SCHIZOFRENI
SCHIZOFRENI
A
A
Terapia -
Terapia -
cz. III
cz. III
II Katedra Chorób Układu Nerwowego
II Katedra Chorób Układu Nerwowego
Klinika Psychiatrii Dorosłych
Klinika Psychiatrii Dorosłych
Uniwersytet Medyczny
Uniwersytet Medyczny
Antoni Florkowski
Antoni Florkowski
W farmakoterapii zaburzeń psychotycznych wybór leku nie
zależy od rozpoznania choroby lecz od obrazu zespołu
zaburzeń psychopatologicznych i ograniczeń dostępności
leków.
Zespoły psychopatologiczne są najprawdopodobniej zbiorem
objawów o różnej etiologii i niejednorodnych mechanizmach
powstawania.
Mogą przemawiać za tym różnice w przebiegu zejścia oraz
odpowiedzi terapeutycznej.
Działanie leków w przypadku zaburzeń psychotycznych
Działanie leków w przypadku zaburzeń psychotycznych
jest wyłącznie objawowe.
jest wyłącznie objawowe.
Neuroleptyki są stosowane z zasady w leczeniu psychoz o
różnej etiologii w tym także:
•
schizofrenii
schizofrenii
•
epizodu maniakalnego
epizodu maniakalnego
•
psychoz organicznych
psychoz organicznych
•
psychoz egzogennych
psychoz egzogennych
•
psychoz reaktywnych
psychoz reaktywnych
Idealny (modelowy) neuroleptyk wg Altamura powinien być
skuteczny:
w różnych zespołach psychopatologicznych i fazach schizofrenii
w różnych zespołach psychopatologicznych i fazach schizofrenii
(ostrej, w nawrotach i działać zapobiegawczo)
(ostrej, w nawrotach i działać zapobiegawczo)
nie wywoływać objawów niepożądanych
nie wywoływać objawów niepożądanych
nie tracić siły działania
nie tracić siły działania
mieć dobrą biodostępność po doustnym i parenteralnym podaniu
mieć dobrą biodostępność po doustnym i parenteralnym podaniu
jego okres półtrwania powinien pozwalać na 1-2 krotne podawanie
jego okres półtrwania powinien pozwalać na 1-2 krotne podawanie
w ciągu doby
w ciągu doby
nie powinien kumulować się w organizmie
nie powinien kumulować się w organizmie
jego metabolity powinny być pozbawione działania
jego metabolity powinny być pozbawione działania
Jak dotychczas żaden ze znajdujących się w lecznictwie
neuroleptyków nie spełnia wszystkich tych warunków.
Dotychczasowe postępy w leczeniu schizofrenii polegają na
wprowadzaniu silniejszych i mniej toksycznych leków
powodujących rzadziej objawy niepożądane (atypowe neuroleptyki
drugiej generacji).
W psychiatrii uważa się, że stosowanie
W psychiatrii uważa się, że stosowanie
neuroleptyków pozwala w schizofrenii:
neuroleptyków pozwala w schizofrenii:
uzyskać znaczną poprawę u 75%
uzyskać znaczną poprawę u 75%
leczonych (przy stosowaniu placebo
leczonych (przy stosowaniu placebo
podobną poprawę osiąga się u 25%)
podobną poprawę osiąga się u 25%)
w ostrej fazie choroby skuteczność
w ostrej fazie choroby skuteczność
neuroleptyków oceniana jest na 50%.
neuroleptyków oceniana jest na 50%.
Podstawowe grupy
Podstawowe grupy
neuroleptyków
neuroleptyków
GRUPA
KLASA LEKÓW
NAZWA HANDLOWA W
POLSCE
Pochodne fenotiazyny:
- alifatyczne
- piperydynowe
- piperazynowe
chlorpromazyna
tiorydazyna
flufenazyna
perfenazyna
fenactil
tiorydazyna
mirenil
trilafon
Pochodne butyrofenonu:
haloperidol
haloperidol
Pochodne tioksantenu:
flupentiksol
chlorprotixen
zuklopentiksol
fluanxol
chlorprotixen
clopixol
Pochodne indolu:
zipraridon
zeldox
Benzamidy:
sulpiryd
tiaprid
amisulprid
sulpiryd
tiapridal
solian
Pochodne diazepiny i
oksazepiny:
klozapina
olanzapina
kwetiapina
klozapol
zyprexa
seroquel
Inne:
risperidon
rispolept
Wymienione neuroleptyki różnią się między sobą pod względem siły działania, objawów
niepożądanych i mechanizmu działania.
