Opracowały:
Paulina B
Katarzyna Cz
Monika K
Aneta S
Opracowały:
Paulina B
Katarzyna Cz
Monika K
Aneta S
W
latach
siedemdziesiątych
XX
w.
zainteresowano
się
porozumiewaniem
pozawerbalnym w postaci umownych symboli
i gestów, które nosi nazwę komunikacji
alternatywnej i wspomagającej. Po raz
pierwszy użyto wtedy do porozumiewania się
z osobami niepełnosprawnymi ruchowo
symboli, które zostały opracowane przez
Austriaka – Charlesa Blissa.
•
Osoby, które przekazują jakiś komunikat nie mówiąc,
nie
używając
słów
(mowy
dźwiękowej),
ale demonstrują coś gestami (np. pokazują jakąś
czynność), mimiką, wyrazem twarzy lub posługują się
np. listą zakupów podawaną w sklepie, czy też
pisemną notatką - posługują się właśnie komunikacją
wspomagającą.
•
Komunikacja wspomagająca określa więc
wszelkie sposoby, jakimi ludzie przekazują informacje,
kiedy nie mogą mówić, lub gdy mówią niewyraźnie na
tyle, by otoczenie rozumiało ich komunikaty.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Natomiast Komunikacja Alternatywna (tradycyjnie
używa się skrótu AAC) jest metodą porozumiewania
używaną zamiast mowy. Ważne jest więc różnicowanie
między zastępowaniem a wspomaganiem mowy.
Dziś w większym stopniu doceniane są wszelkie
zachowania służące komunikowaniu się ludzi: języka
ciała, wyrazu twarzy i gestów jako nielingwistycznych
sposobów porozumiewania się i w miarę gromadzenia
doświadczeń
okazało
się,
że komunikacja
wspomagająca
obejmuje
najróżniejsze
sposoby
porozumiewania się i zawiera w sobie również pojęcie
komunikacji alternatywnej.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Metody
komunikacji
wspomagającej
i alternatywnej (niekiedy zwanej komunikacją
bezsłowną, pozawerbalną) są coraz bardziej znane
i upowszechniane na różnego typu kursach
metodycznych.
Systematycznie
przybywa
publikacji na ich temat (także w Internecie).
Ale wciąż brak jest podręcznika opisującego
całościowo najróżniejsze znane i stosowane przez
polskich praktyków metody, brakuje badań nad
skutecznością takiej komunikacji, jak również
opisów praktyków i samych użytkowników takich
form porozumiewania się.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Te rodzaje komunikacji stosowane są u osób, u
których na skutek czynników wrodzonych lub
nabytych doszło do uszkodzenia obszarów mózgu
odpowiedzialnych za mowę. Nie mogą porozumiewać
się za pomocą mowy artykułowanej lub ich
artykulacja nie jest wystarczająco zrozumiała. Są
wśród nich zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe
dotknięte: chorobami nowotworowymi (guzy mózgu,
nowotwory
krtani),
chorobami
mięśniowymi,
porażeniem mózgowym, upośledzeniem umysłowym,
autyzmem, rozwojowymi zaburzeniami mowy oraz te,
u których występują stany pourazowe.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Celem wprowadzania komunikacji wspomagającej
jest nauka języka jako:
systemu służącego porozumiewaniu się osób z
poważnymi
uszkodzeniami
aparatu
artykulacyjnego, u których zachowane jest
rozumienie (np. cierpiący na choroby mięśniowe);
jako podstawa do nabywania języka mówionego
(np. osoby z upośledzeniem umysłowym); jako
narzędzia poznania i rozumienia rzeczywistości
(np. osoby o znacznych i głębokich zaburzeniach
rozumienia).
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Wśród systemów znaków komunikacji
wspomagającej i alternatywnej wyróżniono trzy
ich rodzaje:
-dotykowe,
-graficzne
-manualne.
Do pierwszych z nich zaliczono:
1. Daktylografię, która jest formą porozumiewania
się opartą na odpowiednich układach palców
jednej lub obydwu dłoni. Każdej literze lub liczbie
odpowiada określony znak daktylograficzny.
Przeznaczona jest głównie dla osób niewidomych
lub słabowidzących.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
2. Alfabet punktowy (alfabet do dłoni) stosowany jest
przez osoby, które przed utratą słuchu zdążyły
opanować język naturalny. W nowej dla siebie
sytuacji, osobie takiej trudniej byłoby nauczyć sie
gestów, bądź ruchów dłoni potrzebnych do
wskazywania liter. Dzięki możliwości zastosowania
specjalnej rękawiczki jest alfabetem bardziej
uniwersalnym
i
szczególnie
przydatnym
w
przypadku kontaktu osoby głuchoniewidomej z
otoczeniem społecznym, które nie zna żadnego
sposobu umożliwiającego porozumiewanie się.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
3. Symbole jednoznaczne są konkretną reprezentacją komunikatu
werbalnego, którym nadane są określone znaczenia komunikacyjne
(np. talerz może symbolizować czynność jedzenia). Są stosowane w
pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie.
Z kolei wybór systemu graficznego uzależniony jest od stopnia
rozumienia symboliki graficznej przez przyszłego użytkownika. Do
tego typu systemów zaliczono:
1. Piktogramy, które zostały stworzone na podstawie programu
kanadyjskiego, opracowanego przez Szweda – Subhasa Maharaja.
Zasadą konstrukcji znaków jest czarne tło i biała figura. Każdy ze
znaków opisany jest literowo w postaci wyrazu określającego jego
treść. Obecnie system zawiera około 1000 symboli i w takiej
postaci rozpowszechniany jest na świecie. Polski zestaw
piktogramów został zaadaptowany w 1992 r. przez Marię
Podeszewską.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
2. Symbole PCS jest to system rysunkowy opracowany
przez Mayer Johnson, który składa sie z około 3000
rysunków. Symbole określają pojęcia wierniej niż
piktogramy, gdyż są bardziej szczegółowe. Niekiedy
jednak jednemu pojęciu odpowiadają dwa rysunki.
3. System Löb został wprowadzony i wypróbowany w
ciągu wielu lat w Niemczech na osobach z poważnie
zaburzoną komunikacją, w tym również na dużej
grupie osób upośledzonych umysłowo oraz z
autyzmem. Zasadniczo przeznaczony jest dla dzieci,
które zaczynają uczyć się języka, bądź też mają
większe trudności w opanowaniu reguł i zasad języka,
zwłaszcza gramatyki. Opracowany materiał obrazkowy
może być dostosowywany do aktualnego stanu
językowego człowieka.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
4. Symbole Blissa to nazwa systemu porozumiewania się, w
którym słowa przedstawione są w postaci rysunku.
Symbole są graficzną ilustracją znaczenia danego słowa.
