background image

JEDNOSTKA

JEDNOSTKA

W ORGANIZACJI

W ORGANIZACJI

background image

PODSTAWY ZACHOWANIA 

PODSTAWY ZACHOWANIA 

JEDNOSTKI

JEDNOSTKI

WARTOŚCI

WARTOŚCI

WARTOŚĆ jako przeświadczenie, że dane zachowanie/cel życia 

WARTOŚĆ jako przeświadczenie, że dane zachowanie/cel życia 

jest bardziej atrakcyjne niż przeciwne;

jest bardziej atrakcyjne niż przeciwne;

SYSTEM WARTOŚCI = hierarchia wartości jednostki;

SYSTEM WARTOŚCI = hierarchia wartości jednostki;

POSTAWY

POSTAWY

POSTRZEGANIE (PERCEPCJA)

POSTRZEGANIE (PERCEPCJA)

UCZENIE SIĘ

UCZENIE SIĘ

ZACHOWANIE JEDNOSTKI

    MOTYWACJA     PERCEPCJA

       UCZENIE SIĘ

WARTOŚCI

POSTAWY

OSOBOWOŚĆ

      ZDOLNOŚCI

ZAGADNIENIA PSYCHOLOGICZNE PORUSZNE W NAUCE O ZACHOWANIU 
W ORGANIZACJACH

background image

SKALA WARTOŚCI ROKEACHA

SKALA WARTOŚCI ROKEACHA

WARTOŚCI OSTATECZNE 

WARTOŚCI OSTATECZNE 

(AUTOTELICZNE)

(AUTOTELICZNE)

WARTOŚCI INSTRUMENTALNE

WARTOŚCI INSTRUMENTALNE

Harmonia wewnętrzna (brak konfliktów 

Harmonia wewnętrzna (brak konfliktów 

wewnętrznych)

wewnętrznych)

Logiczność (konsekwencja, racjonalność)

Logiczność (konsekwencja, racjonalność)

Osiągnięcia (ciągły postęp)

Osiągnięcia (ciągły postęp)

Miłość (uczuciowość, czułość)

Miłość (uczuciowość, czułość)

Piękno świata (przyrody, sztuki)

Piękno świata (przyrody, sztuki)

Odpowiedzialność (rzetelność, niezawodność)

Odpowiedzialność (rzetelność, niezawodność)

Pokój na świecie (brak wojen i konfliktów)

Pokój na świecie (brak wojen i konfliktów)

Odwaga cywilna (obrona własnych przekonań)

Odwaga cywilna (obrona własnych przekonań)

Prawdziwa przyjaźń (zażyłość)

Prawdziwa przyjaźń (zażyłość)

Ofiarność (praca dla dobra innych)

Ofiarność (praca dla dobra innych)

Przyjemność (wesołe życie, rozrywki)

Przyjemność (wesołe życie, rozrywki)

Radość (wesołość, zadowolenie)

Radość (wesołość, zadowolenie)

Równość (braterstwo, równe szanse dla każdego)

Równość (braterstwo, równe szanse dla każdego)

Schludność (czystość, zadbanie)

Schludność (czystość, zadbanie)

Uznanie społeczne (szacunek poważanie)

Uznanie społeczne (szacunek poważanie)

Umiejętności (kompetencja, skuteczność)

Umiejętności (kompetencja, skuteczność)

Wolność (niezależność, wolny wybór)

Wolność (niezależność, wolny wybór)

Uprzejmość (grzeczność, dobre wychowanie)

Uprzejmość (grzeczność, dobre wychowanie)

Zbawienie (życie wieczne)

Zbawienie (życie wieczne)

Wyobraźnia (śmiałość, twórczość)

Wyobraźnia (śmiałość, twórczość)

Według M. Rokeach, The nature of Human Values, The Free Press, New York 1973

background image

GRUPY POKOLENIOWE WSPÓŁCZESNYCH 

GRUPY POKOLENIOWE WSPÓŁCZESNYCH 

PRACOWNIKÓW

PRACOWNIKÓW

ETAP

ETAP

WPŁYW

WPŁYW

ROZPOCZĘC

ROZPOCZĘC

IE PRACY

IE PRACY

PRZECIĘTN

PRZECIĘTN

Y WIEK

Y WIEK

DOMINUJĄC

DOMINUJĄC

WARTOŚCI

WARTOŚCI

I. Protestancka etyka 

I. Protestancka etyka 

pracy

pracy

Atmosfera Wielkiego 

Atmosfera Wielkiego 

Kryzysu, II wojna 

Kryzysu, II wojna 

światowa, dominacja 

światowa, dominacja 

USA w przemyśle 

USA w przemyśle 

światowym, siostry 

światowym, siostry 

Andrew, blokada 

Andrew, blokada 

Berlina

Berlina

Od połowy lat 40’ do 

Od połowy lat 40’ do 

końca lat 50’

końca lat 50’

60-75

60-75

Pracowitość, 

Pracowitość, 

konserwatyzm, 

konserwatyzm, 

lojalność wobec 

lojalność wobec 

organizacji

organizacji

WYGODNE ŻYCIE, 

WYGODNE ŻYCIE, 

BEZPIECZEŃSTWO 

BEZPIECZEŃSTWO 

RODZINY

RODZINY

II. Egzystencjalizm 

II. Egzystencjalizm 

(etyka hipisowska)