Mechanizm działania
Mechanizm działania
neuroleptyków
neuroleptyków
neuroleptyki wpływają normalizująco na działanie neuroprzekaźników
neuroleptyki wpływają normalizująco na działanie neuroprzekaźników
w mózgu;
w mózgu;
większość neuroleptyków działa przez blokowanie receptora
większość neuroleptyków działa przez blokowanie receptora
dopaminowego (D) w mózgu;
dopaminowego (D) w mózgu;
wyróżnia się 4 podtypy receptora dopaminowego (D
wyróżnia się 4 podtypy receptora dopaminowego (D
1
1
,D
,D
2
2
, D
, D
3
3
i
i
D
D
4
4
);
);
jedna z hipotez zakłada, że schizofrenia jest następstwem nadmiernej
jedna z hipotez zakłada, że schizofrenia jest następstwem nadmiernej
aktywności układu dopaminergicznego, a zwłaszcza receptorów D
aktywności układu dopaminergicznego, a zwłaszcza receptorów D
2
2
w
w
układzie mezolimbicznym;
układzie mezolimbicznym;
większość neuroleptyków nie działa wybiórczo, blokując receptory
większość neuroleptyków nie działa wybiórczo, blokując receptory
dopaminergiczne w całym mózgu;
dopaminergiczne w całym mózgu;
blokowanie receptorów D
blokowanie receptorów D
1
1
i D
i D
2
2
w prążkowiu prowadzi do powstania
w prążkowiu prowadzi do powstania
klasycznych pozapiramidowych objawów niepożądanych;
klasycznych pozapiramidowych objawów niepożądanych;
poza blokowaniem ukł. dopaminergicznego neuroleptyki także
poza blokowaniem ukł. dopaminergicznego neuroleptyki także
wywierają wpływ na ukł. noradrenergiczny, serotoninergiczny, (5-HT),
wywierają wpływ na ukł. noradrenergiczny, serotoninergiczny, (5-HT),
cholinergiczny i histaminergiczny i blokując receptory tych układów
cholinergiczny i histaminergiczny i blokując receptory tych układów
powodują inne, niż pozapiramidowe objawy niepożądane;
powodują inne, niż pozapiramidowe objawy niepożądane;
pochodne benzamidowe np. sulpiryd, działają wybiórczo
pochodne benzamidowe np. sulpiryd, działają wybiórczo
antagonistycznie na receptory D
antagonistycznie na receptory D
2
2
w układzie limbicznym (znacznie
w układzie limbicznym (znacznie
mniejsze nasilenie objawów niepożądanych)
mniejsze nasilenie objawów niepożądanych)
uważa się, że klozapina i risperidon, które działaja jako antagoniści
uważa się, że klozapina i risperidon, które działaja jako antagoniści
receptora D
receptora D
2
2
a także receptora 5-HT, działają wybiórczo na ok.
a także receptora 5-HT, działają wybiórczo na ok.
objawy, np. omamy.
objawy, np. omamy.
