Część ogólna prawa karnego materialnego i prawa wykroczeń.

Akty prawne



Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.

Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553

z późn. zm.) ( art.1-52)



Ustawa z dnia 20 maja 1971 r.

Kodeks wykroczeń ( Dz.U.2007 nr

109 poz. 756 z późn. Zm) ( art.1-41)

Pojęcie przestępstwa i

wykroczenia.

Przestępstwo

jest to czyn człowieka,

zabroniony pod groźbą kary jako

zbrodnia lub występek przez

ustawę obowiązująca w chwili jego

popełnienia, bezprawny, zawiniony

i społecznie szkodliwy w stopniu

wyższym niż znikomy, o

znamionach określonych w ustawie.

czyn człowieka

–

jest to zewnętrzne

zachowanie się osoby fizycznej

sterowane jego wolą .

Nie są czynami i nie podlegają dalszemu

karnoprawnemu wartościowaniu:



ruchy refleksyjne

(odruchy bezwarunkowe),

nad którymi sprawca nie mógł zapanować;



ruchy człowieka

, przy których organizm ludzki

jest jedynie narzędziem w rękach drugiej

osoby;



ruchy (lub ich brak) pod wpływem przymusu
absolutnego (vis absoluta);

bezprawny

–

to taki czyn, który jest

sprzeczny z obowiązującymi przepisami

prawa

zabroniony, czyli zagrożony karą przez

ustawę obowiązującą w czasie jego

popełnienia (karalny)

zawiniony

–

w art. 1 § 2 kk wskazano, że

przestępstwem może być jedynie czyn

zawiniony

Pod pojęciem

wina

rozumiemy personalną

zarzucalność popełnionego czynu. Stawiamy zatem komuś

zarzutu, iż w konkretnej sytuacji osoba ta postąpiła

niewłaściwie (działanie) lub nie postąpiła właściwie

(zaniechanie). Granice tej zarzucalności określa ustawa poprzez

wskazanie przesłanek winy i okoliczności ją wyłączających

społeczna szkodliwość czynu w stopniu

większym niż znikomy

(element

stopniowania tego pojęcia dotyczy

jedynie przestępstw)

Okoliczności, które decydują o stopniu

społecznej szkodliwości czynu zostały

określone

w art. 115 § 2 kk.

Pojęcie przestępstwa i

wykroczenia.

Wykroczenie

jest to czyn człowieka,

zabroniony przez ustawę

obowiązującą w czasie jego

popełnienia i zagrożony karą

aresztu, ograniczenia wolności,

grzywny do 5000 zł lub nagany,

wypełniający znamiona ustawowe,

bezprawny, zawiniony, społecznie

szkodliwy, o znamionach

określonych w ustawie.

Kryteria rozgraniczenia

przestępstw i wykroczeń:

1) kryterium zagrożenia karnego:

za wykroczenie sąd może orzec kary: 1) karę aresztu

od 5 do 30 dni, 2) karę ograniczenia wolności w

wymiarze 1 miesiąca, 3) karę grzywny w granicach

od 20 do 5000 zł, 4) karę nagany (której nie można

orzec za czyn o charakterze chuligańskim),

natomiast za przestępstwo w kk przewidziane są

następujące kary: 1) kara dożywotniego

pozbawienia wolności, 2) kara 25 lat pozbawienia

wolności, 3) kara pozbawienia wolności w wymiarze

od 1 miesiąca do 15 lat, 4) kara ograniczenia

wolności od 1 miesiąca

do 12 miesięcy, 5) kara grzywny wymierzana w

stawkach dziennych;

Kryteria rozgraniczenia

przestępstw i wykroczeń:

2) kryterium społecznej szkodliwości czynu -

zarówno

przestępstwa, jak i wykroczenia są czynami społecznie

szkodliwymi (art. 1 § 2 kk i art. 1 § 1 kw). Ustawodawca

uznał, że nie stanowi przestępstwa czyn, którego społeczna

szkodliwość jest znikoma (art. 1§2 kk).