(etyka hipisowska)

John F. Kennedy, ruch 

John F. Kennedy, ruch 

praw obywatelskich, 

praw obywatelskich, 

Beatlesi, wojna 

Beatlesi, wojna 

wietnamska, 

wietnamska, 

rywalizacja wyżu 

rywalizacja wyżu 

demograficznego

demograficznego

Od lat 60’ do połowy 

Od lat 60’ do połowy 

lat 70’

lat 70’

45-60

45-60

Zainteresowanie 

Zainteresowanie 

jakością życia, 

jakością życia, 

nonkonformizm, 

nonkonformizm, 

dążenie do 

dążenie do 

samodzielności, 

samodzielności, 

lojalność wobec 

lojalność wobec 

własnych wartości 

własnych wartości 

WOLNOŚĆ, 

WOLNOŚĆ, 

RÓWNOŚĆ

RÓWNOŚĆ

III. Pragmatyzm

III. Pragmatyzm

(cel uświęca środki)

(cel uświęca środki)

Konserwatyzm 

Konserwatyzm 

Reagana, rozbudowa 

Reagana, rozbudowa 

sił zbrojnych, kariera 

sił zbrojnych, kariera 

zawodowa obojga 

zawodowa obojga 

rodziców

rodziców

Od połowy lat 70’ do 

Od połowy lat 70’ do 

połowy lat 80’

połowy lat 80’

35-45

35-45

Chęć sukcesu i 

Chęć sukcesu i 

osiągnięć, ambicja, 

osiągnięć, ambicja, 

pracowitość lojalność 

pracowitość lojalność 

wobec kariery

wobec kariery

OSIĄGNIĘCIA, 

OSIĄGNIĘCIA, 

UZNANIE 

UZNANIE 

SPOŁECZNE

SPOŁECZNE

IV. Generacja X

IV. Generacja X

Globalizacja, upadek 

Globalizacja, upadek 

komunizmu, MTV, 

komunizmu, MTV, 

AIDS, komputery

AIDS, komputery

Od połowy lat 80’ do 

Od połowy lat 80’ do 

lat 90’

lat 90’

Poniżej 35

Poniżej 35

Elastyczność, dążenie 

Elastyczność, dążenie 

do  satysfakcji 

do  satysfakcji 

zawodowej i 

zawodowej i 

odpowiedniej ilości 

odpowiedniej ilości 

czasu wolnego, 

czasu wolnego, 

lojalność wobec relacji 

lojalność wobec relacji 

z innymi

z innymi

PRZYJAŹŃ, 

PRZYJAŹŃ, 

SZCZĘŚCIE, 

SZCZĘŚCIE, 

PRZYJEMNOŚĆ

PRZYJEMNOŚĆ

background image

WARTOŚCI W RÓŻNYCH 

WARTOŚCI W RÓŻNYCH 

KULTURACH

KULTURACH

Schemat oceny kultur Geerta Hofstede’a

Schemat oceny kultur Geerta Hofstede’a

1.

1.

DYSTANS WŁADZY 

DYSTANS WŁADZY 

– stopień akceptacji 

– stopień akceptacji 

nierównomiernego podziału władzy w organizacjach i 

nierównomiernego podziału władzy w organizacjach i 

instytucjach w danym kraju;

instytucjach w danym kraju;

2.

2.

INDYWIDUALIZM A KOLEKTYWIZM 

INDYWIDUALIZM A KOLEKTYWIZM 

– w jakim stopniu 

– w jakim stopniu 

ludzie w danym kraju wolą działać jako 

ludzie w danym kraju wolą działać jako 

jednostki/członkowie grup;

jednostki/członkowie grup;

3.

3.

ILOŚCIOWE/JAKOŚCIOWE PODEJŚCIE DO ŻYCIA 

ILOŚCIOWE/JAKOŚCIOWE PODEJŚCIE DO ŻYCIA 

– 

– 

przewaga wartości takich jak asertywność, zdobywanie 

przewaga wartości takich jak asertywność, zdobywanie 

pieniędzy, rywalizacja lub wrażliwość i troska o innych;

pieniędzy, rywalizacja lub wrażliwość i troska o innych;

4.

4.

UNIKANIE NIEPEWNOŚCI 

UNIKANIE NIEPEWNOŚCI 

– stopień w jakim ludzie 

– stopień w jakim ludzie 

danego kraju wolą sytuacje pewne od niepewnych 

danego kraju wolą sytuacje pewne od niepewnych 

(unikanie niepewności => wysoki poziom lęku => 

(unikanie niepewności => wysoki poziom lęku => 

nerwowość, stres, agresja);

nerwowość, stres, agresja);

5.

5.