Wybór neuroleptyku
Wybór neuroleptyku
poszczególne neuroleptyki różnią się między sobą siłą
poszczególne neuroleptyki różnią się między sobą siłą
działania i dlatego należy odpowiednio dobierać dawkę leku
działania i dlatego należy odpowiednio dobierać dawkę leku
(po wyrównaniu różnicy w sile działania można stwierdzić,
(po wyrównaniu różnicy w sile działania można stwierdzić,
że stosując odpowiednio różne dawki, leki te między sobą
że stosując odpowiednio różne dawki, leki te między sobą
nie różnią się działaniem przeciwpsychotycznym);
nie różnią się działaniem przeciwpsychotycznym);
żaden poszczególny neuroleptyk nie jest wyraźnie lepszy od
żaden poszczególny neuroleptyk nie jest wyraźnie lepszy od
innych w działaniu na jakikolwiek wybrany objaw;
innych w działaniu na jakikolwiek wybrany objaw;
wybór neuroleptyku zależy przede wszystkim od tolerancji
wybór neuroleptyku zależy przede wszystkim od tolerancji
leku;
leku;
główną przyczyną nawrotu psychozy u chorych przewlekle
główną przyczyną nawrotu psychozy u chorych przewlekle
jest niepodporządkowywanie się zaleceniom lekarza;
jest niepodporządkowywanie się zaleceniom lekarza;
niezmiernie istotną sprawą jest, aby pacjent akceptował lek;
niezmiernie istotną sprawą jest, aby pacjent akceptował lek;
jeżeli w trakcie kuracji wystąpią objawy niepożądane,
jeżeli w trakcie kuracji wystąpią objawy niepożądane,
należy raczej planować zmianę leku podstawowego, niż
należy raczej planować zmianę leku podstawowego, niż
dołączać leki korygujące te objawy.
dołączać leki korygujące te objawy.
Dawkowanie
Dawkowanie
neuroleptyków
neuroleptyków
Uznaje się powszechnie, że dawka leków stosowana w
Uznaje się powszechnie, że dawka leków stosowana w
ostrej fazie psychozy wzrosła w ostatnich latach (poradniki
ostrej fazie psychozy wzrosła w ostatnich latach (poradniki
terapeutyczne też zalecają większe dawki);
terapeutyczne też zalecają większe dawki);
W praktyce psychiatrzy opierają się na własnych
W praktyce psychiatrzy opierają się na własnych
doświadczeniach i wynikach, a niektórzy zlecają jeszcze
doświadczeniach i wynikach, a niektórzy zlecają jeszcze
większe dawki niż zalecają przewodniki terapeutyczne;
większe dawki niż zalecają przewodniki terapeutyczne;
Właściwie dobrane dawkowanie polega na uzyskaniu
Właściwie dobrane dawkowanie polega na uzyskaniu
najkorzystniejszych wyników przy możliwie najniższej
najkorzystniejszych wyników przy możliwie najniższej
dawce;
dawce;
W każdym przypadku zlecenie większej od maksymalnie
W każdym przypadku zlecenie większej od maksymalnie
dopuszczalnej dawki, lekarz powinien swoją decyzję
dopuszczalnej dawki, lekarz powinien swoją decyzję
uzasadnić w historii choroby i systematycznie kontrolować
uzasadnić w historii choroby i systematycznie kontrolować
wyniki kuracji;
wyniki kuracji;
Nie udowodniono lepszej skuteczności terapeutycznej
Nie udowodniono lepszej skuteczności terapeutycznej
neuroleptyków stosowanych w tzw. megadawkach.
neuroleptyków stosowanych w tzw. megadawkach.
Sposób podawania leku
Sposób podawania leku
(neuroleptyku)
(neuroleptyku)
Podawanie leku w początkowym okresie kuracji w
Podawanie leku w początkowym okresie kuracji w
dawkach podzielonych pozwala na lepsze
dawkach podzielonych pozwala na lepsze
kontrolowanie objawów ubocznych;
kontrolowanie objawów ubocznych;
Przy dobrej współpracy ze strony pacjenta
Przy dobrej współpracy ze strony pacjenta
korzystne jest podawanie leków drogą doustną ze
korzystne jest podawanie leków drogą doustną ze
względu na mniejsze ryzyko wystąpienia objawów
względu na mniejsze ryzyko wystąpienia objawów
niepożądanych, jednak droga per os ma też pewne
niepożądanych, jednak droga per os ma też pewne
niedogodności:
niedogodności:
- częste przypadki nieprzestrzegania zaleceń
- częste przypadki nieprzestrzegania zaleceń
lekarza przez chorych przewlekle,
lekarza przez chorych przewlekle,
- zaburzenia wchłaniania z przewodu
- zaburzenia wchłaniania z przewodu
pokarmowego,
pokarmowego,
- silne metabolizowanie leków w wątrobie;
- silne metabolizowanie leków w wątrobie;
jeżeli jest możliwość to zaleca się podawanie leku
jeżeli jest możliwość to zaleca się podawanie leku
w jednej dawce dobowej, co zapewnia lepszą
w jednej dawce dobowej, co zapewnia lepszą
współpracę z pacjentem.
