Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Zaburzenia świadomości 

Zaburzenia świadomości ilościowe – 

to stopień kontaktu z otoczeniem, 

który  może zmniejszać się aż do 

pełnego braku kontaktu

Zaburzenia  jakościowe – kontakt z 

otoczeniem   jest, ale nieadekwatny, 

występuje dezorientacja co do 

własnej osoby, czasu i miejsca, 

halucynacje

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Zaburzenia świadomości ilościowe:

 Śpiączka (coma)
Sopor (semicoma)

(Zmącenie świadomości 

-ogłuszenie, sennosć, odurzenie)

Senność (somnolentia)
Przedsenność (praesomnolentia)

 

Przedsenność -praesomnolentia – tzw. 

przyćmienie świadomosci, uwaga 

zmienna, skłoność do zasypiania, 

samoistne budzenie

Senność- somnolentia- chory po 

obudzeniu nawiązuje kontakt z 

otoczeniem, który szybko sie urywa i 

następuje sen

Sopor – stan półśpiączkowy – semicoma – 

reakcja na ból, chory może powiedzieć 

jak się nazywa

Śpiączka – coma – brak reakcji na ból, 

źrenice rozszerzone lub bardzo wąskie i 

niereagujące na światło, wszystkie 

odruchy zniesione, zwykle oddech 

zachowany.

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Śpiączka- stan podobny do snu, z 

którego nie można wybudzić; 

całkowity brak reakcji na bodźce 

zewnętrzne; wg GCS – pkt. <9/15.

Śpiączke należy różnicować z:

 mutyzm akinetyczny,
 katatonia, 
pseudośpiączka  histeryczna,
 stan wegetatywny, stan 

zamknięcia.

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Skala Glasgow – GCS (ang. Glasgow Coma 

Scale) 

jest używana w medycynie w celu oceny 

poziomu przytomności.  

Ocenie podlega:

Otwieranie oczu  (pkt.1-4)

Kontakt słowny  (pkt.1-5)

Reakcja ruchowa (pkt.1-6) 

 

Łącznie można uzyskać od 3 do 15 punktów, 

ale należy  zaznaczyć z jakich składowych 

powstał wynik (np. GCS 12: 3/4 + 4/5 + 5/6).

Zaburzenia przytomności najczęściej dzieli 

się na: 

GCS 13-15 – łagodne;  GCS 9-12 – 

umiarkowane;

GCS 3-8 – głębokie - śpiączka. 

 

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Skala Glasgow – GCS

 

Otwieranie oczu 

4 punkty - spontaniczne 

3 punkty - na polecenie 

2 punkty - na bodźce bólowe 

1 punkt - nie otwiera oczu 

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Skala Glasgow – GCS

Kontakt słowny: 

5 punktów - odpowiedź logiczna, 

pacjent zorientowany co do miejsca, 

czasu i własnej osoby 

4 punkty - odpowiedź splątana, 

pacjent zdezorientowany 

3 punkty - odpowiedź nieadekwatna, 

nie na temat lub krzyk 

2 punkty - niezrozumiałe dźwięki, 

pojękiwanie 

1 punkt - bez reakcji 

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Skala Glasgow – GCS

Reakcja ruchowa: 

6 punktów - spełnianie ruchowych 

poleceń słownych,  migowych 

5 punktów - ruchy celowe, pacjent 

lokalizuje bodziec    

bólowy 

4 punkty - reakcja obronna na ból, 

wycofanie, próba  usunięcia bodźca 

bólowego 

Pielęgniarstwo  neurologiczne

 Reakcja ruchowa  wg GCS – c.d.: 

3 punkty - patologiczna reakcja 

zgięciowa, odkorowanie (przywiedzenie 

ramion, zgięcie w stawach łokciowych i 

ręki, przeprost w stawach kończyn 

dolnych) 

2 punkty - patologiczna reakcja 

wyprostna, odmóżdżenie (przywiedzenie i 

obrót ramion do wewnątrz, wyprost w 

stawach łokciowych, nawrócenie 

przedramion i zgięcie stawów ręki, 

przeprost w stawach kończyn dolnych, 

odwrócenie stopy) 

1 punkt - bez reakcji 

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Określenie stan nieprzytomności - 

śpiączka:

 Wywiad ( uraz, szybkość rozwoju 

zaburzenia, objawy 

poprzedzające,istniejące 

schorzenia, ewentualne leki itp.)

 Parametry
 Źrenice
 Badanie fizykalne w tym i odruchy 

neurologiczne

 Badania biochemiczne

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Śpiączka -c.d.:

Stan odżywienia, stan powłok 

skórnych, ślady urazów

Stan oddechu-  Chaynea-Stokesa, 

hiprwentylacja neurogenna, o. 

apneustyczny, o. gromadny, o. 

ataktyczny

Zapach
Gorączka

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Ogólne zasady postępowania z chorym 

nieprzytomnym:

 Zachowanie drożności dróg 

oddechowych i profilaktyka 

przeciwzapalna

Monitorowanie parametrów życiowych

Profilaktyka zakrzepicy żył

Profilaktyka  odleżyn

Rehabilitacja ruchowa

Ochrona rogówek

Odżywianie chorego

Hipotermia

Wyrównywanie niedoborów płynów

Zapobieganie zaparciom

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Zaburzenia jakościowe:

●

zmącenie świadomości

●

stan pomroczny (obnubilatio)

●

stan majeczeniowy (delirium)

●

stan splątania (amentia)

●

stan oniroidalny (snopodobny)

Stan pomroczny (obnubilatio)- zweżenie 

swiadomosci- chory nie zdaje sobie 

sprawy z własnej osoby i otoczenia, ale 

wykonuje  złożone i pozornie celowe 

czynności, czasem omamy, pobudzenie i 

zachowania agresywne

Stan majeczeniowy/deliryjny (delirium) – 

niezbyt głębokie przymglenie 

świadomości, występują omamy, 

zaburzenia orientacji, pobudzenie 

ruchowe.

Stan splątania/amentywny (amentia) – 

orientacja co do własnej osoby i 

otoczenia zniesiona, pobudzenie 

ruchowe , omamy, gonitwa myśli; stan 

może trwać tygodniami, stan ogólny 

pogarsza sie z powodu wyczerpania.

Stan oneroidalny /snopodobny – zaburz.  

świadomości z omamami o typie 

marzeń sennych, chorzy angażują się w 

swe przeżycia.

Zaburzenia stanu świadomości/przytomności

Postępowanie: 
  1. 

zapewnienie bezpieczeństwa !!!

2. leczenie farmakologiczne

  3. obserwacja