dr Jolanta Gadawska

Majątek trwały obciążony jest dużym ryzykiem (trudne 

wybory inwestycyjne, wydatkowanie dużych kwot, zmiany 

zapotrzebowania spowodują nieprzydatność majątku).

Majątek ten ma  charakter stały. Koszty amortyzacji, 

remontów, konserwacji będą niekorzystnie wpływały na 

wynik finansowy.

Małe zasoby majątkowe będą hamować rozwój i utrudniać 

realizację zadań,

Duże zasoby majątkowe wzbudzają zaufanie i są ważnym 

wyznacznikiem wiarygodności. Oczywiście słabą stroną 

będą bardzo duże zasoby stare, zużyte, przestarzałe 

technicznie. Plusem zasobów starych (księgowo zużytych) 

jest brak kosztów amortyzacji – co podwyższa nam wynik 

finansowy.

Mocną stroną podmiotu jest posiadanie nowoczesnego 

majątku trwałego (maszyn, urządzeń produkcyjnych).

Majątek obrotowy charakteryzuje się dużą płynnością, wysoką 

rotacją. Ryzyko inwestowania w ten majątek jest mniejsze 

(mogą jednak zdarzyć się należności przeterminowane). 

Majątek obrotowy przyczynia się bezpośrednio do osiągania 

zysku.

Badanie struktury aktywów i pasywów 

(analiza pionowa)

Wskaźniki struktury informują o udziale poszczególnych 

pozycji bilansu w sumie aktywów i pasywów.

Lepiej jeśli przedsiębiorstwo posiada więcej majątku 

rzeczowego, niż finansowego (warunkiem jest 
racjonalne wykorzystanie).

Struktura majątku zależy od charakteru jednostki. Duży 

udział majątku trwałego mają przedsiębiorstwa 
budowlane, produkcyjne, hotelarskie. Przedsiębiorstwa 
handlowe mają wysoki udział majątku obrotowego. 

Przewaga majątku trwałego nad obrotowym świadczy 

jednak o małej elastyczności podmiotu w 
dostosowywaniu się do zmian rynkowych.

Ustalenie zależności pomiędzy elementami aktywów i pasywów 

oraz przyczyny ich zmian.

Wykorzystuje się:



Przyrost absolutny (odchylenie bezwzględne),



Odchylenie względne,
Tempo wzrostu (stopa zmian) – wskaźnik tempa zmian,
Wskaźnik zmian (wskaźnik dynamiki).

Przyrost absolutny jest  to różnica między wartością w danym 

okresie a wartością okresu bazowego. Różnica kwotowa 

(wzrost lub spadek). Różnica procentowa jest odchyleniem 

względnym.

Tempo zmian (zmiana procentowa) jest to stosunek odchylenia 

bezwzględnego (X 100 %) do wartości w okresie bazowym.

Dynamika jest relacją (dzieleniem) między określoną wartością 

w danym okresie (X 100%) a wartością w okresie bazowym.

Porównania między poszczególnymi pozycjami aktywów i 

pasywów.

Ustalenie  np. relacji kapitału własnego do aktywów 

trwałych.

Złota reguła bilansowa – aktywa trwałe powinny być 

finansowane kapitałem własnym.

Ustalenie wartości kapitału stałego i odniesienie go do 

aktywów trwałych

Srebrna zasada bilansowa – kapitał stały powinien 

finansować aktywa trwałe a najlepiej jeśli finansuje 
jeszcze część aktywów obrotowych. Kap. prac.>O

Przyjmuje się, że 2/3 aktywów trwałych powinno być 

finansowane kapitałem własnych.

Kapitały własne powinny stanowić co najmniej 1/3 sumy 

pasywów.

Mogą również określać stosunek jednej grupy majątku 

do drugiej, np.:

1)

Wskaźniki unieruchomienia majątku ( AT/AO),

2)

Wskaźnik produkcyjności 
(A.rzeczowe/A.finansowe).

Ad 1) Większy od 1 świadczy o przewadze majątku 

trwałego i o małej elastyczności jednostki w 
dostosowywaniu się do zmian rynkowych. Wartość 
większa od 1 informuje o większych możliwościach w 
przeprowadzaniu zmian.

Ad.2) Jest to relacja między środkami trwałymi i 

zapasami a należnościami, udziałami, akcjami 
(papierami wart.) i środkami pieniężnymi. Jeśli 
wskaźnik jest większy od 1 wówczas sytuacja jest 
korzystna.

Wynik ze sprzedaży

Wynik z działalności operacyjnej

Wynik z działalności 

gospodarczej

Wynik brutto 

Wynik netto

Wynik brutto ze sprzedaży

Wynik ze sprzedaży

Wynik z działalności operacyjnej

Wynik z działalności 

gospodarczej

Wynik brutto 

Wynik netto

Wariant porównawczy 

Stosowany gdy jednostki 

prowadzą ewidencję 
kosztów układzie 
rodzajowym.

Przychody ze sprzedaży 

koryguje się o zmianę 
stanu produktów a 
następnie o koszty układu 
rodzajowego

Wariant kalkulacyjny

Stosowany w jednostkach 

produkcyjnych, które 

ewidencjonują koszty w 

układzie funkcjonalnym i 

kalkulacyjnym.

Przychody ze sprzedaży 

koryguje się o koszty 

wytworzenia a następnie o 

koszty ogólnego zarządu i 

sprzedaży

Analiza pionowa 

Badanie udziału 

procentowego 

poszczególnych pozycji 

w wielości bazowej czyli 

w przychodach ze 

sprzedaży

Analiza pozioma

Ustalanie wielkości :

Przyrost absolutny

Tempo wzrostu

Wskaźnik zmian

Przyrost sprzedaży większy od przyrostu 
wyniku ze sprzedaży będzie informował o 
szybkim i dużym wzroście kosztów 
sprzedanych produktów. Z kolei duża 
dynamika (wzrost) kosztów  finansowych może 
ograniczać dynamikę wzrostu wyniku z 
działalności gospodarczej. Duże koszty 
związane z tworzonymi rezerwami będą  
ograniczać wynik z działalności operacyjnej i 
obniżą jego dynamikę wzrostu.

Ostatecznie w analizie efektywności 

gospodarowania majątkiem ważne są 

relacje między majątkiem, pracą, 

produkcją i zyskiem.

Pożądany układ  ∆ ZT < ∆ MT < ∆ P < 

∆ Z

Dynamika majątku trwałego  powinna być 

większa od dynamiki zatrudnienia. Z 

kolei dynamika zysku powinna być 

największa, większa od dynamiki 

sprzedaży (produkcji), majątku i 

zatrudnienia.

Dwa podejścia:

Kapitał obrotowy netto = Kapitał stały – 

majątek tr.

 

(kapitał pracujący jest częścią kapitału stałego, która 

finansuje środki obrotowe – podejście kapitałowe)

Kapitał obrotowy netto = 
Majątek obrotowy – kapitały obce 

krótkoterminowe

(kapitał pracujący jest częścią majątku bieżącego, 

krótkoterminowego, która jest pokryta źródłami 

długoterminowymi; jest to ta część majątku 

obrotowego, która zostałaby w podmiocie po 

uregulowaniu zobowiązań bieżących)

 

Kapitał pracujący stanowi 

odzwierciedlenie stopnia płynności 
środków w podmiocie.

Im wyższy jego poziom tym lepsza 

sytuacja podmiotu w zakresie 
wypłacalności.

W praktyce można wyróżnić następujące 

warianty :

1.

Kp>0

2.

Kp=0

3.

Kp<0