Klauzuli tej nie zawiera natomiast kodeks wykroczeń, gdyż

wykroczenia generalnie różnią się od przestępstw niższym

stopniem społecznej szkodliwości czynu. Nie oznacza to

jednak, że każde konkretne wykroczenie wykazywać musi

niższy stopień tej szkodliwości od każdego z czynów

należących do kategorii przestępstw. Do wykroczeń nie

odnosi się też kwestia stopniowania społecznej szkodliwości

czynu z uwagi na to, że większość wykroczeń to czyny o

małej lub wręcz znikomej zawartości społecznego

niebezpieczeństwa. Wykroczenia są czynami na ogół

„drobnymi”, chociaż stanowią istotne społeczne zagrożenie

ze względu na masowość ich występowania.

Kryteria rozgraniczenia

przestępstw i wykroczeń:

w przypadku czynów przepołowionych, czyli

określonych kategorii przestępstw lub wykroczeń

przeciwko mieniu

, w których wartość strat decyduje o

kwalifikacji czynu jako przestępstwo lub wykroczenie (w

kodeksie wykroczeń - art. 119, 120, 122 i 124 kw)

- podstawowym kryterium rozgraniczającym

wykroczenia od przestępstw jest

wysokość

wyrządzonej

szkody

, czyli kwota powyżej

250 zł

(dotyczy to kradzieży, przywłaszczenia, zniszczenia,

uszkodzenia lub uczynienia rzeczy niezdatnej do użytku,

jak też paserstwa umyślnego oraz nieumyślnego rzeczy

pochodzących z kradzieży lub z przywłaszczenia,

natomiast w przypadku dopuszczenia się przez sprawcę

kradzieży leśnej, czyli wyrębu drzewa

w lesie- art. 290 § 1 kk- kwotą rozgraniczającą

przestępstwo od wykroczenia jest kwota

75 zł

Kryteria rozgraniczenia

przestępstw i wykroczeń:

4) kryterium

odrębności procesowej -

organami orzekającymi w sprawach o

wykroczenia, jak i przestępstwa są: sądy

powszechne i sądy wojskowe, procedurę

zaś regulują odrębne kodeksy

Ustawowe znamiona

przestępstwa

(wykroczenia) są to elementy czynu,

czyli zespół cech charakterystycznych

przestępstwa (wykroczenia), które

jako opisane w ustawie karnej są

konieczne, a zarazem wystarczające

do uznania danego czynu za

przestępstwo (wykroczenie).

Ustawowe znamiona



przedmiot ochrony

przestępstwa (wykroczenia),



strona przedmiotowa

przestępstwa (wykroczenia),



podmiot przestępstwa

(wykroczenia),



strona podmiotowa

przestępstwa (wykroczenia).

Przedmiot ochrony

przestępstwa

(wykroczenia)



Trzy rodzaje przedmiotów ochrony:



ogólny przedmiot ochrony -podstawowe stosunki

społeczno - ekonomiczne chronione przez prawo; są to

dobra których obrona jest zadaniem całego prawa

karnego;



rodzajowy przedmiot ochrony - to dobro prawnie

chronione przez grupę przepisów karnych z reguły

zamieszczonych w jednym rozdziale kk, odnajdziemy go

w nazwie tytułu rozdziału z części szczególnej kodeksu

karnego



indywidualny (zwany też bezpośrednim)

konkretne dobro chronione przez konkretny przepis i

określone bezpośrednio przez konkretny przepis

Podmiot przestępstwa

(wykroczenia)



Podmiot przestępstwa (wykroczenia)

musi posiadać

określone cechy:

–

podmiotem przestępstwa (wykroczenia) jest osoba

fizyczna,

–

w przewidzianym przez ustawodawcę wieku, czyli taka,

która w chwili popełnienia czynu ukończyła

17 lat i

jest poczytalna

albo

ukończyła 15 lat i jest

poczytalna

(wówczas może odpowiadać na zasadach

określonych w kk za szczególnie niebezpieczne

przestępstwa wymienione w art. 10 kk),

–

poczytalna (w znaczeniu stanu psychicznego, czyli

taka, która jest zdolna do rozumienia znaczenia czynu i

kierowania swoim postępowaniem, a więc taka, której

można przypisać winę w chwili popełnienia czynu),

- indywidualnie określona (zgodnie z zasadą

indywidualizacji odpowiedzialności karnej).