współpracę z pacjentem.
Podawanie neuroleptyków w
Podawanie neuroleptyków w
formie depot
formie depot
Ta forma terapii pozwoliła na rozwiązanie wielu problemów związanych
Ta forma terapii pozwoliła na rozwiązanie wielu problemów związanych
z niepodporządkowaniem się przez pacjentów zaleceniom lekarza;
z niepodporządkowaniem się przez pacjentów zaleceniom lekarza;
Lek w formie depot zawiera zestryfikowany neuroleptyk zawieszony w
Lek w formie depot zawiera zestryfikowany neuroleptyk zawieszony w
oleju sezamowym lub kokosowym i podawany jest w iniekcji
oleju sezamowym lub kokosowym i podawany jest w iniekcji
domięśniowej;
domięśniowej;
Podawanie neuroleptyku depot wymaga regularnego kontaktu chorego
Podawanie neuroleptyku depot wymaga regularnego kontaktu chorego
z poradnią lub pielęgniarką;
z poradnią lub pielęgniarką;
Częstość nawrotów choroby w tej grupie chorych jest mniejsza o 23%,
Częstość nawrotów choroby w tej grupie chorych jest mniejsza o 23%,
niż w grupie biorącej lek w formie doustnej (37%);
niż w grupie biorącej lek w formie doustnej (37%);
Ujemną stroną stosowania neuroleptyków depot jest:
Ujemną stroną stosowania neuroleptyków depot jest:
-
-
wrogość chorego do sposobu podawania leku spowodowana np. przez
wrogość chorego do sposobu podawania leku spowodowana np. przez
nastawienie urojeniowe,
nastawienie urojeniowe,
- lęk p/zastrzykami,
- lęk p/zastrzykami,
- poczucie nasilenia się objawów niepożądanych, np. wzrostu masy
- poczucie nasilenia się objawów niepożądanych, np. wzrostu masy
ciała,
ciała,
- martwica tkankowa w miejscu wstrzyknięcia,
- martwica tkankowa w miejscu wstrzyknięcia,
- reakcja uczuleniowa,
- reakcja uczuleniowa,
- wzrost ryzyka wystąpienia późnych dyskinez;
- wzrost ryzyka wystąpienia późnych dyskinez;
Należy rozważyć utrzymanie leczenia do końca życia, a przynajmniej
Należy rozważyć utrzymanie leczenia do końca życia, a przynajmniej
przez kilka lat po uzyskaniu pełnej remisji, zanim podejmie się próbę
przez kilka lat po uzyskaniu pełnej remisji, zanim podejmie się próbę
odstawienia leku. Z obserwacji i prowadzonych badań wynika, że u 82%
odstawienia leku. Z obserwacji i prowadzonych badań wynika, że u 82%
osób w pierwszym roku po odstawieniu leku dochodzi do nawrotu
osób w pierwszym roku po odstawieniu leku dochodzi do nawrotu
choroby.
choroby.
Neuroleptyki depot
Neuroleptyki depot
zarejestrowane w Polsce
zarejestrowane w Polsce
Lek
Lek
Średnia dawka
Średnia dawka
(mg)
(mg)
Dawka
Dawka
maks.
maks.
Dekanoat haloperidolu
(Dekaldol, Haloperidol
decanoat)
50-150 (300)
co 2 – 4 tyg.
500
Dekanoat flupentiksolu
(Fluanxol depot)
40-100 co 2 – 4
tyg.
