

zapewnienie choremu wygody,



poprawa jego samopoczucia,



zmniejszenie dolegliwości bólowych,



zapobieganie przykurczom, odleżynom, zapaleniu
płuc



Ma szczególne znaczenie podczas pielęgnowania
chorego unieruchomionego.



Działania pielęgniarki powinny uwzględniać
usprawnianie wszystkich układów.



Do najbardziej istotnych należą:

1.

Zapewnienie pacjentowi właściwej pozycji ułożeniowej
zapobiegającej zniekształceniom układu kostno-stawowego,
odleżynom, odparzeniom. W pozycji leżącej tułów powinien
zachować oś z biodrami, kolanami i stawami skokowymi, a
palce nóg powinny być skierowane ku górze. Stawy ramienne
ustawia się w pozycji zgięcia (30 stopni) i odwiedzenia (35
stopni), stawy nadgarstkowe w wyproście, a dłonie w pozycji
funkcjonalnej. Pacjenta można także układać w pozycji na
brzuchu lub boku. Do ustalenia pozycji można używać
poduszek, wałków lub innych udogodnień. U pacjentów
pozbawionych

czucia

skórnego

lub

nieprzytomnych

konieczna jest zmiana pozycji co 2h lub z inną częstotliwością
ustaloną indywidualnie dla pacjenta.

2.

Zapewnienie

pacjentowi

wygodnego

łóżka

z

materacem

grubości

ok.

10cm

(spełniającego

jednocześnie funkcję materaca przeciwodleżynowego),
z ruchomymi częściami pozwalającymi na zmianę
pozycji od leżącej do siedzącej, wyposażonego w
wysięgniki z uchwytami pomagającymi pacjentowi
podciągnąć się.

3.

Utrzymanie w czystości ciała pacjenta, bielizny
osobistej, pościelowej i najbliższego otoczenia.

4.

Zapewnienie odpowiedniego mikroklimatu w
pomieszczeniu, w którym przebywa chory.

5.

Stworzenie optymalnych warunków do wypoczynku i

snu.

6.

Stosowanie działań usprawniających:



układ kostno-stawowo-mięśniowy



układ oddechowy



układ pokarmowy



skórę



układ moczowy

7.

Podejmowanie

działań

profilaktycznych

zapobiegających

zakrzepowemu

zapaleniu

żył

(uciskanie

kończyn

dolnych,

pończochy

profilaktyczne, gimnastyka kończyn).

8.

Przygotowanie i nakłanianie pacjenta do aktywności
czynnościowej w zakresie jego możliwości (ubieranie
się, odżywianie, higiena, zmiana pozycji ciała)/

9.

Zachęcanie i umożliwienie pacjentowi kontaktu z
personelem, innymi pacjentami, członkami własnej
rodziny.

10.

Organizowanie zajęć rekreacyjnych, terapii zajęciowej.

11.

Dbanie o stan psychiczny pacjenta, udzielanie
wsparcia, stosowanie psychoterapii elementarnej,
podtrzymującej.

12.

Udzielanie pomocy i wsparcia osobom bliskim i rodzinie
pacjenta.

13.

Przygotowanie rodziny do współpracy w zakresie
pielęgnowania chorego.

14.

Wnikliwa obserwacja pacjenta w celu wczesnego
rozpoznania powikłań i podjęcia odpowiedniego
leczenia i usprawniania.



Właściwe ułożenie chorego zapewnia mu nie tylko wygodę,
ale poprawia też jego samopoczucie, łagodzi dolegliwości
bólowe, zapobiega przykurczom (przez zmianę pozycji),
odleżynom (przez zmianę miejsc ucisku), zapaleniu płuc.

Chory może być układany w następujących pozycjach:



Ułożenie płaskie – działa odprężająco i uspokajająco. Jest
to właściwa pozycja dla kręgosłupa. Chory powinien mieć
założoną podpórkę pod pięty, by nie dotykać podłoża,
poduszkę w okolicy lędźwiowej i wałek w okolicy krętarzy.



Wysokie (Fowlera) i półwysokie (SemiFowlera)
ułożenie górnej części tułowia – umożliwia jedzenie,
ułatwia oddychanie. Aby chory nie obsuwał się, należy
zastosować wałek pod uda – ale nie pod kolana, gdyś
powoduje to ucisk naczyń krwionośnych. Stopy należy
zabezpieczyć przed opadaniem, pod ramiona można ułożyć
poduszki.



Ułożenie na brzuchu – zapobiega odleżynom, przykurczom,
odbarcza okolice pleców, pośladków. Przy takim ułożeniu
należy podeprzeć górną część tułowia oraz okolicę brzucha, by
umożliwić fizjologiczne wygięcie kręgosłupa, a u kobiet
zabezpieczyć piersi przed uciskiem. Głowę ułożyć na bok,
ramiona w odwiedzeniu. Palce stóp należy chronić przed
uciskiem – podłożyć pod nie poduszkę z gąbki lub wysunąć za
materac.



Ułożenie boczne – zapobiega odleżynom, stanowi pozycję
bezpieczną dla chorych z porażeniem połowiczym, jest
właściwe w przypadku pacjentów nieprzytomnych. Pozycja ta
daje oparcie z przodu i z tyłu, zapobiega zapadaniu się języka,
zachłyśnięciu wydzieliną. Kończyny dolne należy podeprzeć.



Pozycja Trendelenburga – niskie ułożenie głowy.
Wskazania do tego rodzaju ułożenia to wstrząs, utrata
przytomności, utrata krwi, zaburzenia ukrwienia mózgu.



Wysokie ułożenie kończyn – polepsza krążenie żylne i
zapobiega powstawaniu zakrzepów, ma zastosowanie po
operacjach żylnych i u pacjentów w opatrunku
gipsowym.



materace ze specjalnego tworzywa piankowego



poduszki wypełnione żelem



podkłady (poduszki) z tworzywa sztucznego o różnych

kształtach (kliny, kostki)



poduszki z kuleczkami z polistyrenu



materace przeciwodleżynowe o komorach powietrznych,

które są wypełnione powietrzem przez kompresor –

materace te kładzie się na zwykłe materace



ochraniacze na pięty i łokcie, szyny z tworzywa piankowego

pod pięty
Materiały służące do układania chorych powinny być

zabezpieczone pokrowcami, które należy prać,

odkurzać i wyjaławiać.



Poduszki pneumatyczne/piankowe



Poduszeczki z otworem pod głowę lub pietę



Podkładka pod nogę



Pozycjoner dla niemowląt



Profilowany ochraniacz na stopę / łoki
eć



Wałki podpierające



Kliny do udogodnień (pozycjonery)



Chorzy mogą zmieniać pozycję samodzielnie, przy
częściowej pomocy pielęgniarki lub wymagać zmiany
pozycji przez pielęgniarkę ze względu na swój stan
zdrowia.



Pacjent powinien mieć zmienianą pozycję co 2h, a w
przypadku udarów mózgowych można wyjątkowo ułożyć
pacjenta na boku chorym nie dłużej niż na ½ h.



W czasie zmiany pozycji należy obserwować pacjenta pod
kątem

możliwych

powikłań:

odleżyn,

przykurczów,

stosować działania zapobiegające tym powikłaniom.