1

System bankowy

tryb zaoczny – wiosna 2012

 

dr Wojciech Paczkowski

     

K  R  E  D  Y  T  Y    

B  A  N  K  O  W  E

cz.1

 

2

Produkty kredytowe:

kredyty w znaczeniu ścisłym

pożyczki pieniężne

awale kredytowe

 

3

Kredyt jest to stosunek ekonomiczny wynikający z 

odstąpienia przez jedna Stronę umowy (Wierzyciel), 

drugiej Stronie (Dłużnik) określonej wartości wyrażonej w 

pieniądzu, na warunkach zwrotu równowartości w 

ustalonym terminie.

Banki  (wierzyciele) wykonując czynności kredytowe 

żądają wynagrodzenia za udostępnienie określonej 

wartości pieniężnej – w postaci oprocentowania.

Prawo bankowe.rozdz.5. art.69 – przez umowę kredytu 

bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy 

na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych 

z przeznaczeniem na określony cel, a kredytobiorca 

zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach 

określonych w umowie, zwrot kwoty wykorzystanego 

kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach 

spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

PROMESA

 

4

Pożyczki pieniężne – na mocy umowy pożyczki, na 

pożyczkobiorcę przenoszona jest własność określonej kwoty; 

pożyczka nie musi mieć oznaczonego celu na jaki będzie 

wykorzystana i może być odpłatna lub nieodpłatna.

Kodeks cywilny. Księga trzecia – Zobowiązania. Tytuł XIX. 

Pożyczka. Art.720 par.1

Przez umowę pozyczki dający pozyczkę zobowiazuje się 

przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo 

rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się 

zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego 

samego gatunku i tej samej jakości.

 

5

Pożyczka

Kredyt

   

 kodeks cywilny

prawo 

bankowe

nie ma rygoru odpłatności

odpłatny

dopuszczalny

 

pożyczkodawca pozabankowy

wyłącznie bank

      

cel nieokreślony

    cel ściśle 

określony

umowa pisemna lub ustna

umowa 

pisemna

 

6

Cechy umowy kredytowej:

wyłączność

celowość

zwrotność

odpłatność

terminowość

 

7

Awal kredytowy – oznacza 

udzielenie poręczenia i/lub 

gwarancji dla innego  

podmiotu.

 

W tym przypadku bank nie 

angażuje bezpośrednio  

środków pieniężnych lecz swoją 

zdolność kredytową. 

Pieniądze będą dopiero 

potrzebne, jeżeli klient nie 

wywiąże się ze swego 

zobowiązania.

 

8

P O D Z I A Ł    K R E D Y T Ó W

Podmiotowy:

1. konsumpcyjne (detaliczne)

mieszkaniowe

samochodowe

edukacyjne

2. gospodarcze (korporacyjne)

obrotowe

inwestycyjne

Okres kredytowania:

1. krótkoterminowe

 ( do 1 roku)

2. średnioterminowe

 (do 3/5 lat)

3. długoterminowe 

 (powyżej 3/5 lat)

 

9

Podział kredytów ze względu na rodzaj pieniądza:

kredyty złotowe

kredyty walutowe

Podział ze względu na dostępność:

gotówkowe

bezgotówkowe

Podział ze względu na warunki:

komercyjne 

preferencyjne

 

10

Formy kredytu:

kredyt w rachunku bieżącym

(+odnawialny;linia kredytowa)

kredyt w rachunku kredytowym

(+kredyt w karcie kredytowej)

kredyty konsolidacyjne

kredyt dyskontowy

kredyt hipoteczny

konsorcjum kredytowe

kredyt akceptacyjny

kredyt balonowy (karencja)

factoring

leasing

 

11

Przebieg procesu kredytowego:

decyzja dotycząca przeznaczenia

przegląd i wybór oferty bankowej

rozmowa z bankiem (negocjacje)

złożenie wniosku kredytowego z załącznikami

wizyta u wnioskodawcy

analiza i badanie  zdolności kredytowej

opinia Komitetu Kredytowego

decyzja o przyznaniu lub odmowie kredytu

podpisanie umowy kredytowej

ustanowienie zabezpieczeń

uruchomienie kredytu/aktywizacja

kontrola wykorzystania kredytu/ monitoring

 

