Slajd 1

Architektura sakralna

Próbą ujednolicenia stylistycznego była sztuka karolińska,
która nawiązywała do sztuki wczesnochrześcijańskiej
okresu Konstantyna Wielkiego

Do typowych budowli sakralnych należały:

• Jednoprzestrzenne czworoboczne kościoły z prostokątnym

chórem, z jedną lub trzema absydami

• Kościoły z westwerkiem, często z trzema wieżami
• Kościoły dwu chórowe (Sankt Gallen)
• Budowle centralne na planie koła lub wieloboku,

przeważnie przykryte kopułą

Westwerk kościoła w Corvey

Westwerk to

rozbudowana,

umieszczona poprzecznie

do nawy, zachodnia część

bazyliki w kościołach z

okresu przedromańskiego.

Westwerk wznoszono na

ogół na planie kwadratu.

Umieszczano w niej

kaplicę, w której

odprawiano

okolicznościowe

nabożeństwa, udzielano

chrztu.

Za czasów Karola Wieliego

rozwinął się typ kościołów

1. Bazyliowy

•

Kościoły zbudowane na planie bazylik posiadały absydy

•

Jako nowości architektoniczne pojawiły się w nich m.in.
krypty, przedłużone prezbiteria, podwójne transepty

1. Centralny

•

Główną nawę stanowi ośmiobok, utworzony przez osiem
filarów, złączonych ze sobą systemem łukowym

•

Podzielony na trzy kondygnacje

•

Pokryty półkolistą kopułą

Katedra w Akwizgranie

• Wzorowana na kościele w San Vitale w Rawennie
• Zbudowana w latach 786-800 przez architekta Oda z Metz
• Budowana na planie ośmiokąta
• Pokryta kopułą opartą na ośmiu kolumnach
• Do wystroju kaplicy użyto marmuru z pałacu w Rawennie
• Sklepienia pokryto mozaikami
• Za pomocą krużganków kolumnowych katedra była

złączona z siedzibami cesarskimi, budynkami
gospodarczymi i izbami

W świątyni przechowywane są Wielkie

Relikwie Akwizgrańskie, umieszczone w
pięknym kosztownym relikwiarzu zalicza się
do nich:

• pieluszkę Dzieciątka Jezus,
• opaskę biodrową Chrystusa, a także św.

Jana Chrzciciela,

• szatę Matki Bożej

W oddzielnym relikwiarzu przechowywane są

szczątki Karola Wielkiego

W katedrze Akwizgrańskiej można zauważyć

zarówno wpływy rzymskie (architektura) jak
i bizantyńskie (zdobienie wnętrza,
malowidła)

O wspaniałej akwizgrańskiej katedrze,

uchodzącej za klejnot sztuki karolińskiej w
Europie, kronikarz - zakonik Notker Jąkała
napisał „została wzniesiona ludzkimi
rękoma, lecz z natchnienia Bożego”.

Opactwo w Sankt Gallen

W przypadku opactwa w Sankt Gallen, które w

719r. zostało przez św. Otmara Założone jego

architektoniczną strukturę można odtworzyć

na podstawie źródeł pisanych.

Żywot pierwszego opata podaje, ze wybudował

on cele dla mnichów niedaleko klasztoru

również szpital i przytułek dla ubogich.

Św. Otmar wybudował również, kamienny

kościół, który pokryty był drewnianym gontem

i mierzył ok. 14m wysokości . Był to prosty

jednonawowy kościół, miał krypte z oknami

ołtarzem i knfesją. Chór kościelny oddzielony

był od nawy świecką przegrodą

W 830r. Opat Gozber podjął decyzję o zburzeniu

kościoła

Plan opata z Reichenau dla opata Gozberta

Trójnawowa bazylika wejście główne od strony zachodniej

prowadzi do półkolistego atrium, po którego bokach

znajdują się dwie wolno stojące okrągłe wieże. Filarowy

potryk tworzący półkoliste atrium, otaczający apsydę

zachodnią od północy i południa łączy się z nawami

bocznymi. Dziewięć arkad z każdej strony dzieli bardzo

korpus na trzy nawy. Od strony wschodniej przylega do nich

oddzielony przegrodami transept oraz prostokątny chór z

podłożoną pod nimi kryptą korytarzową. Pomiędzy chórem

wschodnim a ramionami znajdują się czworoboczne aneksy.

W aneksie północnym umieszczono na dolnej kondygnacji

skryptorium, a na górnej bibliotekę. Na obu poziomach

aneksu południowego usytuowano zakrystię. Absyda

wschodnia bazyliki otoczona jest półkolistym dziedzińcem.

we wschodniej części usytuowano ołtarz św. Galla, a za nim

umieszczony jest ołtarz św. Pawła. Od południa do klasztoru

przylega klauzurowa część klasztoru

• Opat Gozbert zainicjował budowę nowego kościoła

klasztornego w latach 830-839

• Budowniczymi byli trzej zakonnicy Winihart, Isenrich Ratger

• Wpołowie długości kościół dzieliła monumentalna przegroda

tam też znajdowały się po obu stronach zejścia do krypty

wschodniej. Długa bazylika przegrodzona została łukiem

triumfalnym, który oddzielał chór mnichów od części

kościoła przeznaczonej dla świeckich. Nawy boczne owej

części kończyły się niskimi przegrodami. Zejścia do krypty

znajdowały się w części świeckiej kościoła. Schody

prowadzą po długich kolebkowych sklepieniach korytarzy,

które wiodą wzdłuż fundamentów ścian bocznych, przed

ścianą wschodnią skręcają pod kątem prostym by zakończyć

się w krypcie, która znajduje się pośrodku, przed ścianą

chóru pod ołtarzem głównym, z tego pomieszczenia,

przeznaczonego do modlitwy wierni mogli przez okno w

ścianie zachodniej zajrzeć do ok. 2m oddalonego grobu św.

Galla. Właściwy ołtarz stał prawdopodobnie na wschód od

grobu św. Galla.

1. Wirydarz
2. Dormitorium, pod nim w przyziemiu kalefaktorium
3. Dom opata
4. Refektarz
5. Kuchnia mnichów
6-7. Piekarnia i browar mnichów
8. Spiżarnia, pod nią w przyziemiu piwnica na wino i piwo
9. Rozmównica mnichów
10. Biblioteka, pod nią w przyziemiu skryptorium
11. Pomieszczenie do przechowywania szat liturgicznych, pod nią w przyziemiu zakrystia
12-17. Nowicjat i infirmeria
18. Dom lekarzy
19. Ogród z ziołami
20. Dom służący zabiegom medycznym
21. Szkoła
22-23. Izby
24. Dom dla gości
25. Kuchnia, piekarnia i browar dla gości
26. Dom, kuchnia, piekarnia i browar dla ubogich
27. Prawdopodobnie dom dla świty cesarskiej
28. Cmentarz i sad
Pomieszczenia gospodarskie:
a. dom dla rzemieślników
b. ogród warzywny
c. dom ogrodnika
d. gęsiarnia
e. dom nadzorcy gęsiarni i kurnika
f. kurnik
g. pomieszczenie do przygotowania oliwy i chleba do konsekracji
h. stodoła
i. warsztaty
j. młyn, folusz
m. owczarnia, koziarnia
n. obora
o. prawdopodobnie dom dla żołnierzy cesarskich
p. chlew
q. stajnia
r-s. stajnie