Strona przedmiotowa

przestępstwa

(wykroczenia)



zachowanie się sprawcy

- jest ono określone w

danym przepisie jako znamię czasownikowe;

Może ono polegać na:

-działaniu (zachowaniu aktywnym),

-lub zaniechaniu działania nakazanego w danej sytuacji

(zachowaniu biernym)



przedmiot czynu (przedmiot czynności

wykonawczej)

– to osoba lub rzecz, na który

bezpośrednio skierowane jest zachowanie się

sprawcy; przez przedmiot wykonawczy rozumie się

zatem przedmiot materialny, na który sprawca

oddziaływuje, dokonując danego przestępstwa.

Strona przedmiotowa

przestępstwa

(wykroczenia)cd



okoliczności modalne

- sposób popepełnienia czynu;

- czas;

miejsce;

środki, jakimi sprawca się posługiwał;

sytuacja.

Strona przedmiotowa

przestępstwa

(wykroczenia)cd



związek przyczynowo - skutkowy

–

występuje wtedy, gdy zachowanie sprawcy

było warunkiem wystarczającym i

koniecznym dla wywołania skutku tzw.

typowego



skutek

jako

zmiana w świecie

zewnętrznym spowodowana zachowaniem

się sprawcy ;

Strona podmiotowa

przestępstwa

(wykroczenia)



jest to stosunek sprawcy do czynu

1.strona podmiotowa umyślna, czyli

umyślność

(por. art. 9 § 1 kk), która może występować jako:

a) umyślność w zamiarze bezpośrednim

sprawca

chce

popełnić czyn zabroniony, wie,

że

popełnia przestępstwo i chce go popełnić (

świadomość i wolę

b) umyślność w zamiarze ewentualnym

- sprawca

ma świadomość, że może popełnić przestępstwo, a

wola występuje w postaci godzenia się.

Strona podmiotowa

przestępstwa

(wykroczenia)cd

2) strona podmiotowa nieumyślna, czyli

nieumyślność -

(por. art. 9 § 2 kk), która

może występować jako:

a) nieumyślność świadoma

– sprawca

możliwość popełnienia czynu

przewiduje

, lecz

przypuszcza, że go uniknie

b) nieumyślność nieświadoma

– sprawca

możliwości popełnienia czynu

nie przewiduje

choć mógł i powinien ją przewidzieć.

Strona podmiotowa

przestępstwa cd

3) strona podmiotowa kombinowana (zwana

inaczej mieszaną) -

polega na tym, że sprawca

popełnia przestępstwo umyślnie, w wyniku którego

powstaje nieumyślny skutek.

Mówimy wówczas o umyślnym czynie sprawcy

kwalifikowanym przez nieumyślny skutek (typ

kwalifikowany przestępstwa przez następstwo

czynu). Przepis art. 9 § 3 kk stanowi, że sprawca

ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa

uzależnia od określonego

następstwa

czynu

zabronionego, jeżeli następstwo to sprawca

przewidywał albo mógł przewidzieć

Podział przestępstw i

wykroczeń

1) Ze względu na podmiot przestępstwa:

przestępstwa powszechne

(ogólnosprawcze)-

sprawcą może być każda

osoba której można, przypisać winę; sprawca

przestępstwa powszechnego jest w zasadzie

określony w przepisie karnym słowem „kto”.

przestępstwa indywidualne

- sprawca musi

mieć jakąś szczególną cechę:

indywidualne właściwe

- ta szczególna

cecha decyduje o bycie przestępstwa ,

indywidualne niewłaściwe

- cecha

podmiotu stwarza typ kwalifikowany lub

uprzywilejowany .

Podział przestępstw i

wykroczeń

2) Ze względu na sposób realizacji

(sposób zachowania się sprawcy):

przestępstwa popełnione z działania

(

. art. 222 § l k.k. „narusza"),

przestępstwa popełnione z zaniechania

(

. art. 144 § l k.k. „nie zgłasza się"),

przestępstwa popełnione z działania

lub zaniechania

(

. art. 148 k.k.

„zabija").

Podział przestępstw i

wykroczeń

3) Ze względu na skutek:

przestępstwa materialne (skutkowe)

- skutek

należy do znamion czynu zabronionego (

art. 156 k.k. uszczerbek na zdrowiu),

przestępstwa formalne (bezskutkowe)

polegają na samym zrealizowaniu znamion,

skutek nie należy do nich

(np

. art. 233 § l k.k.

zeznawanie nieprawdy lub zatajenie prawdy).