12

Zakres dokumentacji stanowiącej załączniki do 

wniosku kredytowego:

dokumentacja określająca status formalno-prawny 

wnioskodawcy

dokumentacja określająca sytuację ekonomiczno – 

finansową wnioskodawcy

dokumentacja określająca przedmiot kredytowania

dokumentacja związana z zabezpieczeniem 

kredytu/adekwatność kredytowa

 

13

Zakres dokumentacji określającej status formalno-prawny 

wnioskodawcy

dowody tożsamości

zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej

zezwolenia , koncesje

aktualne wyciągi z właściwego rejestru podmiotu 

gospodarczego

umowa spółki

statut spółki

zaświadczenie o nadaniu numeru REGON, NIP

 

14

Zakres dokumentacji dotyczącej sytuacji ekonomiczno – 

finansowej wnioskodawcy:

zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o nie zaleganiu z 

podatkami wobec Skarbu Państwa

zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o braku 

wymagalnych zobowiązań z tytułu ubezpieczeń

zeznania podatkowe

sprawozdawczość na wzorach GUS

nakaz płatniczy dla rolniczej działalności gospodarczej

opinie banków

informacja o stanie majątkowym

 

15

Zakres dokumentacji dotyczącej wnioskowanego 

przedsięwzięcia inwestycyjnego:

wniosek kredytowy

zestawienie kosztorysowe

harmonogram realizacji przedsięwzięcia

aktualne pozwolenia, zaświadczenia

biznes –plan w formie opisowo – tabelarycznej przedstawiający

 

rentowność przedsięwzięcia i jego celowość

dokumenty potwierdzające możliwości zbytu usług/produkcji

 

16

Zakres dokumentacji związanej z zabezpieczeniem kredytu:

wyciągi z rachunków lokat terminowych

zestawienie posiadanego majątku ruchomego

dowody rejestracyjne pojazdów

polisy ubezpieczeniowe

aktualne odpisy ksiąg wieczystych

akty nabycia nieruchomości

wyceny

inne dokumenty potwierdzające stan posiadania wnioskodawcy 

i poręczycieli

 

17

Art. 69

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do 

dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę 

środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a 

kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na 

warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty 

wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych 

terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać :

1) strony umowy,

2) kwotę i walutę kredytu,

3) cel, na który kredyt został udzielony, 

4) zasady i termin spłaty kredytu,

5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą 

wykorzystania i spłaty kredytu,

8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy 

środków pieniężnych,

9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,

10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.

 

18

Przez zdolność kredytową 

rozumie się zdolność do spłaty 

zaciągniętego kredytu wraz z 

odsetkami w terminach 

określonych w umowie. 

Kredytobiorca jest obowiązany 

przedłożyć na żądanie banku 

dokumenty i informacje 

niezbędne do dokonania oceny 

tej zdolności.

 

19



CREDITSCORING   - Punktowa ocena ryzyka 

kredytowego

Scoring aplikacyjny - wykorzystywany w przypadku nowych 

klientów, o których informacje są dostępne jedynie na 

podstawie wypełnionych formularzy aplikacyjnych oraz danych 

pozyskanych z zewnętrznych źródeł (innych banków, Biura 

Informacji Kredytowej, biur informacji gospodarczej, ZUS, 

urzędów skarbowych itp.) 

Scoring behawioralny - bierze pod uwagę dodatkowe 

informacje uzyskane o kliencie przed/po udzieleniu mu 

kredytu (dotyczące przede wszystkim jego dotychczasowej 

historii kredytowej - np. opóźnień w spłatach rat) i prognozuje 

zachowania klienta. 

Profit scoring - rozszerzenie podstawowego modelu 

scoringu; pozwala również oszacować z jakim zyskiem dla 

banku wiąże się współpraca z kontrahentem. 