Podstawowy słownik Blissa zawiera około 3000 symboli,
które reprezentują ponad 6000 słów. Symbol Blissa
umożliwia nazwanie konkretnego przedmiotu, ale również
pojęcia
abstrakcyjnego.
Można
więc
wskazywać
pojedyncze symbole, lub też budować z nich całe
wypowiedzi zgodnie ze składnią języka ojczystego.
5. Ułatwiona komunikacja opiera się na dokonywaniu
wyborów za pomocą wskazywania, początkowo realnych
obiektów, obrazków i symboli, kończąc na wyrazach i
pojedynczych literach. Może się to odbywać za pomocą
środków elektronicznych(np. komputera), jak i ręcznie
wykonanych tablic alfabetycznych, z jednoczesnym
wsparciem manualnym osoby ułatwiającej komunikacje.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Systemy manualne wspomagają wprowadzanie
porozumiewania
pozawerbalnego,
poprzez
towarzyszenie nauce nowych symboli i znaków. Oparte
są na naturalnej gestykulacji ludzi. W przypadku osób
niemówiących służą lepszemu zapamiętaniu symbolu i
kojarzeniu konstrukcji zdaniowych. Dla części osób są
najszybszą formą przekazania informacji. Wśród
systemów manualnych możemy wyróżnić:
1. Angielski system gestykulacyjny Makaton, który został
stworzony w latach siedemdziesiątych przez Margaret
Walker. W tym systemie każde pojęcie wspierane jest
odpowiednim znakiem manualnym-gestem oraz obrazem
graficznym w postaci prostego znaku piktograficznego-
symbolu. Znakom i symbolom towarzyszy zawsze mowa
(zgodnie z indywidualnymi możliwościami osoby).
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
2. Belgijski system gestów Coghamo opracowany został
przez Michel Magisi Marie Gabrielle Tytgat na bazie
belgijskiego języka migowego oraz angielskiego systemu
gestykulacyjnego
Makaton.
Jest
doskonałym
uzupełnieniem innych rodzajów alternatywnej komunikacji,
np. symboli Blissa i piktogramów. Coghamo jest jedną z
wielu propozycji gestów, stąd jego twórcy proponują, by
system powstawał i rozwijał się na bazie języka migowego
danego kraju. Wśród zalet tego systemu należy wymienić:
szybkość przekazu, możliwość wyrażania elementarnych
potrzeb i uczuć, wzmacnianie mowy (ekspresja),
poprawność wzorców ruchowych, nie są potrzebne
dodatkowe pomoce, istnieje możliwość wykorzystania
gestów równolegle z innymi systemami komunikacyjnymi.
Problemem jest ograniczona ilość gestów i konieczność
choćby minimalnej kontroli nad ruchami rąk.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
3. Duński system gestów jest używany w szkołach
specjalnych w Danii. Porozumiewanie się za pomocą
tych gestów wymaga dużej precyzji manualnej.
4. Elementy języka migowego są to naturalne ruchy
zaczerpnięte z życia codziennego służące do
porozumiewania się.
5. Fonogesty jest to system umownych gestów, które
uzupełniają mowę, a tym samym ułatwiają
człowiekowi niesłyszącemu wzrokowe odbieranie
wypowiedzi słownych, czyli odczytywanie mowy z
ust.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Gesty są naturalnym, bardzo łatwym sposobem
porozumiewania się. Dopełniają mowę oraz
sprawiają, że jest bardziej emocjonalna i wyrazista,
a niekiedy wręcz zastępują słowa. Niemal każda
grupa
społeczna
dysponuje
odpowiednim
zestawem
gestów,
które
ułatwiają
jej
porozumiewanie się bez słów. Gesty stanowią więc
samodzielny, pełnowartościowy język, a rozumienie
i władanie tym językiem jest niesłychanie ważnym
czynnikiem
komunikacji
międzyludzkiej,
z
powodzeniem stosowanym także przez osoby
niepełnosprawne.
Komunikacja
pozawerbalna
jest
to
sposób
komunikowania się bez używania słów, jest działaniem
zamierzonym
lub
niezamierzonym.
Komunikaty
niewerbalne mogą być zgodne znaczeniowo z
werbalnymi, zastępować je, akcentować lub maskować.
Kody niewerbalne służą odzwierciedlaniu stosunku
człowieka
do
jego
otoczenia
społecznego,
samoreprezentacji (np. wysyłanie komunikatów o
swoim
statusie
społecznym,
ekonomicznym,
osobowości,
sympatiach
politycznych),odgrywają
ważną rolę w rytuałach (np. powitanie, pożegnanie)
oraz podtrzymują komunikacje werbalną, czyniąc ją
bardziej kompletna.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Mowa umożliwia znacznie szersze uczestnictwo w
życiu społecznym niż zachowania nie językowe.
Słowo wyzwala człowieka od kontaktów z grupą
bezpośrednią, pozwala jednocześnie na kontakt
pośredni
(łamiąc
ograniczenia
czasowo-
przestrzenne).
Z
kolei komunikacja
pozawerbalna
wiąże
człowieka z dostępną mu zbiorowością. Jednak w
sytuacji jakichkolwiek zakłóceń rozwoju proces
komunikacji ulega dezorganizacji, a szczególnie
nabywanie języka.
Metody komunikacji
alternatywnej i
wspomagającej
Powstaje
wówczas
konieczność
zastąpienia
komunikacji werbalnej poprzez pozawerbalną,
która staje się alternatywą umożliwiającą
aktywne porozumiewanie się z otoczeniem
społecznym. Wszelkie działania w tym zakresie
powinny być poprzedzone rozpoznaniem potrzeb,
aktualnych
możliwości
osoby
oraz
jej
indywidualnej drogi rozwoju.
Metoda ruchu rozwijającego
Weroniki Sherborne
Weronika Sherbourne w latach 60 opracowała
metodę pod nazwą „Ruch Rozwijający”. Celem
metody jest wspomaganie prawidłowego rozwoju
dziecka i korekcja jego zaburzeń. Stąd ważne
miejsce w metodzie zajmuje wielozmysłowa
stymulacja psychomotoryczna i społeczna, oparta
o ruch, jako czynnik wspomagania.
Proponowany terapeutyczny system ćwiczeń
wywodzi się z okresu wczesnego dzieciństwa i
zawiera w sobie element bliskości fizycznej i
emocjonalnej.
Metoda ruchu rozwijającego
Weroniki Sherborne
Cechą charakterystyczną metody jest rozwijanie
przez
ruch:
świadomości
własnego
ciała
i
usprawniania ruchowego, świadomości przestrzeni i
działania w niej oraz dzielenia przestrzeni z innymi
ludźmi i nawiązywania z nimi kontaktu.
