,0

Kobiety - 26-60 - aktywność
fizyczna
Mała
Umiarkowana
Duża

1,7
1,9
2,0

Kobiety ciężarne II - III trymestr

1,9

Kobiety karmiące

2,2

Kobiety powyżej 60 lat

1,4

Na polepszenie wchłaniania witaminy B1 wpływa:

Na polepszenie wchłaniania witaminy B1 wpływa:

 kompleks witamin B, witamina B2, witamina B3, witamina C,

 kompleks witamin B, witamina B2, witamina B3, witamina C,

witamina E, mangan, magnez

witamina E, mangan, magnez

Na pogorszenie wchłaniania witaminy B1 wpływa:

Na pogorszenie wchłaniania witaminy B1 wpływa:

 alkohol, wysoka temperatura, środowisko zasadowe,

 alkohol, wysoka temperatura, środowisko zasadowe,

promieniowanie jonizujące, nadczynność tarczycy, tanina,

promieniowanie jonizujące, nadczynność tarczycy, tanina,

kofeina, soda do pieczenia, barbiturany, środki neutralizujące

kofeina, soda do pieczenia, barbiturany, środki neutralizujące

kwasy, estrogen, antybiotyki, środki antykoncepcyjne

kwasy, estrogen, antybiotyki, środki antykoncepcyjne

CIEKAWOSTKI O WITAMINIE B1

CIEKAWOSTKI O WITAMINIE B1

- należy ją przyjmować w preparatach zawierających

- należy ją przyjmować w preparatach zawierających

kompleks witamin z grupy B

kompleks witamin z grupy B

- trzeba ją zażywać podczas posiłków lub 1-1,5 h po jedzeniu,

- trzeba ją zażywać podczas posiłków lub 1-1,5 h po jedzeniu,

ponieważ najlepiej jest przyswajalna w środowisku kwaśnym,

ponieważ najlepiej jest przyswajalna w środowisku kwaśnym,

gdzie wydziela się sok żołądkowy

gdzie wydziela się sok żołądkowy

- proszek do pieczenia podnosi pH ciasta (środowisko

- proszek do pieczenia podnosi pH ciasta (środowisko

zasadowe) i zwiększa straty tiaminy podczas wypieku

zasadowe) i zwiększa straty tiaminy podczas wypieku

- mąka jest zwykle wzbogacana w wit. B1 w celu

- mąka jest zwykle wzbogacana w wit. B1 w celu

zrekompensowania strat powstałych w procesie mielenia

zrekompensowania strat powstałych w procesie mielenia

ziarna

ziarna

- słabym źródłem wit. B1 u człowieka jest flora bakteryjna

- słabym źródłem wit. B1 u człowieka jest flora bakteryjna

przewodu pokarmowego. U przeżuwaczy synteza tiaminy

przewodu pokarmowego. U przeżuwaczy synteza tiaminy

odbywa się przez drobnoustroje znajdujące się w

odbywa się przez drobnoustroje znajdujące się w

przedżołądkach wskutek czego zwierzęta te nie cierpią na jej

przedżołądkach wskutek czego zwierzęta te nie cierpią na jej

niedobory

niedobory

- wit. B1 należy do witamin najbardziej wrażliwych na

- wit. B1 należy do witamin najbardziej wrażliwych na

działanie wysokiej temperatury i promieni jonizujących, łatwo

działanie wysokiej temperatury i promieni jonizujących, łatwo

ulega zniszczeniu w środowisku zasadowym. Podczas

ulega zniszczeniu w środowisku zasadowym. Podczas

procesów kulinarnych straty sięgają 20-50%

procesów kulinarnych straty sięgają 20-50%

- ludzie z niedoborem tiaminy często padają ofiarą komarów i

- ludzie z niedoborem tiaminy często padają ofiarą komarów i

innych owadów. Przyczyną jest niższy poziom substancji

innych owadów. Przyczyną jest niższy poziom substancji

odstraszających owady w skórze

odstraszających owady w skórze

SUPLEMENTY ZAWIERAJĄCE WITAMINĘ B1

SUPLEMENTY ZAWIERAJĄCE WITAMINĘ B1

Vital 0- 1,4 mg

Vital 0- 1,4 mg

Vital A - 1,4 mg

Vital A - 1,4 mg

Vital B - 1,4 mg

Vital B - 1,4 mg

Vital AB - 1,4 mg

Vital AB - 1,4 mg

Full Spectrum - 1mg

Full Spectrum - 1mg

Infant Formula - 0,5 mg

Infant Formula - 0,5 mg

Lion Kids + D - 0,5 mg

Lion Kids + D - 0,5 mg

Senior Formula - 1,2 mg

Senior Formula - 1,2 mg

Menopausal Formula - 2,5 mg

Menopausal Formula - 2,5 mg

New Life - 0,8 mg

New Life - 0,8 mg