ORIENTACJA DŁUGO/KRÓTKODYSTANSOWA

ORIENTACJA DŁUGO/KRÓTKODYSTANSOWA

 – 

 – 

patrzenie w przyszłość (zapobiegliwość, wytrwałość), a 

patrzenie w przyszłość (zapobiegliwość, wytrwałość), a 

cenienie przeszłości i teraźniejszości (szacunek dla 

cenienie przeszłości i teraźniejszości (szacunek dla 

tradycji, zobowiązań społecznych).

tradycji, zobowiązań społecznych).

background image

PRZYKŁADY WYMIARÓW KULTUROWYCH

PRZYKŁADY WYMIARÓW KULTUROWYCH

KRAJ

KRAJ

DYSTAN

DYSTAN

WŁADZY

WŁADZY

INDYWIDUALIZ

INDYWIDUALIZ

M

M

ILOŚCIOW

ILOŚCIOW

PODEJŚCI

PODEJŚCI

E DO 

E DO 

ŻYCIA

ŻYCIA

UNIKANIE 

UNIKANIE 

NIEPEWNOŚ

NIEPEWNOŚ

CI

CI

ORIENTACJA 

ORIENTACJA 

DŁUGODYST

DŁUGODYST

ANSOWA

ANSOWA

CHINY

CHINY

HONGKON

HONGKON

G

G

JAPONIA

JAPONIA

INDONEZJ

INDONEZJ

A

A

ROSJA

ROSJA

FRANCJA

FRANCJA

NIEMCY

NIEMCY

HOLANDIA

HOLANDIA

USA

USA

AFRYKA 

AFRYKA 

ZACHODNI

ZACHODNI

A

A

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

umiarkowany

umiarkowany

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

niski

niski

niski

niski

niski

niski

wysoki

wysoki

niski

niski

niski

niski

umiarkowany

umiarkowany

niski

niski

umiarkowany

umiarkowany

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

niski

niski

umiarkowany

umiarkowany

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

umiarkowany

umiarkowany

niski

niski

umiarkowany

umiarkowany

wysoki

wysoki

niski

niski

wysoki

wysoki

umiarkowany

umiarkowany

umiarkowany

umiarkowany

niski

niski

umiarkowany

umiarkowany

niski

niski

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

umiarkowany

umiarkowany

umiarkowany

umiarkowany

niski

niski

umiarkowany

umiarkowany

wysoki

wysoki

wysoki

wysoki

umiarkowany

umiarkowany

niski

niski

niski

niski

niski

niski

umiarkowany

umiarkowany

umiarkowany

umiarkowany

niski

niski

niski

niski

WNIOSKI DLA NAUKI O ORGANIZACJI 

 NIE WSZYSTKIE TEORIE I POJĘCIA NAUKI O ZACHOWANIACH WORGANIZACJI 

MOŻNA STOSOWAĆ UNIWERSALNIE DO KIEROWANIA LUDŹMI NA CAŁYM 
ŚWIECIE (ZWŁASZCZA TAM, GDZIE WARTOŚCI ZWIĄZANE Z PRACĄ ZNACZNIE 
RÓŻNIĄ SIĘ OD TYCH W USA)

 PRÓBUJĄC ZROZUMIEĆ ZACHOWANIE LUDZI W RÓŻNYCH KRAJACH NALEŻY 

UWZGLĘDNIAĆ WARTOŚCI KULTUROWE

background image

POSTAWY – DEKLARACJE WYRAŻAJĄCE 

POSTAWY – DEKLARACJE WYRAŻAJĄCE 

OCENĘ

OCENĘ

ZADOWOLENIE Z PRACY

ZADOWOLENIE Z PRACY

wysiłek umysłowy (wyzwanie intelektualne)

wysiłek umysłowy (wyzwanie intelektualne)

sprawiedliwa zapłata (i inne nagrody/awanse)

sprawiedliwa zapłata (i inne nagrody/awanse)

warunki pracy (bezpieczne, wygodne, czyste, nie 

warunki pracy (bezpieczne, wygodne, czyste, nie 

rozpraszające)

rozpraszające)

życzliwi/sympatyczni  koledzy (potrzeba kontaktów 

życzliwi/sympatyczni  koledzy (potrzeba kontaktów 

społecznych)

społecznych)

ZAANGAŻOWANIE W PRACĘ (stopień identyfikacji ze 

ZAANGAŻOWANIE W PRACĘ (stopień identyfikacji ze 

swoją pracą, aktywne w niej uczestniczenie)

swoją pracą, aktywne w niej uczestniczenie)

STOSUNEK DO ORGANIZACJI (wskaźnik lojalności i 

STOSUNEK DO ORGANIZACJI (wskaźnik lojalności i 

identyfikacji z organizacją)

identyfikacji z organizacją)

background image

POSTAWY, A ZACHOWANIE

POSTAWY, A ZACHOWANIE

DZIAŁANIE W MYŚL WYZNAWANYCH POSTAW

DZIAŁANIE W MYŚL WYZNAWANYCH POSTAW

wczesne badania, logiczność

wczesne badania, logiczność

KONKRETNE POSTAWY UTOŻSAMIANE Z KONKRETNYMI 

KONKRETNE POSTAWY UTOŻSAMIANE Z KONKRETNYMI 

ZACHOWANIAMI

ZACHOWANIAMI

im konkretniejszą postawę utożsamiamy z konkretniejszym 

im konkretniejszą postawę utożsamiamy z konkretniejszym 

zachowaniem, tym bardziej prawdopodobne wykazanie 

zachowaniem, tym bardziej prawdopodobne wykazanie 

związku między postawą i zachowaniem

związku między postawą i zachowaniem

OGRANICZENIA SPOŁECZNE 

OGRANICZENIA SPOŁECZNE 

rozbieżności między postawami, a zachowaniem jako efekt 

rozbieżności między postawami, a zachowaniem jako efekt 

presji społecznej, nacisków grupy

presji społecznej, nacisków grupy

background image

PERCEPCJA –

PERCEPCJA –

 

