Cykl życia w rodzinie

Aplikacja koncepcji w

psychoterapii rodzinnej

rozwój rodziny

potrzeba zachowania status quo

konieczność ciągłego rozwoju.

1950 rok: pionierska pracy

Evelyn Duvall na temat

rozwoju rodziny.

• 1. Para małżeńska

bez dzieci

• utwierdzenie się

wzajemnie

satysfakcjonująceg

o związku

• przygotowanie się

do ciąży i bycia

rodzicami.

• dopasowywanie się

do rodzin

pochodzenia.

2. Rodzina w trakcie

rodzenia dzieci

(najstarsze dziecko –

30 miesięcy od
urodzenia)

•

Dostosowanie się

do rozwoju małego
dziecka i wspieranie
tego rozwoju.

•

Stworzenie

satysfakcjonującego
otoczenia w domu
zarówno dla obojga
rodziców jak i dla
dziecka.

3. Rodzina z dziećmi

w wieku
przedszkolnym
(najstarsze dziecko
2,5 –6 lat).

• Adaptacja do potrzeb

i zainteresowań
dziecka w okresie
przedszkolnym.
Stymulowanie jego
rozwoju.

• Radzenie sobie z

„wyczerpaną energią
własną” i brakiem
prywatności.

• 4. Rodziny z

dziećmi.
(najstarsze dziecko
w wieku 6-13 lat).

• Dopasowanie się

do społeczności
rodzin dzieci w
wieku szkolnym.

• Wspieranie

edukacyjnych
osiągnięć dziecka.

• 5. Rodziny z

nastolatkami
(najstarsze dziecko
w wieku 13-20 lat).

• Balansowanie

pomiędzy wolnością
a
odpowiedzialnością.

• Koncentracja na

zainteresowaniach
własnych po wyjściu
z roli rodziców.

• Skupienie się na

karierze.

• 6. Rodzina z

wchodzącymi w

życie, startującymi

młodymi dorosłymi.

• (pierwsze dziecko

odeszło, ostatnie

jest na etapie

opuszczania

domu).

• Uwolnienie

młodych dorosłych

przy pomocy

odpowiednich

rytuałów.

• Towarzyszenie im

w odchodzeniu.

• Stworzenie

wspierającej bazy

w domu.

• 7. Rodzice w

średnim wieku.

• Od pustego

gniazda do
emerytury.

• Przebudowanie

relacji małżeńskiej.

• Utrzymywanie

więzów rodzinnych
z młodszymi
starszymi
generacjami.

• 8. Starzejący się

członkowie rodziny.

• Od emerytury do

śmierci obojga

małżonków.

• Radzenie sobie z

żałobą i samotnym

życiem.

• Zamknięcie domu

rodzinnego, lub

zaadaptowanie go

do starzenia się.

• Przyzwyczajenie się

do życia na

emeryturze.

Team Mediolański

•

Zaburzenia jednego z członków

rodziny jako wskazówka zablokowania
koniecznych kroków rozwojowych.

• usunięcie blokad rozwojowych i

wynikające z nich symptomy usunąć

• inicjacja nowych procesów rozwojowych.

Theodore Lidz

Czynniki wywołujące kryzysy

rozwojowe:

• dojrzewanie organizmu
• wypełnianie wymagań społecznych
• ograniczenie ludzkiego życia poprzez

narodziny i śmierć

• starzenie się
• przejmowanie dziedzictwa

generacyjnego

1973 r. Solomon: w każdej diagnozie

rodziny należy się odnieść do

następujących zagadnień

wynikających z faz:

Małżeństwo:
• na ile nastąpiła separacja od rodzin

pochodzenia

• i zainwestowanie pierwotnego

zaangażowania w małżeństwo.

Narodziny:
• Na ile para była w stanie rozwinąć

nowe role matki i ojca

• bez zanegowania relacji mąż - żona.

Indywiduacja:
• akceptacja stopniowo rosnącej

niezależności dziecka i jego
socjalizacja.

