Zespoły bólowe kręgosłupa
Zespoły bólowe kręgosłupa
Klinika Neurologii w Zabrzu
Klinika Neurologii w Zabrzu
Zespoły bólowe kręgosłupa
Zespoły bólowe kręgosłupa
Klinika Neurologii w Zabrzu
Klinika Neurologii w Zabrzu
Przyczyny zespołów bólowych
Przyczyny zespołów bólowych
kręgosłupa
kręgosłupa
Choroby zwyrodnieniowe
Choroby zwyrodnieniowe
Urazy
Urazy
Procesy zapalne
Procesy zapalne
Choroby nowotworowe /pierwotne i przerzutowe/
Choroby nowotworowe /pierwotne i przerzutowe/
Choroby metaboliczne
Choroby metaboliczne
Wady rozwojowe
Wady rozwojowe
Schorzenia zwyrodnieniowe
Schorzenia zwyrodnieniowe
S
S
pondyloza:
pondyloza:
-
tworzenie wyro
tworzenie wyro
ś
ś
li kostnych, osteofitów, na kraw
li kostnych, osteofitów, na kraw
ę
ę
dziach
dziach
trzonów kr
trzonów kr
ę
ę
gowych i wokó
gowych i wokó
ł
ł
powierzchni stawowych
powierzchni stawowych
A
A
rtroza
rtroza
-
ubytki i w
ubytki i w
ł
ł
óknienie chrz
óknienie chrz
ą
ą
stki stawowej stawów
stki stawowej stawów
mi
mi
ę
ę
dzywyrostkowych
dzywyrostkowych
,
,
hipertrofia powierzchni stawowej
hipertrofia powierzchni stawowej
wyrostków
wyrostków
Wspó
Wspó
ł
ł
wyst
wyst
ę
ę
powanie:
powanie:
-
zmian zwyrodnieniowych wi
zmian zwyrodnieniowych wi
ę
ę
zade
zade
ł
ł
(kostnienie, wapnienie)
(kostnienie, wapnienie)
-
zmian zwyrodnieniowych kr
zmian zwyrodnieniowych kr
ąż
ąż
ka mi
ka mi
ę
ę
dzykr
dzykr
ę
ę
gowego
gowego
prowadz
prowadz
ą
ą
cych do:
cych do:
•
•
zw
zw
ęż
ęż
e
e
ń
ń
otworów mi
otworów mi
ę
ę
dzykr
dzykr
ę
ę
gowych
gowych
•
•
zwężenia
zwężenia
kana
kana
ł
ł
u kr
u kr
ę
ę
gowego
gowego
Urazy
Urazy
1.
Urazy z „przeciążenia”:
•
dźwignięcie ciężaru w niekorzystnej pozycji
•
uderzenie
•
gwałtowny ruch zgięcia lub rotacji
2.
Złamania kręgosłupa:
•
powstają na skutek wypadku komunikacyjnego, skoku lub
upadku z wysokości
Choroby krążka
Choroby krążka
międzykręgowego
międzykręgowego
1.
1.
Spowodowane są zazwyczaj współistnieniem zwyrodnienia
Spowodowane są zazwyczaj współistnieniem zwyrodnienia
struktur krążka /pierścień włóknisty, jądro miażdżyste/ oraz
struktur krążka /pierścień włóknisty, jądro miażdżyste/ oraz
urazów przeciążeniowych
urazów przeciążeniowych
2.
2.
Przebieg choroby krążka międzykręgowego:
Przebieg choroby krążka międzykręgowego:
•
Dehydratacja j. miażdżystego- utrata właściwości
Dehydratacja j. miażdżystego- utrata właściwości
amortyzujących
amortyzujących
•
Utrata właściwości amortyzujących- przeciążenie stawów
Utrata właściwości amortyzujących- przeciążenie stawów
międzykręgowych i brzegów trzonów kręgowych-zmiany
międzykręgowych i brzegów trzonów kręgowych-zmiany
zwyrodnieniowe
zwyrodnieniowe
•
Uwypuklenie części lub całości j. miażdżystego w kierunku
Uwypuklenie części lub całości j. miażdżystego w kierunku
pierścienia włóknistego
pierścienia włóknistego
•
Przerwanie ciągłości pierścienia włóknistego- przepuklina j.
