Wyższa Szkoła Bankowa
W Toruniu
KOMUNIKACJA MULTIMEDIALNA
cz. II
dr Barbara Bielicka
b2b2@poczta.onet.pl
Toruń 2010
Wyższa Szkoła Bankowa
W Toruniu
KOMUNIKACJA MULTIMEDIALNA
cz. II
dr Barbara Bielicka
b2b2@poczta.onet.pl
Toruń 2010
Media stanowią istotny element ludzkiego środowiska
Różnice między otoczeniem a środowiskiem
Otoczenie – to świat zewnętrzny, który nas otacza bezpośrednio,
to świat oddziałujący na nasze zmysły
– to postrzegane cechy dostępnej nam zmysłowo przestrzeni;
Człowiek ma szereg otoczeń, które zmienia nawet w ciągu
dnia i odnoszą się one do wybranych przestrzeni, zakreśla-
nych naszym zmysłem
Otoczenie można określić jako:
Stan rzeczywistości występującej w przestrzennej bliskości,
Idee, które się nań składają, występują dzięki temu, że są reprezentowane
przez swe rzeczowe nośniki,
Jest to rzeczywistość podlegająca zmianom, jego trwałość jest czasowo
ograniczona, choć zwykle podmiot postrzega dokonujące się tu zmiany
z pewnym opóźnieniem,
Nastawienie podmiotu na działanie wobec świata zewnętrznego wpływa
na sposób postrzegania otoczenia,
Otoczenie może być wspólne dla pewnej klasy podmiotów, jeżeli jego
treści są przez nie zgodnie identyfikowane.
Otoczenie – jest czymś znacznie bardziej ulotnym,
zależnym od konkretnych przestrzeni i czasu.
Stosunek człowieka do otoczenia nie nabywa
cech trwałości.
Środowisko
– jest pojęciem szerszym i ogólniejszym.
– Człowiek w relacji do środowiska wypracowuje w swoim
kontakcie pewne elementy stałe jak:
temperamenty, postawy, które pozwalają kwalifikować
jednostkę w typologiach biologicznych, psychologicznych,
intro- czy ekstra wertyk, sangwinik czy choleryk, działacz
czy uważny obserwator, miłośnik przyrody czy człowiek
zabawy – są to produkty relacji człowieka ze środowiskiem.
Środowisko
– to ta postrzegana część świata zewnętrznego, która:
Przejawia się w trwałych cechach powtarzających się otoczeń,
Zawiera cechy powtarzalne, które występują w bliskości podmiotu,
lecz ich aktualna obecność nie jest konieczna,
Są to cechy identyfikowane przez podmiot,
Są to cechy na tyle powtarzalne w doświadczeniu podmiotu, że mógł
on wytworzyć wobec nich pewne
dyspozycje zachowaniowe,
Są to cechy zgeneralizowane przez podmiot jako właściwości typowe,
Mogą to być właściwości postrzegane zarówno przez jednostkę, jak
przez pewne
kategorie podmiotów.
Analiza roli mediów w środowisku ludzkim wymaga historii
odbioru mediów przez człowieka.
Kontekst historyczny wyznacza kryteria wartościowania
mediów, ich treści oraz zachowań odbiorcy.
Uwarunkowanie odbioru mediów przez program codziennego życia odbiorcy
– Media są użytkowane w zależności od programu obowiązków
naszego dnia codziennego. Program ten jest różny u różnych
ludzi.
Uwarunkowanie odbioru mediów przez cykle życiowe odbiorcy
– według Koncepcji cyklów życiowych, stosunek człowieka
do otoczenia, a więc także do mediów, układa się w zależności
od jego potrzeb i obowiązków związanych z biologicznym
i społecznym etapem jego rozwoju.
Koncepcja cyklów życiowych rozróżnia cykle:
1) młodość
2) wczesne lata dorosłości (rozpoczęcie pracy, założenie domu, opieka nad
dzieckiem)
3) pełna dojrzałość (nabycie kwalifikacji zawodowych awanse, malejące
obowiązki rodzicielskie)
4) druga młodość (zwolnienie tempa pracy, wysoka pozycja w zawodzie,
funkcje honorowe, brak obowiązków rodzicielskich)
5) emerytura
Cykle te wyznaczają zakres potrzeb oraz w rezultacie użyteczność
mediów w zaspokajaniu owych potrzeb.
Piramida potrzeb on-line wg Maslowa
Samorealizacja
I
Samorealizacja
II
Samorealizacja
III
Szacunek
Uznanie
Przynależność
Bezpieczeństwo
Fizjologia
Teoria motywacji Maslowa online
Potrzeba
Egzemplifikacja
w świecie
rzeczywistym
Natura
potrzeby
Działanie online
Bezpieczeństwo unikanie nieszczęść
oraz zabezpiecza-
nie się przed nimi
indywidualna
bezpieczeństwo transakcji
online
bezpieczeństwo danych
osobowych w Sieci
Fizjologiczna
schronienie,
pożywienie,
ubranie, dochód
indywidualna
fizyczny dostęp do Sieci
intuicyjny interfejs pozwa-
lający na wręcz fizjolo-
giczne korzystanie z Inter-
netu
Teoria motywacji Maslowa online
(c.d.)
