„Ergonomia”
„Wykład 5a”
Prezentacja jest współfinansowana przez
Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie
pt.
„Podyplomowe studia techniczne dla przedsiębiorców i pracowników
przedsiębiorstw”
Prezentacja dystrybuowana jest bezpłatnie
Politechnika Łódzka, ul. Żeromskiego 116, 90-924 Łódź, tel. (042) 631
20 93
http://tech.edp.org.pl/
WYKŁAD 5a
Łódź 2007
Dr inż. Krzysztof Buchalski
Instytut Pojazdów, Konstrukcji i Eksploatacji
Maszyn
Politechnika Łódzka
ANALIZA OBCIĄŻENIA
PSYCHICZNEGO
PRZYDATNOŚĆ I NIEZAWODNOŚCI
CZŁOWIEKA
Przydatność do zawodu i pracy
jest to ogół cech psychofizjologicznych
i psychicznych człowieka, składających się na określone kwalifikacje warunkujące
sprawne wykonanie zadań przypisanych konkretnemu stanowisku pracy.
Jest szczególnie ważna w zawodach i na stanowiskach charakteryzujących się znaczną
zmiennością warunków pracy, ponadprzeciętnymi wymogami oraz tam, gdzie
zawodność człowieka pociąga z sobą zbyt duże konsekwencje (straty w ludziach,
znaczne straty materialne).
W teorii niezawodności człowieka funkcjonują ilościowe i jakościowe definicje.
Niezawodność
operatora w sensie ilościowym to zdolność określona
przez
prawdopodobieństwo do wykonywania powierzonych zadań.
W rozumieniu jakościowym (Ratajczak) jest to zdolność do wykonywania zadań z
minimalnym ryzykiem popełniania błędu i w określonym czasie.
Niezawodność jest obiektywno - względną cechą człowieka i należy rozumieć ją jako
funkcję odpowiedniości między czynnikami wewnętrznymi operatora (cechy
temperamentu, osobowość, motywacja, kwalifikacje) a czynnikami zewnętrznymi
(zadania, jakość techniczna i eksploatacyjna maszyn, metody pracy, fizyczne warunki
środowiskowe, klimat społeczny, atmosfera w pracy).
Niezawodność
- dokładne, efektywne i bezbłędne wykonywanie zadań w
przewidywanym
czasie pracy, zarówno w warunkach optymalnych jak i
ekstremalnych
[
Milerian
].
Plastyczność
- zdolność przystosowania się człowieka do zmiany warunków pracy.
Wskaźniki wykorzystywane w ocenie przydatności do
pracy
1. Wskaźnik niezawodności operatora
N = czas bezbłędnie wykonanych czynności / czas ogólnego
wykonania zadania
N = prawidłowo wykonane czynności / ogół czynności
2. Wskaźnik dokładności wykonania
W= ilość elementów poprawnie odtworzonych/ilość
elementów
prezentowanych [%]
3. Wskaźnik uciążliwości pracy
U = 100 x średni wynik pomiaru wydatku
energetycznego przed pracą / średni wynik pomiaru
wydatku
energetycznego po pracy
U wyrażamy w [%]
Określanie niezawodności człowieka w zadaniach
operatorskich
metoda TESEO
Prawdopodobieństwo błędu ludzkiego:
P(F) = K1 · K2 · K3 · K4 · K5
Przykład:
Operator musi włączyć przepływ pomiędzy dwoma zbiornikami otwierając zdalne dwa
elektrozawory. Włącznik elektrozaworu nie ma oznakowanego aktualnego stanu zaworu. W sterowni
jest duży hałas i słabe oświetlenie. Czas wymagany do ukończenia operacji wynosi 5 min.
Operator ma przeciętne doświadczenie i kwalifikacje.
Z tabel: K1= 0.01, K2 = 0.5, K3 = 1, K4 = 1, K5 = 10
P(F) = K1 · K2 · K3 · K4 · K5 = 0.05
(Wg: Bello GC, Colombari V, 1980. The Human Factors in Risk Analyses of Process
Plants:The Control Room Operator Model TESEO. Reliability Engineering 1, pp3-14)
„Ergonomia”
„Wykład 5a”
Prezentacja jest współfinansowana przez
Unię Europejską w ramach
Europejskiego Funduszu Społecznego w projekcie
pt.
„Podyplomowe studia techniczne dla przedsiębiorców i pracowników
przedsiębiorstw”
Prezentacja dystrybuowana jest bezpłatnie
Politechnika Łódzka, ul. Żeromskiego 116, 90-924 Łódź, tel. (042) 631
20 93
http://tech.edp.org.pl/