Architektura sakralna
Próbą ujednolicenia stylistycznego była sztuka karolińska,
która nawiązywała do sztuki wczesnochrześcijańskiej
okresu Konstantyna Wielkiego
Do typowych budowli sakralnych należały:
• Jednoprzestrzenne czworoboczne kościoły z prostokątnym
chórem, z jedną lub trzema absydami
• Kościoły z westwerkiem, często z trzema wieżami
• Kościoły dwu chórowe (Sankt Gallen)
• Budowle centralne na planie koła lub wieloboku,
przeważnie przykryte kopułą
Westwerk kościoła w Corvey
Westwerk to
rozbudowana,
umieszczona poprzecznie
do nawy, zachodnia część
bazyliki w kościołach z
okresu przedromańskiego.
Westwerk wznoszono na
ogół na planie kwadratu.
Umieszczano w niej
kaplicę, w której
odprawiano
okolicznościowe
nabożeństwa, udzielano
chrztu.
Apsyda
Za czasów Karola Wieliego
rozwinął się typ kościołów
1. Bazyliowy
•
Kościoły zbudowane na planie bazylik posiadały absydy
•
Jako nowości architektoniczne pojawiły się w nich m.in.
krypty, przedłużone prezbiteria, podwójne transepty
1. Centralny
•
Główną nawę stanowi ośmiobok, utworzony przez osiem
filarów, złączonych ze sobą systemem łukowym
•
Podzielony na trzy kondygnacje
•
Pokryty półkolistą kopułą
Katedra w Akwizgranie
• Wzorowana na kościele w San Vitale w Rawennie
• Zbudowana w latach 786-800 przez architekta Oda z Metz
• Budowana na planie ośmiokąta
• Pokryta kopułą opartą na ośmiu kolumnach
• Do wystroju kaplicy użyto marmuru z pałacu w Rawennie
• Sklepienia pokryto mozaikami
• Za pomocą krużganków kolumnowych katedra była
złączona z siedzibami cesarskimi, budynkami
gospodarczymi i izbami
Tron królewski
W świątyni przechowywane są Wielkie
Relikwie Akwizgrańskie, umieszczone w
pięknym kosztownym relikwiarzu zalicza się
do nich:
• pieluszkę Dzieciątka Jezus,
• opaskę biodrową Chrystusa, a także św.
Jana Chrzciciela,
• szatę Matki Bożej
W oddzielnym relikwiarzu przechowywane są
szczątki Karola Wielkiego
Relikwiarz zawierający Wielkie Relikwie
Akwizgrańskie.
Kaplica pałacowa w Akwizgranie
Wnętrze kaplicy pałacowej Karola Wielkiego w
Akwizgranie. Na emporze znajduje się tron cesarski.
W katedrze Akwizgrańskiej można zauważyć
zarówno wpływy rzymskie (architektura) jak
i bizantyńskie (zdobienie wnętrza,
malowidła)
O wspaniałej akwizgrańskiej katedrze,
uchodzącej za klejnot sztuki karolińskiej w
Europie, kronikarz - zakonik Notker Jąkała
napisał „została wzniesiona ludzkimi
rękoma, lecz z natchnienia Bożego”.
Opactwo w Sankt Gallen
W przypadku opactwa w Sankt Gallen, które w
719r. zostało przez św. Otmara Założone jego
architektoniczną strukturę można odtworzyć
na podstawie źródeł pisanych.
Żywot pierwszego opata podaje, ze wybudował
on cele dla mnichów niedaleko klasztoru
również szpital i przytułek dla ubogich.
Św. Otmar wybudował również, kamienny
kościół, który pokryty był drewnianym gontem
i mierzył ok. 14m wysokości . Był to prosty
jednonawowy kościół, miał krypte z oknami
ołtarzem i knfesją. Chór kościelny oddzielony
był od nawy świecką przegrodą
W 830r. Opat Gozber podjął decyzję o zburzeniu
kościoła
Sankt Gallen
Plan opata z Reichenau dla opata Gozberta
Trójnawowa bazylika wejście główne od strony zachodniej
prowadzi do półkolistego atrium, po którego bokach
znajdują się dwie wolno stojące okrągłe wieże. Filarowy
potryk tworzący półkoliste atrium, otaczający apsydę
zachodnią od północy i południa łączy się z nawami
bocznymi. Dziewięć arkad z każdej strony dzieli bardzo
korpus na trzy nawy. Od strony wschodniej przylega do nich
oddzielony przegrodami transept oraz prostokątny chór z
podłożoną pod nimi kryptą korytarzową. Pomiędzy chórem
wschodnim a ramionami znajdują się czworoboczne aneksy.