Potrzeba
Egzemplifikacja w
świecie
rzeczywistym
Natura
potrzeby
Działanie online
Szacunek
autorytet, władza
społeczna
występowanie w charak-
terze eksperta w forach
dyskusyjnych
Uznanie
rozpoznanie, prestiż społeczna
zbudowanie prywatnej
witryny internetowej
zamieszczenie nazwiska
w publikacjach online
Przynależność interakcja z innymi
ludźmi, akceptacja
z ich strony
społeczna
kontakt e-mailowy
komunikacja natychmiasto-
wa
fora dyskusyjne
Teoria motywacji Maslowa online
(c.d.)
Potrzeba
Egzemplifikacja
w świecie
rzeczywistym
Natura
potrzeby
Działanie online
Samorealizacja I mentorstwo dziele-
nie się wiedzą
społeczna
częste dzielenie się profe-
sjonalną wiedzą bez
ujawniania swoich danych
specjalistyczne, bezpłatne
doradztwo online
Samorealizacja II maksymalne
wykorzystanie
swojego potencjału
intelektualnego
indywidualna
programowanie własnych
rozwiązań
wdrażanie najnowszych
narzędzi internetowych
występowanie jako
innowator
Samorealizacja III symetria, równo-
waga wewnętrzna
indywidualna
perfekcyjny design i fun-
kcjonalność serwisu
Zmiany w ludzkiej osobowości pod wpływem komputerów
i innych środków multimedialnych
1) Antropomorfizacja (uczłowieczenie) technologii
2) Uczłowieczenie relacji
- człowiek – komputer
3) Zmiany w języku
4) Zmiana kontaktów społecznych
5) Rozwój internetowych serwisów randkowych
6) Ograniczenie kontaktów osobistych
- samotność
7) Zmiany osobowości
osobowość sztywna
osobowość skomputeryzowana
osobowość aspołeczna
osobowość rozszczepiona
Cyborgi (cybernetyka i organizm)
Technologie medialne mają istotny wpływ na zmiany w odczuciu tożsamości.
U podłoża tej sytuacji leży siedem najważniejszych czynników:
1) Zmiany w mediach masowych (np. rozwój technik telewizyjnych może
wpłynąć na przedstawianie lub odgrywanie tożsamości)
2) Konsumpcja jako aktywna praktyka oparta na wyborze obrazów i dóbr
konsumpcyjnych (proces, który zyskał nową dynamikę dzięki inter-
aktywnemu i reprodukcyjnemu potencjałowi cyfrowego oprogramo-
wania)
3) Możliwość „konsumowania” tożsamości w cyberprzestrzeni lub
wirtualnych światach.
4) funkcjonowanie jednostek w ramach wirtualnych społeczności;
5) zaburzenie przez wirtualną rzeczywistość i cyberprzestrzeń naszego
rozumienia rzeczywistości, w obrębie której konstruujemy nasze
tożsamości;
6) coraz ściślejszy , większy związek człowieka z techniką i mediami od
Internetu po inżynierię genetyczną, który stawia pytanie o granicę między
ludzkim ciałem a świadomością urządzeniami a sieciami;
7) nowe media są tylko jednym z elementów szerszych procesów
historycznych, ekonomicznych, kulturowych, które mają wpływ na
tożsamość.
Rewolucje komunikacyjne w historii mediów
Przestrzeń
Ustalona Przekroczona
A Rozmowy Sygnały wysyłane B
Spotkania za pomocą dymu,
Przemówienia bębnów i ognia
Telegraf
Telefon
Radio
Telewizja
Pismo D
Książka
Gazeta
Fotografia, film
Gramofon
Taśma magnetofonowa
Płyta CD
Dyskietka
Strukturalna rewolucja komunikacyjna
Techniczna rewolucja komunikacyjna
Łącza kablowe
i radiowe
Alokucja
i konwersacja
Reprodukcja
Transfer
analogowy
Transfer
cyfrowy
C Obrazy
Różne typy znaków
Banki danych
of-line
Nowe media
(on-line, of-line)
Alokucja, konsultacja,
rejestracja, konwersacja
C
za
s
P
rz
ek
ro
cz
on
y
U
st
al
on
y
Rewolucje komunikacyjne w historii mediów
(czas ustalony)
Przestrzeń
Ustalona Przekroczona
A
Rozmowy Sygnały wysyłane B
Spotkania za pomocą dymu,
Przemówienia bębnów i ognia
Telegraf
Telefon
Radio
Telewizja
Strukturalna rewolucja komunikacyjna
Techniczna rewolucja komunikacyjna
Łącza kablowe
i radiowe
Alokucja
i konwersacja
C
za
s
u
st
al
on
y
Rewolucje komunikacyjne w historii mediów
(czas przekroczony)
Przestrzeń
Ustalona Przekroczona
Pismo D
Książka
Gazeta
Fotografia, film
Gramofon
Taśma magnetofonowa
Płyta CD
Dyskietka
Strukturalna rewolucja komunikacyjna
Techniczna rewolucja komunikacyjna
Reprodukcja
Transfer
analogowy
Transfer
cyfrowy
C Obrazy
Różne typy znaków
Banki danych
of-line
Nowe media
(on-line, of-line)
Alokucja, konsultacja,
rejestracja, konwersacja
C
za
s
P
rz
ek
ro
cz
on
y
XXI wiek – to epoka sieci
- sieć pełni funkcję układu nerwowego naszego społeczeństwa
Nowe media stanowią kolejny historyczny etap przechodzenia od
bezpośredniego doświadczania rzeczywistości do postrzegania zapośred-
niczonego.