 

PROCES ORGANIZACJI I 

PROCES ORGANIZACJI I 

INTERPRETACJI DOZNAŃ ZMYSŁOWYCH, ABY NADAĆ 

INTERPRETACJI DOZNAŃ ZMYSŁOWYCH, ABY NADAĆ 

SENS OTOCZENIU

SENS OTOCZENIU

IDYWIDUALNE 

IDYWIDUALNE 

CECHY 

CECHY 

POSTRZEGAJĄCE

POSTRZEGAJĄCE

GO

GO

CECHY 

CECHY 

OBSERWOWANE

OBSERWOWANE

GO 

GO 

PRZEDMIOTU

PRZEDMIOTU

KONTEKST 

KONTEKST 

SYTUACJI W JAKIEJ 

SYTUACJI W JAKIEJ 

ODBYWA SIĘ 

ODBYWA SIĘ 

PERCEPCJA

PERCEPCJA

POSTAWY, 

POSTAWY, 

OSOBOWOŚĆ, 

OSOBOWOŚĆ, 

MOTYWY, 

MOTYWY, 

ZAINTERESOWNIA, 

ZAINTERESOWNIA, 

WCZEŚNIEJSZE 

WCZEŚNIEJSZE 

DOŚWIADCZENIA, 

DOŚWIADCZENIA, 

OCZEKIWANIA

OCZEKIWANIA

RELACJA MIĘDZY 

RELACJA MIĘDZY 

PRZEDMIOTEN, A 

PRZEDMIOTEN, A 

JEGO TŁEM;

JEGO TŁEM;

TENDENCJA DO 

TENDENCJA DO 

GRUPOWANIA 

GRUPOWANIA 

PRZEDMIOTÓW 

PRZEDMIOTÓW 

PODOBNYCH/BLISKI

PODOBNYCH/BLISKI

CH

CH

CZAS, 

CZAS, 

ZDARZENIE, 

ZDARZENIE, 

UMIEJSCOWIENIE, 

UMIEJSCOWIENIE, 

OŚWIETLENIE, 

OŚWIETLENIE, 

TEMPERATURA, 

TEMPERATURA, 

CZYNNIKI SYTUACYJNE

CZYNNIKI SYTUACYJNE

„To, co widzimy i nazywamy rzeczywistością, jest wynikiem naszej interpretacji.”

background image

TEORIA ATRYBUCJI

TEORIA ATRYBUCJI

PRZYCZYNY WEWNĘTRZNE

PRZYCZYNY WEWNĘTRZNE

PRZYCZYNY ZEWNĘTRZNE

PRZYCZYNY ZEWNĘTRZNE

DYSTYNKTOWNOŚ

DYSTYNKTOWNOŚ

Ć

Ć

ZGODNOŚĆ

ZGODNOŚĆ

KONSEKWENCJA

KONSEKWENCJA

Czy dane 

Czy dane 

zachowanie jest 

zachowanie jest 

nietypowe? 

nietypowe? 

(tak = atrybucja 

(tak = atrybucja 

zewnętrzna)

zewnętrzna)

Czy wszyscy 

Czy wszyscy 

zachowują się w 

zachowują się w 

ten sam sposób?

ten sam sposób?

(tak = atrybucja 

(tak = atrybucja 

zewnętrzna)

zewnętrzna)

Czy dana osoba 

Czy dana osoba 

zwykle postępuje 

zwykle postępuje 

podobnie?

podobnie?

(tak = atrybucja 

(tak = atrybucja 

wewnętrzna)

wewnętrzna)

PODSTAWOWY BŁĄD ATRYBUCJI

PODSTAWOWY BŁĄD ATRYBUCJI

tendencja do lekceważenia wpływu czynników zewnętrznych i 

tendencja do lekceważenia wpływu czynników zewnętrznych i 

przeceniania czynników wewnętrznych;

przeceniania czynników wewnętrznych;

TENDENCJA DO OBRONY EGO

TENDENCJA DO OBRONY EGO

przypisywanie własnych sukcesów czynnikom wewnętrznym 

przypisywanie własnych sukcesów czynnikom wewnętrznym 

(zdolności, pracowitość), a niepowodzeń czynnikom zewnętrznym 

(zdolności, pracowitość), a niepowodzeń czynnikom zewnętrznym 

(brak szczęścia);

(brak szczęścia);

background image

UPROSZCZENIA W OCENIANIU 

UPROSZCZENIA W OCENIANIU 

INNYCH

INNYCH

SELEKTYWNOŚĆ

SELEKTYWNOŚĆ

szybkie czytanie” innych (ryzyko stworzenia 

szybkie czytanie” innych (ryzyko stworzenia 

niedokładnego obrazu)

niedokładnego obrazu)

ZAŁOŻENIE PODOBIEŃSTWA

ZAŁOŻENIE PODOBIEŃSTWA

założenie, że inni są podobni do nas (błąd projekcji)

założenie, że inni są podobni do nas (błąd projekcji)

STEREOTYPIZACJA

STEREOTYPIZACJA

spostrzeżenia dotyczące grupy np. „żonaci rzadziej 

spostrzeżenia dotyczące grupy np. „żonaci rzadziej 

zmieniają pracę niż kawalerowie” (zniekształcenie sądów)

zmieniają pracę niż kawalerowie” (zniekształcenie sądów)