Metodę W.Sherbourne traktuje się często jako formę
niewerbalnego treningu interpersonalnego. Zajęcia
odbywają się indywidualnie bądź grupowo i trwają
ok. 30 minut. Partnerami dziecka bywają często ich
rodzice. Dzieci nie są jednak przymuszane do
uczestnictwa w zajęciach.
Metoda ruchu rozwijającego
Weroniki Sherborne
W metodzie wyróżnia się cztery grupy ćwiczeń:
ćwiczenia prowadzące do poznania własnego
ciała:
- ślizganie się w kółko na brzuchu, na plecach,
- siedząc - przyciąganie kolejno nóg (ręce oparte wzdłuż
boków),
- maszerowanie i bieganie z podnoszeniem wysoko kolan,
- dotykanie prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie,
- wytrzeszczanie oczu (oczy duże), mrużenie oczu,
- zabawne miny.
Metoda ruchu rozwijającego
Weroniki Sherborne
ćwiczenia
pomagające
zdobyć
pewność
siebie:
- jedna osoba robi mostek, a druga obchodzi ja na
czworaka, przechodzi pod przez, nad, dokoła,
- grupa tworzy „tunel” - reszta czołga się pod
tunelem na plecach, na brzuchu,
- maszerowanie i bieganie z jednoczesnym
unoszeniem wysoko kolan
- czworakowanie, obchodzenie przeszkody nad pod,
przez, dokoła.
Metoda ruchu rozwijającego
Weroniki Sherborne
ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i
współpracy z partnerami grupy:
- pozycja siedząca - ćwiczący siedzi opierając się
plecami o partnera nogi ugięte w kolanach pcha
plecami partnera, starając się pokonać jego opór
(zmiana ról)
- pozycja stojąca (tyłem): ćwiczący delikatnie kładzie się
na plecach partnera, a ten stara się częściowo przyjąć
ten ciężar,
-ciągnięcie za kostki ćwiczącego, leżącego na brzuchu
lub na plecach
ćwiczenia twórcze:
- w formie pantomimy, tańca.
Metoda ruchu rozwijającego
Weroniki Sherborne
Metoda W.Sherbourne zalecana jest dzieciom o
zaburzonym
schemacie
ciała.
W
proponowanych
ćwiczeniach dochodzi do integracji własnego ciała i jego
poznania.
Poczucie wzajemnej bliskości ćwiczących partnerów,
ułatwia akceptację niedoskonałej cielesności dziecka.
Ćwiczenia dają poczucie bezpieczeństwa oraz zaufania
do siebie i do innych. Wykonywane w grupie, budują
więzi grupowe i interpersonalne.
Zajęcia
metodą
W.Sherbourne
stanowią
element
doskonałej zabawy. Dając chwile odprężenia, są
czynnikiem w rozładowaniu napięć i tym samym obniżają
spastyczność.
Metoda M. CH. Knillów
Podobnie jak metoda ruchu rozwijającego
Weroniki Sherborne, również metoda opracowana
przez CH. Knilla może być kluczem do każdego
dziecka, bez względu na jego możliwości i stan
psychofizyczny. Jej zastosowanie możliwe jest
zarówno w trakcie terapii indywidualnej, jak i
przy nawiązywaniu kontaktu z dzieckiem,
rozbudzaniu
sprawności
pozytywnej
oraz
kształtowaniu orientacji w schemacie ciała i
rozwijaniu poczucia tożsamości.
Metoda M. CH. Knillów
Dodatkowym plusem tej metody jest uzyskany przez
wprowadzenie określonej muzyki, efekt orientacji w
czasie oraz przewidywania kolejnych czynności. Jej
istota
polega
na
prowadzeniu
wyraźnie
ustrukturalizowanych sesji.
Podstawowym założeniem programu Ch. Knilla, jest
oparcie działań stymulujących rozwój dziecka, na zmyśle
dotyku. Dzieci z niepełnosprawnością powinny możliwie
często uczestniczyć w zajęciach usprawniających, które
rozwiną u nich świadomość własnego ciała, przestrzeni,
jaka je otacza oraz, że w tej przestrzeni przebywają inni
ludzie, z którymi mogą nawiązać kontakt.
Metoda M. CH. Knillów
Programy Christophera Knilla, których celem jest pomoc w uzyskaniu
wiedzy dotyczącej:
ciała jako całości,
poszczególnych części ciała i ich powiązań z innymi częściami,
faktu, że różne części ciała mogą być używane w różny sposób.
Ponadto proponowane przez Christophera Knilla programy stanowią ramy,
dzięki którym rozwija się kontakt społeczny, ruch i zabawa są sposobem na
wywołanie
i
ustrukturalizowanie
uwagi
dziecka.
Metoda M. CH. Knillów
PROGRAMY KNILLÓW MOGĄ BYĆ STOSOWANE JAKO
METODA:
przywracająca doznania zmysłowe trenowane w życiu
płodowym, służące poznaniu własnego ciała i
umożliwiające kontakt z otoczeniem
pobudzająca dzieci głębiej upośledzone umysłowo do
aktywności i współdziałania
aktywizująca dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym
diagnostyczna i usprawniająca w terapii dzieci
nieharmonijnie rozwijających się, z trudnościami w nauce
porządkująca zachowanie dzieci niedostosowanych
społecznie.
Metoda M. CH. Knillów
Aktywności zawarte w każdym programie następują
kolejno po sobie. Mogą być wykorzystane do pracy z
dziećmi fizycznie upośledzonymi, niesłyszącymi i/lub
niewidomymi, oraz z dziećmi, z którymi trudno jest
nawiązać kontakt (z cechami autystycznymi lub
psychotycznymi).
Każdemu etapowi przyporządkowana jest inna, bardzo
wyraźna, radosna linia melodyczna. Rytuał sesji
rozpoczyna się już w momencie przygotowań -
przyniesienia przyborów i znalezienia odpowiedniego
miejsca. Podstawową część inauguruje włączenie
magnetofonu i rytualne wykonywanie określonych w
danym programie czynności.
Metoda M. CH. Knillów
Pozycja dziecka i forma jego fizycznego kontaktu z
terapeutą jest uzależniona od jego woli i możliwości
psychofizycznych. Po jakimś czasie dzieci zaczynają
bardzo wyraźnie łączyć bodźce słuchowe - melodię -
ze schematem i rodzajem wykonywanej czynności.
Dzięki temu osiąga się nie tylko nawiązanie kontaktu
i rozwijanie aktywności, ale również orientację w
czasie, umiejętność przewidywania oraz bardzo
wyraźny rozwój koordynacji słuchowo - ruchowej;
rytmizowanie ruchów w zależności od muzyki.
Hipoterapia
Hipoterapia - zespół działań mających na celu
przywracanie zdrowia i usprawnianie przy pomocy
konia i jazdy konnej.