Uczenie się przez działanie jest stopniowo wypieranej przez uczenie się
przez systemy symboli i modele wizualne. Prowadzi to do zmiany
trybów komunikacji i wymaganych kompetencji intelektualnych.
W trybie lingwistycznym coraz większego znaczenia nabiera wariant
audiowizualny kosztem wariantów oralnego i pisemnego. Ze względu na
popularyzację komunikatów graficznych coraz ważniejszy staje się tryb
ikoniczny, a za sprawą języka komputerowego - logiczno-matematyczny
tryb komunikacji symbolicznej.
Tryb niewerbalny stracił na znaczeniu w nowych mediach z ruchomymi
obrazami wysokiej rozdzielczości.
Najważniejszą tendencją jest integracja wszystkich trybów w multi-
mediach.
Pełne wykorzystanie możliwości nowych mediów wymaga
wszechstronnego rozwoju wizualnego, słuchowego, werbalnego,
logicznego i analitycznego.
Aby ocenić znaczenie nowych mediów dla ludzkiego poznania, należy
zdać sobie sprawę, że między ludźmi a opartymi na technologii cyfrowej
komputerami istnieją podobieństwa i różnice;
Podobieństwa wzmacniają tendencje do uczłowieczania naszych interakcji
z komputerami;
Różnice pozwalają na wyjaśnienie rozmaitych tarć jakie w nich
występują;
Ludzi i komputery łączy to, że są istotami przetwarzającymi informacje.
Jeżeli chodzi o różnice, to komputery działają dzięki całkowicie zaprogra-
mowanej, bezkontekstowej i fragmentarycznej percepcji i poznaniu.
Korzystają z gotowych schematów i mogą osiągnąć jedynie poziom
sztucznego „inteligentnego” uczenia się - pozbawionego woli, popędów
i emocji.
Komputery wypełniają polecenia, podczas gdy ludzie dokonują selekcji
zgodnie z własnymi potrzebami.
Komputery bez wątpienia nie są istotami biologicznymi i społecznymi.
Cechy nowych mediów - interaktywność i integracja (multimedia,
hiperlinki) – są bardziej pomocne w edukacji niż media tradycyjne.
Linearne uczenie się pamięciowe zostaje częściowo zastąpione przez
uczenie się skojarzeniowe.
CMC (Computer Media Communication) bywa oskarżana o aspołeczność
(jest chłodna i nie sprzyja towarzyskości) i antyspołeczność (umniejsza
znaczenie bezpośrednich interakcji) W latach osiemdziesiątych XX wieku
zwyciężyły tzw. deficytowe podejścia do CMC: uważano ją za
ograniczoną, pozbawioną wystarczającej liczby sygnałów i obecności
społecznej (w porównaniu z komunikacją bezpośrednią). W latach
dziewięćdziesiątych podejścia deficytowe poddano krytyce z perspektywy
informacji społecznej. Krytycy podkreślali, że użytkownicy CMC re-
kompensują ograniczenia techniczne i mogą tworzyć prawdziwe, bogate w
informacje środowiska społeczne. W ten sposób CMC może nabrać
charakteru osobistego, a nawet hiperosobistego, i pomóc w budowaniu
relacji społecznych on-line i of-line.
Czy nowe media zmienią osobowość człowieka?
Relacje z tymi technologiami są uczłowieczone, spersonalizowane,
obezwładniające, fascynujące, a nawet uzależniające.
W nowych technologiach może powstać nasze „drugie ja”. Odkąd ludzie
są ze sobą bezpośrednio połączeni za pośrednictwem technologii
komputerowej, coraz bardziej przybliżamy się do chwili, gdy mogą
zamieniać się w cyborgi, a wtedy część osobowości przeznaczona dla
nowych mediów może stać się ich pierwszym ja.
Mniej spekulatywny charakter mają przewidywania dotyczące wpływu
nowych mediów na język, stosunki społeczne, postrzeganie świata,
a nawet na powstanie rozszczepionej osobowości w (po)nowoczesnym
społeczeństwie.