Przerwanie ciągłości pierścienia włóknistego- przepuklina j.
miażdżystego: konflikt kręgowo-korzeniowy
miażdżystego: konflikt kręgowo-korzeniowy
3.
3.
Rodzaje przepuklin:
Rodzaje przepuklin:
•
Boczna
Boczna
•
Tylno-boczna
Tylno-boczna
•
Tylna /centralna/
Tylna /centralna/
Choroby nowotworowe
Choroby nowotworowe
1.
1.
Guzy pierwotne:
Guzy pierwotne:
•
S
S
truktur kostnych: naczyniak, kostniak, guz
truktur kostnych: naczyniak, kostniak, guz
olbrzymiokomórkowy, szpiczak mnogi
olbrzymiokomórkowy, szpiczak mnogi
•
O
O
bszaru kana
bszaru kana
ł
ł
u kr
u kr
ę
ę
gowego: angiolipoma, struniaki,
gowego: angiolipoma, struniaki,
ch
ch
ł
ł
oniaki
oniaki
1.
1.
Guzy przerzutowe:
Guzy przerzutowe:
•
Zwykle p
Zwykle p
ocz
ocz
ą
ą
tkowo zajmuj
tkowo zajmuj
ą
ą
ce trzon kr
ce trzon kr
ę
ę
gu, potem
gu, potem
rozrastaj
rozrastaj
ą
ą
si
si
ę
ę
do
do
ś
ś
wiat
wiat
ł
ł
a kana
a kana
ł
ł
u kręgowego
u kręgowego
•
Najczęstsze pochodzenie: rak płuca, piersi, prostaty,
Najczęstsze pochodzenie: rak płuca, piersi, prostaty,
nerki, żołądka, narządów rodnych
nerki, żołądka, narządów rodnych
Zespoły korzeniowe - symptomatologia
Zespoły korzeniowe - symptomatologia
Zespół bólowy miejscowy:
Zespół bólowy miejscowy:
•
Ból kręgosłupa
Ból kręgosłupa
•
Reaktywna skolioza, wyrównanie lordozy szyjnej lub
Reaktywna skolioza, wyrównanie lordozy szyjnej lub
lędźwiowej
lędźwiowej
•
Ograniczenie ruchomości kręgosłupa
Ograniczenie ruchomości kręgosłupa
•
Wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych
Wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych
Zespoły korzeniowe
Zespoły korzeniowe
-
-
symptomatologia
symptomatologia
Objawy korzeniowe /rozciągowe/:
Objawy korzeniowe /rozciągowe/:
•
Objaw Lasegua
Objaw Lasegua
•
Objaw Fajersztaina-Krzemickiego
Objaw Fajersztaina-Krzemickiego
•
Objaw Mackiewicza
Objaw Mackiewicza
Zespoły korzeniowe - symptomatologia
Zespoły korzeniowe - symptomatologia
Objawy ubytkowe
Objawy ubytkowe
:
:
•
Czuciowe : parestezje, niedoczulica
Czuciowe : parestezje, niedoczulica
•
Ruchowe: niedowład mięśni w zakresie unerwienia
Ruchowe: niedowład mięśni w zakresie unerwienia
odpowiednich korzeni
odpowiednich korzeni
•
Osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych
Osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych
•
Zaburzenia czynności zwieraczy
Zaburzenia czynności zwieraczy
•
Zaniki mięśniowe
Zaniki mięśniowe
•
Fascykulacje
Fascykulacje
Bóle odcinka szyjnego
Bóle odcinka szyjnego
Najczęściej wywołane przez dyskopatie:
Najczęściej wywołane przez dyskopatie:
•
C6/C7, C7/C8, C5/C6
C6/C7, C7/C8, C5/C6
W przypadku wystąpienia przepukliny tylnej
W przypadku wystąpienia przepukliny tylnej
(centralnej) może wystąpić ucisk rdzenia
(centralnej) może wystąpić ucisk rdzenia
kręgowego i objawy tzw. mielopatii szyjnej:
kręgowego i objawy tzw. mielopatii szyjnej:
•
Niedowład „wiotki” kończyn górnych oraz niedowład
Niedowład „wiotki” kończyn górnych oraz niedowład
„spastyczny” kończyn dolnych
„spastyczny” kończyn dolnych
•
Zaburzenia funkcji zwieraczy
Zaburzenia funkcji zwieraczy
Bóle odcinka szyjnego
Bóle odcinka szyjnego
Rwa ramienna: bóle kręgosłupa C
Rwa ramienna: bóle kręgosłupa C
promieniowaniem do barku, ramienia oraz ręki
promieniowaniem do barku, ramienia oraz ręki
•
Wyrównanie lordozy szyjnej
Wyrównanie lordozy szyjnej
•
Wzmożone napięcie mm. karkowych
Wzmożone napięcie mm. karkowych
•
Ograniczenie ruchomości kręgosłupa C
Ograniczenie ruchomości kręgosłupa C
•
Zanik lub osłabienie odruchów ścięgnistych /z m.