Hipoterapię stosuje się u osób:
- po przebytych chorobach zostawiających trwałe ślady
w sprawności fizycznej i w życiu psychicznym
- upośledzonych umysłowo, z deficytami rozwojowymi
- z uszkodzeniami analizatorów (wzrok, słuch)
- niedostosowanych społecznie.
Hipoterapia
Zajęcia z hipoterapii zawsze przebiegają pod kontrolą
lekarza. Prowadzący je terapeuta powinien posiadać
praktykę przy obchodzeniu się z koniem. Terapeuta w
czasie jazdy konnej spełnia rolę asekurującą,
zapewniając bezpieczeństwo. W czasie jazdy idzie on
zawsze po słabszej stronie dziecka, podtrzymuje je,
kontroluje jego postawę i wykonuje z nim ćwiczenia.
Hipoterapeuta, przez ćwiczenia z zakresu nauki jazdy
konnej, może stymulować napięcie mięśni różnych
części ciała. Możliwa jest m.in. poprawa równowagi
(dzięki
ćwiczeniom
równoważnym),
poprawa
koordynacji ruchowej i wzrokowo- ruchowej, a także
korekcja wad postawy. Służą temu gry i zabawy na
koniu, poprawiające precyzję wykonywania ruchu
docelowego.
Hipoterapia
Przeciwwskazaniem do stosowania hipoterapii
jest
m.in.
utrwalony
przykurcz
mięśni
przywodzicieli uda, nieopanowany przez dziecko
strach przed koniem i jazdą konną, występowanie
padaczki w przypadku jej napadów.
Hipoterapia
stanowi
atrakcyjną
formę
usprawniania dzieci i znacząco wpływa na sferę
psychospołeczną dziecka.
Jest to metoda alternatywna wspomagająca
usprawnianie.
•
Dogoterapia to metoda wspomagająca proces rehabilitacji i
terapii z udziałem odpowiednio wyszkolonych psów w celu
pomocy osobom niepełnosprawnym i nieprzystosowanym
społecznie.
Dogoterapia
Dogoterapia polega na:
poznawaniu budowy ciała psa
kształtowaniu orientacji w schemacie własnego ciała
doskonaleniu sprawności ruchowej
stymulowaniu zmysłów: słuchu, wzroku, dotyku
ćwiczeniu koncentracji uwagi
wyzwalaniu spontanicznej aktywność dziecka w
zabawie z psem
nauce troski o higienę własną i psa – mycie rąk,
czesanie, karmienie
Dogoterapia
okazywaniu emocji i uczuć związanych z kontaktem ze
zwierzętami
naśladowaniu ruchu poprzez obserwowanie czynności
wykonywanych przez psa i naśladowaniu ich np. chodzenie,
siadanie, leżenie
nauce samodzielności – samodzielne wykonywanie zadań z
udziałem psa (chodzenie na smyczy, czesanie, elementy
tresury)
ćwiczenia relaksacyjne.
Podczas zajęć wykonuje się wiele rodzajów ćwiczeń i
zabaw mających służyć podstawowemu celowi dogoterapii:
rozwojowi dziecka, pobudzeniu jego zmysłów i pozytywnych
emocji.
Jakich problemów dotyczy
dogoterapia?
Zaburzenia i niepełnosprawności psychiczne i
fizyczne w tym:
mózgowe porażenie dziecięce
nerwice
autyzm
ADHD
Zespół Downa
niedowład kończyn różnego pochodzenia
wady postawy
zaburzenia nastroju
Jakich problemów dotyczy
dogoterapia?
zaburzenia lękowe
różnorodne zaburzenia emocjonalne
rehabilitacja dzieci
trudności w szkole (problemy z rówieśnikami,
rodzicami)
zaburzenia mowy i wzroku.
W zależności od stopnia niepełnosprawności,
diagnozy
i
zaleceń
lekarskich
zajęcia
są
indywidualnie dopasowywane do konkretnych osób.
Gdzie jest prowadzona
dogoterapia?
W zależności od ustaleń, pogody i potrzeb:
w domu
w szpitalu
w ośrodku rehabilitacji
w parku
na podwórku
na łące.
Stymulacja
polisensoryczna
Zaburzenia w funkcjonowaniu analizatorów zakłócają,
a często uniemożliwiają dzieciom nabywanie nowych
doświadczeń i umiejętności. Rolą metody stymulacji
polisensorycznej
jest
usprawnianie
wszystkich
zmysłów: czucia proprioceptywnego, dotyku, węchu,
smaku, wzroku, słuchu, tak by umożliwić dzieciom
zintegrowane, wielozmysłowe poznawanie świata.
Ćwiczenia stymulacyjne są proste, nawiązują do
wczesnych dziecięcych czynności i doświadczeń
poznawczych, zaś materiały stosowane podczas zajęć
są łatwo dostępne.
Stymulacja
polisensoryczna
Przykładowe ćwiczenia służące stymulacji:
czucia proprioceptywnego (wewnętrznego): stanie
na równoważni, huśtanie w kocu, podskoki na
materacu,
trampolinie,
bujanie
w
topku
rehabilitacyjnym;
zmysłu dotyku: masowanie całego ciała dłońmi
terapeuty, pocieranie dłoni (innych części ciała)
przedmiotami o różnorodnej fakturze, wielkości,
twardości i kształcie, przesypywanie materiałów
sypkich np. piasku, ziaren zbóż, zabawy w wodzie,
manipulowanie
tworzywami
przekształcalnymi:
ziemią, masą solną, plasteliną, ciastoliną, gliną, itp.
Stymulacja
polisensoryczna
zmysłu węchu: wąchanie artykułów spożywczych i
innych zapachów np. kosmetyków;
zmysłu smaku: smakowanie potraw, rozpoznawanie
pokarmów na podstawie smaku, różnicowanie smaku
słodkiego, kwaśnego, słonego, gorzkiego;
narządu wzroku: dostarczanie bodźców wielobarwnych
(wystrój sali, środki dydaktyczne), wyodrębnianie
figury z tła, rozpoznawanie osób, zwierząt i
przedmiotów na obrazkach, rozpoznawanie kolorów;
narządu
słuchu:
słuchanie
szelestów,
szumów,
dźwięków
wydawanych
przez
ludzi,
zwierzęta,
przedmioty, rozróżnianie ich, lokalizowanie źródła
dźwięku.
Stymulacja
polisensoryczna
Techniki masażu
pedagogicznego
Masaż niemowląt:
W rozwoju zarodkowym cewa nerwowa, będąca zaczątkiem mózgu
i rdzenia kręgowego rozwija się z ektodermy. Tak więc skóra i
układ nerwowy rozwijają się razem, z tego samego listka
zarodkowego. Skóra niemowlęcia jest największym receptorem
naszego ciała, zewnętrzną reprezentacją układu nerwowego. Nasz
układ nerwowy reaguje w różny sposób. Niektóre niemowlęta są
bardziej wrażliwe na dotyk inne mniej.