Podział przestępstw i

wykroczeń

4) Ze względu na stronę podmiotową,

którą określa sam przepis:

a) przestępstwa umyślne (np. art. 165 §

l k.k.),

b) przestępstwa nieumyślne (np. art.

155 k.k.).

Podział przestępstw i

wykroczeń

5) Ze względu na wagę przestępstwa (sankcję

karną):

a) zbrodnia - czyn zagrożony karą pozbawienia

wolności na czas nie krótszy od lat 3 (np. art.

280 § 2 k.k.),

b) występek - czyn zagrożony grzywną powyżej

30 stawek dziennych, karą ograniczenia

wolności lub pozbawienia wolności

przekraczającą miesiąc (np. art. 158 k.k.).

Podział przestępstw i

wykroczeń

względu na tryb ścigania:

przestępstwa ścigane z urzędu

- których zaistnienie obliguje

organy ścigania do wszczęcia, prowadzenia i dążenia do ukarania

sprawcy. O ile w ustawie tryb ścigania nie został oznaczony,

przestępstwa te ścigane są z urzędu.

przestępstwa wnioskowe

- których ściganie uzależnione jest od

wniosku osoby pokrzywdzonej; złożenie wniosku powoduje, że

postępowanie to czy się z urzędu:

przestępstwa bezwzględnie wnioskowe

- do których ścigania

wymagany jest wniosek niezależnie od stosunków łączących

sprawcę i pokrzywdzonego;

przestępstwa względnie wnioskowe

— to przestępstwa zasadniczo

ścigane z urzędu, chyba że zachodzi między sprawcą a

pokrzywdzonym stosunek „osoba najbliższa", co powoduje

konieczność złożenia wniosku;

Podział przestępstw i

wykroczeń

przestępstwa ścigane z oskarżenia

prywatnego (prywatnoskargowe)

- których

ściganie jest prywatną sprawą

pokrzywdzonego ze względu na charakter

dóbr nimi naruszanych (

. art. 212 k.k.

zniesławienie); jeżeli wymaga tego interes

społeczny, prokurator może wszcząć lub

przyłączyć się do już wszczętego

postępowania, które toczy się wówczas z

urzędu.

Podział przestępstw i

wykroczeń

względu na typ przestępstwa

(dodatkowe znamiona):

przestępstwa typu podstawowego

- są

bazą wyjściową określającą znamiona ,

przestępstwa typu kwalifikowanego

zawierają dodatkowe znamiona

zaostrzające sankcję ,

przestępstwa typu uprzywilejowanego

zawierają znamiona łagodzące sankcję

Formy stadialne

popełniania przestępstw

(wykroczeń)

Do form stadialnych

przestępstwa zalicza się:

1) przygotowanie,

2) usiłowanie,

3) dokonanie.

Formy stadialne

popełniania przestępstw

Przygotowanie

(art. 16 kk)

zachodzi tylko

wtedy, gdy sprawca

w celu

popełnienia

czynu zabronionego

podejmuje czynności

mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia

czynu zmierzającego bezpośrednio do jego

dokonania.

Zasadą

jest,

że przygotowanie do

przestępstwa jest

karalne tylko

wtedy, gdy

ustawa tak stanowi

Formy stadialne

popełniania przestępstw

Usiłowanie -

(art. 13 kk)

- jest to

zachowanie podjęte w zamiarze

popełnienia czynu zabronionego i

zmierzające ku jego dokonaniu, które

jednak nie następuje.

Zachowanie sprawcy może być

uznane za usiłowanie tylko wtedy,

gdy zmierza bezpośrednio do

dokonania czynu zabronionego.

Formy stadialne

popełniania przestępstw

Rodzaje usiłowania:

udolne

- dokonanie było możliwe, ale do

niego nie doszło z przyczyn niezależnych od

sprawcy;

nieudolne

- sprawca nie uświadamia sobie, że w

istniejącej sytuacji dokonanie przestępstwa nie jest

możliwe:

-ze względu na

brak przedmiotu nadającego się

do dokonania na nim przestępstwa

;

-ze względu na

użycie środka nie nadającego

się do popełnienia czynu zabronionego

Odpowiedzialność karna za

usiłowanie przestępstwa:

a) sąd wymierza karę za usiłowanie

w granicach

zagrożenia

przewidzianego dla danego przestępstwa (art.