W aneksie północnym umieszczono na dolnej kondygnacji
skryptorium, a na górnej bibliotekę. Na obu poziomach
aneksu południowego usytuowano zakrystię. Absyda
wschodnia bazyliki otoczona jest półkolistym dziedzińcem.
we wschodniej części usytuowano ołtarz św. Galla, a za nim
umieszczony jest ołtarz św. Pawła. Od południa do klasztoru
przylega klauzurowa część klasztoru
Transept
Nawa główna
Nawy boczne
Prezbiterium
Ambit (obejście)
Plan klasztoru w Sankt Gallen
Rekonstrukcja klasztoru Sankt Gallen
• Opat Gozbert zainicjował budowę nowego kościoła
klasztornego w latach 830-839
• Budowniczymi byli trzej zakonnicy Winihart, Isenrich Ratger
• Wpołowie długości kościół dzieliła monumentalna przegroda
tam też znajdowały się po obu stronach zejścia do krypty
wschodniej. Długa bazylika przegrodzona została łukiem
triumfalnym, który oddzielał chór mnichów od części
kościoła przeznaczonej dla świeckich. Nawy boczne owej
części kończyły się niskimi przegrodami. Zejścia do krypty
znajdowały się w części świeckiej kościoła. Schody
prowadzą po długich kolebkowych sklepieniach korytarzy,
które wiodą wzdłuż fundamentów ścian bocznych, przed
ścianą wschodnią skręcają pod kątem prostym by zakończyć
się w krypcie, która znajduje się pośrodku, przed ścianą
chóru pod ołtarzem głównym, z tego pomieszczenia,
przeznaczonego do modlitwy wierni mogli przez okno w
ścianie zachodniej zajrzeć do ok. 2m oddalonego grobu św.
Galla. Właściwy ołtarz stał prawdopodobnie na wschód od
grobu św. Galla.
1. Wirydarz
2. Dormitorium, pod nim w przyziemiu kalefaktorium
3. Dom opata
4. Refektarz
5. Kuchnia mnichów
6-7. Piekarnia i browar mnichów
8. Spiżarnia, pod nią w przyziemiu piwnica na wino i piwo
9. Rozmównica mnichów
10. Biblioteka, pod nią w przyziemiu skryptorium
11. Pomieszczenie do przechowywania szat liturgicznych, pod nią w przyziemiu zakrystia
12-17. Nowicjat i infirmeria
18. Dom lekarzy
19. Ogród z ziołami
20. Dom służący zabiegom medycznym
21. Szkoła
22-23. Izby
24. Dom dla gości
25. Kuchnia, piekarnia i browar dla gości
26. Dom, kuchnia, piekarnia i browar dla ubogich
27. Prawdopodobnie dom dla świty cesarskiej
28. Cmentarz i sad
Pomieszczenia gospodarskie:
a. dom dla rzemieślników
b. ogród warzywny
c. dom ogrodnika
d. gęsiarnia
e. dom nadzorcy gęsiarni i kurnika
f. kurnik
g. pomieszczenie do przygotowania oliwy i chleba do konsekracji
h. stodoła
i. warsztaty
j. młyn, folusz
m. owczarnia, koziarnia
n. obora
o. prawdopodobnie dom dla żołnierzy cesarskich
p. chlew
q. stajnia
r-s. stajnie
Opactwo w Lorsch
Opactwo w Lorsch założone w 764r. Przez
grafa Concora. Pod koniec VIII wybudowano
w Lorsch trójarkadową wolno stojącą bramę
wejścia na dziedziniec przylegających do
frontu kościoła klasztornego. Krótkie
masywne filary są tu uwydatnione przez
półkolumny o pięknych kapitelach w typie
antycznym, zaś górną kondygnację zdobi
arkadowanie z górnych klasycznych
pilastrów.
Wejście do klasztoru od strony zachodniej
prowadziło przez wielo piętrową bramę,
które zarazem było częścią atrium.
Opactwo Lorsch, karolińska brama i sala królewska,
widok od strony zachodniej
Opactwo Lorsch, karolińska brama i sala królewska,
widok od strony wschodniej
Opactwo Lorsch, karolińska brama i sala królewska
Sztuka karolińska
Naśladowanie antropomorficznej i
naturalistycznej sztuki antyku
połączone z wykorzystaniem
dziedzictwa przedkarolńskiego
stanowiło pierwszą próbą ujednoliceni
stylu na obszarze całego cesarstwa