Po przez masaż możemy wpływać na stan układu nerwowego
naszego dziecka. Odpowiednio wykonany masaż jest tą formą
dotyku która karmi mózg naszych dzieci samymi dobrymi
bodźcami. Masując „leniwe” dzieci możemy pobudzić je do
działania, a nadpobudliwe wyciszyć. Oczywiście wiąże się to ze
stosowaniem odmiennych technik masażu. Jednym z rodzajów
masażu jest masaż Shantala.
Techniki masażu
pedagogicznego
Masaż Shantala:
Masaż Shantala jest to tradycyjny masaż indyjski
opisany przez francuskiego położnika Frédéricka
Leboyera. Jest masażem dla niemowląt, ale nie tylko;
daje pozytywne rezultaty także zastosowany dla dzieci
starszych, a w Holandii przystosowano go również dla
dorosłych. W kulturach wschodnich dzieci są masowane
niemalże od urodzenia a sama sztuka masażu
przekazywana jest często z pokolenia na pokolenie.
Techniki masażu
pedagogicznego
Masaż niemowlęcia wykonujemy zwykle, gdy dziecko
ma
różnego
rodzaju
zaburzenia
w
rozwoju
psychoruchowym. Warto pamiętać że masaż można
też stosować dla wzmocnienia więzi rodziców czy
opiekunów z dzieckiem.
To nieskomplikowane oddziaływanie potrafi odmienić
życie całej rodziny:
uspokaja i leczy dzieci
uodparnia je na stresy
modeluje ich postawy
czyni z nich ludzi w przyszłości śmiałych , ufnych,
mało agresywnych i niezbyt gwałtownych
zaspokaja potrzebę bliskości, pogłębia więzy pomiędzy
rodzicami a dzieckiem.
Techniki masażu
pedagogicznego
Doznania dotykowe pozwalają dziecku poznać
własne
ciało,
wyznaczyć
jego
granice
i
uświadomić sobie własną odrębność. Ponadto
masaż pozytywnie wpływa na funkcjonowanie
całego organizmu dziecka.
Techniki masażu
pedagogicznego
Efekty masażu:
pomaga w uregulowaniu snu dziecka,
poprawia trawienie,
wycisza, uspokaja,
podnosi odporność organizmu,
stymuluje układ hormonalny,
stymuluje rozwój układu nerwowego,
wzmacnia odporność na stres,
tonizuje pracę układu oddechowego oraz serca,
pomaga w zrozumieniu dziecka, tego co
komunikuje, jakie potrzeby próbuje przekazać.
Techniki masażu
pedagogicznego
Masaż dziecięcy:
Dotyk jest niezbędny dla prawidłowego
psychofizycznego i emocjonalnego rozwoju
człowieka. Brak stymulacji dotykowej u dziecka
wpływa
również
na
układ
odpornościowy
upośledzające jego działanie.
W wyniku braku stymulacji dotykowej podnosi się
poziom hormonu stresu oraz hamuje wydzielanie
hormonu
wzrostu.
Pieszczoty,
kołysanie
i
dotykanie dziecka przez rodziców czy dotyk w
formie masażu ma wielorakie znaczenie.
Techniki masażu
pedagogicznego
Masaż stymuluje rozwój motoryczny dziecka, a
przez to wpływa na jego rozwój poznawczy
(mowa, myślenie, pamięć ). Masaż poprawia
swobodę ruchów, wpływa na samopoczucie
naszego dziecka, zapewnia mu relaks oraz,
rozluźnia mięśnie i stawy.
Masaż stymuluje układ krążenia i wzmacnia
układ odpornościowy który zaczyna produkować
więcej przeciwciał i tym samym poprawia ogólną
odporność dziecka, wspomaga pracę serca,
oddychanie i trawienie.
Techniki masażu
pedagogicznego
Regularne masowanie dziecka daje możliwość
kontrolowania
jego
rozwoju
i
szybkiego
odnajdywania miejsc, w których występują bóle i
napięcia. Jest to również porozumiewanie się w
sposób pozawerbalny.
Pozwala dziecku na podnoszenie jego wrażliwości
na stres. Odczucia związane z wahaniami
równowagi, rytmem i muzyką docierają do każdego
dziecka, nawet głęboko upośledzonego, nie
potrafiącego skupić uwagi na obrazach i słowach.
Techniki masażu
pedagogicznego
Przeciwwskazania do masażu:
gorączka,
choroby takie jak grypa czy angina,
choroba nowotworowa,
epilepsja,
choroby skóry,
choroby
układu
oddechowego,
jak
astma
( szczególnie przy pogorszeniu się
stanu ogólnego dziecka np. w trakcie napadu
astmy).
Metoda Jernberga
Terapia
przez
zabawę
wg
A.M.Jernberg;
przeznaczona dla dzieci , u których występują
różne
problemy
emocjonalne,
zaburzenia
zachowania oraz trudności w przystosowaniu
społecznym.
Celem terapii jest zastąpienie niewłaściwego
sposobu
rozwiązywania
problemów
i
patologicznych
zaburzeń
takimi,
które
są
aprobowane społecznie, twórcze i odpowiednie do
wieku.
Metoda Jernberga
A. M. Jernberg twierdzi, że sprzyjającymi
warunkami zaspakajania przez dziecko jego
naturalnych potrzeb rozwojowych i rozwiązywaniu
jego aktualnych problemów życiowych w twórczy i
stosowny do wieku sposób jest spontaniczna
aktywność dziecka wyzwalana podczas zabawy.
W proponowanych zabawach autorka odwołuje się
do codziennych interakcji matki z niemowlęciem. ,
do
czynności
opiekuńczych,
strukturalizacji,
narzucania się i prowokowania, które zawsze
występują w relacjach dziecko – dorosły.
Metoda Jernberga
Zabawa stanowi ważny środek wspomagania rozwoju
poznawczego dziecka i stanowi użyteczną formę
terapii wówczas, gdy dorosły dostosuje swoje
zachowanie do właściwie zidentyfikowanych potrzeb
dziecka.
Wyróżniamy 6 kategorii zachowań zabawowych
dziecka, które można podtrzymywać, wzmacniać lub
wywoływać:
* zwracanie przez dziecko uwagi wzrokowej lub
słuchowej na zabawkę,
* zabawa w udawanie czegoś – dziecko nalewa herbatę
z pustego czajnika do filiżanki,
Metoda Jernberga
* złożone powiązania zabawowe przedmiotów – dziecko
dotyka lub łączy razem dwa lub więcej przedmiotów,
dopasowując je, zestawiając, np.; nakłada pokrywkę
na garnuszek,
* zabawa komunikacyjna – zachodzi w niej zwrotność
czynności, np. dawanie, zabieranie,
* prosta motoryczna zabawa eksploracyjna – badanie
ustami, chwytanie, podnoszenie, rzucanie, szarpanie,
darcie, uderzanie, itp.,
* zabawy polegające na wywoływaniu efektów
słuchowych i wzrokowych, np.: kręcenie tarczą
telefonu, dzwonienie dzwonkiem, grzechotanie, itp.
