Podstawy zachowań

indywidualnych

Postawy społeczne i

zachowania jednostek w

organizacji.

Podstawowe czynniki

wpływające na zachowania

jednostki

Aksjologia

• Nauka o wartościach, zajmuje się

badaniem natury wartości,
ustalaniem norm i kryteriów
wartościowania

Wartość

• oznacza wszystko to, co cenne i godne

pożądania, co stanowi cel dążeń ludzkich.
Innymi słowy, jest to cel, życzenie lub sposób
działania, któremu przypisuje się długotrwałe
pierwszeństwo. Uznana przez człowieka
wartość odzwierciedla jego skłonność do
dążenia do upragnionego celu, spełnienia
jego życzenia czy preferowanego sposobu
postępowania i dlatego stanowi podstawę
kształtowania norm, postaw, wzorów i ocen
zachowania.

Wartość

• jest wyrazem podstawowych przekonań,

że „określony tryb postępowania lub
ostateczny stan egzystencji jest
uznawany przez jednostkę lub
społeczeństwo za lepszy niż odmienny
tryb postępowania lub inny ostateczny
stan egzystencji”. Ma posmak moralny,
gdyż wiążą się z poglądem danej osoby
na to, co jest słuszne, dobre albo
pożądane.

Systemy wartości

• są układem priorytetów

poszczególnych wartości. Określa się
je na podstawie względnego
znaczenia przypisywanego przez
daną osobę wartościom, takim jak
wolność, przyjemność, szacunek dla
samego siebie, uczciwość,
posłuszeństwo i równość.

Układ wartości Rokeacha

• wartości terminalne – odnoszą się

do pożądanych stanów egzystencji,

• wartości instrumentalne –

odnoszą się do preferowanych
trybów zachowań, czyli środków do
osiągnięcia wartości terminalnych.

Przykłady wartości terminalnych i

instrumentalnych w układzie

wartości Rokeacha

Wartości terminalne

Wartości instrumentalne

Wygodne (zamożne) życie

Ambitny (pracowity)

Poczucie osiągnięć (trwały wkład)

Zdolny (kompetentny, skuteczny)

Pokój na świecie (bez wojen i konfliktów)

Pogodny (beztroski, radosny)

Piękno (piękno natury, sztuka)

Czysty (porządny, schludny)

Równość (braterstwo, równe szansę dla

wszystkich)

Odważny (stający w obronie swoich

przekonań)

Bezpieczeństwo rodziny (opieka nad bliskimi)

Pomocny (pracujący dla dobra innych)

Wolność (niezależność, swoboda wyboru)

Uczciwy (szczery, prawdomówny)

Szczęście (zadowolenie)

Pełen wyobraźni (śmiały, twórczy)

Harmonia wewnętrzna (brak konfliktów

wewnętrznych)

Logiczny (konsekwentny, racjonalny)

Przyjemność (mile, wygodne życie)

Kochający (czuły, delikatny)

Zbawienie (życie wieczne)

Posłuszny (obowiązkowy, wyrażający

szacunek)

Uznanie społeczne (szacunek, podziw)

Uprzejmy (grzeczny, dobrze wychowany)

Prawdziwa przyjaźń (bliskie koleżeństwo)

Odpowiedzialny (niezawodny, wiarygodny)

Postawa wg Secord’a i

Backman’a

• postawę należy traktować jako

określone powtarzalne schematy
zgodnie, z którymi jednostka czuje i
myśli oraz jej predyspozycje do
działania w określony sposób wobec
pewnych aspektów własnego
środowiska

Postawa ma trzy

komponenty:

• emocje - walor efektywny,
• myśli -walor poznawczy,
• intencje (predyspozycje do działania)

- czyli walor behawioralny.

• Komponent poznawczy odnosi się

do prezentowanego przez człowieka
poglądu o czymś lub o kimś.

• Komponent emocjonalny jest

reakcją na posiadany pogląd i
zawiera uzewnętrznione odczucia,
wyrażane słownie w pozytywnych lub
negatywnych zwrotach.

• Komponent intencjonalny

odzwierciedlający zamiary dotyczące
przyszłości i będące reakcją na
posiadaną opinię.

postawy pełnią u jednostki

cztery funkcje:

• Przystosowawcza,
• Obronnego,
• Ekspresji wartości,
• Poznawcza (wiedzy).

Definicja postawy

• Postawy są to oceny — pozytywne

albo negatywne — przedmiotów, ludzi
lub zdarzeń. Odzwierciedlają one
uczucia danej osoby na określony
temat.

• Postawa to względnie trwały pogląd,

przekonanie, odczucie i tendencja w
zachowaniu się w stosunku do innych
osób, grup, pomysłów, spraw lub celów.

Rodzaje postaw w aspekcie

pracy

• zadowolenie z pracy,
• zaangażowanie w pracę (stopień, w

jakim człowiek identyfikuje się ze
swoją pracą i aktywnie w niej
uczestniczy) i

• zaangażowanie w organizację

(stopień identyfikowania się z
organizacją i lojalności wobec niej).

Zadowolenie z pracy

• dotyczy ogólnej postawy danej osoby

wobec jej pracy. Ktoś w wysokim
stopniu zadowolony z pracy ma
wobec niej postawę pozytywną, ktoś
niezadowolony ze swojej pracy ma
wobec niej postawę negatywną.

Czynniki sprzyjające

zadowoleniu z pracy

• intelektualne wyzwania związane z

pracą,

• sprawiedliwe wynagrodzenia,
• odpowiednie warunki pracy i
• przychylnie nastawieni koledzy.

Zadowolenie a wydajność

• Czy robotnik szczęśliwy to robotnik

wydajny ?

Satysfakcję stanowi

• różnica między tym, co pracownik

otrzymuje (np. wynagrodzenie,
świadczenia, uznanie, nagrody,
kontakty) a tym, o czym jest
przekonany, że powinien otrzymać.

Czynniki wpływające na

satysfakcję

Czynniki organizacyjne

związane są z:

• treścią pracy, rodzajem wykonywanych

zadań, warunkami fizycznymi,
możliwością awansu na wyższe lub
bardziej wyspecjalizowane stanowiska,
wysokością wynagrodzenia i innych
świadczeń, stosowaną polityką przez
kierownictwo w zakresie
funkcjonowania i rozwoju firmy

Czynniki społeczne odnoszą się

do:

• istniejącego poziomu spójności celów

różnych pracowników, wyrażanego w
harmonii działania i wzajemnym
poszanowaniu, zakresu zgodności
postępowania z etyką zawodową i osobistą,
układów z współpracownikami, którzy mogą
być pomocni i życzliwi, chętni do zastępstwa,
układów z przełożonym, który może służyć
zawodową pomocą i wsparciem, a także być
życzliwym i dbającym o rozwój.