• błąd przedłużania zależności

dziecka jak i przez popychanie go w
kierunku niedojrzałej niezależności

Odejście dzieci:

• dorosłe dzieci muszą odseparować

się od swoich rodziców i rozwinąć

zewnętrzne relacje, które staną się

ich pierwotnym, pierwszoplanowym

źródłem gratyfikacji.

• Rodzice muszą nauczyć się pozwolić

dzieciom odejść (waga jakości

relacji małżeńskiej).

Integracja strat:

utraty na ekonomicznym, społecznym

i fizycznym poziomie
funkcjonowania.

Budowanie związku

• nieświadoma próba utrwalenia takich

wzorców i sposobów zachowania, w
których dana osoba funkcjonowała w
rodzinie pochodzenia

• reaktywacja wypartych pragnień z

przeszłości

• Lager(1977): druga szansa na

zaspokojenie niespełnionych pragnień z
przeszłości, ale pod warunkiem poradzenia
sobie z ich dziecięcym totalnym
charakterem

• Salomon(1973): niezaspokojone dziecięce

pragnienia, które chce się zrealizować w
małżeństwie staja się stałym źródłem
konfliktów

niewidzialne lojalności

(Boszormanyi – Nagy, Spark

1981)

• związek jako uwolnienie się tworzenie

własnego pola do życia prowokuje

nieświadome aktywowanie więzów z rodziną

pochodzenia.

• Walka, którą jednostka toczy o uwolnienie z

tych więzów rozgrywa się w ramach związku

partnerskiego.

• zbudowanie nowej jakościowo relacji do

swojej rodziny pochodzenia

Kryzys związany z

narodzeniem pierwszego

dziecka

• bez ustalenia właściwych ról męsko –

damskich –trud w ustaleniu roli matki
i ojca

• zatracenie relacji partnerskiej -

kryzys rodziny w trakcie adolescencji
i wczesnej dorosłości dzieci

Adolescencja – kryzys

rodziny

• porównania rodziców – rodziny do tego co na

zewnątrz

• możliwość autorefleksji rodziców

• w stronę wzmocnienia granic w subsystemach

(przeciwko koalicjom)

• kryzys tożsamości adolescenta jako bodziec do

„rewizji tożsamości” innych członków rodziny

Utrata członka rodziny

• zdefiniowanie na nowo związków

rodzinnych i społecznych

• egzystowanie dalej w systemie

rodzinnym figury zmarłego

• śmierć drugiego małżonka w krótkim

czasie po śmierci pierwszego, czy też

rozstanie rodziców po śmierci dziecka

- brak możliwości wejścia w kolejny

etap cyklu życia

• niedokończona żałoba

• choroba jako rozwiązanie kryzysu

Cykl życia rodziny jako proces

koewolucji

• budowa wewnętrznej i zewnętrznej realności

jako proces permanentny i nieprzerwany

• dopasowywanie się do otoczenia

• wchodzenie w kolejny etap cyklu życia jako

powracanie do równowagi zakłóconego
zachwianego konkretnym wydarzeniem
systemu

Barnhill i Longo (1978)

• w momentach napięcia i stresu rodziny maja

tendencję wracania do wcześniejszych sposobów

(faz) funkcjonowania

• wskazane jest zapoznanie się z wcześniejszymi

fazami życia rodziny, która przychodzi do terapii.

Nawet wtedy gdy przechodzenie przez kolejne

fazy życia nie jest głównym generatorem

problemu rodziny, to zawsze wchodzi z nim w

interakcje.

•

• terapeuci zatem powinni rozpoznać

punkt fiksacji na wcześniejszych
poziomach.

• terapeuci nie tyle powinni się

koncentrować na samych fazach, ale
na przejściu z jednej do drugiej.

„najtrudniejsza wczesna

dorosłość”

• przedłużoną zależność i przywiązanie

(spełnianie oczekiwań), emocjonalne
odcięcie i reaktywną ucieczkę
(maska rebelii),

• stabilizowanie nieszczęśliwego

małżeństwa poprzez obecność
dziecka

• poziom emocjonalnej dojrzałości

rodziców i ich niezależność od ich

własnych rodziców determinuje to jak

dużo lęku doświadczają oni gdy ich

rodzice staja się starzy, chorzy i

umierają.