EFEKT HALO

EFEKT HALO

wyobrażenie jednostki na podstawie pojedynczej cechy jak 

wyobrażenie jednostki na podstawie pojedynczej cechy jak 

inteligencja, wygląd (rozmowy kwalifikacyjne, 

inteligencja, wygląd (rozmowy kwalifikacyjne, 

przesłonięcie innych cech)

przesłonięcie innych cech)

background image

UCZENIE SIĘ – 

UCZENIE SIĘ – 

STOSUNKOWO STAŁA ZMIANA W 

STOSUNKOWO STAŁA ZMIANA W 

ZACHOWANIU, POWSTAJĄCA W WYNIKU 

ZACHOWANIU, POWSTAJĄCA W WYNIKU 

DOŚWIADCZENIA

DOŚWIADCZENIA

UCZENIE PRZEZ KSZTAŁTOWANIE

UCZENIE PRZEZ KSZTAŁTOWANIE

uczenie odbywa się etapami, kształtowanie zachowania 

uczenie odbywa się etapami, kształtowanie zachowania 

pracowników przez systematyczne wzmacnianie; „uczenie się na 

pracowników przez systematyczne wzmacnianie; „uczenie się na 

błędach”

błędach”

UCZENIE DZIĘKI OBSERWACJI I MODELOWANIU

UCZENIE DZIĘKI OBSERWACJI I MODELOWANIU

szybka zmiana zachowań złożonych, modelowanie na wzór innych 

szybka zmiana zachowań złożonych, modelowanie na wzór innych 

ludzi (konsekwencje korzystne = trwała zmiana zachowania)

ludzi (konsekwencje korzystne = trwała zmiana zachowania)

PRAWO EFEKTU - zachowanie jest funkcją jego konsekwencji 
(jeśli konsekwencje są korzystne mamy tendencję do 
powtórzeń, jeśli niekorzystne zachowanie zanika)

Kształtowanie

Środowisko

Prawo efektu

 

Zachowanie

Modelowanie

background image
background image

Zagadnienia:

I. Modele klasyfikacji 

osobowości

II. Zależności pomiędzy typem 

osobowości, a wykonywaną 

pracą.

III. Emocje w organizacjach.

background image

Czym jest osobowość?

background image

Osobowość- to kombinacja cech psychicznych, 

jakimi posługujemy się w klasyfikacji jednostki.

Osobowość to rzeczy, które trzyma się na nocnym stoliku.

Jonathan Carroll

Osobowość kształtuje się nie przez piękne słowa lecz pracą i własnym wysiłkiem.

Albert Einstein

Lepiej mieć stały dochód niż fascynującą osobowość.

Oscar Wilde

Człowiek ujawnia swoją osobowość w sposobie traktowania innych.

Stefan Wyszyński

background image

Szesnaście podstawowych cech osobowości R. 

Cattell

1.Skrytość

Otwartość

2.Niska inteligencja

Wysoka inteligencja

3.Uczuciowość

Stabilność 

emocjonalna

4.Uległość

Władczość

5.Powaga

Beztroska

6.Oportunizm

Sumienność

7.Lękliwość

Brawura

8.Oschłość

Wrażliwość

9.Ufność

Podejrzliwość

10.Praktyczność

Wyobraźnia

11.Prostolinijność

Spryt

12.Pewność siebie

Nieśmiałość

13.Konserwatyzm

Nowatorstwo

14.Zalezność od 

grupy

Samowystarczalnoś

ć

15.Impulsywność

Powściągliwość

16.Swoboda

Napięcie

background image

Wskaźnik Typów Myersa-

Briggsa

(MBTI)

MBTI (ang. Myers-Briggs Type Indicator) - wskaźnik 
psychologiczny, służący do określenia typu osobowości.  
Klasyfikuje on jednostki na podstawie wyboru jednej 
preferencji każdego z 4 wymiarów.

Ekstrawersja(E)

Introwersja(I)

Poznanie(S)

Intuicja(N)

Myślenie(T)

Odczuwanie(F)

Obserwacja(P)

Ocenianie(J)

background image

Kombinacje powyższych kategorii tworzą 16 typów 

osobowości m.in.:

 INTJ( introwertyk, kierujący się intuicją, myśliciel, sędzia)-Wizjoner. Pełen 

oryginalnych pomysłów. Sceptyczny, krytyczny, niezależny i często uparty.

 ESTJ(ekstrawertyk, percepcjonista , myśliciel , sędzia)-organizator. To praktyczny 

realista, trzeźwo myślący, ma wrodzony talent do interesów lub uzdolnienia 
techniczne. Lubi organizować pracę i nią kierować.

 ENTJ-(ekstrawertyk, kierujący się intuicją ,myśliciel ,sędzia)-Konceptualista . Jest 

Szybki, błyskotliwy i wszechstronnie uzdolniony. Skuteczny w rozwiązywaniu 
niekonwencjonalnych problemów, ale zaniedbuje czynności rutynowe.

Do typu NT(osób intuicyjnych i myślących) należy tylko 5%  populacji. 