Zanik lub osłabienie odruchów ścięgnistych /z m.
dwugłowego, trójgłowego/
dwugłowego, trójgłowego/
•
Niedowład obwodowy i zanik mięśni
Niedowład obwodowy i zanik mięśni
•
Zaburzenia czucia o typie korzeniowym
Zaburzenia czucia o typie korzeniowym
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
1.
1.
Lumbalgia
Lumbalgia
2.
2.
Rwa kulszowa /ischialgia/
Rwa kulszowa /ischialgia/
3.
3.
Rwa udowa /femoralgia/
Rwa udowa /femoralgia/
4.
4.
Zespół stożka końcowego
Zespół stożka końcowego
5.
5.
Zespół ogona końskiego
Zespół ogona końskiego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Najczęściej wywołane przez dyskopatie:
Najczęściej wywołane przez dyskopatie:
L4/L5 : ucisk korzenia L5
L4/L5 : ucisk korzenia L5
L5/S1: ucisk korzenia S1 i/lub L5
L5/S1: ucisk korzenia S1 i/lub L5
L3/L4: ucisk korzenia L4
L3/L4: ucisk korzenia L4
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
1.
1.
Lumbalgia:
Lumbalgia:
•
Ból kręgosłupa L-S
Ból kręgosłupa L-S
•
Skolioza i wyrównanie lordozy lędźwiowej
Skolioza i wyrównanie lordozy lędźwiowej
•
Wzmożenie napięcia mięśni
Wzmożenie napięcia mięśni
przykręgosłupowych
przykręgosłupowych
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
2.
2.
Ischialgia lub femoralgia:
Ischialgia lub femoralgia:
•
Objawy korzeniowe:
Objawy korzeniowe:
•
Mackiewicza /n. udowy/
Mackiewicza /n. udowy/
•
Lasegua, Fajersztaina-Krzemickiego /n. kulszowy/
Lasegua, Fajersztaina-Krzemickiego /n. kulszowy/
•
Zanik lub osłabienie odruchów :
Zanik lub osłabienie odruchów :
•
kolanowego (korzenie L3-L4, n. udowy)
kolanowego (korzenie L3-L4, n. udowy)
•
skokowego (korzeń S1, n. kulszowy)
skokowego (korzeń S1, n. kulszowy)
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
•
Niedowład w zakresie mięśni unerwianych
Niedowład w zakresie mięśni unerwianych
przez odpowiednie korzenie:
przez odpowiednie korzenie:
•
zginaczy grzbietowych /prostowników/ stopy i palucha
zginaczy grzbietowych /prostowników/ stopy i palucha
/L5/,
/L5/,
•
zginaczy stopy /S1/
zginaczy stopy /S1/
•
prostowników uda /L3-L4/
prostowników uda /L3-L4/
•
Zaburzenia czuciowe w odpowiednim polu
Zaburzenia czuciowe w odpowiednim polu
korzeniowym
korzeniowym
Obraz kliniczny w przypadku ucisku korzenia L4
Obraz kliniczny w przypadku ucisku korzenia L4
Opracowano na podstawie: Dziak A. Bóle krzyża. Wyd. IV popr. PZWL,
Warszawa 1994.
