 
Choroby układu
nerwowego w ciąży
 
Choroby układu
nerwowego
Choroby układu nerwowego u 
kobiet ciężarnych zwiększają 
ryzyko wystąpienia położniczych 
powikłań w trakcie ciąży;
Ciąża nie stanowi przeciwskazania 
bezwzględnego w przypadku 
konieczności operacji 
neurologicznej
 
Choroby układu
nerwowego
Ciąża wywiera wpływ na przebieg takich 
schorzeń neurologicznych jak: padaczka, bóle 
głowy, stwardnienie rozsiane, miastenia, 
tetraplegia, guzy OUN i przysadki mózgowej
W ciąży mogą rozwinąć się następujące 
powikłania neurologiczne: rzucawka, choroby 
naczyniowe mózgu, guzy mózgu, urazy 
czaszkowo-mózgowe i rdzenia kręgowego, 
zapalenie mózgu, napady drgawkowe
 
Choroby układu
nerwowego
1.
Padaczka
2.
Bóle głowy
3.
Stwardnienie rozsiane
4.
Miastenie
5.
Guzy OUN
6.
Guzy przysadki mózgowej
 
Chorobu układu
nerwowego
7.  Rzucawka
8.  Choroby naczyń mózgowych
9.  Neuropatie
10. Zespoły bólowe okolicy 
lędźwiowo-krzyżowej
11. Pląsawica ciężarnych
 
Padaczka
Ciąża ma duży wpływ na jej przebieg
Def: jest to nagłe, okresowe zaburzenie 
czynności mózgu, wyrażające się 
napadami klinicznymi
W Polsce na padaczkę choruje 1% 
populacji, a wśród kobiet ciężarnych 
występuje w 0,5%
Jest to ciąża wysokiego ryzyka, ma wpływ 
na częstość i ciężkość napadów
 
Padaczka
ETIOLOGIA
-
Idiopatyczna
-
Czynniki genetyczne
-
Czynniki urazowe
-
Guzy mózgu
-
Wady naczyniowe mózgu
-
Zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe
-
Zatrucie lekami, alkoholem
 
Padaczka
PATOGENEZA
- kwas gammaaminomasłowy 
(GABA)hamuje pobudliwość 
neuronów, a jego niedobór na 
skutek zaburzeń elektrolitowych, 
niedoborów witaminowych wpływa 
na wzrost pobudliwości neuronów
 
Padaczka
OBJAWY
-
częściowe- drgawki ograniczone do 
cz.ciała, zaburzenia pamięci, 
wzrokowe, wegetatywne, ciężarna 
jest przytomna
-
Uogólnione- utrata przytomności, 
drgawki toniczne, kloniczne, 
toniczno-kloniczne oraz atoniczne
 
Padaczka
ROZPOZNANIE
-
Objawy
-
EEG oraz TK głowy
 
Padaczka a ciąża
Zmiany fizjologiczne w ciąży 
zwiększają częstość napadów 
padaczkowych:
w I trymestrze odpowiedzialna za to
HCG, a potem estrogeny; progesteron 
ma działanie antyepileptyczne, ale 
wywołuje zmiany metabolizmu mózgu 
i zaburzenia snu
 
Padaczka a ciąża
Powikłania wynikające ze współistnienia 
padaczki i ciąży dla matki:
   -  krwawienia z pochwy 2xczęściej
   -  przedwczesne oddzielenie łożyska 3x
   -  PIH 2x
   -  PROM
   -  porody przedwczesne
   -  urazy mechaniczne
 
Padaczka a ciąża
Powikłania dla płodu:
   -  wystąpienie drgawek w ciąży
   -  ryzyko odziedziczenia padaczki 
na tle
      genetycznym
   -  teratogenny wpływ leków 
      przeciwpadaczkowych
 
Stan padaczkowy
Rzadko występuje w ciąży
Trwa ponad 30min
Idiopatyczny, gorączkowy, urazy 
głowy, hipoglikemia lub 
odstawienie leków 
przeciwpadaczkowych
 
Stan padaczkowy-
postępowanie
Zabezpieczenie dróg oddechowych i 
utrzymanie funkcji życiowych
Utrzymanie RR, monitorowanie tętna, 
temp.ciała, EKG, funkcji oddechowych, 
zabezpieczenie drogi dożylnej
Dożylnie podać lorazepam 0,1mg/kg lub 
diazepam 0,2mg/kg, potem fenytoina 
15-20mg/kg, a potem fenobarbital 
20mg/kg
 
Opieka nad ciężarną z
padaczką
Kobiety z padaczką przed zajściem w
ciążę powinny mieć świadomość
teratogennego działania leków
Zasada leczenia- najlepiej monoterapia, 
leczenie modyfikowane przed zajściem
w ciążę
Wszystkie leki przeciwpadaczkowe 
przechodzą przez łożysko
Wady wrodzone głównie przy politerapii
 
Opieka nad ciężarną z
padaczką
Najczęstszą wadą jest rozszczep wargi i 
podniebienia
W przypadku stosowania 
kw.walproinowego wady OUN i cewy 
nerwowej
W przypadku stosowania barbituranów, 
u dzieci występują krwawienia z powodu 
niedoboru wit.K (podać wit K tydzień 
przed porodem)
 
Opieka nad ciężarną
Kontrolne wizyty co 2 tygodnie- położnik
i neurolog
Co 4 tygodnie określanie stężenia leku 
przeciwpadaczkowego w surowicy
Suplementacja kwasem foliowym, 
witaminami gr.B
EEG 1x na 3 miesiące
USG 3x
Po 38tc hospitalizacja w Oddziale PC
 
Padaczka nie stanowi wskazania do 
indukcji porodu
Nie jest również wskazaniem do 
cięcia cesarskiego!
 
