1

Marcin Budziński

Na podstawie: 

Miasto. Ekonomicznie aspekty funkcjonowania. 

Małgorzata Czornik, AE Katowice 2004 

EKONOMIKA MIASTA 

 

Miasto jako podmiot 

gospodarujący

2

Demokracja lokalna 



System rządów, w którym obywatele wybierają 

swoich przywódców w regularnych wyborach 

opartych na współzawodnictwie kandydatów, 

przy jednoczesnym zabezpieczeniu 

podstawowych swobód obywatelskich. 

(J.Steiner)



Władza ludu, forma rządów, w której władzę 

sprawuje lud bezpośrednio lub przez swoich 

przedstawicieli. (Słownik języka polskiego)



Demokracja ateńska – szczytowy okres rozwoju

V wiek p.n.e.

3

Demokracja i samorząd

Podstawowe warunki istnienia demokracji:



powszechność,



całkowita wolność zrzeszeń,



prawo do społecznej inicjatywy,



poszanowanie uprawnień wspólnot,



samorząd.



Rodzaje samorządu: 



terytorialny,



specjalny,



zawodowy,



wyznaniowy,



narodowościowy,



gospodarczy.

4

Powiązanie lokalnego 
samorządu terytorialnego z 
promocją wartości: 

(J.Steward, R.Greenwood)



wolność – uniemożliwianie koncentracji 
władzy, zapobieganie jej nadużywaniu,



partycypacja – uczestnictwo w rządzeniu w 
sposób bezpośredni (możliwość bycia 
wybieranym) i pośredni (możliwość 
wybierania),



efektywność – lepsze rozeznanie lokalnych 
potrzeb i wykorzystanie zasobów (+zasada 
pomocniczości)

5

Władze gminy 

(Ustawa o samorządzie gminnym)



Art. 11. [Wykonywanie władzy]. Mieszkańcy 
gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu 
powszechnym (poprzez wybory i referendum) 
lub za pośrednictwem organów gminy.



Art. 11a. [Organy gminy] 



1. Organami gminy są:



1) rada gminy,



2) wójt (burmistrz, prezydent miasta).



2. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rady 
gminy oraz wyboru wójta (burmistrza, prezydenta 
miasta) określają odrębne ustawy.



3. Ilekroć w ustawie jest mowa o wójcie, należy 
przez to rozumieć także burmistrza oraz prezydenta 
miasta.

6

Użytkownicy miasta (1 z 3)



Mapa relacji pomiędzy użytkownikami,



Relacje formalne __________



Relacje nieformalne ---------------



Kierunek oddziaływania  ←   →   ↔



Siła oddziaływania – wielkość ikony na mapie, w 
tym także w ujęciu siły oddziaływania na lokalnym 
rynku produktów miejskich.

nazwa 

użytkownika

nazwa 

użytkownika

7

Użytkownicy miasta (2z3)



Siła oddziaływania / siła przetargowa wpływu 
na procesy rozwojowe wynika przede 
wszystkim z:



znaczenia grupy interesu dla procesów rozwojowych – cześć 
podmiotów o kluczowym znaczeniu częściej „dyktuje” 
warunki swej obecności w mieście, znaczący inwestorzy, 
znaczące placówki naukowe, badawcze itp.,



prestiżu i szacunku grupy wśród innych użytkowników miasta 
– charakterystycznej dla organizacji kulturalnych, 
naukowych, oświatowych, religijnych, liderów grup itp.,



posiadanych mandatów politycznych – uprawnień zdobytych 
w demokratycznych wyborach do władz różnych poziomów, 
dających uprawnienia do brania udziału w procesach 
podejmowania decyzji,



Kompetencji administracyjn-prawnych – delegacja 
kompetencji dla pewnych grup (czasami także 
reprezentujących je instytucji), dokonywana przez różne 
poziomy władzy.

8

Użytkownicy miasta (3 z 3) 

(M.Czornik, K.Wrana)

 



mieszkańcy,



władze miasta,



organizacje społeczne o charakterze 
lokalnym



jednostki gospodarcze,



przedstawiciele władz ponadloklanych,



instytucje ponadlokalne,



ludność spoza miasta,



filie jednostek gospodarczych z siedzibami 
zarządów poza miastem,



…

9

Użytkownicy a produkty 
miejscowe 

(na podstawie: F. Kuźnik. Rynki lokalne i 

regionalne [w:] A. Klasik, F. Kuźnik red. „Zarządzanie strategiczne 
rozwojem lokalnym i regionalnym)



Produkty miejscowe (miasta, regionu) to dobra 

lub usługi, które są wytwarzane i / lub 

dostępne w danym miejscu, na warunkach 

określonych specyfiką tego miejsca.



Są to produkty które mogą być wykreowane 

przez władze publiczne lub inne podmioty 

(lokalne firmy, mieszkańców itp..)



Produkt miejscowy przez swoje cechy 

użytkowe, wartość ekonomiczną czy warunki 

dostępności przestrzennej nierozerwalnie 

związany jest z danym miejscem, a miejsce 

(przestrzeń) tworzy wartość dodaną.

10

Użytkownicy a produkty 
miejscowe 

(na podstawie: F. Kuźnik. Rynki lokalne i 

regionalne [w:] A. Klasik, F. Kuźnik red. „Zarządzanie strategiczne 
rozwojem lokalnym i regionalnym)



Rodzaje produktów miejscowych:



inwestycyjne,



mieszkaniowe, 



z dziedziny usług edukacyjnych, zdrowotnych, 

komunikacyjnych itp..



turystyczne,



kulturalne,



intelektualne,



finansowe,



kulinarne,



górnicze,



„wizytówki”.

11

Społeczność lokalna jako 
użytkownik 

(M.Czornik)



Wyróżniki społeczności lokalnej, jako szczególnego 
rodzaju użytkownika:



miejsce – wspólne „terytorium”, znane, bliskie, 
bezpieczne, przestrzennie ograniczone i w tych granicach 
rozpoznane, kontrolowane, kształtowane,



wartości i normy akceptowane przez członków 
społeczności, kształtowane przez lata reguły zachowań 
itp.,



zwyczaje i tradycje utrwalane i aktualizowane zachowania, 
rytmy dobowe, miesięczne, roczne itp. tworzące kulturę 
lokalną,



ograniczona liczba aktorów umożliwiająca bezpośrednie 
kontakty codzienne, interakcje itp.,



autarkia – całe życie jednostki może upłynąć  w „obrębie” 
społeczności lokalnej gdyż zaspokaja ona poprzez swoje 
cechy całość potrzeb jednostki.

12

Wspólnota a społeczeństwo 

(N.Goodman za F. Tönnies)



Gemeinschaft – wspólnota oparta na silnych 
więziach społecznych, więziach rodzinnych, 
tradycji i bezpośrednich kontaktach 
międzyludzkich, w której jednostki mają 
wspólne zainteresowania i kierują się 
zbiorowym dobrem wspólnoty.



Gesellschaft – zrzeszenie/społeczeństwo, w 
którym istnieją słabe więzi społeczne i duża 
różnorodność jednostek je tworzących, stosunki 
międzyludzkie są bezosobowe, ludzie kierują się 
przede wszystkim interesem prywatnym, 
wyznają niewiele wspólnych wartości, zwykle 
brak im tożsamości lokalnej.