• rodziny nie są „chore”, lecz przeżywają

ból dostosowywania się do wyzwań

rozwojowych.

 Po przesunięciu wcześniejszej fazy

cyklu życia ożywają stare
nierozwiązane konflikty z faz
poprzednich

 ożywanie starych, bezskutecznych

wzorców radzenia sobie -frustracja,
utknięcie

 praca z aktualna trudnością jak i

punktem fiksacji rodziny.

Hesse – Biber, Wiliamson

(1984)

• różnice płciowe w zgodzie na

zależność, transformacji autorytetu

• przesuniecie lojalności na nowe

rodziny

• poczucie winy jako regulator

odpowiedzialności za starzejących się
rodziców (długo żyjący rodzice,
mniejsza ilość rodzeństwa)

Choroba a cykl życia

• 1.Kryzys: przed postawieniem

ostatecznej diagnozy, okres
wstępnego przeorganizowywania
życia, radzenie sobie po ustaleniu
diagnozy, nakreślenie wstępnego
planu postępowania.

Zadania rodziny:

• nadanie znaczenia chorobie i wydarzeniom

jej towarzyszącym, co zwiększa możliwości

przetrwania, nadaje poczucie sprawstwa i

kompetencji

• żałoba po utracie przedchorobowej

tożsamości rodzinnej

• przesunięcie w kierunku akceptacji

permanentnej zmiany przy jednoczesnym

utrzymaniu poczucia ciągłości miedzy

przeszłością i teraźniejszością.

• zjednoczenie w celu pokonania

któtkoterminowych reorganizacji
wywołanych przez kryzys

• rozwinięcie plastycznej gotowości

stawienia czoła przyszłym
wyzwaniom pomimo niepewności,
która towarzyszy przyszłości.

Faza chroniczna:

• faza pomiędzy ostateczna diagnozą a

momentem terminalnym.

• Zachodzi w niej przystosowanie się

do przeorganizowanego życia.

• Odznacza się ona : stałością,

progresją choroby, epizodycznymi
zmianami

Faza chroniczna:

• faza pomiędzy ostateczna diagnozą a

momentem terminalnym.

• Zachodzi w niej przystosowanie się

do przeorganizowanego życia.

• Odznacza się ona : stałością,

progresją choroby, epizodycznymi
zmianami.

Zadania rodziny:

• możliwość utrzymania w miarę

normalnego życia pomimo zakłócenia
normalności związanego z chroniczna
chorobą i wzrastającej niepewności.

Faza ostatnia, terminalna:

• nieuchronność śmierci dominuje

życie rodziny.

• ożywanie problemów indukowanych

separacją, śmiercią, żałobą,
przeżyciem i zakończeniem żałoby
oraz powrotem do normalnego życia
po przeżyciu straty.

• Okresy przejściowe w życiu rodziny

jak i fazy przejściowe związane z
chorobą w rodzinie powodują, że
rodziny dokonują oceny -
przedefiniowania swojej
wcześniejszej struktury życia w
obliczu nowych związanych z
chorobą czy innym aspektem
rozwojowym wymagań

• Zamrożenie w poprzednim etapie

• Rodziny splątane ze względu na

swoje zrośniecie maja trudności w
negocjowaniu tego delikatnego
przejścia.

• Kryzysowa faza choroby jest

porównywana do fazy dzieciństwa czy
adolescencji( tematy separacji i
indywiduacji)

• Wejście w fazę chroniczną – faza

dorosłości: autonomia, kreacja
struktury zaadaptowanej do realiów
choroby (życia).

• Wyjście z fazy chronicznej: zasoby

zaangażowane w „życie z chorobą
chroniczną” i w „życie poza chorobą
–innymi aspektami życia” musza być
znowu połączone razem w jedną
koherentną strukturę życia.