Model bardziej zaawansowany, uwzględnia bowiem szereg 

dodatkowych czynników ekonomicznych. W modelu tym 

możliwe jest uzależnienie wysokości udzielanego kredytu od 

ryzyka.

 

20

NORMY OSTROŻNOŚCIOWE

Suma udzielonych kredytów, pożyczek pieniężnych, nabytych 

obligacji i innych niż akcje papierów wartościowych, 

wierzytelności z tytułu gwarancji bankowych, poręczeń i 

akredytyw oraz innych wierzytelności banku w stosunku do 

jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo i 

organizacyjnie ponoszących wspólnie ryzyko gospodarcze nie 

może przekroczyć 25% funduszy własnych banku.

Suma wierzytelności banku w odniesieniu do podmiotów, o 

których mowa w ust. 1, w stosunku do których wierzytelności 

przekraczają 10% funduszy własnych banku, nie może łącznie 

przekroczyć 800% tych funduszy.

Suma kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i 

poręczeń udzielonych członkom organów i osobom zajmującym 

kierownicze stanowiska w banku nie może przekroczyć 10% 

sumy funduszy podstawowych banku, a w banku spółdzielczym 

25% sumy funduszy podstawowych banku.

 

21

Od 

20 lutego 2006

 

obowiązuje ustawa antylichwiarska. 

Stosownie do zmienionych przepisów maksymalna 

wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej 

nie będzie mogła w stosunku rocznym przekraczać 

czterokrotności wysokości stopy kredytu 

lombardowego NBP (odsetki maksymalne).

Od 9.06.2011 – 6,0%  

Ogranicza ona wysokość oprocentowania kredytów do 24 procent. 

Ustawa dotyczy wszystkich instytucji finansowych, które zajmują się 

pożyczaniem pieniędzy i wszystkich rodzajów kredytów. 

 

Zgodnie z nowymi przepisami łączna kwota wszystkich opłat, 

prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o 

kredyt konsumencki, z wyłączeniem udokumentowanych lub 

wynikających z innych przepisów prawa kosztów, związanych z 

ustanowieniem, zmianą lub wygaśnięciem zabezpieczeń i 

ubezpieczeń (w tym kosztów ubezpieczenia spłaty kredytu) nie 

będzie mogła przekroczyć 5% kwoty udzielonego kredytu 

konsumenckiego.

 

Ustawa antylichwiarska nie jest polskim wynalazkiem. 

Doświadczenie innych krajów europejskich pokazuje, że ludzie, którzy tracą 

dostęp do kredytów korzystają z usług tzw. szarej strefy. 

 

22

U  W  A  G  A  !  !  !

Zawarcie umowy pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem 

od czynności cywilnoprawnych PCC (dawniej opłatą skarbową). 

Podstawą opodatkowania jest wartość pożyczki (tzn. kwota 

bez odsetek), a podatek wynosi 2% od kwoty pożyczki (czyli 

20zł od 1000zł kwoty pożyczki).

W terminie 14 dni od daty zawarcia umowy pożyczki, jej 

strony powinny wypełnić deklarację PCC-1, złożyć go w 

urzędzie skarbowym właściwym dla jednej ze stron umowy 

pożyczki (ze względu na jej miejsce zamieszkania) oraz wpłacić 

PCC na konto tego urzędu. 

Za niezłożenie deklaracji oraz za złożenie jej po terminie grozi 

grzywna, natomiast wpłata podatku po terminie grozi jedynie 

odsetkami za zwłokę.

 

23

Kredyt denominowany przyznawany jest w walucie 

obcej. 

Jednak transze kredytu bank wypłaca w złotówkach. 

Także w złotówkach dokonujemy spłaty kolejnych rat. 

Po co więc takie komplikacje? Kredyty denominowane 

są korzystniej oprocentowane. Nie znamy jednak relacji 

kursowych.

Denominowany oznacza że ratę mamy podaną w 

walucie. Indeksowany rata jest  podana w PLN.