Terapia Holding
M. Welch opracowując zasady terapii „holding”
opierała się na swoich doświadczeniach pracy z
dziećmi z zaburzeniami relacji emocjonalnych
oraz założeniach etologicznych.
Celem
tej
metody
jest
budowanie
lub
przywrócenie więzi emocjonalnej pomiędzy matką
a dzieckiem, poprzez wymuszanie bliskiego
kontaktu fizycznego.
Terapia Holding
M .Welch wyróżniła 3 fazy w trakcie sesji „holdingu” :
- konfrontacja
- odrzucenie
- rozwiązanie.
Podczas całej sesji dziecko jest trzymane przez
matkę na kolanach, twarzą w twarz. Bardzo ważne
jest utrzymywanie kontaktu wzrokowego. W sesji
może brać udział ojciec lub inna osoba bliska, która
dostarcza wsparcia emocjonalnego matce.
Terapia Holding
Rolą terapeuty jest zachęcanie matki do wyrażania
swoich uczuć. Warunkami skuteczności tej formy
terapii jest niedopuszczanie do przerwania kontaktu
podczas sesji i doprowadzenie dziecka do pełnego
odprężenia.
Terapia „holding” jest metodą różnie ocenianą przez
rodziców i profesjonalistów. Z jednej strony przynosi
ona efekty u części dzieci i wpływa pozytywnie na
ich funkcjonowanie. Z drugiej jednak obawy
wzbudza fakt używania siły fizycznej, przemocy,
wobec dziecka oraz psychiczne obciążenie matki w
trakcie sesji terapeutycznych.
Metoda Biofeedback
Metoda Biofeedback uczy panować nad swoimi falami
mózgowymi w procesie samouczenia się za pomocą tak
zwanego sprzężenia zwrotnego. Komputer filtruje z
czynności
bioelektrycznej
mózgu
określone
częstotliwości fal mózgowych – istotne dla terapii. U
osób z konkretnymi problemami psychosomatycznymi
występują
zaburzenia
w
rozkładzie
mocy
poszczególnych pasm fal mózgowych.
Fale mózgowe zostają przetworzone graficznie pod
postacią wideogry, którą osoba trenowana kieruje
wyłącznie za pomocą pracy mózgu. Kiedy wzrasta
aktywność mózgu w pożądanym paśmie częstotliwości
fal mózgowych, gracz otrzymuje nagrodę w postaci
punktacji.
Metoda Biofeedback
Mózg stopniowo reaguje na motywacyjne
wskazówki proponowane przez komputer w
postaci nagrody za dobre wyniki w pracy. W ten
sposób mózg sam rozwija proces uczenia się,
wchodzenia w poszukiwany stan aktywności.
Dzięki temu pacjent samodzielnie uzyskuje
przywrócenie
prawidłowej
harmonii
fal
mózgowych, zakłóconej procesem patologicznym,
a więc osiąga zamierzony efekt leczniczy.
Metoda Biofeedback
Jako metoda biologiczna, trening biofeedback nie
powoduje skutków ubocznych (w odróżnieniu od
działania leków).
Stosując Biofeedback możemy polepszyć czynność
bioelektryczną mózgu wraz z ukierunkowaniem i
wzmocnieniem koncentracji uwagi, hamowaniem
stanów
nadmiernego
pobudzenia
lub
stanów
nadmiernego
zahamowania.
We
wszystkich
rozwiniętych krajach obserwuje się zaburzenia procesu
uczenia się i koncentracji uwagi u dzieci i młodzieży.
Wzrasta liczba dzieci, które nie są w stanie ocenić i
przewidzieć następstw swojego zachowania.
Metoda Biofeedback
U 18% populacji dzieci występują zespoły
nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami
koncentracji uwagi, które obniżają zdolność do
nauki przy wysokim poziomie inteligencji dziecka.
Treningi Biofeedback uczą wyciszania, aby nauka
i praca stawały się bardziej przyjemne i
wymagały mniej wysiłku. Metoda jest skuteczna
w 80-95 % przypadków, jak wykazują wyniki
badań naukowych i efekty praktyczne treningów.
Wskazania do
Biofeedback:
dla
osób
na
kierowniczych
stanowiskach,
narażonych na wysoki poziom stresu sportowców,
muzyków, artystów, pilotów, maklerów ..., wszędzie
tam gdzie ważne jest skupienie i szybka prawidłowa
decyzja
dla uczących się intensywnie (przed egzaminem) dla
tworzących
nową
jakość
(dziennikarze,
kompozytorzy, aktorzy)
osób chorych: aby przynieść wyciszenie, relaks, sen
a jednocześnie poprawić koncentrację uwagi,
pamięć, kondycję umysłową i fizyczną, polepszyć
samopoczucie.
Metoda Biofeedback
Trening biofeedback przeznaczony jest dla dzieci,
studentów, dorosłych zdrowych aby polepszyć
potencjał umysłowy:
poprawić koncentrację uwagi i jej utrzymanie
zwiększyć kreatywność i pozytywne myślenie
poprawić szybkość uczenia się
przypomnieć sobie nauczony materiał (ważne
przed egzaminem)
poprawić pamięć, wyciszyć i zrelaksować się z
zachowaniem aktywnych procesów myślowych,
zachowując kondycję umysłową i fizyczną.
Metoda Biofeedback
Trening wskazany jest w następujących zaburzeniach:
problemy psychosomatyczne, obniżona samoocena
zaburzenia pamięci
w stanach stresowych
w stanach lękowych, panice, natręctwach
w
zaburzeniach
uwagi,
koncentracji,
zachowania
-
nadpobudliwości ruchowej, impulsywności, agresji, apatii (ADHD
lub ADD) - już od 4-5 roku życia (ważne przed pójściem do szkoły)
w specyficznych zaburzeniach uczenia się (dysleksja,dysgrafia)
już od 4-5 roku życia (ważne przed pójściem do szkoły)
Metoda Biofeedback
w zaburzeniach snu i w depresjach
w tremie, napięciu wewnętrznym
w przewlekłych bólach głowy i migrenie
w terapii uzależnień (gry, alkohol)
w zaburzeniach przyjmowania pokarmu (bulimia,
anoreksja, otyłość)
w zespołach chronicznego zmęczenia i apatii
w dolegliwościach menopauzy
w zespołach padaczkowych, tikach, lekkim
upośledzeniu umysłowym
w rehabilitacji po urazach głowy
Kinezjologia edukacyjna
Dennisona
Twórcą kinezjologii edukacyjnej jest Amerykanin
Paul Dennison, który pracując z dziećmi
dyslektycznymi zauważył, że gdy nauka odbywa
się przez ruch sprawia mniejsze trudności niż w
spoczynku. Stworzył podstawowy kanon ćwiczeń
– zwany „gimnastyką mózgu”.