(niekiedy stos. sie
większe dawki lub krótsze
odstępy między wstrzyk.)
400
Dekanoat zuklopentiksolu
(Clopixol depot)
200 – 500
co 2 – 4 tyg.
2000
Risperidone microsphere
(Rispolept Consta)
25 – 50 co 2 tyg.
50
Leczenie skojarzone
Leczenie skojarzone
schizofrenii
schizofrenii
W uzasadnionych przypadkach zaleca się równocześnie stosowanie 2-3
W uzasadnionych przypadkach zaleca się równocześnie stosowanie 2-3
neuroleptyków. Dotyczy to zwłaszcza lekoopornych postaci schizofrenii. Za
neuroleptyków. Dotyczy to zwłaszcza lekoopornych postaci schizofrenii. Za
lekooporne uważa się zazwyczaj te schizofrenie, w których przeprowadzenie dwu
lekooporne uważa się zazwyczaj te schizofrenie, w których przeprowadzenie dwu
kolejnych kuracji neuroleptycznych, w tym jednej haloperidolu (stosując
kolejnych kuracji neuroleptycznych, w tym jednej haloperidolu (stosując
odpowiednie dawki i okres leczenia), nie dało pozytywnego efektu terapeutycznego –
odpowiednie dawki i okres leczenia), nie dało pozytywnego efektu terapeutycznego –
redukcja objawów o więcej niż 20% w skali PANSS. Dotychczas utrzymuje się opinia,
redukcja objawów o więcej niż 20% w skali PANSS. Dotychczas utrzymuje się opinia,
że stosując te kryteria, można do lekoopornych zaliczyć 25-30% schizofrenii. Ten
że stosując te kryteria, można do lekoopornych zaliczyć 25-30% schizofrenii. Ten
pogląd jest prawdopodobnie nazbyt optymistyczny.
pogląd jest prawdopodobnie nazbyt optymistyczny.
Nie jest wiadomo, które działania i jak dalece mogą wpłynąć na zwiększenie
Nie jest wiadomo, które działania i jak dalece mogą wpłynąć na zwiększenie
podatności schizofrenii na leczenie neuroleptykami. Ustąpienie objawów
podatności schizofrenii na leczenie neuroleptykami. Ustąpienie objawów
psychotycznych wynika nie tylko z
psychotycznych wynika nie tylko z
odpowiedniego doboru leku,
odpowiedniego doboru leku,
lecz zależy
lecz zależy
również
również
od indywidualnego przebiegu choroby
od indywidualnego przebiegu choroby
. Jej niekorzystny przebieg, czyli
. Jej niekorzystny przebieg, czyli
nie uzyskanie dostatecznego stopnia poprawy, bądź też utrzymywanie się niektórych
nie uzyskanie dostatecznego stopnia poprawy, bądź też utrzymywanie się niektórych
objawów – są również najczęstszymi sytuacjami, w których można zastosować
objawów – są również najczęstszymi sytuacjami, w których można zastosować
leczenie skojarzone.
leczenie skojarzone.
Stosowanie określonych kombinacji leków wynika z doświadczenia klinicznego i z
Stosowanie określonych kombinacji leków wynika z doświadczenia klinicznego i z
badań wykonywanych zazwyczaj w otwartych próbach klinicznych. Wnioski z tych
badań wykonywanych zazwyczaj w otwartych próbach klinicznych. Wnioski z tych
badań nie zawsze są przekonywujące. Należy pamiętać, że równoczesne stosowanie
badań nie zawsze są przekonywujące. Należy pamiętać, że równoczesne stosowanie
kilku leków działających w tym samym kierunku z reguły nie wywiera lepszego
kilku leków działających w tym samym kierunku z reguły nie wywiera lepszego
efektu terapeutycznego. Powszechnie uważa się, że w psychozach schizofrenicznych
efektu terapeutycznego. Powszechnie uważa się, że w psychozach schizofrenicznych
o przewlekłym przebiegu, równoczesne stosowanie kilku leków nie jest
o przewlekłym przebiegu, równoczesne stosowanie kilku leków nie jest
skuteczniejsze od monoterapii.
skuteczniejsze od monoterapii.