Wskazania do cięcia
cesarskiego u kobiet z
padaczką
Utrwalone neurologiczne umysłowe 
defekty u matki
Ograniczona współpraca
Nasilenie napadów w III trymestrze
Codzienne występowanie napadów 
częściowych złożonych
Uprzednie wystąpienie ciężkich drgawek 
podczas fizycznego lub umysłowego 
stresu
 
Nagłe wskazania do cc
Stan padaczkowy
Toniczno-kloniczne drgawki w 
trakcie porodu
Objawy niedotlenienia 
wewnątrzmacicznego
Brak współpracy z rodzącą
 
Bóle głowy
Jeden z częstszych objawów 
neurologicznych
Ciąża może je nasilać, powodować 
wystąpienie innego rodzaju bólu 
lub chronić przed bólami 
występującymi wcześniej
 
Bóle głowy-rodzaje
Bóle z napięcia mięśniowego
Bóle pochodzenia naczynioruchowego
Bóle głowy z pociągania( zapalenie, 
przemieszczenie struktur wewnątrz i 
zewnątrzczaszkowych)
LECZENIE-przyczynowe, leki pbólowe-
pochodne kw.salicylowego, leki 
przeciwhistaminowe, kortykosterydy, 
furosemid, metoklopramid
 
SM
Jest to choroba, w której tworzą się
liczne ogniska demielinizacji i 
prowadzą do ciężkiego kalectwa.
 
SM
Etiologia nieznana-wirusowa, 
immunologiczna, genetyczna
Częściej występuje u kobiet niż u 
mężczyzn, między 20-40r.ż
 
SM
Przebieg może być łagodny, utajony,
złośliwy, nawracający w postaci rzutów
lub stopniowo postępująca
Objawy-zapalenie pozagałkowe 
nn.wzrokowych, podwójne widzenie
spowodowane porażeniem nerwów VI, III,
IV, niepewność w czasie chodzenia,
drżenia zamiarowe, mowa skandowana,
zawroty głowy, oczopląs, objawy
piramidowe, zaburzenia oddawania moczu
 
SM u ciężarnych
Nie ma wpływu na płodność kobiet
Nie zwiększa ilości poronień ani 
porodów przedwczesnych
Zwiększa ryzyko wystąpienia SM u 
dziecka
Zaostrzenia w okresie poporodowym
Karmienie nie nasila objawów 
chorobowych
 
SM-ukończenie ciąży
Łagodny przebieg- poród drogami 
natury, bez znieczulenia 
zewnątrzoponowego;gdy 
paraplegia lub tetraplegia cęcie 
cesarskie w znieczuleniu ogólnym
 
Miastenia
Jest to schorzenie
autoimmunologiczne dotyczące 
płytek motorycznych w mięśniach 
poprzecznie prążkowanych
 
Miastenia
Charakteryzuje ją osłabienie mięśni
po wysiłku, które ustępuje po 
spoczynku.
Rozpoznanie oparte jest na
stwierdzeniu w surowicy przeciwciał 
przeciw receptorom acetylocholiny 
oraz występowaniu objawów.
 
Miastenia
OBJAWY
-
Męczliwość
-
Początek w mięśniach gałki ocznej, 
podniebienia i przełyku
-
Poprawa po podaniu leku 
hamującego esterazę cholinową
 
Miastenia
Nie obserwuje się wzrostu odsetka wad
wrodzonych ani poronień
Zwiększona częstość porodów 
przedwczesnych
Przeciwciała przechodzą przez łożysko, wobec 
czego 10-15% noworodków będzie miało
miastenię (hipotonia, słaby krzyk, trudności w
karmieniu, zaburzenia oddechowe)
Miastenia noworodka pojawia się w 1-2dobie 
życia i ustępuje po 4 tygodniach
 
Miastenia
Czasami ze względu na częstość 
miastenii istnieje konieczność 
przerwania ciąży
U ciężarnej nie wolno stosować 
siarczanu magnezu
W czasie porodu obecny 
anestezjolog
 
Miastenia
Leczenie w czasie ciąży- 
             inhibitory cholinesterazy
             kortykosterydy
             plazmafereza
             tymektomia- przed ciążą lub 
u ciężarnych z ciężką miastenią
 