Trzynastu  współczesnych  biznesmenów,  którzy  budowali  potężne  korporacje  takie  jak: 

Apple Computer, Citicorp, Exxon, GE, 3M i wiele innych instytucji należy do typu NT.

background image

Model wielkiej piątki

Model Wielkiej Piątki- to pięcioskładnikowym modelem 

osobowości, do którego zaliczamy następujące składniki:

 Ekstrawersję
 Stabilność emocjonalną
 Ugodowość
 Sumienność
 Otwartość na doświadczenia

background image

 Ekstrawersja-towarzyskość, rozmowność, asertywność

 Stabilność emocjonalna-opanowanie, zapał, poczucie 

bezpieczeństwa(biegun dodatni) w opozycji do napięcia, 
nerwowości, przygnębienia i niepewności. 

 Sumienność- odpowiedzialność, niezawodność, wytrwałość, 

dążenie do celu. 

 Otwartość na doświadczenia-wyobraźnia zmysł artystyczny, 

intelekt.

 Ugodowość-życzliwość, gotowość do współpracy, ufność.

background image

Inne atrybuty osobowości

 Umiejscowienie kontroli
 Autorytaryzm
 Makiawelizm
 Samokontrola
 Skłonność do ryzyka 
 Osobowość typu A

background image
background image
background image

Koncepcja osobowości zawodowej 

J.Hollanda 

Zadowolenie z pracy i skłonność do zmiany zajęcia zależy od 

tego, w jakiej mierze osobowość jest zgodna z jej 
środowiskiem zawodowym. Wyróżnia się sześć głównych 
typów osobowości:

 Realistyczny
 Badawczy
 Społeczny
 Konwencjonalny
 Przedsiębiorczy
 Artystyczny

background image

Sześciokątny schemat zależności 

pomiędzy typami osobowości 

zawodowych.

background image

Czym są emocje?

Emocjonalność-jest rdzeniem osobowości.

Emocja-silne uczucia skierowane do kogoś lub na coś.

Nastrój-uczucia bez określonego obiektu.

Afekt-pojęcie ogólne. Mieszczą się w nim zarówno 

emocje jak i nastroje. W odróżnieniu od nastroju, 
afekt jest rozumiany jako krótkotrwałe doznanie 
emocjonalne, a poziom pobudzenia mu towarzyszący 
nie przekracza zazwyczaj progu świadomości.

background image

Praca emocjonalna

Wyrażanie w kontaktach 

interpersonalnych emocji 
pożądanych przez pracodawcę.

background image

Emocje

ODCZUWALN
E

OKAZYWAL
NE

background image

Sześć uniwersalnych emocji

background image

Płeć a emocje

Silniejsze odczuwanie  
emocji

Częstsza ekspresja emocji

Lepsze odczytywanie
komunikacji niewerbalnej

Większa swoboda ekspresji emocji

background image

Inteligencja Emocjonalna(IE)

 Poza poznawcze zdolności i 

kompetencje sprzyjające radzeniu 
sobie w kontaktach społecznych.

background image

   IE

Samoświadomoś
ć

Samokontrola

Motywacja do działania

     Empatia

Umiejętności społeczne

background image

 

MOTYWACJA

Najważniejsze 
teorie

background image

Procesy motywacyjne

procesy związane z 
rozpoczynaniem, 
kierowaniem i 
podtrzymywaniem działań 
fizycznych i psychicznych 
istotnych dla jednostki 
(zaspokajających jej 
potrzeby)

background image

Schemat procesu 

motywacyjnego:

potrzeba

napięcie

popędy

pożądane 
zachowanie

Zaspokojenie 
potrzeby i 
złagodzenie napięcia

background image

Motywacja - wczesne teorie 

background image

Pożywienie, 
mieszkanie, odzież

Zabezpieczenie 
przed chorobą, 
bezrobociem, 
starczą 
niezdolnością do 
pracy

Akceptacja, przyjaźń, 
przynależność do 
grupy

Sukces, szacunek, prestiż, 
znaczenie 

Rozwijanie swoich zdolności, 
talentów, zainteresowań, 
rozwój duchowy, 
potwierdzenie własnej 
wartości

Teoria hierarchii potrzeb – A. 

Maslow

background image

Teoria X i teoria Y

 

Douglas McGregor

Teoria X:

Pracownicy nie lubią pracy i są mało ambitni
Uchylają się od odpowiedzialności,
Trzeba ich zachęcać, kontrolować, grozić karą

Teoria Y:

Pracownicy lubią pracować

Mogą nauczyć się dążyć do 
odpowiedzialności

Kreatywność jest cechą powszechną

Menadżerowie zakładają, że:

background image

Teoria dwuczynnikowa 

(motywacji i 

higieny)

Frederick Herzberg

CZYNNIKI 

HIGIENICZNE 

wpływają na

 

niezadowolenie

 

z pracy, np.:

 Jakość nadzoru, 
 Płaca, 
 polityka firmy, 
 fizyczne warunki 

pracy,

 stosunki z innymi, 
 bezpieczeństwo 

pracy

CZYNNIKI 

MOTYWACYJNE 

wpływają na 

zadowolenie

 z 

pracy, np.:

 możliwości awansu,
 Możliwości rozwoju 

osobistego,

 Uznanie
 Odpowiedzialność
 Osiągnięcia

 

background image

Współczesne teorie 

motywacji

• poparte mocnymi dowodami 

empirycznymi

background image

Teoria potrzeb Davida 

McClellanda

Trzy najważniejsze motywy/potrzeby w
pracy:

1.