Najczęściej stosowane skojarzenia
Najczęściej stosowane skojarzenia
leków psychotropowych w schizofrenii
leków psychotropowych w schizofrenii
lekoopornej
lekoopornej
WSKAZANIA
WSKAZANIA
LEK
LEK
STANDARDOWY
STANDARDOWY
LEK DODATKOWY
LEK DODATKOWY
pobudzenie
neuroleptyki
karbamazepina
zmiany w zapisie EEG
neuroleptyki
karbamazepina
depresja
neuroleptyki
TLPD
lęk
neuroleptyki
pochodne benzodiazepiny
(lorazepam, klonazepam,
alprazolam)
lekooporność lub niepełna
poprawa
neuroleptyki
lit
*
dominujące objawy
negatywne
neuroleptyki
fluoksetyna
*
duże ryzyko wystąpienia objawów neurotoksycznych
Farmakoterapia schizofrenii
Farmakoterapia schizofrenii
- podsumowanie
- podsumowanie
stosowanie neuroleptyków jest bez wątpienia skuteczną metodą
stosowanie neuroleptyków jest bez wątpienia skuteczną metodą
leczenia nasilonych zaburzeń psychotycznych;
leczenia nasilonych zaburzeń psychotycznych;
neuroleptyki dają możliwość kontroli, a nie wyleczenia schizofrenii,
neuroleptyki dają możliwość kontroli, a nie wyleczenia schizofrenii,
a także wykazują skuteczność w opóźnianiu nawrotów, a nie w
a także wykazują skuteczność w opóźnianiu nawrotów, a nie w
zapobieganiu im;
zapobieganiu im;
brak jest przekonywujących dowodów skuteczności neuroleptyków
brak jest przekonywujących dowodów skuteczności neuroleptyków
w leczeniu objawów negatywnych, choć wiadomo, że klasyczne
w leczeniu objawów negatywnych, choć wiadomo, że klasyczne
neuroleptyki prawdopodobnie prowadzą do ich narastania;
neuroleptyki prawdopodobnie prowadzą do ich narastania;
dotychczas nie wykazano, by skuteczność terapeutyczna
dotychczas nie wykazano, by skuteczność terapeutyczna
neuroleptyków nowej generacji była wyższa, ale są one dużo lepiej
neuroleptyków nowej generacji była wyższa, ale są one dużo lepiej
tolerowane, a przynajmniej pacjenci bardziej respektują zalecenia
tolerowane, a przynajmniej pacjenci bardziej respektują zalecenia
lekarza;
lekarza;
należy podkreślić, że zapobieganie nawrotom i skuteczne leczenie
należy podkreślić, że zapobieganie nawrotom i skuteczne leczenie
ostrej psychozy za pomocą neuroleptyków jest tylko częścią
ostrej psychozy za pomocą neuroleptyków jest tylko częścią
ogólnych potrzeb osób cierpiących na schizofrenię;
ogólnych potrzeb osób cierpiących na schizofrenię;
nawet przy optymalnie ustawionych lekach, osoby chore wciąż
nawet przy optymalnie ustawionych lekach, osoby chore wciąż
doświadczają licznych trudności związanych z chorobą i wymagają
doświadczają licznych trudności związanych z chorobą i wymagają
wielu skutecznych interwencji psychologicznych, społecznych i
wielu skutecznych interwencji psychologicznych, społecznych i
środowiskowych.
środowiskowych.