Jest to specjalny rodzaj ćwiczeń ruchowych, tak
zorganizowanych iż sprawiają, że ciało i mózg
pracują w sposób optymalny na rzecz rozwoju i
samorealizacji każdej osobowości.
Kinezjologia edukacyjna
Dennisona
Ruchy z zakresu „Gimnastyki mózgu” aktywizują i
stymulują odpowiednie obszary mózgu, powodują
zwiększenie ilości połączeń nerwowych między lewą
i prawą półkulą mózgową dzięki czemu poprawia się
jakość pracy umysłowej.
Gimnastyka mózgu, to program rozwoju ruchowego,
skierowany na łatwe uczenie się dzieci i
stymulowanie ich rozwoju ( nauka przychodzi
łatwiej, gdy zajęcia zaczynają się od prostych,
angażujących całe ciało ruchów integrujących). Jest
to program aktywizacji układu nerwowego i
uwalniania go od stresu.
Kinezjologia edukacyjna
Dennisona
Stosowanie
ćwiczeń
nie
jest
czasochłonne.
Wystarczy poćwiczyć kilkanaście minut dziennie, by
osiągnąć zauważalne rezultaty.
Gimnastykę mózgu powinni stosować wszyscy, gdyż
harmonijna współpraca między lewą i prawą półkulą
mózgową jest zawsze pożądana. Szczególnie jednak
potrzebują jej osoby, u których współdziałanie
półkul mózgowych jest zakłócone lub niepełne.
Dzięki tym prostym ćwiczeniom, dziecko rozwija się
harmonijniej i bez zahamowań, bez niepotrzebnych
stresów.
Kinezjologia edukacyjna
Dennisona
Ćwiczenia
„Gimnastyki
mózgu”
można
wykonywać pojedynczo lub łącząc je w ciągi.
Do najważniejszych ćwiczeń należą:
* leniwe ósemki,
* słoń,
* sowa,
* ruchy naprzemienne,
* pozycja Dennisona.
Kinezjologia edukacyjna
Dennisona
Poprzez systematyczne stosowanie ćwiczeń można
osiągnąć:
poprawienie umiejętności komunikacji, organizacji i
koncentracji;
szybsze i skuteczniejsze uczenie się;
poprawę percepcji słuchowej, wzrokowej, orientacji
przestrzennej;
wykształcenie pozytywnego myślenia;
usunięcie napięć i stresów.
Ćwiczenia te należy stosować od kilku tygodni do
kilku miesięcy, aby nastąpiły zauważalne zmiany.
Kinezjologia edukacyjna
Dennisona stosowana jest
:
u dzieci nadpobudliwych, nerwowych, mających
problemy emocjonalne w szkole,
u maluchów z porażeniem mózgowym,
po operacjach mózgu,
u dzieci dotkniętych zespołem Downa,
u dzieci z dysleksją i dysgrafią.
Metoda Blissa
Powstała z myślą o osobach niemogących
posługiwać
się
mową.
Jest
to
forma
międzynarodowej komunikacji, w której "słowa i
pojęcia reprezentowane są przez umowne symbole
obrazowe, a nie abstrakcyjne znaki literowe, które
oddają wartości fonetyczne jednostek językowych.
Metoda jest prostym i logicznym systemem
znaków, w skład ,którego wchodzą obrazy,
symbole, idee i pojęcia. Symbole przedstawiają
konkretne myśli i słowa zestawiane w różnych
kombinacjach dają nowe znaczenie.
Metoda Blissa
W metodzie tej wyróżnia się trzy rodzaje symboli:
piktograficzne(przedstawiają
konkretne
przedmioty),
ideograficzne (wyrażają pojęcia),
arbitralne( służą wyrażaniu się w formie
gramatycznej).
Warunkiem opanowania metody jest ścisła
zależność zachodząca między myśleniem a
tworzeniem, między przekazem a odbiorem
informacji.
Metoda Blissa
Symbole Blissa to nazwa systemu porozumiewania się, w
którym słowa przedstawione są w postaci rysunku. Te
rysunki (symbole) są graficzną ilustracją znaczenia
(treści, sensu) danego słowa.
Symbole umożliwiają nazwanie konkretnego przedmiotu,
ale również pojęcia abstrakcyjnego, np.: uczucia. Można
wskazywać pojedyncze symbole lub też budować z nich
całe wypowiedzi zgodnie ze składnią języka ojczystego.
System Blissa jest elastyczny. Rozpoczynając od
ograniczonej liczby symboli użytkownik Blissa może
dzięki różnym strategiom poszerzać swoje słownictwo,
rozwijać
język
według
własnych
możliwości
intelektualnych i środowiskowych.
Metoda Blissa
Wszystkie osoby znające język ojczysty użytkownika
symboli (jednakże potrafiące czytać lub znające budowę
symboli) mogą się z nim porozumiewać i rozmawiać na
dowolny temat, ponieważ nad symbolami napisane jest
ich znaczenie.
Każde dziecko jest inne, ma właściwą tylko jemu,
indywidualną drogę rozwoju. Dlatego też trudno jest
określić ile symboli i w jakim czasie opanuje dana osoba.
Wiele czynników ma wpływ na powodzenie i nie należy
mierzyć sukcesu liczbą wyuczonych symboli. Największą
radość
przynosi
okazana
przez
dziecko
chęć
przekazywania myśli, a tym samym spontaniczna
potrzeba rozmowy, która została wyzwolona dzięki
możliwości i umiejętności posługiwania się symbolami
Blissa.
Metoda Castillo Moralesa
Metoda ustno - twarzowej terapii regulacyjnej
polega na stymulacji mięśni biorących udział w
procesie mowy: mięśni oddechowych i klatki
piersiowej, mięśni kontrolujących ustawianie głowy,
mięśni twarzy i jamy ustnej.
U noworodków niemowląt nieprawidłowe napięcie
tych mięśni prowadzi do trudności w domykaniu ust,
uchwyceniu piersi, ssaniu, połykaniu. Te same partie
mięśni biorą udział w produkcji dźwięków mowy.
Metoda Castillo Moralesa
Ustno - twarzowa terapia regulacyjna została
rozwinięta przez prof. Castillo Moralesa jako własna
koncepcja leczenia dzieci i dorosłych z zaburzeniami
neurologicznymi ze szczególnym uwzględnieniem
zaburzeń sensomotorycznych w okolicy twarzy i ust.