Potrzeba osiągnięć

2.

Potrzeba władzy

3.

Potrzeba przynależności

background image

Teoria wyznaczania celów

• Głównym źródłem motywacji do 

pracy są zamiary wyrażane poprzez 
cele

• cele ściśle określone i trudne 

(jeśli akceptowane) → wzrost 
wydajności, zaangażowania

• Uczestnictwo w ustalaniu celów 

sprzyja zwiększeniu ich akceptacji 

* Podejście poznawcze: działaniem kierują jego 
zamiary

background image

Teoria wzmocnienia

• Zachowanie determinowane przez 

czynniki wzmacniające 
pojawiające się po reakcji

• Nacisk na konsekwencje działań

* Podejście behawioralne : 
zachowanie   jest warunkowane 
przez wzmocnienia

background image

Teoria sprawiedliwości

• Oparta na porównaniach
Ja – „system”
Ja – „inni” 
Ja – „ja” 

sprawiedliwość → brak poczucia krzywdy

niesprawiedliwość → niedowartościowanie 

/ przewartościowanie (→ dążenie do 

skorygowania nierówności)

background image

Teoria oczekiwań:

Działanie zależy od:

1.

 Atrakcyjności

2.

 Związku pomiędzy efektywnością 

a   nagrodą

3.

 Związku pomiędzy wysiłkiem a 

efektem pracy

background image

MOTYWACJA w praktyce

background image

M

B

O

 – 

zarządzanie przez cele

(

m

anagement 

b

o

bjectives) Peter 

Drucker

• Wspólne ustalanie celów
• Cele sprecyzowane, weryfikowalne, 

wymierne

• Konkretność celów
• Ustalone ramy czasowe
• Informacja zwrotna o osiągnięciach
• Hierarchia celów – łączy cele danych 

szczebli z celami  nadrzędnymi i 

ogólnym celem organizacji

background image

Ogólne cele 

organizacji

Cele zakładu

Cele wydziału

Cele jednostek

Hierarchi

celów

background image

Modyfikacja zachowań

• Zastosowanie teorii wzmocnienia
• Etapy modyfikacji zachowań:

1.

Rozpoznanie zachowań związanych z 

efektywnością

2.

Pomiar zachowań

3.

Rozpoznanie czynników wpływających 

na zachowania

4.

Opracowanie i wprowadzenie strategii 

interwencji

5.

Ocena poprawy efektywności

background image

Programy uznania dla 

pracowników:

• Związane z teorią wzmocnienia 
• Rożne formy:

Osobiste gratulacje

Forma pisemna

Publiczne uznanie

Wspólne świętowanie sukcesu

Specjalne zebranie

background image

Programy zaangażowania 

pracowników:

• Zaangażowanie pracowników

 – 

proces uczestnictwa, w którym 
wykorzystuje się zdolności 
pracowników w celu pobudzenia ich 
zainteresowania interesem firmy

Wzrost motywacji, odpowiedzialności 
za organizację, wydajności i 
zadowolenia z pracy

background image

Programy 

zaangażowania 

pracowników

Współudział w 

zarządzaniu

Przedstawicielst

wo pracownicze

Koła 

jakośc

i

Akcjonariat 

pracowniczy

background image

Programy zmiennych płac

Płace akordowe

System 
premiowania

Udział w 
zyskach

Podział 
korzyści

background image

Systemy płac w zależności od 

kwalifikacji:

• Poziom płacy ustala się biorąc pod 

uwagę kwalifikacje pracownika i 
liczbę zadań, które potrafi wykonać 

background image

Modyfikacja zachowań

Programy 

zaangażowania 

pracowników

Systemy płac w 

zależności od 

kwalifikacji

Programy uznania 

dla pracowników

Zarządzanie przez cele

Teoria wyznaczania celów

Teoria wzmocnienia

Teoria oczekiwań

Programy 

zmiennych płac

Maslow, potrzeba 
osiągnięć, teoria 
sprawiedliwości, teoria 
wzmocnienia 

Teoria Y, motywacja 
wewnętrzna w teorii 
dwuczynnikowej

background image

motywacja

postrzegani

e

uczenie 

się

wartoś

ci

postawy

osobowo

ść

uzdolnienia

background image

Indywidualne 

podejmowanie decyzji

Jak powinno być

background image

Racjonalne podejmowanie 

decyzji

1.

Zdefiniowanie problemu

2.

Określenie kryteriów decyzji

3.

Rozważenie kryteriów

4.

Wyszukiwanie innych możliwości

5.

Ocena każdej możliwości  według 
każdego kryterium

6.