14 § l kk),

b) w przypadku

usiłowania nieudolnego

sąd może

zastosować nadzwyczajne

złagodzenie kary

, a nawet

odstąpić od jej wymierzania

(art. 14 § 2 kk),

nie podlega karze

za usiłowanie, kto dobrowolnie

odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi

stanowiącemu znamię czynu zabronionego

(tzw.

skuteczny

czynny żal

- art.15 § 1 kk),

d) jeżeli sprawca dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi

stanowiącemu znamię czynu zabronionego, ale mu się to

nie udało

(tzw. nieskuteczny czynny żal),

to wówczas

sąd może zastosować

nadzwyczajne złagodzenie

kary

(art. 15 § 2 kk).

Odpowiedzialność karna za

usiłowanie wykroczenia:

a) odpowiedzialność za usiłowanie zachodzi, gdy

ustawa tak stanowi (art. 11 § 2 kk), czyli dotyczy

wykroczeń określonych m. in. w art. 60, 119-

120, 122 § 1, 124 § 1, 132 - 134, 136 § 1 kw,

b) karę za usiłowanie wymierza się w granicach

zagrożenia przewidzianego dla danego

wykroczenia (art. 11 § 3 kw),

c) nie podlega karze za usiłowanie, kto

dobrowolnie odstąpił od czynu lub zapobiegł

skutkowi stanowiącemu znamię czynu

zabronionego (art. 11 § 4 kw).

Formy stadialne

popełniania przestępstw

(wykroczeń)

Dokonanie

zachodzi wówczas, gdy sprawca

swoim zachowaniem wyczerpuje wszystkie

ustawowe znamiona przestępstwa

(wykroczenia). Jest ono zasadniczą formą

popełnienia przestępstwa (wykroczenia) i

ostatnim stadium realizacji, które następuje

wtedy, gdy czyn realizowany przez sprawcę

wyczerpuje wszystkie ustawowe znamiona

danego czynu zabronionego. W razie

doprowadzenia czynu do stadium dokonania,

wszystkie poprzednie stadia zostają

pochłonięte i sprawca odpowiada jedynie za

dokonanie.

Formy zjawiskowe popełniania

przestępstw i wykroczeń.

Do form zjawiskowych zalicza się:

sprawstwo,

podżeganie,

pomocnictwo.

Formy sprawstwa

a) sprawstwo (art. 18 § 1 kk) –

(in. jednosprawstwo, zwane też

sprawstwem pojedynczym)

- dotyczy

sytuacji, w której jeden sprawca sam,

osobiście wykonuje wszelkie czynności

wykonawcze, sam podejmuje i

wykonuje w całości czyn zabroniony

(przestępstwo lub wykroczenie),

Formy sprawstwa

b) sprawstwo równoległe

- polega na tym,

że dwie lub więcej osób popełniają czyn

zabroniony w tym samym miejscu i czasie, ale

niezależnie od siebie (np. w czasie zamieszek,

w trakcie trwania imprezy masowej, czy też w

sytuacji, w której kilka osób nie

porozumiewając się ze sobą, plądruje ten sam

sklep, czy też wykorzystuje fakt wykolejenia

się pociągu i niezależnie od siebie dokonuje

kradzieży rzeczy).

Formy sprawstwa

c) współsprawstwo (art. 18 § 1 kk):

•

sprawca wykonuje osobiście czyn zabroniony

wspólnie i w porozumieniu z inną osobą

(osobami), co oznacza, że w popełnianiu

czynu zabronionego biorą udział co najmniej

dwie osoby,

•

warunkiem współsprawstwa jest wyraźne lub

milczące porozumienie współwykonawców,

zawarte przed popełnieniem przestępstwa, a

najpóźniej w jego trakcie,

•

każda z osób wnosi istotny wkład w

popełnienie czynu zabronionego,

Formy sprawstwa

d) sprawstwo kierownicze (art. 18 § 1

kk)

- polega na kierowaniu czynem

zabronionym przez inną osobę; brak jest

znamion osobistego dokonania, kierujący

musi mieć rzeczywistą możliwość

faktycznego panowania nad rozwojem i

przebiegiem bezprawnej akcji, od decyzji

kierującego zależy rozpoczęcie i

prowadzenie, a także ewentualne przerwanie

akcji

Formy sprawstwa

e) sprawstwo polecające (art. 18 § 1 kk)

- za

sprawstwo odpowiada każdy, kto wykorzystując

uzależnienie innej osoby, poleca jej wykonanie

czynu przestępczego.

