Wolniej, mniej, typowo? -

jak pracować z uczniem

słabym?

dr Beata Kapela-Bagińska

Uniwersytet Gdański

Każde dziecko jest zdolne?

Dlaczego w szkole spotykamy uczniów,

którzy wciąż ponoszą porażkę?

Niepowodzenia uczniów są związane przede

wszystkim z:

- cechami osobowości

- rodzajem stosunków ze środowiskiem.

Uczeń słaby, czy mniej

zdolny?

Takich uczniów charakteryzuje

nieumiejętność kierowania własnymi

procesami psychicznymi, takimi jak uwaga

i pamięć; z trudem zapamiętują daty i

reguły, nie wykazują głębszych

zainteresowań problemami i

przedmiotami, a ich słaba aktywność

myślowa staje się przyczyną postawy

bierności i rezygnacji.

Jednocześnie obawa przed publiczną oceną,

krytyką lub ośmieszeniem wywołuje u nich

lęki i nerwice, tworząc krąg zależności

przyczynowo-skutkowych.

Jak rozpoznać ucznia zdolnego?

UCZEŃ ZDOLNY TO CZĘSTO

INDYWIDUALISTA



Wykazuje on cechy inności, które

przejawiają się w różnych formach

dotyczących zachowania, intelektu i

charakteru.



Zachowania te są nazywane

„nadpobudliwościami”

RODZAJE NADPOBUDLIWOŚCI



intelektualna,



wyobrażeniowa,



emocjonalna,



zmysłowo-sensoryczna,



psychomotoryczna.

Jak odkryć ucznia zdolnego?



Testy osiągnięć szkolnych



Grupowe i indywidualne testy inteligencji



Nominacje rodziców



Nominacje nauczycieli



Nominacje ekspertów (pedagog)



Nominacje rówieśników



Osiągnięcia w konkursach i olimpiadach

Dlaczego są uczniowie,

którzy w szkole napotykają

tylko niepowodzenia?

Takie umiejętności jak: pisanie, czytanie,

rozumowanie, korzystanie z informacji,

stosowanie w praktyce nabytej wiedzy uczeń

zdobywa w szkole podstawowej.

Głównym zadaniem współczesnej szkoły jest

zapewnienie wszystkim uczniom optymalnych

postępów w nauce, postępów adekwatnych do

ich możliwości.

Wśród uczniów spotkamy takich, którzy z

różnych przyczyn nie mogą osiągnąć

satysfakcjonujących ich i nauczyciela wyników.

Można wymienić szereg przyczyn wpływających

na efekty nauczania.

1. Przyczyny tkwiące w

samym uczniu:

- obniżone możliwości intelektualne (poziom

rozwoju - dolna granica normy)

- deficyt funkcji percepcyjno -

manualnych: wzrok, słuch

- zaburzenia sfery emocjonalnej:

nadpobudliwość psychoruchowa ADHD,

nadruchliwość, impulsywność

- niska wydolność psycho - fizyczna

2. Przyczyny spowodowane

przez nauczyciela:

- zła organizacja lekcji: brak dokładnie sprecyzowanych

celów lekcji, jednostronna kontrola i ocena

- niewłaściwe metody nauczania: metody podające

- złe formy pracy: praca zbiorowa, jednolita dla

wszystkich uczniów, bez uwzględnienia ich

indywidualnych możliwości

- słabe wykorzystywanie wiedzy w praktyce

- słaba kontrola i ocena przyswojonego materiału:

ocenianie stanu wiedzy, nie przyrostu wiedzy, ocenianie

niesystematyczne, brak uzasadnienia uzyskanych ocen

- słaba znajomość uczniów - brak systematycznej pracy,

brak współpracy z rodzicami, brak arkusza spostrzeżeń

- brak dostatecznej opieki nad uczniami mniej zdolnymi:

różnicowanie zadań na sprawdzianie, opieka

pedagogiczna i psychologiczna

- niewłaściwa atmosfera na lekcji: nauczyciel zbyt

surowy lub zbyt liberalny

3. Przyczyny ekonomiczno -

społeczne

- złe warunki domowe

- niski poziom intelektualny rodziców

- brak zrozumienia rodziców wobec

dziecka

- niewłaściwa postawa

- rozpad rodziny

4. Przyczyny tkwiące w

systemie szkolnym

- nieprzystosowanie programów nauczania

do możliwości uczniów

- brak pomocy dydaktycznych

- nadmierna ilość uczniów w klasie

- zła organizacja procesu nauczania - zły

rozkład zajęć lekcyjnych

Cechy ucznia zdolnego –

pod względem intelektu



Łatwość rozumienia złożonych i

skomplikowanych treści



Zdolność do logicznego i abstrakcyjnego

myślenia



Duży zakres uwagi, wnikliwość obserwacji



Trafność formułowanych sugestii, ocen i

sądów



Szybkie tempo pracy



Długotrwała pamięć

Jak odkryć ucznia zdolnego?



Testy osiągnięć szkolnych



Grupowe i indywidualne testy inteligencji



Nominacje rodziców



Nominacje nauczycieli



Nominacje ekspertów (pedagog)



Nominacje rówieśników



Osiągnięcia w konkursach i olimpiadach

Cechy ucznia słabego

- lubi pochwały, które przywracają dumę i

godność, jest często nieśmiały,

- poszukuje u nauczyciela zaufania,

- brak mu odwagi i pewności siebie, którą z

czasem przenosi na lekcje.

- potrzebuje pozytywnej oceny

rówieśników.

- nie może być zwolniony z obowiązku

uczenia się,

- potrzebuje nauczyciela konsekwentnego,

który będzie wymagał od niego pracy i

wykazywał się cierpliwością i szczerą

troska o niego.

Kategorie uczniów zdolnych



Mający wysokie osiągnięcia, czyli takie,

które można uznać za wybitne (konkursy,

olimpiady)



Mający osiągnięcia poniżej możliwości – nie

ujawniają poziomu swoich zdolności, są

postrzegani jako zupełnie przeciętni, ale nie

mają problemów w nauce (4 typy)

Typy uczniów zdolnych

o osiągnięciach poniżej możliwości

1. Uczniowie będący pod presją grupy,

2. Uczniowie przyjmujący postawę

konformistyczną,

3. Uczniowie nudzący się w szkole,

4. Uczniowie świadomie ukrywający swoje

zdolności

Uczeń zdolny a rodzaje inteligencji



Inteligencja intelektualna – jest ona

wrodzona i nie można jej się nauczyć



Inteligencja emocjonalna – której można

się nauczyć

Jest to zdolność rozpoznawania przez nas

nowych własnych uczuć i uczuć innych.

Zdolność motywowania się i kierowania

emocjami zarówno swoimi jak i osób, z

którymi wiążą nas jakieś więzi

Stopnie kompetencji emocjonalnej



Samoświadomość



Samoregulacja



Motywacja



Empatia



Umiejętności społeczne

Inteligencja emocjonalna jest

podstawą osiągania sukcesu.

Uczniowie szczególnie uzdolnieni mają

często wysoki iloraz inteligencji

intelektualnej, ale znacznie mniejszą

inteligencję emocjonalną

Motywacja ucznia zdolnego do

pracy

Motywacja to proces, który wzbudza,

ukierunkowuje i podtrzymuje

określone zachowania ucznia służące

do osiągnięcia celu.

Dla jej podnoszenia mają znaczenie:



Wyraźne cele nauczania, właściwa

organizacja pracy, korzyści z uczenia się



Metody aktywizujące sprzyjające

samodzielnemu rozwojowi



Atmosfera w klasie



Stosowanie właściwych wymagań,

wspieranie ucznia