Oddziaływanie
Oddziaływanie
psychospołeczne
psychospołeczne
Neuroleptyki w terapii schizofrenii stanowią podstawę
Neuroleptyki w terapii schizofrenii stanowią podstawę
postępowania jednak ich wpływ może być wzmocniony przez
postępowania jednak ich wpływ może być wzmocniony przez
oddziaływanie psychospołeczne.
oddziaływanie psychospołeczne.
postęp w psychologicznym oddziaływaniu na pacjentów
postęp w psychologicznym oddziaływaniu na pacjentów
cierpiących z powodu schizofrenii jest osiągnięciem ostatnich
cierpiących z powodu schizofrenii jest osiągnięciem ostatnich
lat;
lat;
uświadomiono sobie, że osoba z psychozą może, mimo choroby
uświadomiono sobie, że osoba z psychozą może, mimo choroby
utrzymywać pewną kontrolę nad doznawanymi objawami;
utrzymywać pewną kontrolę nad doznawanymi objawami;
postęp był możliwy dzięki lepszemu poznaniu związku między
postęp był możliwy dzięki lepszemu poznaniu związku między
stresem i psychologią:
stresem i psychologią:
-
-
schizofrenia może być następstwem przeżycia ciężkiego
schizofrenia może być następstwem przeżycia ciężkiego
stresu związanego z wydarzeniami życiowymi albo kryzysami;
stresu związanego z wydarzeniami życiowymi albo kryzysami;
- wydarzenia życiowe wpływać mogą na moment wystąpienia
- wydarzenia życiowe wpływać mogą na moment wystąpienia
schizofrenii czy to pierwszego, czy kolejnych epizodów, jednak
schizofrenii czy to pierwszego, czy kolejnych epizodów, jednak
o prawdopodobieństwie wystąpienia pierwszego i kolejnych
o prawdopodobieństwie wystąpienia pierwszego i kolejnych
epizodów decydują głównie inne czynniki;
epizodów decydują głównie inne czynniki;
- doświadczenie stresujących wydarzeń życiowych wpływa na
- doświadczenie stresujących wydarzeń życiowych wpływa na
prawdopodobieństwo wystąpienia epizodu.
prawdopodobieństwo wystąpienia epizodu.
Psychoterapia
Psychoterapia
psychoterapia indywidualna
psychoterapia indywidualna
jest rzadko stosowana w leczeniu
jest rzadko stosowana w leczeniu
schizofrenii w Europie, częściej stosuje się w U.S.A. i ma ona na
schizofrenii w Europie, częściej stosuje się w U.S.A. i ma ona na
celu głównie charakter podtrzymujący oraz wymaga ze strony
celu głównie charakter podtrzymujący oraz wymaga ze strony
terapeuty długotrwałego wysiłku w celu uzyskania pozytywnego
terapeuty długotrwałego wysiłku w celu uzyskania pozytywnego
zw. terapeutycznego (urojeniowe nastawienie, lęk, wrogość,
zw. terapeutycznego (urojeniowe nastawienie, lęk, wrogość,
zaburzenia myślenia) utrudniają nawiązanie takiego związku;
zaburzenia myślenia) utrudniają nawiązanie takiego związku;
klasyczna dynamiczna psychoterapia analityczna
klasyczna dynamiczna psychoterapia analityczna
nie ma
nie ma
zastosowania w leczeniu schizofrenii;
zastosowania w leczeniu schizofrenii;
terapia rodzin
terapia rodzin
polegająca na kształceniu i wspieraniu jest
polegająca na kształceniu i wspieraniu jest
niezbędna w celu uzyskania b. konstruktywnych sposobów
niezbędna w celu uzyskania b. konstruktywnych sposobów
wzajemnego oddziaływania na siebie i zapewnienia lepszej
wzajemnego oddziaływania na siebie i zapewnienia lepszej
komunikacji, a także nauczenia członków rodziny umiejętności
komunikacji, a także nauczenia członków rodziny umiejętności
rozpoznawania wczesnych oznak ostrzegawczych nawrotu
rozpoznawania wczesnych oznak ostrzegawczych nawrotu
psychozy, aby umożliwić jak najwcześniejsze skorzystanie z
psychozy, aby umożliwić jak najwcześniejsze skorzystanie z
pomocy psychiatry;
pomocy psychiatry;
psychoterapia grupowa
psychoterapia grupowa
opiera się na zorganizowanej
opiera się na zorganizowanej
działalności w grupie terapeutycznej skoncentrowanej na takich
działalności w grupie terapeutycznej skoncentrowanej na takich
sprawach jak (plany życiowe, problemy, związki) oraz
sprawach jak (plany życiowe, problemy, związki) oraz
zmniejszenie izolacji społecznej i wzmocnienie zw. z
zmniejszenie izolacji społecznej i wzmocnienie zw. z
rzeczywistością przez rozwijanie umiejętności społecznych,
rzeczywistością przez rozwijanie umiejętności społecznych,
udzielenie wsparcia prze grupę itp.
udzielenie wsparcia prze grupę itp.