Jest to zatem sytuacja, w której wyróżnić można

trzy elementy:

1) sprawca poleca dokonanie czynu

zabronionego,

2) osobie uzależnionej od siebie,

3) po obydwu stronach istnieje świadomość

uzależnienia.

Odpowiedzialność karna za

sprawstwo (współsprawstwo) przy

przestępstwach:

a) zasada indywidualizacji winy - art. 20 kk-

każdy z

działających odpowiada w granicach swojej

umyślności lub nieumyślności

b) czynny żal współsprawców - art. 23 § 1 i 2 kk:

- nie podlega karze współdziałający, który dobrowolnie

zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego,

- sąd może stosować nadzwyczajne złagodzenie kary w

stosunku do współdziałającego, który dobrowolnie

starał się zapobiec czynowi zabronionemu.

c) art. 21 § 1 kk -

okoliczności osobiste- wyłączające lub

łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną

uwzględnia się tylko do osoby, której dotyczą.

Formy zjawiskowe

popełniania przestępstw i

wykroczeń.

Podżeganie (art. 18 § 2 kk, art. 12

kw) -

podżegaczem jest ten, kto

chcąc aby inna osoba dokonała

czynu zabronionego, nakłania ją do

tego.

Formy zjawiskowe

popełniania przestępstw i

wykroczeń.

Pomocnictwo (art. 18 § 3 kk, art. 13 kw)

pomocnikiem jest ten, kto w zamiarze, aby

inna osoba dokonała czynu zabronionego,

swoim zachowaniem ułatwia jej popełnienie,

w szczególności dostarczając narzędzia,

środki przewozu, udziela rady albo informacji.

Odpowiada

za pomocnictwo również ten, kto

wbrew prawnemu szczególnemu

obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia

czynu zabronionego, swoim zachowaniem

ułatwia innej osobie jego popełnienie.

Odpowiedzialność podżegacza i

pomocnika przy przestępstwach:

1) podżegacz i pomocnik odpowiadają w granicach

swojego zamiaru,

2) kara za podżeganie i pomocnictwo wymierzana jest w

granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo,

•

wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować

nadzwyczajne złagodzenie kary (art. 19 § 2 kk). Jeżeli

czynu zabronionego usiłowano tylko dokonać, podżegacz

i pomocnik odpowiadają za usiłowanie (art. 22 § l kk).

•

jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać,

wówczas sąd w stosunku do podżegacza i pomocnika

może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a

nawet odstąpić od jej wymierzenia.

•

Przepis o czynnym żalu nie ma zastosowania do

prowokatora,

czyli do osoby, która nakłania inną osobę

do popełnienia czynu zabronionego w celu skierowania

przeciwko niej postępowania karnego (art. 24 kk).

Odpowiedzialność podżegacza i

pomocnika przy wykroczeniach:

•

odpowiedzialność za podżeganie i pomocnictwo

zachodzi wtedy, gdy ustawa tak stanowi i tylko w

razie dokonania przez sprawcę czynu zabronionego

(art. 14 § 1 kw),

•

w kw karalność podżegacza i pomocnika dotyczy

jedynie najpoważniejszych wykroczeń, określonych w

artykułach: 51- 52, 56 - 57, 119 - 120, 122§1, 124,

133 - 134 i 136 § 1 kw,

•

każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu

zabronionego odpowiada w granicach swojej

umyślności i nieumyślności, niezależnie od

odpowiedzialności pozostałych współdziałających (art.

14 § 2 kw),

•

karę za podżeganie lub pomocnictwo wymierza się w

granicach zagrożenia przewidzianego dla danego

wykroczenia (art. 14 § 3 kw).

Zasady odpowiedzialności za

przestępstwa i wykroczenia.

•

Odpowiedzialność za czyny zawinione

(por. art. 1 kk i art. 1 kw)

•

Obowiązywanie ustawy w czasie

(por.

art. 4 kk oraz art. 1 i 2 kw)

Określanie czasu popełnienia przestępstwa i

wykroczenia

•

Zasada terytorialności (por. – art. 5 kk i

art. 3 kw, por. też art. 109 – 113 kk)

Określenie miejsca popełnienia

przestępstwa i wykroczenia (por. art. 6 § 2 kk

i art.4.§ 2 kw).