Zespoły bólowe okolicy
lędźwiowo-krzyżowej
Ból tej okolicy jest pochodzenia kostnego i 
mięśniowego i nie wynika z porażenia 
korzeni nerwowych
Dolegliwości wynikają ze zmian 
ogólnoustrojowych  zachodzących w okresie 
ciąży- zmiany hormonalne, przesunięcie 
środka ciężkości do przodu, rozciąganie 
mięśni, wzrost lordozy lędźwiowej i 
przesunięcie k.krzyżowej do przodu
 
Zespoły bólowe cd.
W efekcie dochodzi do obciążenia stawów,
krążków międzykręgowych i więzadeł
odcinka lędźwiowo-krzyżowego oraz do
rozluźnienia połączeń  miednicy i kręgosłupa
Wzrost masy ciała, zmiana postawy ciała 
oraz uraz mechaniczny podczas porodu
mogą doprowadzić do uszkodzenia połączeń
okolicy lędźwiowej i przepukliny krążka
mędzykręgowego( bóle promieniujące do
kończyn, zaburzenia czucia
powierzchownego)
 
Zespoły bólowe cd.
Nadmierna lordoza i przeciążenie 
stawów międzykręgowych 
powodują ucisk i podrażnienie 
włókienbólowych, czuciowych i 
ruchowych gałęzi tylnej nerwu 
rdzeniowego- bóle tępe, trudne do 
umiejscowienia, promieniujące do 
pachwin lub kończyn dolnych
 
Zespoły bólowe cd.
W III trymestrze na skutek zaburzeń 
uwapnienia kości pojawiają się bóle 
ok. biodra- przemijająca osteoporoza 
biodra
W czasie porodu występują bóle 
lędźwiowokrzyżowe-wysiłek fizyczny, 
zakwaszenie mięśni i podrażnienie 
splotu lędźwiowokrzyżowego
 
Zespoły bólowe cd.
LECZENIE
-
ograniczenie wysiłku fizycznego- częste 
płaskie ułożenie
-
Nocny odpoczynek na twardym podłożu
-
Leki pbólowe i uspokajające oraz miejscowe 
ostrzykiwanie środkami znieczulającymi
-
Leczenie operacyjne w przypadku 
przepukliny krążka międzykręgowego, w 
połogu
 
Pląsawica ciężarnych
Chorea gravidarum
Występuje u młodych kobiet
W większości są to pierwiastki
Dotyczy I trymestru
Patogeneza jest niejasna
Obraz kliniczny: skurcze pląsawicze 
mięśni, głównie k.górnych i tułowia;
obok zmian neurologicznych w
30%stwierdza się zapalenie wsierdzia
 
Pląsawica ciężarnych cd.
Towarzyszące objawy reumatyczne
rzadko występują w ciąży
W badaniach laboratoryjnych stwierdza 
się: przyspieszone OB, leukocytozę, w
EEG zmiany o charakterze rozlanym
Czas trwania tydzień do 8 miesięcy
Leczenie zachowawcze- leki 
uspokajające, witaminy, odpoczynek
zapewniający chorej spokój psychiczny
 
Rzucawka
Jest to stan charakteryzujący się
występowaniem napadów drgawek 
i/lub śpiączką u kobiet ciężarnych 
po 20 tyg. ciąży lub położnic z 
ciężkim stanem 
przedrzucawkowym (nadciśnienie 
tętnicze, białkomocz, obrzęki)
 
Rzucawka
Do jej rozwoju dochodzi na skutek
skurczu tętniczek, wzrostu oporu 
naczyniowego i zaburzeń autoregulacji 
krążenia mózgowego. Następnie 
dochodzi do obrzęku mózgu i 
wynaczynienia krwi, zakrzepów w 
krążeniu mózgu. To wszystko prowadzi 
do powstania ognisk drgawkowych.
 
Rzucawka cd.
Postępowanie:
-
przerwanie napadu rzucawki- fenytoina
z fenobarbitalem, ciągły wlew leku
hipotensyjnego( siarczan magnezu)
-
Zapewnienie dostępu do dwóch dużych
naczyń obwodowych
-
Kontrola diurezy
-
Równoczasowe monitorowanie
dobrostanu płodu
 
Rzucawka cd.
Dążyć do ukończenia ciąży
Ścisła kontrola w okresie 
poporodowym
Śmiertelność matek z powodu 
rzucawki wynosi 14%, płodów 10-
28%. 
 
Podsumowanie
Istnieje możliwość badań obrazowych 
w okrsie ciąży-TK(zakrzepica żył 
mozgu i guzy mózgu); MR (SM, guzy 
mózgu, zespoły bólowe okolicy 
lędźwiowo-krzyżowej)
Przy objawach oponowych(zapalenia, 
krwotoki)wykonuje się nakłucie 
lędźwiowe
 
Podsumowanie cd.
Hospitalizacja ciężarnej w III
trymestrze z porażeniem kk.dolnych i
miastenią
Rozwiązanie ciąży w zależności od 
rodzaju i zaawansowania choroby:
cięcie cesarskie w przypadku:tętniaka,
SM z porażeniem dwu-lub
czterokończynowym, guza mózgu,
zapalenia wielomięśniowego
 
Dziękuję za uwagę