Podjęcie optymalnej decyzji

background image

…racjonalne podejmowanie 

decyzji 

warunki:

Znajomość problemu

Znajomość opcji

Jednoznaczność preferencji

Stałość preferencji

Brak ograniczeń związanych z 
czasem i kosztami

Maksymalna opłacalność

background image

Pobudzanie kreatywności w 

podejmowaniu decyzji

• Kreatywność

 – zdolność jednostki do 

tworzenia nowych idei lub do nowego 

spojrzenia na pomysły już istniejące

• wyzwalanie potencjału twórczego 
Pobudzanie kreatywności przez:

bezpośrednią instrukcję

zestawienie cech

myślenie lateralne („na przełaj”) 

zamiast  myślenia pionowego

background image

Indywidualne 

podejmowanie decyzji

Jak jest

background image

Ograniczona racjonalność

• Przy złożonych problemach
• Brak wszystkich informacji
• Uwzględnianie jedynie niektórych 

kryteriów (dostępnych i wyraźnych)

• Strategia „to mi wystarczy”  - 

wybieramy pierwsze 
wystarczająco dobre rozwiązanie
 
 

background image

Intuicja

• Proces nieświadomy
• Szybkie decyzje
• Możliwe dokonanie decyzji na 

podstawie bardzo ograniczonych 
informacji

background image

Rozpoznawanie 

problemów

• Wybór problemów rzucających się 

w oczy

• Zazwyczaj problem ważny dla 

decydującego zwycięża problem 

ważny dla organizacji 

Poszukiwanie rozwiązań

Niewielka kreatywność

Prostota, zgodność z 
dotychczasowymi doświadczeniami

Ograniczone porównania

background image

Błędy w dokonywaniu 

wyborów

• Stosowanie heurystyki dostępności i 

reprezentatywności

• Eskalacja zaangażowania:

przywiązanie do poprzednich decyzji 
mimo  docierających informacji 
negatywnych

 próba udowodnienie, że pierwotna 
decyzja nie była taka zła (unikanie 
przyznawania się do błędu)

background image

Style decyzyjne:

ANALITYCZNY

Rozwaga w 

decyzjach, 
umiejętność radzenia 
sobie w trudnych 

sytuacjach

KONCEPCYJNY

Koncentracja na 

długim okresie, 
twórcze 
rozwiązywanie 

problemów

DYREKTYWNY

Wydajność, 
logiczność, szybkie 

decyzje, 
koncentracja na 
najbliższej 

przyszłości

BEHAWIORALN

Y

Wrażliwość na 
sugestie, szukanie 
akceptacji, dobra 

współpraca z innymi

To

le

ra

n

cj

a

 d

la

 

w

ie

lo

zn

a

cz

n

o

śc

i

Sposób myślenia

racjonalny

intuicyjny

niska

wysoka

background image

???

Mieszkam w  kraju, w którym forma jest co najmniej tak samo 

ważna jak i treść. Najlepszym pracownikiem jest zwykle ten, 

kto jest starannie ubrany, kłania się w pas szefom, przestrzega 

biurowych reguł i nigdy się nie spóźnia. To bardzo trudne, bo w 

moim mieście dojeżdża się do pracy w jedną stronę średnio 1,5 

godziny. Spóźnienia trzeba usprawiedliwiać. Dlatego na 

peronach stoją panowie, którzy każdemu wysiadającemu dają 

karteczkę z informacją, że pociąg był opóźniony. I taką 

karteczkę trzeba później pokazać szefowi. Bardzo szanujemy 

starsze osoby, które rzadko zwalnia się z pracy. W mojej firmie 

panuje zasada, że jeśli możesz cokolwiek zrobić, by zyskał na 

tym cały zespół, to nie możesz tego zaniechać - nawet jeśli w 

umowie nie jest to przypisane do listy twoich zadań. Bardzo 

ważne jest ciągłe doskonalenie się. Doskonalenie dotyczy 

wszystkich dziedzin działalności firmy - zaczynając od czystości 

na biurkach, a kończąc na usprawnieniu procesu produkcji. 

Lenistwo nie jest u nas tolerowane.

background image

???

W moje firmie panuje bardzo bezpośrednia atmosfera. 

Wyrażanie swojego zdania uważa się za naturalne. 

Bezpośredniość nie oznacza oczywiście, że wszystko 

jest dozwolone. Docenia się uprzejmość i 

bezkonfliktowość w sytuacjach, kiedy występują różnice 

poglądów. I niemal wszyscy zwracają się do siebie per  

„ty”, także do szefów. Moi rodacy są bezpośredni w 

obejściu i doceniają zarówno poczucie wspólnoty jak i 

inicjatywę. Praca stanowi ważną część mojego życia, a 

satysfakcja z pracy jest istotnym elementem  kultury 

pracy w moim kraju. Niemal wszyscy pracodawcy 

kierują się zasadą, że jako zatrudniony powinieneś 

dobrze czuć się w pracy i nie powinieneś pracować w 

stresie. Pracownik powinien mieć odpowiedni nakład 

obowiązków i motywujących go wyzwań, dzięki temu 

czuję się doceniany jako członek zespołu.

background image

???

Uważam, ze jestem dobrym pracownikiem. 

Wszyscy mnie lubią, bo jestem otwarty i 

 przeważnie serdeczny. Zazwyczaj pracuję i myślę 

szybko i intensywnie ale nie zawsze. Zauważyłem, 

że zależy to od mojego nastroju. Najjaśniejszym 

punktem dnia jest dla mnie 3-godzinna przerwa 

obiadowa.  Nie przywiązuje zbyt dużej wagi do 

punktualności, bo to strata czasu. Przyznaję, 

zdarza mi się odwoływać spotkania, jeśli akurat 

gra mój ulubiony zespół piłkarski. Nie lubię, gdy 

ludzie rozmawiają tylko o pracy, przecież jest tyle 

ciekawszych tematów.

 

background image

Dziękujemy za uwagę


Document Outline