Metoda Castillo Moralesa jest całościową
neurofizjologiczną koncepcją leczniczą, według
której należy kierować się pedagogicznymi i
psychologicznymi zasadami ,aby podczas terapii
uwzględniać całe środowisko dziecka względnie
dorosłych i rozwijać zdolności dziecka i rodziców
oraz dorosłych dotkniętych zaburzeniami.
Metoda Castillo Moralesa
Zdolności te wprowadzać w życie codzienne w celu
zdobycia autonomii i samodzielności w różnych
dziedzinach. Kompleks ustno- twarzowy według autora
metody, jest układem narządów, utworzonym przez
połączenie różnych anatomiczno - fizjologicznych
elementów, które służą rozwojowi funkcji takich jak:
PRZYJMOWANIE
POŻYWIENIA
-
MIMIKA
-
ODDYCHANIE – FONACJA Zdaniem Castillo Moralesa
forma narządu służy nie tylko funkcji lecz jest także
przez funkcję kształtowana. Każdy narząd kształtuje
się sam przez harmonijną funkcję. Np. kształt
podniebienia z jednej strony ważny jest dla funkcji
języka. Z drugiej strony funkcja języka kształtuje
podniebienie.
Metoda Castillo Moralesa
Aby zrozumieć funkcję kompleksu ustno -
twarzowego tj. PRZYJMOWANIA POŻYWIENIA -
MIMIKI - ODDYCHANIA - FONACJI, konieczna jest
dokładna znajomość stosunków mięśniowo -
szkieletowych z anatomii funkcjonalnej. W ustno -
twarzowej regulacji istotne jest założenie, że
kompleks ustno - twarzowy jest ściśle powiązany z
całym ciałem. Zmiana postawy miednicy oddziałuje
tak samo na motorykę twarzy, zarówno jak i
zmiana w obszarze ustno-twarzowym oddziałuje na
mięśnie
obręczy
barkowej.
Metoda Castillo Moralesa
Żuchwa i kość gnykowa są bezpośrednio związane z
obręczą kończyny górnej i pośrednio z obręczą
kończyny dolnej. Współdziałanie takich elementów
jak: czaszka, kręgosłup, żuchwa, kość gnykowa,
obręcz kończyny górnej i dolnej wywołuje reakcję
łańcuchową. Jest to tzw. integracja kompleksu ustno-
twarzowego z motoryką całego ciała
Celem integracji kompleksu ustno-twarzowego z
motoryką całego ciała jest regulacja funkcji
brakujących bądź też słabo wykształconych.
Z klinicznych obserwacji wynika ,że patologiczna
postawa kończyny dolnej wpływa na pozycję żuchwy i
może
prowadzić
do
zaburzeń
fonacyjnych
i
artykulacyjnych. Koordynacja kompleksu ustno-
twarzowego jest podstawą prawidłowej artykulacji.
Metoda Castillo Moralesa
Koncepcja według prof. Castillo Moralesa złożona
jest z trzech części:
Pierwszą stanowi neuromotoryczna terapia rozwojowa,
która ma zastosowanie w leczeniu dzieci z opóźnieniem
statomotorycznym, przepukliną oponowo-rdzeniową
oraz niedowładem obwodowym.
Drugą jest ustno - twarzowa terapia regulacyjna
zalecana pacjentom z zaburzeniami sensomotorycznymi
w obszarze twarzy, jamy ustnej i gardła, szczególnie do
leczenia zaburzeń ssania żucia, połykania oraz mowy.
Trzecią część stanowi leczenie ortodontyczne np.
płytkami podniebiennymi, które jest uzupełnieniem
Ustno
-
twarzowej
terapii
regulacyjnej.
Metoda Castillo Moralesa
W metodzie Castillo Moralesa oddziałuje się na mięśnie oddechowe, mięśnie które kontrolują ustawienie
głowy, mięśnie jamy ustnej oraz klatki piersiowej.
Metoda polega na:
regulacji motoryki mięśni ustno - twarzowych w celu uzyskania właściwego lub zbliżonego do normy
wzorca ruchu,
normalizacji wzmożonego bądź obniżonego napięcia mięśni całego ciała,
regulacji nieprawidłowego ułożenia szczęki i żuchwy względem siebie,
regulacji zaburzeń oddychania.
Metoda Castillo Moralesa
Dokonuje się tego poprzez odpowiednie
manipulacje
terapeutyczne
.
Techniki,
których używa się w masażu leczniczym
według Castillo Moralesa to:
dotyk,
rozciąganie,
ucisk,
rozcieranie,
wibracja.
Metoda Castillo Moralesa
Castillo Morales wyróżnia:
Ćwiczenia modelujące tj. ćwiczenia przygotowujące grupy mięśni
mimicznych do masażu.
Ćwiczenia
specjalne
dotyczące
masażu
punktów
neuromotorycznych
twarzy
w
celu
uaktywnienia
mięśni
mimicznych, ruchów związanych z procesem ssania , połykania,
żucia oraz artykulacji, domykania jamy ustnej, podnoszenia i
cofania
języka.
Punkty neuromotoryczne twarzy rozumiane są jako obszar reakcji ,
gdzie za pomocą stymulacji dotykowej wyzwalane są określone
ruchowe odpowiedzi mięśni.
Ćwiczenia wewnątrz jamy ustnej w celu normalizowania
zaburzonego
napięcia
mięśniowego
języka,
podniebienia,
policzków. Ćwiczenia mają na celu zmniejszenie nadmiernego
ślinienia, obniżenie odruchu wymiotnego, cofnięcie i podniesienie
języka, aktywacji bocznych ruchów języka, doskonalenie połykania.
Metoda Castillo Moralesa
Wskazania do stosowania ustno- twarzowej terapii
regulacyjnej Według Castillo Moralesa metoda ta
powinna być zalecana do leczenia:
niemowląt z zaburzonymi funkcjami ssania i połykania,
zaburzeń motoryki obszaru ustno - twarzowego w
Zespole Downa, w Sekwencji Pierre- Robin, w
Syndromie Moebiusa, w porażeniach mózgowych,
w rozszczepach wargi i podniebienia, bądź po
operacjach twarzy,
w porażeniach nerwu twarzowego,
przy niewydolności domykania ust i słabej kontroli
ślinienia,
przy zaburzeniach artykulacyjnych i dysfonii.
Metoda Castillo Moralesa
Efektami stosowania metody jest:
domknięcie jamy ustnej,
ustawienie szczeki względem żuchwy,
cofnięcie i podniesienie języka,
normalizacja
napięcia
mięśni
języka,
warg,
podniebienia,
zahamowanie bądź zmniejszenie nadmiernego ślinienia,
uaktywnienie bądź polepszenie funkcji pokarmowych
jak ssanie, połykanie, gryzienie, żucie,
poprawa funkcji oddechowej,
poprawa artykulacji,
poprawa fizjonomii.
Dziękujemy za uwagę