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
w przypadku ucisku korzenia L5
w przypadku ucisku korzenia L5
Obraz kliniczny
Obraz kliniczny
w przypadku ucisku korzenia
w przypadku ucisku korzenia
S1
S1
Opracowano na podstawie: Dziak A. Bóle krzyża. Wyd. IV popr. PZWL, Warszawa 1994.
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
3.
3.
Zespół stożka końcowego: uszkodzenie
Zespół stożka końcowego: uszkodzenie
segmentów rdzenia S3-Co
segmentów rdzenia S3-Co
•
Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido
Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido
•
Rozszczepienne zaburzenia czucia o charakterze
Rozszczepienne zaburzenia czucia o charakterze
„spodenek”
„spodenek”
•
Brak niedowładów kończyn
Brak niedowładów kończyn
•
Brak objawów korzeniowych
Brak objawów korzeniowych
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
Bóle odcinka lędźwiowo-krzyżowego
4.
4.
Zespół ogona końskiego: uszkodzenie korzeni L3-
Zespół ogona końskiego: uszkodzenie korzeni L3-
C0 (centralna przepuklina j. miażdżystego, guzy
C0 (centralna przepuklina j. miażdżystego, guzy
kanału kręgowego)
kanału kręgowego)
•
Ostre bóle korzeniowe asymetryczne, obustronne, bóle
Ostre bóle korzeniowe asymetryczne, obustronne, bóle
ok.. krocza
ok.. krocza
•
Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido
Zaburzenia funkcji zwieraczy i libido
•
Odsiebny asymetryczny niedowład kk. dolnych
Odsiebny asymetryczny niedowład kk. dolnych
•
/+/ objawy korzeniowe
/+/ objawy korzeniowe
•
zaburzenia czucia typu „spodenek”
zaburzenia czucia typu „spodenek”
•
Zanik odruchów ścięgnistych ( kolanowych i skokowych)
Zanik odruchów ścięgnistych ( kolanowych i skokowych)
Diagnostyka zespołów korzeniowych
Diagnostyka zespołów korzeniowych
Rtg kręgosłupa: a-p , boczne, skośne, celowane
Rtg kręgosłupa: a-p , boczne, skośne, celowane
TK kanału kręgowego
TK kanału kręgowego
NMR kanału kręgowego
NMR kanału kręgowego
Mielo-TK kanału kręgowego, kanałów korzeniowych
Mielo-TK kanału kręgowego, kanałów korzeniowych
badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
Przewodnictwo /elektroneurografia/
Przewodnictwo /elektroneurografia/
Leczenie zespołów bólowych
Leczenie zespołów bólowych
1.
1.
Leczenie zachowawcze:
Leczenie zachowawcze:
Leczenie spoczynkowe: odciążenie kręgosłupa
Leczenie spoczynkowe: odciążenie kręgosłupa
Leki: NLPZ, miorelaksacyjne, w dalszej kolejności do
Leki: NLPZ, miorelaksacyjne, w dalszej kolejności do
rozważenia sterydy i leki opiatowe
rozważenia sterydy i leki opiatowe
Fizjoterapia, kinezyterapia
Fizjoterapia, kinezyterapia
Zaopatrzenie ortopedyczne: pasy, gorsety
Zaopatrzenie ortopedyczne: pasy, gorsety
Leczenie
Leczenie
2.
2.
Leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne
:
:
•
Centralna przepuklina j. miażdżystego z objawami zespołu
Centralna przepuklina j. miażdżystego z objawami zespołu
ogona końskiego, stożka końcowego
ogona końskiego, stożka końcowego
•
Rwa porażenna
Rwa porażenna
•
Brak efektów leczenia zachowawczego
Brak efektów leczenia zachowawczego
•
Często nawracające i ciężko przebiegające zespoły
Często nawracające i ciężko przebiegające zespoły
korzeniowe
korzeniowe
•
Silne dolegliwości bólowe nie reagujące na leczenie
Silne dolegliwości bólowe nie reagujące na leczenie