Pojęcie immunitetu

Immunitet

jest to prawo

niepodlegania temu, co ciąży na

innych; przywilej nietykalności

określonych osób przysługujący im

ze względu na zajmowane

stanowiska, pełnione funkcje itp.

Rodzaje immunitetów

•

materialny i formalny (procesowy) – ze względu na

możliwość karalności;

Immunitet procesowy: nie pozwala na ściganie, a z reguły także na

tymczasowe

Immunitet materialny polega na uchyleniu karalności przestępstwa lub

wprowadzeniu nieodpowiedzialności oznaczonym zakresie pozbawienie

wolności osoby korzystającej z tej formy ochrony.

•

trwały i nietrwały – ze względu na zakres czasowy;

Immunitet trwały chroni dana osobę z powodu czynu, którego dopuściła się w

czasie pełnienia funkcji nie tylko w okresie jej sprawowania, ale także po jej

ustaniu.

Immunitet nietrwały chroni określoną osobę z powodu czynu, którego się

dopuściła tylko w czasie pełnienia oznaczonej funkcji

•

bezwzględny i względny – ze względu na możliwość

uchylenia zakazów wynikających z immunitetu.

Immunitet bezwzględny określa zakaz ścigania osoby z niego korzystającej, nie może

być uchylony decyzja uprawnionego organu państwa.

Immunitet procesowy względny określa zakaz ścigania określonej osoby
korzystającej z immunitetu, może zostać uchylony decyzja oznaczonego organu, w

ściśle określonych warunkach.

Rodzaje immunitetów

krajowych:



immunitet sędziowski:

- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, sprost.

Dz. U. z 2001 r. Nr 4 poz. 4) – art. 181,

- ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie

Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 z późn. zm.)

– art. 49,

- ustawa z 27 lipca 200 r. Prawo o ustroju sądów

powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 z późn.

zm.) – art. 80 i 81,

- ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju

sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.

1269) – art. 29 i 49,

Rodzaje immunitetów

krajowych:



immunitet prokuratorski:

-ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze

(tekst jednolity Dz. U. z 2002 r., Nr 21, poz. 206
z późn. zm.) – art. 54 i 66,



immunitet adwokacki:

- ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o

adwokaturze (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr
123, poz. 1058 z późn. zm.) – art. 7 i 8,



immunitet radcowski:

ustawa o radcach prawnych art..11 ust.2

Rodzaje immunitetów

krajowych:



immunitet Rzecznika Praw Obywatelskich:

- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, sprost.

Dz. U. z 2001 r. Nr 4 poz. 4) – art. 211,



immunitet prezesa i pracowników NIK:

- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, sprost. Dz.

U. z 2001 r. Nr 4 poz. 4) – art. 206,

- Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej

Izbie Kontroli (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr

85, poz. 937 z późn. zm.) – art. 18 i 88.

Dokumenty tożsamości

osób korzystających z

immunitetów

Dyplomaci, konsulowie i ich rodziny oraz inne

osoby uprawnione otrzymują legitymacje w

chwili przybycia do państwa obcego.

Legitymacja jest ważna przez dwa lata

od daty wystawienia, po czym należy zwrócić

ją do MSZ, które wystawia nowa. Jeżeli w

ciagu tych dwóch lat osoba korzystająca z

legitymacji przestaje pełnić swoją funkcję,

winna niezwłocznie także zwrócić legitymację

do MSZ. Legitymacje te różnią się barwą ,

każda funkcja ma przypisany inny kolor.

Dokumenty tożsamości

osób korzystających z

immunitetów

•

Kolor różowy - legitymacja dyplomatyczna

wydawana szefom i członkom personelu

dyplomatycznego państw obcych.

•

Kolor niebieski - legitymacja służbowa wydawana

członkom personelu administracyjnego i

technicznego misji dyplomatycznej państwa obcego.

•

Kolor zielony - legitymacje wydawane kierownikom

urzędów konsularnych oraz członkom personelu

konsularnego państwa obcego w RP.

•

Kolor żółty - legitymacje wydawane honorowym

urzędnikom konsularnym.

Document Outline