Alternatywne 

Alternatywne 

koncepcje wyboru 

koncepcje wyboru 

konsumenta

konsumenta

Anna Zachorowska-

Anna Zachorowska-

Mazurkiewicz

Mazurkiewicz

Wybór międzyokresowy – 

Wybór międzyokresowy – 

założenia modelu:

założenia modelu:



Konsument wybiera między konsumpcją w 

Konsument wybiera między konsumpcją w 

dwóch okresach: t (dziś) i t + 1 (jutro); 

dwóch okresach: t (dziś) i t + 1 (jutro); 

konsumpcja w obu okresach wynosi odpowiednio 

konsumpcja w obu okresach wynosi odpowiednio 

Ct i Ct+1.

Ct i Ct+1.



W obu okresach konsument otrzymuje dochody 

W obu okresach konsument otrzymuje dochody 

równe odpowiednio It i It+1.

równe odpowiednio It i It+1.



Ceny konsumpcji w każdym okresie są stałe na 

Ceny konsumpcji w każdym okresie są stałe na 

poziomie 1.

poziomie 1.



Istnieje rynek, na którym można kupić pieniądz 

Istnieje rynek, na którym można kupić pieniądz 

(uzyskać pożyczkę).

(uzyskać pożyczkę).



Ceną kredytu jest oprocentowanie bankowe (r > 

Ceną kredytu jest oprocentowanie bankowe (r > 

0).

0).

Wybór w warunkach 

Wybór w warunkach 

niepewności

niepewności



Niepełna informacja

Niepełna informacja



Koszty transakcyjne

Koszty transakcyjne



Wymiarowanie ryzyka

Wymiarowanie ryzyka



Preferencje dotyczące ryzyka

Preferencje dotyczące ryzyka



Ubezpieczenia

Ubezpieczenia



Koszty informacji

Koszty informacji

Preferencje ujawnione

Preferencje ujawnione

Konsument nie jest świadomy swoich 

Konsument nie jest świadomy swoich 

preferencji, a ujawnia je dopiero, gdy bierze 

preferencji, a ujawnia je dopiero, gdy bierze 

pod uwagę swoje ograniczenie budżetowe. 

pod uwagę swoje ograniczenie budżetowe. 

Są to tzw. 

Są to tzw. 

preferencje ujawniane

preferencje ujawniane

 

 

(revealed preferences). 

(revealed preferences). 

W pewnym okresie, 

W pewnym okresie, 

w którym warunki rynkowe są stabilne, 

w którym warunki rynkowe są stabilne, 

preferencje konsumentów są także stabilne, 

preferencje konsumentów są także stabilne, 

a więc można je badać empirycznie, 

a więc można je badać empirycznie, 

odkrywać 

odkrywać 

(recovering preferences) 

(recovering preferences) 

i 

i 

wnioskować o popycie.

wnioskować o popycie.

Założenia teorii kardynalnej

Założenia teorii kardynalnej



użyteczność danego dobra jest 

użyteczność danego dobra jest 

mierzona przez daną osobę za pomocą 

mierzona przez daną osobę za pomocą 

porównania tej użyteczności z 

porównania tej użyteczności z 

użytecznością innego dobra (przez co 

użytecznością innego dobra (przez co 

jest mierzalna), 

jest mierzalna), 



konsument racjonalnie dąży do 

konsument racjonalnie dąży do 

maksymalizacji swej użyteczności przy 

maksymalizacji swej użyteczności przy 

danym ograniczeniu budżetowym. 

danym ograniczeniu budżetowym. 

Założenia teorii ordynalnej

Założenia teorii ordynalnej



nie jest potrzebne mierzenie 

nie jest potrzebne mierzenie 

użyteczności; wystarczy, że 

użyteczności; wystarczy, że 

konsument potrafi uszeregować swoje 

konsument potrafi uszeregować swoje 

preferencje odpowiednio do różnic w 

preferencje odpowiednio do różnic w 

użyteczności każdego koszyka, 

użyteczności każdego koszyka, 



racjonalność konsumenta jest 

racjonalność konsumenta jest 

określona tak jak w kardynalnej teorii 

określona tak jak w kardynalnej teorii 

użyteczności. 

użyteczności. 

Założenia koncepcji 

Założenia koncepcji 

ujawnionych preferencji

ujawnionych preferencji



konsument potrafi uszeregować swoje 

konsument potrafi uszeregować swoje 

preferencje w zakresie posiadanych 

preferencje w zakresie posiadanych 

przez siebie informacji o możliwościach 

przez siebie informacji o możliwościach 

skompletowania różnych koszyków, 

skompletowania różnych koszyków, 



konsument wybiera racjonalnie te 

konsument wybiera racjonalnie te 

koszyki, które zawierają większą ilość 

koszyki, które zawierają większą ilość 

dóbr; nie jest jednak pewne, czy 

dóbr; nie jest jednak pewne, czy 

wybiera koszyk optymalny.

wybiera koszyk optymalny.

Homo satisfaciendus 

Homo satisfaciendus 

(Herbert Simon)

(Herbert Simon)

człowiek, który postępuje według zasady 

człowiek, który postępuje według zasady 

zadowalającego minimum. Decyzje 

zadowalającego minimum. Decyzje 

konsumenta nie są jednorazowym 

konsumenta nie są jednorazowym 

aktem, lecz stanowią proces kolejno po 

aktem, lecz stanowią proces kolejno po 

sobie następujących faz, w trakcie 

sobie następujących faz, w trakcie 

których następuje ustalenie celu 

których następuje ustalenie celu 

możliwego do osiągnięcia i 

możliwego do osiągnięcia i 

zadowalającego zarazem.

zadowalającego zarazem.

Równowaga rynkowa

Równowaga rynkowa

Stan równowagi zostaje osiągnięty 

Stan równowagi zostaje osiągnięty 

wówczas, gdy wszystkie zamierzenia i 

wówczas, gdy wszystkie zamierzenia i 

przewidywania podmiotów 

przewidywania podmiotów 

gospodarczych są spełnione w ten 

gospodarczych są spełnione w ten 

sposób, iż żaden z nich nie ma 

sposób, iż żaden z nich nie ma 

skłonności do zrewidowania ich. Inaczej 

skłonności do zrewidowania ich. Inaczej 

mówiąc, uczestnicy rynku nie dążą do 

mówiąc, uczestnicy rynku nie dążą do 

zmian, jeżeli istniejący stan ich 

zmian, jeżeli istniejący stan ich 

satysfakcjonuje.

satysfakcjonuje.