Przy kredycie denominowanym może się zdarzyć, że w 

dniu 

spisywania umowy widnieje na niej jakaś konkretna 

kwota np. 

w CHF,  a w dniu wypłaty zmienią się kursy i 

otrzymujemy

 w złotówkach inną kwotę niż się spodziewaliśmy.

W kredycie indeksowanym kredyt jest przeliczany w 

dniu aktywacji wypłaty i podany w złotówkach. Kredyt 

indeksowany eliminuje więc niespodzianki kursowe.

 

24

Biuro Informacji Kredytowej S.A. 

 zostało utworzone przez banki z inicjatywy ZBP.

 

Celem powołania - zbudowanie kompleksowej 

bazy danych zawierającej informacje o 

zobowiązaniach klientów banków.

 

Minimalizowanie ryzyka;bezpieczeństwo i 

ochrona obrotu pieniężnego

BIK gromadzi dane pozytywne i negatywne,  

dotyczące obsługi Klientów Indywidualnych.

Oferta BIK kierowana jest zarówno do klientów 

instytucjonalnych jak i do klientów indywidualnych.

Na podstawie danych dostarczanych przez instytucje 

kredytowe generowane są różne rodzaje Raportów BIK, 

które wykorzystywane są procesie dokonywania oceny 

zdolności i wiarygodności kredytowej klientów 

banków/SKOK-ów.

 

25

Wywiadownie gospodarcze.

Podstawowy raport o firmie zawiera:

dane teleadresowe;dane rejestrowe; forma 

prawna;

przedmiot działalności;struktura własności;

skład rady nadzorczej;skład kierownictw;

uprawnienia do reprezentacji;

kapitał; nieruchomości;obroty; import; eksport;

dostawcy i odbiorcy;

bilans; wskaźniki;wypłacalność; ocena płatności;

 postępowanie windykacyjne,sporne i sądowe;

banki obsługujące; 

kredytscoring i wiarygodność płatnicza;

zatrudnienie; inwestycje; historia

 

26

 

Ustawa o kredycie konsumenckim określa:

 zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki;

 obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego w 

zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy o 

kredyt oraz w związku z zawartą umową o kredyt 

konsumencki;

 skutki uchybienia obowiązkom kredytodawcy i pośrednika 

kredytowego.

 

Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o 

kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo

 

równowartość tej kwoty w walucie obcej

 

27

Od 2009 roku polskie prawodawstwo przewiduje 

możliwość 

ogłoszenia upadłości nie tylko przez firmy, ale 

również osoby fizyczne – upadłość konsumencką. 

Ogłosić bankructwo może osoba fizyczna 

nieprowadząca działalności gospodarczej, która w 

wyniku nieszczęśliwego wypadku, niezawinionej 

utraty pracy, bądź długotrwałej choroby, utraciła 

zdolność spłacania swoich długów. 

Z prawa do ogłoszenia upadłości można skorzystać 

kilkakrotnie w ciągu życia, jednak nie częściej niż raz 

na dziesięć lat. 

Osoba fizyczna, która stwierdzi, że nie ma możliwości 

spłaty własnego zadłużenia występuje do sądu z 

wnioskiem o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. 

Bankructwo ogłasza sąd, który powiadamia opinię 

publiczną o tym fakcie poprzez wywieszenie 

informacji w swojej siedzibie oraz zamieszcza ją w 

prasie ogólnopolskiej. 

 

28

Wartość kredytów dla gospodarstw domowych 

spadła w lutym w porównaniu z grudniem 

ubiegłego roku o 11,5 mld zł, 

W końcu lutego ich zadłużenie w 

bankach wyniosło     525,5 mld zł

Przedsiębiorstwa    263 mld zł

 

W lutym  depozyty w stosunku do stycznia wzrosły

jedynie o 1,8 mld zł, czyli 0,4 proc. 

W sumie na kontach bankowych Polacy mają 

488 mld zł.

Wartość zaciągniętych przez Polaków 

kredytów hipotecznych przekracza 221,5 

mld zł. 

Dane NBP

 

29

 

30