Psychorehabilitacja
Psychorehabilitacja
prowadzenie psychorehabilitacji w szpitalu
prowadzenie psychorehabilitacji w szpitalu
i w środowisku może być dość skuteczne,
i w środowisku może być dość skuteczne,
jako że uczestniczenie w zajęciach na
jako że uczestniczenie w zajęciach na
oddziałach dziennych pomaga w rozwijaniu
oddziałach dziennych pomaga w rozwijaniu
kontaktów interpersonalnych i zmniejsza
kontaktów interpersonalnych i zmniejsza
podejrzliwość tych chorych;
podejrzliwość tych chorych;
zorganizowanie odpowiedniej liczby hosteli,
zorganizowanie odpowiedniej liczby hosteli,
miejsc pracy chronionej, oddziałów
miejsc pracy chronionej, oddziałów
dziennego pobytu.
dziennego pobytu.
Podsumowanie
Podsumowanie
nabycie umiejętności radzenia sobie z objawami jest zmniejszenie ich
nabycie umiejętności radzenia sobie z objawami jest zmniejszenie ich
nasilenia i złagodzenie towarzyszącego napięcia;
nasilenia i złagodzenie towarzyszącego napięcia;
stosowanie psychoterapii poznawczo – behawioralnej stwarza
stosowanie psychoterapii poznawczo – behawioralnej stwarza
możliwość zmniejszenia przekonań urojeniowych;
możliwość zmniejszenia przekonań urojeniowych;
nawrót psychozy poprzedzają subtelne zmiany sposobu myślenia i
nawrót psychozy poprzedzają subtelne zmiany sposobu myślenia i
afektu, które są różne u poszczególnych chorych i są nazywane
afektu, które są różne u poszczególnych chorych i są nazywane
„zwiastunami nawrotu”;
„zwiastunami nawrotu”;
wczesne wykrycie możliwości nawrotu i szybkie podjęcie leczenia
wczesne wykrycie możliwości nawrotu i szybkie podjęcie leczenia
zmniejsza jego ciężkość i prawdopodobieństwo kolejnego nawrotu;
zmniejsza jego ciężkość i prawdopodobieństwo kolejnego nawrotu;
interwencje rodzinne prowadzone w domach o wysokim poziomie
interwencje rodzinne prowadzone w domach o wysokim poziomie
wyrażanych emocji zmniejszają wewnątrzrodzinne napięcia i ryzyko
wyrażanych emocji zmniejszają wewnątrzrodzinne napięcia i ryzyko
kolejnego nawrotu psychozy;
kolejnego nawrotu psychozy;
korzystniejsze wyniki leczenia chorych na schizofrenię daje łączenie
korzystniejsze wyniki leczenia chorych na schizofrenię daje łączenie
farmakoterapii, psychoterapii i prowadzenie interwencji społecznych
farmakoterapii, psychoterapii i prowadzenie interwencji społecznych
i środowiskowych;
i środowiskowych;
trening umiejętności społecznych jest usystematyzowaną próbą
trening umiejętności społecznych jest usystematyzowaną próbą
pomocy chorym na schizofrenię w nawiązywaniu kontaktów
pomocy chorym na schizofrenię w nawiązywaniu kontaktów
interpersonalnych;
interpersonalnych;
należy podejmować inicjatywy mające na celu pomóc chorym na
należy podejmować inicjatywy mające na celu pomóc chorym na
schizofrenię w powrocie do pracy – jest to kwestia priorytetowa.
schizofrenię w powrocie do pracy – jest to kwestia priorytetowa.